Ŵanthu a Yehova okonda chilungamo

1. Kansi Yosefe ekumana na mayeselo otyani, lomba kansi echita chinji?

YOSEFE mwana wa Yakobo ekumana na mayeselo ovuta ngako. Mwanakazi muyakine emuuja kuti, “uyone nane.” Mwanakazi wamene uyu enze nkazi wa Potifara wamene niye enze bwana wake. Koma Yosefe ekana venzefuna mwanakazi wamene uyu. Payakine munthu muyakine angakonshe kuti, ‘Ndaŵa yanji Yosefe ekana chiyeso chamene ichi?’ Potifara enze echokapo. Kuyangijila pamene apa, Yosefe enze kapolo ndipo mwanakazi wamene uyu sembe echitisha kuti moyo wa Yosefe unkhale wovuta chifukwa chakuti ekana venzefuna. Koma olo n’tetyo, Yosefe epitilija kukana olo kuti mwanakazi wamene uyu enzemukakamija moweleja-weleja. Ndaŵa yanji? Yove enena kuti: “Ningachitilenji chiipa chikulu teti nochimwila Mulungu?”—Gen. 39:7-12.

2. Kansi Yosefe eziŵa tyani kuti kuchita chigololo ni kuchimwila Mulungu?

² Kansi Yosefe eziŵa tyani kuti Mulungu wake owona kuti chigololo ni chinthu “chikulu chiipa”? Lamulo ya m’Chilamulo cha Mose yakuti, “Osachita chigololo,” ilembewa pepapita vyaka 200 kufumila pa nthawi yamene iyo. (Eks. 20:14) Koma olo n’tetyo, Yosefe enzemuziŵa luweme Yehova ndipo eziŵa mwangamvwile, keno yove angachite chiwelewele. Mwachisanzo, n’vosakaikisha kuti Yosefe enzeziŵa vechikonza Yehova pa nkhani ya ukwati kuti mwanalume akonkhala na mwanakazi yumo. Payakine echimvwasoti mwamene Yehova mwechitetezela ambuya ŵake a Sara kaŵili konse, pechikumana na vinthu vamene sembe vichitisha kuti osati ankhale okhulupilika kuli mwanalume wawo. Mulungu echitasoti chimozi-mozi poteteza Rabeka nkazi wa Isaki. (Gen. 2:24; 12:14-20; 20:2-7; 26:6-11) Kuganizila nkhani zamene izi, kwiyavya Yosefe kuziŵa vinthu voyenela na vosayenela pa menso pa Mulungu. Chifukwa chakuti Yosefe enzekonda Mulungu, enzekondasoti mfundo zake zolungama ndipo esimikija ntima kuzikonkheja.

3. Kansi tikambilane chinji mu nkhani ino?

³ Kansi mukonda chilungamo? N’vosachita kukonsha. Koma olo n’tetyo, tonse niselini angwilo ndipo keno tingalekesamala, tingasokonezewe na ichi chalo pa nkhani ya chilungamo. (Yes. 5:20; Aro. 12:2) Tetyo, tikambilane kuti chilungamo n’chinji komasoti mwatupindulila chifukwa chokonkheja chilungamo. Pavuli pake, tikambilanesoti vinthu vitatu vamene vingatiyavye kuti tikokonda ngako mfundo za Yehova.

KANSI CHILUNGAMO N’CHINJI?

4. Kansi ni maganizo otyani ophoniyeka ŵakunkhala nawo ŵanthu anyinji pa nkhani ya chilungamo?

⁴ Ŵanthu anyinji oganiza kuti munthu wolungama ni munthu wamene ni womeka, wokonda kuweluza ayakine, olosoti wamene oliwona kuti ni muweme kupambana ayakine. Koma Mulungu osangalalalini na minkhalidwe yamene iyi olo patontho. Yesu penze pano pachalo, ezuzula mwamphamvu asogoleli achipembezo amu nthawe yake, chifukwa chonkhazikisha mfundo zawo-zawo pa nkhani ya chilungamo. (Mlal. 7:16; Lk. 16:15) Munthu wachilungamo oganizalini kuti ni muweme kupambana ayakine.

5. Mokatijana na vayufotokoza Baibolo, kansi chilungamo n’chinji? Pelekani chisanzo.

⁵ Chilungamo ni nkhalidwe iweme ngako. Mwachidule, chilungamo chutanthauza kuchita vinthu vakuwona Yehova kuti ni viweme. M’Baibolo, mawu akuti “chilungamo” onena za kukonkheja mfundo za Yehova zamene ni zapalulu ngako. Mwachisanzo, Yehova elamula amalonda kuti akokatishila ntchito ‘mpimo woyenelela.’ (Deut. 25:15) Mawu a Chiheberi amene eŵamasulila kuti “woyenela” angamasuliliwesoti kuti “wolungama.” Tetyo, Mkhilisitu wamene ofuna kukhala wolungama pa menso pa Mulungu ochita vinthu vonse mwachilungamo pa nkhani za bizinesi. Munthu wamene okonda chilungamo, ozondana na kuwona kuti muyakine ochitiliwa vinthu viliye chilungamo. Ndipo ‘pofuna kuti akokondwelesha [Yehova] pa chilichonse,’ munthu wolungama oganizila mwamene Yehova mwakuwonela vinthu vakusankha.—Akol. 1:10.

6. Ndaŵa yanji tukaikilalini mfundo za Yehova zokhuza chiweme na chiipa? (Yesaya 55:8, 9)

⁶ Baibolo yufotokoza kuti Yehova niye munecho wa chilungamo. Pa chifukwa chamene ichi, yove oitiwa kuti “malo onkhalamo chilungamo.” (Yer. 50:7) Monga Nyamalenga, ni Yehova yeka wamene angankhazikishe mfundo zokhuza chiweme na chiipa. Pakuti yove ni wangwilo, maganizo ŵake pa nkhani yokhuza chiweme na chiipa ni apalulu ngako kupambana maganizo ŵasu, amene kanyinji-kanyinji osokonezewa chifukwa chakuti nise ochimwa. (Miy. 14:12; ŵelengani Yesaya 55:8, 9.) Koma olo n’tetyo, pakuti tilengewa m’chifanizilo cha Mulungu, tukwanisha kukonkheja mfundo zake zachilungamo. (Gen. 1:27) Ndipo tusangalala keno tuchita vamene ivi. Kukonda Atata ŵasu kutichitisha kuti tikomukonkheja mulimonse mwatingakwanishile. (Aef. 5:1)

7. Ndaŵa yanji tufunikila mfundo zodalilika? Fotokozani.

⁷ Tupindula ngako chifukwa chokonkheja mfundo za Yehova zokhuza chiweme na chiipa. Kansi muziŵa chifukwa chake tunena tetyo? Ganizilani vamene vingachitike keno banki iliyonse ingankhale na mfundo zake-zake zokhuza mphamvu ya ndalama olosoti keno kampani iliyonse ya zomanga-manga ingankhale na mfundo zake-zake pa nkhani ya mpimo. Sembe kuli chisokonezo. Ndipo keno a zachipatala angakangiwe kukonkheja mfundo zoyenela posamalila olwala, vingachitishe kuti olwala ayakine amwalile. Tetyo, kukonkheja mfundo zodalilika kuteteza. Molingana na vamene ivi, mfundo za Mulungu pa nkhani ya chiweme na chiipa zutiteteza.

8. Kansi ŵanthu amene ochita chilungamo oyembekezela madaliso otyani?

⁸ Yehova odalisa ŵanthu amene oyeja-yeja kukonkheja mfundo zake. Yove olonjeza kuti: “Olungama azalondele chalo, ndipo azankhale mwamene umo mpaka kale-kale.” (Sal. 37:29) Ganizilani mwamene ŵanthu onse mwati azankhalile ogwilizana, antendele komasoti osangalala keno akokonkheja mfundo za Yehova. Yehova ofuna kuti muzasangalale na moyo monga ni wamene uyu. Kulaŵila chendi, tonse tili na vifukwa vomvwika votichitisha kuti tikokonda chilungamo. Lomba kansi tingachite chinji kuti tikokonda ngako nkhalidwe yamene iyi? Tiyeni tiwone vinthu vitatu vatufunika kuchita.

MUKOKONDA NGAKO MFUNDO ZA YEHOVA

9. Kansi n’chinji chingatiyavye kuti tikokonda chilungamo?

⁹ 1: Tikokonda munecho wa mfundo zamene izo. Kuti tikokonda chilungamo, tufunika kukonda ngako wamene enkhazikisha mfundo zokhuza chiweme na chiipa. Keno tukonda ngako Yehova, niyesoti patufunishisha kukonkheja mfundo zake zolungama. Mwachisanzo, Adamu na Hava kuti enzekonda Yehova sembe emvwila lamulo yake yolungama.—Gen. 3:1-6, 16-19.

10. Kansi Abulahamu echita chinji kuti aŵaziŵe bwino maganizo a Yehova?

¹⁰ Sewo tufunalini kuphoniya monga mwechichitila Adamu na Hava. Tingapewe vamene ivi keno tingapitilije kuphunzila vokhuza Yehova, kutembeja minkhalidwe yake komasoti kuyeja-yeja kuti tikomvwisha mwakuganizila. Tikachita tetyo, tiyambe kumukonda ngako. Ganizilani za Abulahamu. Yove enzekonda ngako Yehova. Olo penzevutika kumvwisha vawasankha Yehova, yove enzemumvwila mphela ndipo enzeyeja-yeja kuti amuziŵe luweme. Mwachisanzo, pechiziŵa kuti Yehova ofuna kuwononga Sodomu na Gomora, poyamba Abulahamu enzeyopa kuti payakine “woweluza wa chalo chonse,” awononge ŵanthu aipa pamozi na olungama. Abulahamu enzewona kuti vamene ivi ni vosayenela, tetyo molichefya ekonsha Yehova makonsho. Yehova emuyankha moleza ntima. Pamapeto pake, Abulahamu eziŵa kuti Yehova ofufuza ntima wa munthu aliyense komasoti kuti opelekalini chilango kuli ŵanthu aipa pamozi na osalakwa.—Gen. 18:20-32.

11. Kansi Abulahamu ewonesha tyani kuti enzekonda Yehova komasoti kumukhulupilila?

¹¹ Vinthu vechikambilana Abulahamu na Yehova vokhuza tauni ya Sodomu na Gomora vimuyavya ngako. N’vosakaikisha kuti yove eyamba kukonda Atata ŵake komasoti kuŵalemekeza ngako kupambana kale yonse. Pepapita vyaka, kukhulupilila kwake Yehova kwiyesewa ngako. Yehova emuuja kuti apeleke nsembe mwana wake wokondewa Isaki. Koma pakuti Abulahamu enze emuziŵa luweme Mulungu, pa nthawe yamene iyi aliyemukonshe makonsho. Abulahamu echingokonzeka kuluta kuyachita vechimuuja Yehova kuti akachite. Olo n’tetyo, ganizilani ululu wenzekumvwa pokonzekela vamene ivo vechimuuja Mulungu. Vuwoneka kuti Abulahamu enzeganizila ngako vechiphunzila vokhuza Yehova. Yove enzeziŵa kuti Yehova angachitelini chilichonse paliye chilungamo olo paliye chikondi. Mokatijana na vechinena ntumwi Paulo, Abulahamu enzekhulupilila kuti Yehova amuushe mwana wake Isaki. (Ahe. 11:17-19) Ndipo Yehova enze elonjeza kuti Isaki azankhale tata wa ntundu ukulu, koma pa nthawe yamene iyi yove enzeve ŵana. Abulahamu enzekonda Yehova, tetyo enzekhulupilila kuti Atata ŵake nthawe zonse ochita vinthu mwachilungamo. Mwachikhulupililo yove emvwila olo kuti venze vovuta.—Gen. 22:1-12.

12. Kansi tingamukonkheje tyani Abulahamu? (Salimo 73:28)

¹² Kansi tingamukonkheje tyani Abulahamu? Molingana na yove, tufunika kupitilija kuphunzila za Yehova. Keno tuchita vamene ivi, tinkhale naye pa ushamwali ndipo tiyambe kumukonda ngako. (Ŵelengani Salimo 73:28.) Tiphunzise chikumbuntima chasu kuti chikotiyavya kuganiza mwakuganizila Mulungu. (Ahe. 5:14) Vokonkhapo vake n’vakuti tikane munthu muyakine akatiyesa kuti tichite vinthu viipa. Tilolelini kuchita chilichonse chamene chingakhumudwise Tata wasu na kuwononga ushamwali wasu na yove. Koma kansi ni njila iyakinesoti yotyani yatingawoneshele kuti tukonda chilungamo?

13. Kansi tingachite tyani kuti tikochita chilungamo? (Miyambo 15:9)

¹³ 2: Nsiku na nsiku mukoyeja-yeja kuti mukokonda ngako chilungamo. Kuti tinkhale na muŵili wamphamvu, tufunika kuchita khama kuti tikochita masoŵela otang’isha muŵili nsiku iliyonse. Molingana na vamene ivi, tufunikasoti kuchita khama kuti tikokonda mfundo za Yehova zolungama. Vamene ivi n’vosavuta kuti tikovichita nsiku na nsiku. Yehova ni wololela ndipo oyembekezelalini kuti tikochita vatingalekekwanisha. (Sal. 103:14) Yove otisimikijila kuti “okonda munthu ochita chilungamo.” (Ŵelengani Miyambo 15:9.) Keno tuyeja-yeja kuti tikwanilishe cholinga chiyakine potumikila Yehova, pofunika kuchita khama kuti tichikwanilishe. Vamene ivi niyesoti vufunika tikafuna kuchita chilungamo. Ndipo Yehova atiyavye moleza ntima kuti m’kupita kwa nthawe tikochita bwino pa nkhani yamene iyi.—Sal. 84:5, 7.

14. Kansi “cholichingilijila panganga chachilungamo” n’chinji, lomba ndaŵa yanji n’chofunika?

¹⁴ Mwachikondi, Yehova otikumbusha kuti kuchita chilungamo ni ntololini woŵeŵesha. (1 Yoh. 5:3) Mmalomwake, ni chitetezo chatufunikila nsiku iliyonse. Kumbukilani vida va nkhondo vechifotokoza ntumwi Paulo. (Aef. 6:14-18) Kansi ni chida chotyani chamene chenzeteteza ntima wa nsodja? Chenze “cholichingilijila panganga chachilungamo,” chamene chupanamila mfundo zolungama za Yehova. Molingana na cholichingilijila panganga chamene chuteteza ntima, mfundo zolungama za Yehova zuteteza ntima wasu wophiphilisila, wamene ni umunthu wasu wankati. Tetyo, nthawe zonse mukowoneshesha kuti pa vida vanu va nkhondo palisoti cholichingilijila panganga chachilungamo!—Miy. 4:23.

15. Kansi tingavwale tyani cholichingilijila panganga chachilungamo?

¹⁵ Kansi tingavwale tyani cholichingilijila panganga chachilungamo? Tingachite vamene ivi poganizila mfundo za Mulungu posankha vochita nsiku iliyonse. Keno tusankha nkhani zati tilaŵile, nyimbo zati timvwishile, vosangalasa vati tilolele olosoti mabuku ŵati tiŵelenge, choyamba tikolikonsha kuti: ‘Kansi ninkhale kuti nuloŵesha vinthu votyani muntima mwangu? Kansi Yehova ovomeleja vamene ivi? Kapena kansi vulimbikisa chiwelewele, chiwawa, dyela, olo kulikonda yamene ni minkhalidwe yakuwona Yehova kuti ni kusoŵa chilungamo?’ (Afil. 4:8) Keno vamusankha vukatijana na vakufuna Yehova, munkhala kuti mulola kuti mfundo zake zolungama ziteteze ntima wanu.

16-17. Kansi lemba ya Yesaya 48:18 yutisimikijila tyani kuti tingakwanishe kukonkheja mfundo za Yehova mpaka kale-kale?

¹⁶ Kansi mudandaula kuti payakine mungapitilijelini kukonkheja mfundo za Yehova nsiku na nsiku komasoti chaka chilichonse? Ganizilani chisanzo chechikatishila ntchito Yehova, chamene chili pa Yesaya 48:18. (Ŵelengani.) Yehova otisimikijila kuti chilungamo chasu “chizankhale monga ni mafunde a m’nyanja.” Yelekezelani kuti mwapanama mmbali mwa nyanja ikulu ndipo muwona mafunde akuza mosalekeja. Kansi mungodela nkhaŵa kuti payakine nsiku iyakine mafunde amene awo azaleke? Yayi! Chifukwa muziŵa kuti mafunde amene awo ankhala ochitika pamene apo pa nyanja kwa vyaka vinyinji ndipo apitilije mphela.

¹⁷ Chilungamo chanu chingalingane na mafunde a m’nyanja yamene iyo! Motyani? Mukafuna kusankha vochita pa nkhani iyakine, choyamba mukoganizila vangafune Yehova kuti muchite. Pavuli pake, mukochita vamene ivo. Keno vamufuna kusankha vinkhale vovuta tyani, nthawe zonse Tata wanu wamene ni wachikondi akuyavyeni kuti kuti osati munyang’anyike komasoti kuti nsiku iliyonse mukochita vinthu vukatijana na mfundo zake zolungama.—Yes. 40:29-31.

18. Ndaŵa yanji tufunika kupewa kuweluza ayakine potolela mfundo zasu?

¹⁸ 3: Mukosiya nkhani yonse mmanja mwa Yehova kuti akoweluza. Patuyeja-yeja kukonkheja mfundo za Yehova zachilungamo, tufunika kupewa kuweluza ayasu olosoti kuliwona kuti nise achilungamo ngako kupambana ayakine. M’malo molinganija vatuchita sewo na vakuchita ŵanthu ayakine nowona kuti sewo tuchita bwino ngako, keno tili na ufulu woweluza potolela mfundo zasu, tikokumbukila kuti Yehova ni “Woweluza wa pachalo chonse.” (Gen. 18:25) Yehova aliyetipase udindo wamene uyu woweluza. Ndipo Yesu elamula kuti: “Lekani kuweluza ayakine kuti namwe mungaweluziwe.”—Mt. 7:1.b

19. Kansi Yosefe ewonesha tyani kuti enzewona kuti Yehova niye woyenela kuweluza?

¹⁹ Tiyeni tiganizilesoti chisanzo cha Yosefe wamene enze munthu wolungama. Yove epewa kuweluza ayakine olosoti amene enzemuchitila vinthu viipa. Achibale ŵake ngawo-ngawo emutamanisha, kumugulisa ku ukapolo, ndipo esimikijila atata ŵawo kuti epaiwa. Papita vyaka, Yosefe ekumana nawosoti ŵanthu a m’banja mwake. Pakuti pa nthawe yamene iyi enze wolamulila wamphamvu, Yosefe sembe eweluza abale ŵake mwankhanza komasoti kuwejela. Abale ŵake amene awo enzeyopa kuti payakine vamene ivi niye vangachite, olo kuti enzelimvwila chisoni chifukwa cha vechimuchitila. Koma Yosefe elaŵila moŵalimbikisa kuti: “Osati muyope yayi. Kansi newo natola malo a Mulungu?” (Gen. 37:18-20, 27, 28, 31-35; 50:15-21) Yosefe molichefya eziŵa kuti ni Yehova yeka wamene enze na udindo woweluza abale ŵake amene awo.

20-21. Kansi tingachite chinji kuti osati tikoliwona kuti nise aweme ngako kupambana ayakine?

²⁰ Molingana na Yosefe, tusiya nkhani yonse mmanja mwa Yehova kuti akoweluza. Tupewa kuwonesha kuti tuziŵilatu vichitisha abale na alongo ŵasu kuchita chinthu chiyakine. Tuziŵilatulini va muntima mwa munthu, koma ni Yehova yeka “ofufuza volinga vake.” (Miy. 16:2) Yove okonda ŵanthu onse posatolela chinkhalidwe chawo olo mwechikulila. Ndipo Yehova otilimbikisa kuti ‘tisegule ntima wasu.’ (2 Akor. 6:13) Nase tufunishisha kuti tikokonda abale na alongo ŵasu onse osati kuŵaweluza.

²¹ Vamene ivi vutanthauzasoti kuti tufunikalini kuweluza ŵanthu asali abale olo alongo. (1 Tim. 2:3, 4) Kansi mwewo mungaweluze wachibale wanu wamene ni Mbonilini kuti, “Wamene uyu angayambelini choonadi”? Yayi! Kuchita vamene ivi kungankhale kulikuja, komasoti kuliwona kuti nimwe munthu muweme ngako kupambana yove. Yehova opitilija kupeleka mwayi kuli “ŵanthu kulikonse” wakuti alape. (Mac. 17:30) Nthawe zonse mukokumbukila kuti ni chilungamolini kuliwona kuti nimwe wolungama ngako kupambana ayakine.

22. Ndaŵa yanji nimwe osimikijila kuti mukokonda chilungamo?

²² Keno tukonda mfundo za Yehova za chilungamo, tunkhala osangalala ndipo tulimbikisa ayakine kuti akotikonda komasoti akokonda Mulungu wasu. Tiyeni tonse tipitilije kunkhala na “njala na njota ya chilungamo.” (Mt. 5:6) Osati tikokaikila kuti Yehova owona khama yasu ndipo nthawe zonse osangalala akatiwona kuti tupitilija kuchita vinthu viweme. Vinthu viliye chilungamo pavuyangijilika muli ichi chalo, osati tikodela nkhaŵa. Nthawe zonse tikokumbukila kuti “Yehova okonda ŵanthu a chilungamo.”—Sal. 146:8.