Le ka Maka Byang Gore mo le Kgetisana di le Sepelele Gabutši?

1-2. Ba bangwana ba tikwa byang ka taba ya go kgetisana?

TABA ya go kgetisana yi ka jabodisa ka matla. Mo nkare gana byalo o kene wa kgetisana, a re kamake gore o nyaka gore dilo di sepele gabutši. Ba go tlala dilo di ba sepelela gabutši. Mogageru wa mosadi ye ba reng ke Tsiona wa go dula Itopiya, o re: “Nako ya gore ne yi njabodisa ka matla ke mo nna le monnaka re sa kgetisana. Ke mo re bolabola ka dilo tsa gore di kenelele, fote re tshega. Ke mo di njabodisa mo ke di bona gore ke krayye motho wa gore ke mo nyaka ka matla wa gore fote le yene o nnyaka ka matla.”

² Mara mogageru ye ba reng ke Alessio wa go dula Netherlands, o re, “Ke mo go jabodisa ka matla nakwela ke sa tšibana le mosadi waka re sa kgetisana, mara ke mo go na le tsa go re phiriketsa.” Ga hlogotaba yowa, re nyoko bolabola ka dilo tsa gore di ka phiriketsa bo ba gore baa kgetisana le ka ditšhiko tsa Bhayibele tsa gore di ka ba gelepa gore dilo di ba sepelele gabutši. Re nyoko boya re bolabola ka tso ba bangwana ka phutegong ba ka ba gelepang ka tsona.

KE NTABA BATHO BA KGETISANA?

3. Ke ntaba batho ba kgetisana? (Diyema 20:25)

³ Le mo nkare taba ya go kgetisana yi ka jabodisa, mara ke selo se segolo sa gore batho ka babedi a ba tshwanela go kgana ka sona ka taba la gore ba ka feleletsa ba šadhiye. Ka letšatši la mo monna le mosadi ba šadha, ba maka kano mahlong ga Jehova gore ba nyoko nyakanana ba boya ba šupetsa gore baa hlompana solanka ka babedi ga bona ba sa phela. Mo re soko bane re maka kano ye nngwana le ye nngwana, di nyaka re ro ghayela ka yona. (Bala Diyema 20:25.) Go fo ba ka mokgonone le ka kano ya mošadho. Taba ya go kgetisana yi nyoko gelepa monna le mosadi gore ba tšibane gabutši le gore ba segelele sepheto sa gabutši. Ka dinako tse dingwana ba segelela sepheto sa gore ba šadhe; ka dinako tse dingwana ba segelela sepheto sa gore ba lisetsane. Mo nkare baa lisetsana, tsotsone a di rele gore a baa maka dilo gabutši. Mara taba yowa ya go kgetisana yi makiye mmereko wa yona—yi ba gelepiye gore ba segelele sepheto sa gore ba nyoko šadha kela awwa.

4. Ke ntaba di nyaka re yi tseye gabutši taba ya go kgetisana?

⁴ Ke ntaba go le selo se segolo gore re yi tseye gabutši taba yowa ya go kgetisana? Mo bo ba gore a ba soko šadha ba yi tseya gabutši taba ya go kgetisana, ba ka sa fo kgetisana le motho wa gore a ba tipone ba šadhiye naye. Mara a yi fo ba bo ba gore a ba soko šadha ba gore di nyaka taba yo ya go kgetisana ba yi tseye gabutši. Ka mokana ga rune di nyaka re dule re gopola gore ke ntaba batho ba kgetisana. Mo re beyisa, ba bangwana ba nagana gore mo batho ka babedi ba kgetisana, ba tshwanele ba šadhe. Mokgwa wowa wo yama ka mokgo mang Makreste ya gore a ma soko šadha? Mogageru wa mosadi gore aa soko šadha ye ba reng ke Melissa wa go dula United States, o re: “Dihlatse tsa gore di ya kgetisana, ba di dula ho molaleng. Byalo, tsotsone di maka gore ba bangwana ba fo ya mahlong ba kgetisana le mo di sa sa maka. Ba bangwana ba gore a ba soko šadha a ba nyake le go kwa selo ka taba ya go kgetisana. Tsowa di ka maka gore motho a šekele ka matla.”

LIKETSANENG GO TŠIBANA GABUTŠI

5-6. King tso bo ba gore baa kgetisana ba tshwaneleng ba liketse go di tšiba ka motho ye ba kgetisanang naye? (1 Petro 3:4)

⁵ Mo nkare le ya kgetisana, king so se ka le gelepang gore le segelele sepheto sa gore le šadhe kela awwa? Liketsaneng go tšibana gabutši. Di ka makega gore ne o šele o tšiba tse dingwana ka motho yene mo le soko thomisa go kgetisana. Mara gana byalo o thulegele ke lešuba la gore o tšibe “ka ho pelong ga gore go wutamme go yitseri tse.” (Bala 1 Petro 3:4.) Gana hone go kena le taba ya go tšhuta tsa go tlala ka motho ye o kgetisanang naye, tsa go tshwana le senghana sage le Jehova, ke motho wa mošaga mang le gore o tseya dilo byang. Mo nako yi kene yi ya, o ko thogo fetola diputsiso tsa go tshwana le tsowa: ‘Nje motho yewa go nyoko ba monna kela mosadi wa gabutši?’ (Diy. 31:26, 27, 30; Maef. 5:33; 1 Thim. 5:8) ‘Ayitsano re ko thogo pasopana gabutši ga taba ya ka mokgo re tikwang? Ayitsano di lula gore ke takise maahlo mekgwa yage ya gore yi kekemme?’b (Marom. 3:23) Mo le kene le tšibana, o sa lebale taba yowa: Selo se segolo a yi taba ya gore le maka dilo go tshwana mara ke gore ayitsano le ka di kgona go phidisana le mo le kene le na le mekgwa ya go sa tshwane ya go maka dilo.

⁶ King tse dingwana tsa gore di nyaka o di tšhute ka motho ye o kgetisanang naye? Mo o soko bane o kena le ka hlogo, di ka nyaka gore le bolabole ka ditaba tse dingwana tse dikgolo, tsa go tshwana le tso ye mongwana le ye mongwana wa lune a nyakang go di segelela ku mahlong. Byalo, re re king ka ditaba tsa go tshwana le mo ye mongwana wa lune a lwala-lwala, mathatha ya tsa tšheleta, kela dilo tsa go baba tso di ka fo bang di makegele ye mongwana? Le sa bolabole ka dilo ka mokana ga tsona di sa tloga fase. (Tshwanisa le Johane 16:12.) Mo o kwa nkare a go soko ba nako ya gabutši ya gore o ka fetola diputsiso tse dingwana, botsa ye o kgetisanang naye ka taba yowa. Mara mo nako yi kene yi ya, di ko nyaka gore a di tšibe dilo tsowa gore a thogo segelela sepheto sa gabutši. Byalo, di ko nyaka gore o mmotse so se leng ka pelong yago.

7. Bo ba gore baa kgetisana ba ka maka byang gore ba tšibane? (Lebelela le lebhokisi la gore “Mo o Kgetisana le Motho wa Gore o Dula Kgole.”) (Lebelela le dithombhe.)

⁷ O ka maka byang gore o mo tšibe gabutši ye o kgetisanang naye? Mokgwa wo mongwana wa gabutši ke gore le bolabole le kene le sa wutetselane selo, le bolabole nnete, le butsisane diputsiso le boye le theetselane. (Diy. 20:5; Jak. 1:19) Nakwenngwana le ka kgeta go maka dilo ggoši gore di thogo ba lula gore le bolabodisane, dilo tsa go tshwana le go ja ggoši, go sepela ggoši mo go tleleng batho le go tšhomayela ggoši. Fote le ka tšibana gabutši mo le fokatsa le banghana le mašaga. Go tokegela gana hone, di nyaka le polane dilo tsa gore di nyoko šupetsa gore ye mongwana o titshwara ka mokgo mang mo a le ga seyemo sa go sa tshwane le mo a na le batho ba mehlobohlobo. Lebelela so Aschwin wa go tšwa Netherlands a liketsiyeng go se maka. Tsowa ke tso a di hlayang ka taba yage ya go kgetisana le Alicia, o re: “Ke mo re maka dilo tsa gore di nyoko re gelepa gore re thogo tšibana gabutši. Ga go tlala ke mo go le dilo tsa go sa hlupi tsa go tshwana le go yapega ggoši kela go maka mebereko ye mengwana ggoši. Ka dinako tsone, re kgonne go bona mekgwa ya gabutši yo re nang nayo le tse dingwana tso re kekemisang ga tsona.”

8. Bo ba gore baa kgetisana di ka ba berekela byang mo ba tšhuta ggoši?

⁸ Se sengwana so se ka le gelepang gore le thogo tšibana gabutši, ke go tšhuta ditaba tsa ka Bhayibeleng le le ggoši. Mo le ka šadha, di ko nyaka gore le be le nako ya go tshwara morapelo wa mutši gore Modimo a le yetetse mošadhong wa lune. (Mmo. 4:12) Byalo, ke ntaba gana byalo mo le kene le sa kgetisana le sa tipeyele nako ya go tšhuta ggoši? Ke nnete gore batho ba gore baa kgetisana a go soko ba mutši, fote le mogageru wa monna aa soko ba hlogo ya mogageru wa mosadi. Le mo go le ka mokgonone, mo le dula le tšhuta ggoši, le nyoko di bona gabutši gore ye mongwana le ye mongwana wa lune o tlalele ga tso tsa Modimo go segela kaye. Max le Laysa, ba gore ba šadhiye ba go tšwa United States ba krayye se sengwana sa gore se ya ba berekela. Max o re: “Mo re thomisa go kgetisana, re badiye dikgatiso tsa go bolabola ka go kgetisana, mošadho le lephelo la ka mutšing. Dikgatiso tsone di makiye gore re bolabodisane ka dilo tsa go tlala tsa gore nke di se lula go bolabodisana ka tsona.”

TSE DINGWANA TSA GORE DI NYAKA LE NAGANE KA TSONA

9. King tso bo ba gore baa kgetisana di nyakang ba di lebelele mo ba nyoko botsa ba bangwana ka taba ya bona?

⁹ Di nyaka le botse mang gore le šele le ya kgetisana? Sepheto sone se nyoko segelela ke lune. Mo le sa thomisa go kgetisana, le ka fo kgeta go botsa paranyana ya batho. (Diy. 17:27) Mo le maka ka mokgonone, le ba le kganela kgole taba ya gore batho ba bangwana ba le dule ho molaleng le gore ba le butsisanye diputsiso tsa go gana go fela. Mara mo le ka sa botse ye mongwana, le ka fetsa nako le le ntoši le tšhaba gore ba bangwana ba ka tšiba taba ya lune. Taba yone yi ka ba kotsi ka matla. Byalo, di ko ba di le gabutši mo le ka botsa ba gore ba nyoko le yeletsa gabutši ba boya ba le gelepa ka tse dingwana. (Diy. 15:22) Mo re beyisa, le ka botsa mašaga ya mangwana, banghana ba gore ba butšwiye kela bagolo ka phutegong.

10. Bo ba gore baa kgetisana ba ka maka byang gore taba ya bona ya go kgetisana yi dule yi hlompega? (Diyema 22:3)

¹⁰ Le ka maka byang gore taba ya lune ya go kgetisana yi dule yi hlompega? Mo le kene le nyakanana ka matla, ke ga hlago gore le fo kwa le tšhokana. King so se ka le gelepang gore le dule le titshwere gabutši? (1 Makor. 6:18) Kganelaneng kgole le go bolabola ka dilo tsa gore a di ya hlamatsega, go tikraya le fo ba ntoši, le go kukutlela mokgete. (Maef. 5:3) Dilo tsowa di ka maka gore le nabele go maka tsa ka mapaying ke mokane dya maka gore di thathafe go maka dilo tsa gabutši. Phela le ko ba le šupetsa gore le hlalefiye mo le dula le bolabola ka gore le nyoko maka byang gore le šupetsane gore le ya hlompana le gore le hlompa melawo ya Jehova. (Bala Diyema 22:3.) Lebelela so se gelepiyeng Dawit le Almaz ba go dula Itopiya. Ba re: “Ke mo re fetsa nako ggoši ga gore go na le batho ba go tlala kela re na le banghana ba rune. A sanka ra ba ntoši ka koloying kela ka ntlong. Ka mokgonone, ke mo re kganela kgole le seyemo sa gore se ka re liketsa gore re sa tshepege.”

11. King tso di nyakang bo ba gore baa kgetisana ba sa di takisi maahlo mo ba kgeta go šupetsana gore baa nyakanana?

¹¹ Ayitsano bo ba gore baa kgetisana di nyaka ba make dilo tsa go šupetsana gore baa nyakanana? Mo taba ya lune ya go nyakanana yi gola, le ka segelela sepheto sa gore le nyoko šupetsana gore le ya nyakanana mara ka mokgwa wa gabutši. Mara, mo nkare le thomisa go nabelana ka matla fote le nyaka go maka tsa ka mapaying, di ka sa be lula go segelela sepheto sa gabutši ka motho ye o kgetisanang naye. (Dikoša 1:2; 2:6) Mo le maka dilo tsa go šupetsana gore le ya nyakanana, le ka šitega go titshwara ke mokane la maka dilo tsa gore di silikisa Jehova. (Diy. 6:27) Byalo, mo le sa thomisa go kgetisana, bolabolaneng ka dilo tso le nyoko tikgerelang tsa gore le nyoko di maka le tsa gore le ka sa di make tsa gore di sipidisana le ditšhiko tsa Bhayibele.c (1 Mathes. 4:3-7) Tiputsiseneng gore: ‘Batho ba mo re dulang gona ba nyoko di tseya byang mo re maka dilo tsa go šupetsana gore re ya nyakanana? Nje tso re di makang di ka maka gore re nabele go maka tsa mapaying?’

12. Mo nkare bo ba gore baa kgetisana ba fela ba sa bone dilo go tshwana, di nyaka ba nagane ka ying?

¹² Le ka lukisa mathatha ka mokgo mang? Mo nkare le fela le sa kwane ka tse dingwana gee? Ayitsano tsotsone di ko ba di rela gore taba ya lune yi ka sa make? Dho, batho ka mokana ga bona ba gore baa kwana ba fela ba sa bone dilo go tshwana. Mo monna le mosadi ba tshwarisana gore ba thogo lukisa taba ya go sa bone dilo go tshwana, mošadho wa bona wo nyoko tshwarelela. Byalo, le nyoko thogo bona gore mošadho wa lune wo nyoko phomelela kela dho, le lebelele mokgwa wo le lukisang mathatha gana byalo. Le le ka babedi, tiputsiseneng gore: ‘Ayitsano re ka bolabodisana ka taba re kene re kgibiye fote re šupetsa gore re ya hlompana? Ayitsano re ya yamogela mo re kekemisiye ke mokane ra liketsa go ghobolla? Ayitsano re yakgoswa re yamogela, re kgopela tshwarelo re boya re tshwarela?’ (Maef. 4:31, 32) Mo nkare le fo dulela go phigisana kela go sa kwane ka tse dingwana mo le kene le sa kgetisana, a di nape di tshepisa gore le mo le šele le šadhiye go nyoko loka. Mo o di bona tsa gore wene le ye o kgetisanang naye a di make, di ka le berekela ka moka mo le ka fetsa ka taba ya lune ya go kgetisana.d

13. King so se ka gelepang bo ba gore baa kgetisana gore ba segelele sepheto sa gore ba nyoko kgetisana nako ya go lefa go segela kaye?

¹³ Di nyaka gore le tseye nako ya go segela kaye le kene le kgetisana? Mo le fo maka dilo ka go yakgoswa, di ka maka gore go be le maphomela ya go sasamela. (Diy. 21:5) Byalo, mo le kgetisana di nyaka le tseye nako ya go lefanyana gore le thogo tšibana gabutši. Mara, a di nyake le fo lefisa le mo di sa nyakege. Fote Bhayibele yi re: “Go thisathisa so o se yemeleng, go maka gore pelo yi thomise go lwala.” (Diy. 13:12) Go tokegela gana hone, mo le fetsa nako ggoši, di ka fo sa be lula gore le kganele kgole le taba ya go maka tsa ka mapaying. (1 Makor. 7:9) Le sa nape le lebelela ka matla taba ya gore le tsere nako ya go segela kaye le kgetisana, mara di nyaka le tiputsisa gore, ‘Ke dilo difeng tse dingwana tso ke tshwaneleng ke di tšibe ka motho yewa gore ke thogo segelela sepheto?’

BANGWANA BA KA BA THEGA KA MOKGO MANG BO BA GORE BAA KGETISANA?

14. Ba bangwana ba ka thega byang bo ba gore baa kgetisana? (Lebelela le sethombhe.)

¹⁴ Mo nkare re tšiba batho ba gore baa kgetisana, re ka maka ying gore re ba gelepe? Re ka ba mema gore ba tl’le ja le rune, ba be le rune ga morapelo wa mutši kela mo re tijabodisa. (Marom. 12:13) Ga dinako tsa mošaga wonone ba ka thulegela ke lešuba la go tšibana gabutši. Ayitsano ba hloka motho wa gore a ka ba felegetsa, ba nyaka re ba gelepa ka sa go kalama, kela poleke ya gore ba ka bolabola ga yona ba ntoši? Mo nkare go ka mokgonone, ayitsano re ka ba gelepa? (Magal. 6:10) Alicia, wa gore re šele re bolabodiye ka yene o gopola dilo tsa gore yene le Aschwin baa di leboga. O re, “Di re jabodisiye ka matla mo magageru ya mangwana ma re botsa gore re ka ma vakašela mo re nyaka poleke ya gore re ka ba ggoši mara ga gore re bona ke batho.” Mo ba ka go kgopela gore o fokatse nabo, ke ntaba o sa tseyele taba yone gedimo? Di nyaka o pasope o sa kraye o ba šiyye ba ntoši, mara o ntshe maahlo dikwakweng gore o thogo di bona mo ba nyaka go bolabola ba ntoši.—Mafil. 2:4.

15. Ke dilo difeng tse dingwana tso banghana ba ka di makelang bo ba gore baa kgetisana? (Diyema 12:18)

¹⁵ Re ka gelepa ba gore baa kgetisana ka tso re di hlayang, le ka tso re sa di hlayeng. Di ka nyaka gore re titshware ka dinako tse dingwana. (Bala Diyema 12:18.) Mo re beyisa, re ka fo ba re nyaka go ngathela ba bangwana gore mokete le mokete ba thomisiye go kgetisana, mara wa kraya gore ba nyaka gore go be bona beng ba botsang ba bangwana. A di nyake re seba ka batho ba gore baa kgetisana kela ra ba solasola ka dilo tsa gore di nyaka bona beng. (Diy. 20:19; Marom. 14:10; 1 Mathes. 4:11) Go tokegela gana hone, a di nyake re bolabola dilo kela re butsisa diputsiso tsa gore di ya ba gatelela tsa go maka gore ba fo kwa nkare baa gapeletsega gore ba šadhe. Mogageru wa mosadi ye ba reng ke Elise le monna wage ba re, “Ke mo di re tšebisa mo ba bangwana ba re butsisa ka dipolane tsa rune tsa mošadho le mo re soko bane re bolabola ka tsona.”

16. Di nyaka re tikwe byang mo bo ba gore baa kgetisana ba yahlugana?

¹⁶ Mo nkare bo ba gore baa kgetisana ba fetsa ka gore baa yahlugana gee? Di nyaka re kganele kgole le go kenakena ditaba tsa bona kela ra sola ye mongwana. (1 Pet. 4:15) Mogageru wa mosadi ye ba reng ke Lea o re: “Ke di kwelele gore ba bangwana ne ba kene ba naganela gore ke ntaba nna le mogageru ye mongwana re yahluganne. Di nkwisiye go baba ka matla.” Go fo tshwana le mo re šele re bolabodiye, taba ya go yahlugana a yi rele gore bo ba gore baa kgetisana ba šitegiye. Di fo rela gore taba ya go kgetisana yi segelele se sengwana—yi ba gelepiye gore ba thogo segelela sepheto sa gabutši. Mara, sepheto sone se ka fo ba se makiye gore ba kwe go baba fote se ka fo ba se makiye gore ba tikwe ba ntoši. Byalo, re ka nyakana le mekgwa ya gore re ba thege.—Diy. 17:17.

17. Bo ba gore baa kgetisana di nyaka ba ye mahlong ba maka ying?

¹⁷ Re šele re di kwile gore taba ya go kgetisana yi na le dintshitshire, mara yi ka jabodisa ka matla. Jessica o re: “Go bolabola nnete, taba ya go kgetisana ne go le letogo. Mara di njabodisiye ka matla gore re berekisiye nako le matšhika ya rune gore re thogo tšibana gabutši.” Mo nkare le ya kgetisana, ariyeneng mahlong le liketsa go tšibana gabutši. Mo le ka maka ka mokgonone, taba ya lune ya go kgetisana yi nyoko phomelela—yi nyoko maka gore le segelele sepheto sa gabutši.