NKHANI YOPHUNZILAN.° 52
Alongo achisimbi—Kansi mungamukonkheje tyani Yesu?
“Anakazi ankhale . . . ochita vinthu mosapitilila malile komasoti okhulupilika mu vinthu vonse.”—1 TIM. 3:11.
NYIMBO N.° 133 Tumikilani Yehova mukali achilumbwana
VATIKUTI TIPHUNZILEa
1. Kuti tinkhale Akhilisitu otang’a, kansi tufunika kuchita chinji?
SEWO tudabwa kuwona mwana mwakukulila mokulumija nonkhala munthu nkulu. Kukula kwamene uku kuchitika pakweka mwachibadwa. Koma keno sewo tufuna kukonkheja chendi chisanzo cha Yesu, tufunikila kuchita khama.b (1 Akor. 13:11; Ahe. 6:1) Kuti tikwanilishe cholinga chamene ichi, tufunikila kutang’isha ushamwali wasu na Yehova. Sewo tufunikilasoti kuyavyiwa na mzimu wake utuŵa kuti tikulishe minkhalidwe yakukondwela nayo yove. Chinthu chiyakine soti chofunika, n’kukulisha maluso amene angatiyavye pamoyo wasu wa nsiku na nsiku, komasoti kukonzekela maudindo ŵatingezenkhala nawo kusogolo.—Miy. 1:5.
2. Kansi tuphunzila chinji pa Genesis 1:27, ndipo tikambilane chinji munkhani ino?
2 Yehova epanga ŵanthu mwanjila yakuti akonkhala mwanalume olo mwanakazi. (Ŵelengani Genesis 1:27.) N’vosavuta kuziŵa kuti mwanalume ni wosiyana na mwanakazi, koma palisoti njila ziyakine zakusiyana. Mwachisanzo, Yehova elenga mwanalume na mwanakazi kuti ankhale na maudindo osiyana, tetyo ove ofunikila kunkhala na minkhalidwe komasoti maluso amene angaŵayavye kukwanilisha maudindo ŵawo amene awo. (Gen. 2:18) Munkhani ino, tikambilane vangachite alongo achisimbi kuti ankhale otang’a mwauzimu. Munkhani yokonkhapo, tizakambilane vangachite abale achilumbwana.
KULISHANI MINKHALIDWE YAKUKONDWELA NAYO YEHOVA
Kukonkheja minkhalidwe ya anakazi okhulupilika monga Rabeka, Esitere, komasoti Abigayeli, kuzakuyavyeni kunkhala mulongo wotang’a mwauzimu(Onani ndime 3-4.)
3–4. Kansi alongo achisimbi angafwane kuni visanzo viweme vangakonkheje? (Onanisoti chithunzi.)
3 Baibolo yutomola za anakazi anyinji aminkhalidwe iweme amene enzekonda Yehova komasoti kumutumikila. (Onani nkhani yapa jw.org yamutu wakuti “Kodi Tingaphunzire Chiyani kwa Akazi Otchulidwa—m’Baibulo?”) Anakazi amene aŵa ‘enzechita vinthu mosapitilila malile’ komasoti enze “okhulupilika mu vinthu vonse” mokatijana na lemba yamene pafumila mutu wasu wa nkhani. Kuyangijila pamene apo, alongo achisimbi angafwane alongo otang’a mwauzimu mumpingo wawo ndipo angaphunzile vinyinji kufumila kuli ove.
4 Alongo achisimbi, kansi mwewo muziŵapo mulongo aliyense wamene ni chisanzo chiweme? Mungachite luweme kukonkheja minkhalidwe yake iweme; pavuli pake ganizilani za njila ya mwamungaiwoneshele. Mu ndime zokonkhapo, tikambilane za minkhalidwe iŵili yofunika ngako kuli alongo otang’a mwauzimu.
5. Ndaŵa yanji kulichefya n’kofunika kuti mulongo ankhale wotang’a mwauzimu?
5 Kulichefya n’chinthu chofunika ngako kuti Nkhilisitu ankhale wotang’a mwauzimu. Keno mwanakazi ni wolichefya, onkhala paushamwali uweme na Yehova komasoti na ŵanthu ayakine. (Yak 4:6) Mwanakazi wamene okonda Yehova okonkheja molichefya malangizo amene opezeka pa 1 Akorinto 11:3, pamene Yehova efotokoza za ŵanthu ŵechipasa udindo wosogolela mpingo, komasoti amene ali na udindo wosogolela banja. Mfundo yamene iyi niyofunika ngako mumpingo komasoti m’banja.c
6. Kansi alongo achisimbi angaphunzile chinji kufumila kuli Rabeka pa nkhani ya kulichefya?
6 Ganizilani chisanzo cha Rabeka. Yove enze mwanakazi wanzelu komasoti woganiza luweme wamene enzechita vinthu viweme pa moyo yake wonse. (Gen. 24:58; 27:5-17) Koma olo n’tetyo, yove enze mwanakazi waulemu komasoti wogonjela. (Gen. 24:17, 18, 65) Keno mwewo muchilikiza makonzedwe a Yehova molichefya monga ni mwenzechitila Rabeka, muzankhale chisanzo chiweme kuli ŵanthu a m’banja mwanu komasoti mumpingo.
7. Kansi alongo achisimbi angamukonkheje tyani Esitere powonesha kulichefya?
7 Akhilisitu onse ofunikila kunkhala olichefya. Baibolo yunena kuti “nzelu zunkhala na ŵanthu olichefya.” (Miy. 11:2) Esitere, enze mwanakazi wolichefya komasoti ntumiki wokhulupilika wa Mulungu. Chifukwa chakuti yove enze wolichefya, aliyelikuje pechinkhala mfumukazi. Yove emvwila malangizo a mkhazeni wake Moredekai noŵakonkheja. (Est. 2:10, 20, 22) Namwesoti mungawoneshe kulichefya kolingana na kwamene uku mwa kufufuza nokonkheja malangizo aweme.—Tit. 2:3-5.
8. Mokatijana na 1 Timoteyo 2:9, 10, kansi kulichefya kungayavye tyani alongo kupanga vosankha mwanzelu pa nkhani ya vovwala komasoti kuliwamisha?
8 Esitere, ewoneshasoti kuti ni mwanakazi wolichefya mwanjila iyakine. Yove enze “wowoneka luweme komasoti muweme ngako”; koma yove, enzeyejalini kuchita vinthu moliwoneshela. (Est. 2:7, 15) Kansi anakazi Achikhilisitu angapindule tyani na chisanzo cha Esitere? Njila imozi yatomolewa pa 1 Timoteyo 2:9, 10. (Ŵelengani.) Pa lemba yamene iyi, ntumwi Paulo ouja anakazi kuti akovwala mwanjila yowonesha kuti olemekeza Mulungu. Mawu Achigiliki amene ŵechikatishila ntchito pa lemba yamene iyi, owonesha kuti mwanakazi ofunikila kuvwala vomvwala voyenelela nthawe zonse, komasoti ofunikila kuganizila mwakuvwila ŵanthu ayakine ponena za vovwala vake. Sewo tukumekelani ngako mwewo alongo ŵasu okondewa amene muvwala mwaulemu!
9. Kansi tingaphunzile chinji kufumila pa chisanzo cha Abigayeli?
9 Kuziŵa vinthu ninkhalidwe iyakine yamene alongo Achikhilisitu yakufunikila kuwonesha. Kansi kuziŵa vinthu n’kuchita tyani? Ni luso yakunkhala nayo munthu—yokwanisha kuziŵa chiweme na chiipa, pavuli pake nosankha kuchita chiweme. Ganizilani chisanzo cha Abigayeli. Mwanalume wake enze epanga chosankha chiipa chamene sembe chekhuza banja yake yonse. Abigayeli echitapo kanthu mokulumija. Ndipo chifukwa chakuti yove ewonesha kuziŵa vinthu, miyoyo ya ŵanthu ipulumuka. (1 Sam. 25:14-23, 32-35) Kuziŵa vinthu kutiyavyasoti kuziŵa nthawe iweme yolaŵila na yonkhala chelele. Komasoti kutiyavya kuchita vinthu moganizila ayakine paliye kuŵachitisha kuyamba kunkhala omangika nase.—1 Ates. 4:11.
PHUNZILANI MALUSO AMENE ANGAKUYAVYENI PA MOYO WANU WA NSIKU NA NSIKU
Kansi mwewo mungapindule tyani mukaziŵa kuŵelenga komasoti kulemba luweme?(Onani ndime 11.)
10-11. Kansi mwewo mungapindule tyani mukaziŵa kuŵelenga komasoti kulemba luweme? (Onanisoti chithunzi.)
10 Anakazi Achikhilisitu ofunikila kukulisha maluso amene angaŵayavye pa moyo wawo wa nsiku na nsiku. Ayakine mwa maluso ŵangaphunzile msimbi akali ntontho, angamuyavye kwa moyo wake wonse. Onani visanzo viyakine.
11 Phunzilani kuŵelenga komasoti kulemba luweme. Mu vinkhalidwe viyakine, kuŵelenga na kulemba kuwonewalini kunkhala luso yofunika kuti anakazi aphunzile. Koma olo n’tetyo, maluso amene aŵa ni ofunika ngako kuli Nkhilisitu aliyense.d (1 Tim. 4:13) Tetyo, osalola chilichonse kukukangishani kuphunzila kuŵelenga komasoti kulemba luweme. Kansi ni pindu yotyani yamungafwane? Luso yoŵelenga nolemba, ingakuyavyeni kufwana ntchito nonkhalisha patchito yamene iyo. Mwewo mungoimvwisha luweme Baibolo ndipo mungankhale ticha muweme wa Mawu a Mulungu. Chofunika ngako pa vonse, n’chakuti mwewo muzavwendele ngako kwa Yehova poŵelenga Mawu ŵake noŵaganizila.—Yos. 1:8; 1 Tim. 4:15.
12. Kansi lemba ya Miyambo 31:26 ingakuyavyeni tyani kuti mukolaŵijana luweme na ŵanthu?
12 Phunzilani kulaŵijana luweme na ŵanthu. Kulaŵijana luweme na ŵanthu ni chinthu chofunika kuli Akhilisitu. Pa nkhani yamene iyi, ntumwi Yakobo epeleka malangizo oyavya pechilemba kuti: “Munthu aliyense ankhale wokulumija kumvwa, wodekha polaŵila.” (Yak 1:19) Keno mumvwishila mwatchelu ayakine akolaŵila, muwonesha kuti nimwe achifundo kapena kuti “muŵamvwila chisoni.” (1 Pet. 3:8) Keno mwewo mukaikila kuti mumvwisha vakutanthauza munthu muyakine olo mwakumvwila, mungachite luweme kumukonsha makonsho oyenelela. Pavuli pake yambani mwaganizila mukaliyelaŵila. (Miy. 15:28) Mungachite luweme kulikonsha kuti: ‘Kansi vanufuna kulaŵila n’vachendi komasoti volimbikisa? Kansi viwoneshe ulemu komasoti kuwama ntima?’ Mukophunzila kufumila kuli alongo otang’a amene ni visanzo viweme pakalaŵilidwe. (Ŵelengani Miyambo 31:26.) Mukowona mwakulaŵilila ove. Mukaphunzila luweme vinthu vamene ivi, vizankhale vosavuta kuti munkhale paushamwali na ŵanthu ayakine nochita nawo vinthu mwantendele.
Mwanakazi wamene oziŵa ntchito zapang’anda ni chisanzo chiweme kuli ŵanthu a m’banja mwake komasoti amumpingo(Onani ndime 13.)
13. Kansi mungaphunzile tyani ntchito za pang’anda? (Onanisoti chithunzi.)
13 Phunzilani ntchito zapang’anda. M’madela anyinji, anakazi onkhala na udindo ukulu wosamalila pang’anda. Amayi ŵanu olo mulongo muyakine waluso, angakuyavyeni kuphunzila maluso osamalila pang’anda. Mulongo muyakine zina yake Cindy, enena kuti: “Chimozi mwa vinthu viweme ngako cheniphunzila kufumila kuli amama, n’chakuti kukata ntchito mwakhama kuleta chisangalalo. Kuphunzila maluso osiyana-siyana monga kupika, kutuŵisha pang’anda, kusoka, komasoti kugula vinthu, kwechitisha moyo wangu kunkhala upepu komasoti kunkhala na mwayi wochita vinyinji potumikila Yehova. Amama eniphunzisa soti mwaningankhalile munthu wolondela alwendo, ndipo chifukwa cha vamene ivi newo nafwana abale na alongo aweme amene ningakonkheje visanzo vawo.” (Miy. 31:15, 21, 22) Mwanakazi wamene ni wakhama, otandaja alwendo ndipo oziŵa luweme ntchito zapang’anda komasoti onkhala chisanzo chiweme kuli ŵanthu am’banja mwake na mumpingo.—Miy. 31:13, 17, 27; Mac. 16:15.
14. Kansi mungaphunzile chinji pa vechitikila Crystal, ndipo mufunikila kuganizila chinji?
14 Phunzilani kuliimila pamweka. Kuliimila paweka n’chinthu chofunika ngako kuli Akhilisitu onse. (Afil. 4:11) Mulongo muyakine zina yake Crystal, enena kuti: “Nikali pasikulu, makolo ŵangu enzenilimbikisa kuphunzila maluso amene ningezeŵakatishila ntchito kusogolo. Atata enilimbikisa kuchita maphunzilo amaakaunti amene enzewoneka monga ni osafunikila ngako.” Kuziŵa tyala mwamungafwanile ndalama n’kosakwanila, mwewo mufunikilasoti kuziŵa mwamungakatishile ntchito ndalama zamufwana mwanzelu kuti mukopewa kuwononga ndalama zinyinji kupambana zamufwana. (Miy. 31:16, 18) Pitilijani kuika maganizo pa volinga vanu vauzimu, mwa kupewa nkhongole zosafunikila komasoti kunkhala na moyo wosafuna vinthu vinyinji.—1 Tim. 6:8.
KONZANI SOGOLO YANU
15–16. Ndaŵa yanji alongo amene ni mbeta ni apadela ngako? (Maliko 10:29, 30)
15 Mukakulisha minkhalidwe yauzimu na maluso amene angakuyavyeni pamoyo wanu wa nsiku na nsiku, mwewo muzankhale okonzeka ku maudindo ŵamungezenkhala nawo kusogolo. Onani visanzo viyakine va vinthu vamungachite.
16 Mungasankhe kunkhala mbeta kwa nthawe itali. Mokatijana na mawu a Yesu, anakazi ayakine angasankhe kunkhala mbeta olo kuti kunkhala mwanakazi wosalunguliwa ni chinthu chonyozeka muchinkhalidwe chawo. (Mt. 19:10-12) Ayakine angapitilije mphela kunkhala mbeta chifukwa cha mwavilili vinthu pamoyo wawo. Ziŵani kuti Yehova na Yesu owonalini kuti nimwe osafunika chifukwa chakuti mulilini pa banja. Pachalo chonse, alongo osalunguliwa ni visanzo viweme mumpingo. Chikondi komasoti kuganizila ayakine mofumila pansi pantima, kuchitisha anakazi Achikhilisitu amene aŵa kunkhala azilongosi komasoti amama auzimu kuli ŵanthu anyinji.—Ŵelengani Maliko 10:29, 30; 1 Tim. 5:2.
17. Kansi mulongo wachisimbi angachite tyani pokonzekela utumiki wa nthawe zonse?
17 Mungankhale pautumiki wa nthawe zonse. Alongo, ochita vinyinji ngako pantchito yolalikila pachalo chonse. (Sal. 68:11) Kansi mwewo mungaliikile cholinga chochita utumiki wa nthawe zonse? Mwewo mungasankhe kutumikila monga mpainiya, wolipeleka pa ntchito zomanga, olo kutumikila pa Beteli. Pemphelani kuti mukwanilishe volinga vanu. Mukotandala na ŵanthu amene ekwanilishapo kale volinga monga ni vamene ivi. Komasoti ganizilani vamungafunikile kuchita kuti muyenelele kutumikila monga ntumiki wa nthawe zonse. Ndipo pavuli pake, liikileni pulani yamene ingakuyavyeni kukwanilisha cholinga chamene icho. Ziŵani kuti mukayamba utumiki wa nthawe zonse, mungankhale na mwayi womuchitila Yehova vinthu viyakine vinyinji vosangalasa.
Keno mwewo muganiza zoloŵa m’banja, mungafunikile kusankha muyanu mosamala ngako (Onani ndime 18.)
18. Ndaŵa yanji mulongo ofunikila kusankha mwanalume mosamala ngako? (Onanisoti chithunzi.)
18 Mungasankhe kuloŵa m’banja. Minkhalidwe komasoti maluso ŵatakambilana munkhani ino, angakuyavyeni kuti munkhale mwanakazi muweme. Koma olo ntetyo, keno muganiza zoloŵa m’banja mungafunikile kusankha muyanu mosamala ngako. Chamene ichi n’chimozi mwa vosankha vofunika ngako vamungapange pa moyo wanu. Kumbukilani kuti muzafunikile kusogolelewa na mwanalume wamungasankhe kuti muloŵe naye m’banja. (Aro. 7:2; Aef. 5:23, 33) Tetyo, mungachite luweme kulikonsha kuti: ‘Kansi yove ni Nkhilisitu wotang’a mwauzimu? Kansi oika vinthu vauzimu pa malo oyamba pa moyo wake? Kansi yove opanga vosankha mwanzelu? Kansi angaulule akaphoniyesha vinthu viyakine? Kansi olemekeza anakazi? Kansi yove ali na luso iliyonse kuti akonichilikiza mwauzimu, mwakuthupi, komasoti mwa mmaganizo? Kansi osamalila luweme maudindo ŵalinawo? Mwachisanzo, kansi ni maudindo otyani ŵalinawo mumpingo, ndipo oŵasamalila tyani?’ (Lk. 16:10; 1 Tim. 5:8) N’vowonekelatu kuti keno mwewo mufuna mwanalume muweme, namwesoti muzafunikile kunkhala mwanakazi muweme.
19. Ndaŵa yanji mwanakazi angankhale wosangalala kuitiwa kuti “mthandizi” wa mwanalume wake?
19 Baibolo yunena kuti mwanakazi muweme, ni “wothandiza” kuli mwanalume wake, komasoti nimuyake “womuyenelela.” (Gen. 2:18) Kansi vamene ivi vumuchitisha mwanakazi kunkhala wosafunika? Yayi! Udindo wa mwanakazi monga wothandizila niwolemekezeka. Kumbukilani kuti olo Yehova kanyinji-kanyinji m’Baibolo otomolewa monga “mthandizi.” (Sal. 54:4; Ahe. 13:6) Mwanakazi onkhala chendi wothandiza kuli mwanalume wake keno omuyavya nomuchilikiza pa vinthu vawasankha vokhuza banja yawo. Komasoti chifukwa chakuti yove okonda Yehova, ochita vonse vangakwanishe kuti ŵanthu ayakine awone minkhalidwe ya mwanalume wake. (Miy. 31:11, 12; 1 Tim. 3:11) Mwewo mungakonzekeletu palipano kuti muzankhale mwanakazi muweme pokulisha chikondi chanu pa Yehova, mwakuyavya ŵanthu am’banja mwanu na mumpingo.
20. Kansi ni vinthu viweme votyani vangachite mama kuli ŵanthu a m’banja mwake?
20 Kunkhala mama. Pavuli pakuti mwaloŵa m’banja, mwewo pamozi na mwanalume wanu payakine mungankhale na ŵana. (Sal. 127:3) Tetyo, n’chinthu chanzelu kuganizila vamungafunikile kuchita kuti muzankhale mama muweme. Minkhalidwe komasoti maluso ŵatakambilana munkhani ino, azakuyavyeni mukazankhala mwanakazi wapa banja olo mama. Mwewo mukankhala munthu wachikondi, muweme ntima, komasoti woleza ntima, muzayavye banja yanu kunkhala yosangalala ndipo ŵana ŵanu akolimvwa kunkhala otetezeka komasoti okondewa.—Miy. 24:3.
Asimbi anyinji amene ephunzila kufumila m’Malemba nokonkheja vechiphunzila palipano ni Akhilisitu otang’a mwauzimu (Onani ndime 21.)
21. Kansi tuŵawona tyani alongo ŵasu, ndipo ndaŵa yanji? (Onani chithunzi chapachikuto.)
21 Sewo tukukondani ngako mwewo alongo achisimbi pa vonse vamuchitila Yehova komasoti ŵanthu ŵake. (Ahe. 6:10) Mwewo muchita khama pokulisha minkhalidwe na maluso amene ochitisha moyo wanu na wa ŵanthu ŵamunkhala nawo pamozi kunkhala wosangalala. Mwewo nimwe ofunika ngako m’gulu ya Yehova!
NYIMBO N.° 137 Anakazi achikhilisitu okhulupilika
a Alongo ŵasu okondewa achisimbi, nimwe ofunika ngako kuli sewo. Mwewo mungakwanishe kunkhala Akhilisitu otang’a mwauzimu mwakukulisha minkhalidwe yauzimu, maluso amene angakuyavyeni pa moyo wa nsiku na nsiku, komasoti kukonzekela maudindo akusogolo. Monga vokonkhapo vake, mwewo muzasangalale na madaliso anyinji potumikila Yehova.
b KUMVWIKISHA LUWEME: Nkhilisitu wamene ni wotang’a mwauzimu olola kuti mzimu wa Mulungu ukomusogolela, osati nzelu za muli chino chalo. Yove okonkheja chisanzo cha Yesu, ochita vonse vangakwanishe kuti apitilije kunkhala pa ushamwali wotang’a na Yehova, komasoti owonesha chikondi chiliye dyela kuli ayakine.
d Kuti muziŵe kuwama kwa kuŵelenga, onani nkhani ya pa jw.org yakuti “N’chifukwa Chiyani Kuwerenga ndi Kofunika Kwambiri kwa Ana?—Mbali yoyamba: Kodi Zomwe Zingawathandize Ndi Zowerenga Kapena Zoonera?”