Dezembro

Sesusi wapopia oupanga ena-o novalanduli vae, noupanga omunthita akala nao nonongi. (Suau 10:14) Otyo Sesusi apopia, wapopia otyili. Onongi ondaka yomunthita mbuyii, mbutavela umwe etyi omunthita apopia. Omulume umwe utyihole tyokwenda-enda okutala ovilongo-novilongo wetyimuene, wati: “Nthiki imwe ankho twahanda okupola vidiu ilekesa onongi, atuhande okumbukengelela mbuye popepi. Mahi tyina tupopia ambehetutavela, kambaimbukile onondaka mbetu. Pahe akuya okamukwendye kamwe, okamunthita kambo akeya ketukwateseko; kakapopile-ale peulu ambuya vala liwa-liwa.” Etyi tyapopia omulume oo tyituhinangelesa etyi Sesusi apopilile ovalongwa vae, onongi mbae. Watile: ‘Onongi mbange mbutehelela ondaka yange.’ Mahi onthue tutyii okuti Sesusi uli keulu. Pahe oñgeni onthue matutehelela ondaka yae? Otyipuka tyimwe tupondola okulinga matyipopi okuti tukahi nokutehelela ondaka ya Sesusi okuendela movipuka aviho etulongesa. — Mat. 7:24, 25. w21.12 16 §§ 1-2

Apositolu Paulu ankho omukalavi, atee umwe ankho umonesa onkhumbi ovalanduli va Kilisitu. Mahi konyima, anoñgonoka okuti ovipuka ankho alinga ovivi, apiluluka akala omunthu ukahi nawa. (1 Tim. 1:12-16) Mokonda Siovaa wemukuatesako, Paulu akala omunthu woluembia, wokankhenda, tupu ankho omukulu wewaneno weliola omutima. Ankho una onthumbi yokuti Siovaa wemuevela. (Loma 7:21-25) Otyo katyilekesa okuti ankho makala omunthu wehena vali onkhali. Mahi ankho ulinga ononkhono opo apilulule ovituwa viae, ayumbu onthumbi mu Siovaa yokuti memukuatesako okufuisapo nawa otyilinga tyae. (1 Kol. 9:27; Fil. 4:13) Ovakulu vewaneno kavapelwe otyilinga otyo mokonda kavapengesa. Nongotyo, Siovaa uhanda vanoñgonoke okuti ovakuankhali, iya vena okulinga ononkhono mbokukala novituwa oviwa. (Efe. 4:23, 24) Ovakulu vewaneno velilongesa Ondaka ya Huku opo vatale apa vesukisa okuviukisa vali nawa. Ine valinga ngotyo, Siovaa mevekuatesako okukala nehambu, avakala ovakulu vewaneno vekahi nawa. — Tia. 1:25. w22.03 29-30 §§ 13-15

Ine tumona okuti tukoyesa vakuetu, oityi tuna okulinga? Tuesukisa okuhinangela okuti, onthue tuna okukala noluembia na vakuetu. (Tiaku 2:8) Onthue tupu tuesukisa okulikuambela ku Siovaa, etukuateseko tuahakoyese vali vakuetu. Pahe tyina tuamelikuambela, atukaita otyiponyo ku mukwetu tuakoyesa. Tupondola okukaivisa nae nokukalia nae, otyo matyitukuatesako okumunoñgonoka vali nawa. Tyina pahe tuamanoñgonoka nawa mukuetu, matutyivili okuhetekela Siovaa na Sesusi, okuovola oviwa mwe. Tyina tulinga ngotyo tukahi nokutehelela onondaka mbomunthita wetu ukahi nawa, mbati yeka-po okukoyesa. Ngetyi onongi mbutavela kondaka yomunthita wambo, novalanduli va Sesusi vetavela etyi apopia. Tyina tulinga ononkhono mbokuhasukalala novipuka tuesukisa, nokuyeka-po okukoyesa vakuetu, Siovaa na Sesusi mavetuyambe. Tyilinge matukakala keulu tyilinge matukakala nomuenyo uhapu pano pohi, tuesukisa okutualako okutehelela nokutavela ondaka yomunthita wetu ukahi nawa. — Luka 12:32; Suau 10:11, 14, 16. w21.12 19 § 11; 21 §§ 17-18

Etyi Loboau akala ohamba yo Isilayeli, ovanthu ankho vemuundapela aveya okumuita otyipuka tyimwe. Vemuitile atepulule komulemo tate yae Salomau eveavelele. Loboau aende kovakulu vo Isilayeli vekemupakelemo oñgeni makumbulula ovanthu ovo. Ovakulu avemupopila okuti inkha atepulula komulemo wavo, ovanthu ovo mavatualako okumuundapela. (1 Reis 12:3-7) Mokutala etyi ovakulu vemupopila ehetyihande, pahe akapula kovakuendye ekula navo. Soka ovakuendye ovo avapopila Loboau opo alemeke vali ovilinga ovanthu ankho valinga. (1 Reis 12:9-11) Loboau pahe ankho ñgeno ulikuambela ku Siovaa, emupulu oipi malandula-po. Mahi etevela vala etyi apopilwa novakuendye. Otyo atyimuetela ovitateka, kumwe novanthu vo Isilayeli. Pamwe, nonthwe ovipuka tupakeluamo navakuetu, tupondola okusoka okuti kaviaviukile. Mahi inkha etyi tuapopilwa tyatunda Mondaka ya Huku, opo tuna umwe okutyitavela. w22.02 9 § 6

Omunthu weliola omutima nokuapola pokati, usoka kovipuka ovakuendye vevila okulinga, kasoko kuevi vesukisa okulilongesa. Tupu kevetale ngatyina velilolela mahi uvetala ngatyina vaundapela kumwe. Ovakulu vena okutala ovakuendye ngatyina otyiawa vapewa na Siovaa, tupu vena okupandula ovilinga valinga. Tyina ovakulu vekahi nokukulupa vahambukwa mokonda pena ovakuendye vafuapo vena ononkhono opo vatualeko nokukuatesako ewaneno. Mo Mbimbiliya tuvasa-mo ongeleka ya Noemi wapandulile etavela okukuatesuako nomuhikuena. Ponthyimbi Noemi wapopilile Rute omukuekai wae wasiwapo akondoke kovavo. Mahi Rute aanye okukondoka kovavo, aende na Noemi ko Mbelei. Noemi wahambukilwe unene etyi Rute akala nae iya etavela okukuatesuako nae. (Rute 1:7, 8, 18) Otyo atyivekuatesako unene! (Rute 4:13-16) Inkha ovakulu veliola omutima mavetyivili okulandula ongeleka ya Noemi. w21.09 10-11 §§ 9-11

Siovaa utyii okuti kese umwe puonthwe una ovipuka evila okulinga nevi ehevili okulinga. Hamwe ove utyivila okulinga ovipuka ovinyingi tyipona vakuenyi. Tupu hamwe kutyivili okulinga vali unene ngetyi vakuenyi valinga. Otyo pamwe tyimonekapo mokonda hamwe wakulupa, kuvetemo nawa, tupu hamwe utekula ombunga. Inkha ongotyo wahasoye. (Gal. 6:4) Siovaa kamalimbwa ononkhono ulinga. Ine ulinga atyiho uvila, onoñgonoka omokonda yatyi utyilinga, mokala nehambu. Siovaa wii umwe etyi tyili momutima wetu. Uhanda tuhambukilwe etyi tuvila okulinga. Matukala nombembwa, mokonda tutyii okuti Siovaa ukuatesako ovaumbili vae tyina vena ovitateka. (Isa. 41:9, 10) Tuna ovipuka ovinyingi vituhambukiswa tyina tufenda Tate yetu woluembia, una “watokala okupewa omunkhima, nehumbilo” tyeetyi oe watunga ovipuka aviho. — Ehol. 4:11. w22.03 24 § 16; 25 § 18

Onthwe tuhanda okuhetekela Sesusi, mahi katuetyivilile okulinga ngetyi Sesusi ankho alinga. (Tia. 3:2) Omulongwa hapeho utyivila okuhetekela umwe nawa-nwa omulongesi wae. Mahi tyina omulongwa elilongesila koviponyo viae alingi umwe ononkhono mbokuhetekela omulongesi wae muetyi evila, omulongwa malingi nawa ovipuka. Tupu, inkha tuendela movipuka tulilongesa mo Mbimbiliya, atulingi ononkhono mbokuahalingi vali oviponyo tualingile, opo matutyivili okulandula nawa ongeleka Sesusi etusila. (Sal. 119:59) Onthwe tuli mouye umwe muna ovanthu vehesukile-ale nokukuatesako vakuavo. Mahi ovaumbili va Siovaa okukuatesako vakuavo vetyihole unene. Onthwe tuhetekela Sesusi mokukuatesako vakuetu iya tuhanda okulandula apeho ongeleka yae. (1 Pet. 2:21) Tyina tulinga ononkhono mbokukuatesako vakuetu ngetyi Sesusi alingile, matukala nehambu tupu matuyambwa na Siovaa. w22.02 24 § 16; 25 § 18

Tyimwe povipuka Siovaa alulika navio ovanthu vae hono, Ondaka yae Ombimbiliya. Ine tuovola omuvo wokusokolola kovipuka Siovaa etulongesa, kamatyitupuiya okuvitavela, atufuisipo nawa otyilinga tyetu tyokuivisa. (1 Tim. 4:15, 16) Tupu, Siovaa utululika ‘nomupika omukuatyili nokualunguka.’ (Mat. 24:45) Pamwe, omupika oo metupopila otyipuka tyimwe atuhetyinoñgonoka nawa. Mongeleka, pamwe upondola okutupopila oñgeni matulifuiika opo tuhupe kotyiponga tyimwe tyipondola okuenda apa tukala, mahi onthue atusoko okuti potyilongo tyetu kamapamonekale otyiponga otyo. Oityi tuesukisa okulinga tyina ovipuka tuamapopilwa vimoneka ngoti kaviaviukile? Tupondola okusoka kovipuka ovikuavo tutanga Mombimbiliya. Pamwe ovanthu va Huku vapopililwe otyipuka tyimwe kuvo atyimoneka ngoti katyikahi nawa, mahi ngatyo umwe tyiveyovola. — Juíz. 7:7; 8:10. w22.03 18-19 §§ 15-16

Sesusi ankho uyumba onthumbu mu Tate yae. Otyo apopila onondaka mbuli motesitu yonthiki yo hono. Ankho utyii okuti, okutuka opo omuenyo wae uli pomavoko a Huku iya tupu ankho una onthumbi yokuti tate yae memuhinangela. Oityi tulilongesila konondaka mba Sesusi? No ove pakula omuenyo wove pomavoko a Siovaa ngetyi Sesusi alingile. Opo utyivile ove wesukisa, “okuyumba onthumbi mu Siovaa nomutima wove auho.” (Pro. 3:5) Tala ongeleka yomukuendye umwe utiwa Joshua. Omukuendye oo una omanima 15 iya ankho una ouvela umwe uhungi kokumuipaa. Omukuendye oo, waanyene okuhakulwa monkhalelo yehelikuatele novitumino vya Siovaa. Pahe etyi ehungi kokunkhia apopila me yae okuti: “Me, ame ndyili pomavoko a Siovaa. . . . Me, ame ndyipopia nonthumbi oyo, mokonda ame ndyityi okuti Siovaa makanthutilisa. Siovaa wii etyi tyili momutima wange, iya ame ndyihole Siovaa.” Ngotyo kese wike pu onthue wesukisa okulipula okuti: ‘Inkha ndyikala notyitateka tyilola ekolelo liange, ine tyinthuala kononkhia, okuti mandyiyekela omuenyo wange pomavoko a Siovaa nonthumbi yokuti makanthutilisa?’ w21.04 12-13 §§ 15-16

Onthwe ovaumbili va Siovaa tupamekwa novilinga viokuivisa. Tyina tupopila vakuetu otyili Tyombimbiliya tulitehelela nawa, tyilinge vetutavela ine kavetutavela. Ovakuatate vamwe vasoka okuti, mokonda yovitateka vimwe kamavetyivili okuundapa unene movilinga viokuivisa. Okuti no ove ongotyo usoka? Inkha ongotyo usoka, hinangela okuti, uhambukiswa Siovaa tyina ulinga atyiho uvila movilinga viae. Hamwe uhanda okuundapa unene movilinga viokuivisa, mahi kupondola okutunda meumbo mokonda yokuvela. No ngotyo kala tyityi okuti, Siovaa weete iya unoñgonoka otyitateka tyove. Upanda unene ononkhono ulinga. Siovaa upondola okukukuatesako, otyivili okulongesa ovanthu vekukuatesako, ngetyi onondotolo. Tupu, wahaeleke ovipuka walingile kohale, nevi ukahi nokulinga pehepano, mokonda tyipondola okukusoyesa. Mahi, ovola okutala oityi Siovaa ekahi nokulinga pehepano opo ekukuateseko. Inkha otyo ulinga, mokala nononkhono okoleleya movitateka viatyo aviho nehambu. Onthue tulinga ononkhono mbokukuna ombuto yotyili, mahi katutyii oipi maikulu. — Ecl. 11:6 w21.05 24-25 § 14-17

Siovaa waavelele ovipuka ovinyingi Ohamba Daviti ngetyi omalumono, noutumini iya wemukuatesileko okufinda onondyale mbae movilwa. Daviti wapandulile, apopi okuti ovipuka Huku alinga ovinyingi unene “kevivili okuvivalula!” (Sal. 40:5) Ponthyimbi Daviti ankho ukahi umwe nawa. Mahi ehimbika okukala nelungavi etyi ehimbika okuhanda ovipuka ovinyingi vipona puevi Siovaa emuavelele. Namphila ankho ena-le ovakai ovanyingi, mahi no ngotyo, apeleya omukai omukuavo. Omukai oo ankho utiwa o Bateseba, omulume wae o Uliya omu Hitita. Daviti alingi oundalelapo na Bateseba iya Bateseba akala omulemi. Etyi Daviti amona okuti otyipuka alinga tyapenga aovola onkhalelo yokuipaa Uliya! (2 Sam. 11:2-15) Oityi Daviti ankho ekahi nokusoka? Okuti wasoka okuti Siovaa keete etyi ekahi nokulinga? Namphila Daviti ankho omukuatyili ku Siovaa mokueenda kuomanima omanyingi, mahi akala nelungavi iya otyo atyimuetela omaluihamo omanyingi. Mahi Daviti aimbuka okuti etyi alinga tyapenga, elivele. Apandula unene etyi Siovaa emuevela iya akala vali epanga liae! — 2 Sam. 12:7-13. w21.06 17 § 10

Pamwe tusoka okuti tutupu ounongo wokulongesa ovanthu Ombimbiliya. Inkha ongotyo usoka tala ovipuka vitatu vipondola okukukuatesako okukala nonthumbi yokuti motyivili okulongesa ovanthu Ombimbiliya. Tete, Siovaa wamona okuti ove wafuapo pala okulongesa vakuenyi Ombimbiliya. Vali, Sesusi wapewa outumini keulu na pano pohi iya wekuavela otyilinga tyokulongesa. (Mat. 28:18) Tatu, kala tyityi okuti vakuenyi mavekukuatesako. Ngetyi Siovaa akuatesileko Sesusi okupopia nokulongesa, nae mekukuatesako, muyumba onthumbi. (Suau 8:28; 12:49) Tyihe-otyo vala upondola okuita komukuatate wakalela komutwe otyikundyi tyenyi tyokuivisa ine omukokoli-ndyila umwe ine omuivisi omunongo opo ekukuatesako okulongesa Ombimbiliya. Tupu onkhalelo onkhuavo maikukuatesako okukala nonthumbi yokuti motyivili okulongesa nawa, okuenda navo tyina vakalongesa ovalongwa vavo. w21.07 6 § 12

Tyina onthyulilo youye uno ikahi nokufuenainako, opo vali haunene tuesukisa okuyumba onthumbi monkhalelo Siovaa alinga ovipuka. Omokonda yatyi? Mokueenda kuononkhumbi ononene, ovipuka vimwe matukapopilwa mavikamoneka ngatyina viehekahi nawa, viehena-le oku viapilukila. Tyili, Siovaa haeko makapopia nonthwe. Makatuma ava aholovona opo vetupopilevio. Pomuvo opo, hamuvoko wokulipuka okuti: ‘Okuti etyi tyili o umwe Siovaa wetyipopia, ine ovokuli komutwe pahe vekahi vala nokuhinda-ko viavo?’ Oityi matyikekukuatesako okuyumba onthumbi mu Siovaa no meongano liae pomuvo opo? Ekumbululo liove, olio malilekesa oñgeni utala evi tupopilwa neongano pehepano. Inkha uyumba onthumbi muetyi tupopilwa pehepano iya otavela, otyo matyikekukuatesako mokueenda kuononkhumbi ononene. w22.02 6 § 15

Siovaa wakuatesileko Gideau novalume 300 okuluisa onondyale mbae. Otyipuka otyo ankho tyipondola okulingisa Gideau okukala nomalityindailo, tyetyi kaile navo kovilwa. (Juí. 8:1) Gideau wahinangelesile ovalume vana, okusoka oñgeni Siovaa evekuatesileko okukala novipuka ovinyingi. Mokonda yotyo, ovalume vana “avatulu omutima.” (Juí. 8:3) Mokonda ankho Gideau welikondola koututu, akuatesako ovanthu va Huku okukala nombembwa. Kova Efalaii tulilongesilako okuti, katupondola okuovola okunkhimanekwa na vakuetu, una okunkhimanekwa o Siovaa Huku. Ononkhalamutwe mbonombunga novakulu vomawaneno navo vapondola okulilongesila ku Gideau. Inkha omukuatate umwe kapandele etyi mualinga, mupondola okuovola okunoñgonoka oityi asokela ngotyo. Tupu mupondola okupandula omukuatate oo ovipuka oviwa ehole okulinga. Tupu tuesukisa okulikondola koututu, ine okuliola omutima. Hahe vali okukala nombembwa tyipona okuovola okulekesa kovanthu okuti tuaviukisa. w21.07 16-17 §§ 10-12

Siovaa walekesa okuti utuhole etyi etutunga otyifuika tyae. Mokonda Huku wetutunga otyifuika tyae, onthue tupondola okukala novituwa oviwa ngetyi oluembia nokankhenda nouviuki. (Sal. 86:15; 145:17) Naina tyina tukala novituwa ovio, tunkhimaneka Siovaa nokulekesa okuti tuapandula etyi etutunga otyifuika tyae. (1 Pet. 1:14-16) Iya tyina tulinga ovipuka vihambukiswa Tate yetu Siovaa, nonthue tukala nehambu. Tupu mokonda tuatungwa otyifuika tya Huku, nonthue tupondola okukala nokankhenda na vana valinga onthele yombunga yae. Siovaa watunga ohi monkhalelo ikahi nawa pala onthue. Siovaa watetekela okutungila ohi ovanthu, konyima pahe atungu nawa omulume wotete. (Jó 38:4-6; Jer. 10:12) Mokonda Siovaa wesuka nonthue nokuna otyali, wetuavela ovipuka ovinyingi vituhambukiswa. (Sal. 104:14, 15, 24) Etyi palamba omuvo umwe, Huku atale ovipuka aviho atunga, “amono okuti vikahi nawa.” — Gên. 1:10, 12, 31. w21.08 3 §§ 5-6

Onthue atuho tuna otyilinga tyokuivisa nokulinga ovalongwa. (Mat. 28:19, 20; Loma 10:14) Okuti uhanda okulongesa vali nawa movilinga viokuivisa? Lilongesa ombulusula Linga Ononkhono Mbokutanga Nokulongesa Nawa, pahe oendela muetyi welilongesa. Wesukisa okuhinangela okuti, ovipuka vikahi vali nawa wesukisa okukala navio ovituwa vihambukiswa Siovaa. (Kolo. 3:12; 2 Pet. 1:5-8) Atuho tuhanda okulinga atyiho tuvila movilinga vya Siovaa. Mahi o mouye omupe vala matukemulingila umwe nawa-nawa. Atee ouye omupe uya tutualeiko okulinga atyiho tuvila pehepano. Otyo matyitukuatesako okuyawisa kehambu lietu atuhasoyo unene. Mahi etyi tyesukisa, okunkhimaneka nokuhambukiswa Siovaa “Huku wehambu.” (1 Tim. 1:11) Naina tuhambukilwe ovilinga tulingila Siovaa pehepano! w21.08 25 §§ 18-20

Inkha wekulila mombunga Yonombangi mba Siovaa, opo tundee pouna walongesua konthele ya Siovaa. Walongesua okuti Siovaa Omutungi wovipuka aviho, una ovituwa oviwa iya uhanda ovanthu vakakale mouye omupe. (Gên. 1:1; Ovil. 17:24-27) Ovanthu ovanyingi kavetavela okuti kouye kuna Huku, Omutungi wovipuka aviho. Mongeleka, vasoka okuti ovipuka vieyako vala avike. Vapopia okuti etyi Ombimbiliya ipopia omatutu, iya vana vetavela okuti kuna Omutungi vatopa kavatangele. Katyesukisile omanima eñgapi tukahi nokuumbila Siovaa, atuho tuesukisa okupameka ekolelo lietu mu Huku. Inkha tulinga ngotyo, kamatuyeke ‘ondongeso nomalusoke omatutu’, apopiwa navana vehetavela etyi Ombimbiliya ipopia etunyone. — Kolo. 2:8 w21.08 14 §§ 1-3

Abele na Noe, na Ambalayau na Sombe, ankho vena onthilo na Siovaa tupu ankho vemuhole. Ankho vemutavela, vena ekolelo mwe tupu ankho vemulingila ovilikutila. Valingile umwe atyiho opo vahilivike Siovaa, nokumufenda monkhalelo etavela. Etyi palamba omanima omanyingi, Siovaa avela ova Isilayeli ovitumino Viapelwe Moisesi. Movitumino ovio, ankho muna onondongwa mbupopia oñgeni vena okufenda Siovaa monkhalelo etavela. Konyima yononkhia mba Sesusi netyi atutiliswa, Siovaa ankho kakevelela vali ovaumbili vae valinge ngetyi tyipopia Ovitumino Viapelwe Moisesi. (Loma 10:4) Ovaumbili va Huku, pahe ankho valandula otyitumino otyipe, “otyitumino tya Kilisitu.” (Gal. 6:2) Vetavela “otyitumino” otyo, mokuhetekela Sesusi, nokutavela evi alongesile. Hono, Ovakilisitau votyotyili tupu valandula Kilisitu opo vetyivile okuhambukiswa Siovaa, avavasi epameko. — Mat. 11:29. w22.03 20-21 §§ 4-5

Siovaa utehelela ovana vae. Siovaa apeho ankho utehelela omalikuambelo Omona wae etyi eli pano pohi. Watehelele elikuambelo lya Sesusi etyi elikuambela akoye ono apositolu 12. (Luka 6:12, 13) Tupu watehelele elikuambelo lya Sesusi etyi eihamenwa unene. Etyi Sunda ehenemulavisi Sesusi welikuambelele unene ku Siovaa emupopila eheteko ankho malambela. Siovaa ehemutehelela vala tyapwa, mahi tupu atumu oandyu opo imupameke. (Luka 22:41-44) Hono Siovaa utualako okutehelela omalikuambelo etu, tupu weekumbulula momuvo watyo monkhalelo yaviuka. (Sal. 116:1, 2) Tutalei ongeleka ilekesa oñgeni omphange umwe ukala ko India amona okuti Siovaa wakumbulula elikuambelo liae. Omphange oo ankho walinga unene otyiho iya elikuambela ku Siovaa emupopila otyitateka tyae. Omphange oo wahoneka okuti: “O JW Broadcasting^® yohanyi ya Maio yo 2019 yapopile konthele yokukala notyiho otyipuka ankho nesukisa umwe pomuvo pana. Tyina ankho ekumbululo lielikuambelo liange.” w21.09 21-22 §§ 6-7

Tyepuiyile unene Kovakilisitau voko Sundeia okusapo ovipuka viavo aviho. Mahi mokonda ankho vena onthumbi yokuti Siovaa meveavela etyi vesukisa, avetyilingi umwe. Tupu pena otyipuka tyimwe tyevekuatesileko. Etyi kuakamba omanima etano opo omafualali elisete no Selusalei, apositolu Paulu apopila Ova Hebeleu okuti: “Muhakalei nohole nonombongo, mahi hambukilwei ovipuka muna-vio pehepano. Mokonda ngwe wati: ‘Ame nalumwe mandyikuyeke iya nalumwe mandyikusi-po.’ Opo tukale nonthumbi onene iya atupopi okuti: ‘Siovaa omukuatesiko wange; ame himakala nowoma. Oityi omunthu apondola okundinga?’” (Heb. 13:5, 6) Vana vetavelele etyi Paulu evepopila, vetyivilile okuhambukilwa ovipuka ankho vena oku vatilila. Ankho vena onthumbi yokuti Siovaa meveavela atyiho vesukisa. w22.01 4 §§ 7, 9

Tyina tuameivi okuti omunthu umwe una okankhenda, tusoka okuti omunthu oo ukahi nawa, wapepuka omutima, una otyali. Tupu tupondola okusoka kongeleka Sesusi apopile konthele yo mu Samaliya. Omulume oo wepunda-umbo ekuavo ‘wakalele nokankhenda’ nomu Sundeu ankho wavetua novifuanga. Mokonda ‘wakala nokankhenda,’ omu Samaliya aovola okukuatesako omu Sundeu wavetua. (Luka 10:29-37) Ongeleka ei itulongesa okukala nokankhenda, otyituwa tyimwe otyiwa tya Huku. Siovaa una okankhenda nonthue mokonda utuhole. Iya ononthiki mbatyo ambuho ututekula nokankhenda. Pena vali otyipuka otyikuavo omunthu apondola okulinga matyipopi okuti una okankhenda. Omunthu wokankhenda kalingi onya mukuavo wapengesa namphila ankho apondola umwe okutyilinga. Siovaa o ngotyo etutekula. Daviti wapopile okuti: “Siovaa ketutekula ngetyi tyata mononkhali mbetu.” (Sal. 103:10) Mahi tupu pamwe Siovaa uviyula una walinga onkhali. w21.10 8 §§ 1-2

Siovaa ukala vala noluembia olunene nomapanga ae, ovaumbili vae. Onondaka mbohamba Daviti no mbomuuli Daniele mbutyilekesa umwe nawa. Mongeleka, Daviti watile: “Tualako okukala noluembia olunene na vana vekwii.” “Oluembia olunene lwa Siovaa lutualako apeho-apeho ku vana vemulinga onthilo.” Tupu omuuli Daniele wapopia okuti: “Ove Siovaa, Huku yotyotyili, ove una oluembia olunene na vana vekuhole, vaendela movitumino viove.” (Sal. 36:10; 103:17; Dan. 9:4) Onondaka ombu mbulekesa okuti, Siovaa una oluembia olunene novaumbili vae mokonda, ngwe vemwii, vemulinga onthilo, vemuhole, vaendela movitumino viae. Siovaa una vala oluembia olunene novanthu vae vemuumbila ngetyi ahanda. Etyi tuhenehimbike okuumbila Siovaa ankho una-le oluembia no onthue. (Sal. 104:14) Pahe etyi tuakala ovaumbili vae, akala noluembia olunene no onthue. w21.11 4 §§ 8-9

Onthue apeho matutavela onondaka mba Sesusi. Hono ovanthu vehole unene ononkhalamutwe mbonongeleya. Vevehole umwe unene, atee umwe vakala ngatyina ono huku mbavo. Ovanyingi venda movikapela viavo, vati umwe ovo valanda omikanda viavo, ovo vevepa onombongo mbuvekuateseko movipuka valinga. Vamwe vetavela vala atyiho vapopia. Otyipuka vahambukwa tyina vamona ononkhalamutwe ombo, uti hamwe veluete Sesusi ulongesa! Mahi ovafendi votyotyili va Huku, vena vala okufenda vala Siovaa, kavahilivika omunthu. Namphila valinga onthilo vana vevekalela komutwe mahi vaendela monondaka mba Sesusi mbati: “Onwe amuho muvakulu nonondenge.” (Mat. 23:8-10) Onthue katufende omunthu nawike, tyilinge omutumini tyilinge onkhalamutwe yongeleya. Tupu katulipake povipuka viavo vapopia, tyilinge ovatumini tyilinge vonongeleya. Onthue tulinga ononkhono mbokuhalingi onthele youye. Ovipuka ovio vilekesa okuti Onombangi mba Siovaa velikalela novanthu vonongeleya ononyingi veliti Ovakilisitau. — Suau 18:36. w21.10 20 §§ 6-7

Ovakilisitau aveho vahanda okukala ovasukuki, vena okulunguka na pahamone natyike, nii omunthu atyike poupanga wavo na Huku. Mokonda tutiwa Tunombangi mba Siovaa, tuna okulityilika okulinga otyipuka tyisilisa enyina liae esukuki. (Lev. 19:12; Isa. 57:15) Ova Isilayeli ankho mavalekesa vala okuti vetavela Siovaa alinge Huku yavo, tyina vetavela ovitumino aviho. Levítico 18:4 yati: “Onwe muna okutavela ovitumino viange aviho. Muna okuendela movipuka aviho nemupopila, muna okutavela ovitumino viange amuendela-mo. Ame, ame Siovaa, Huku yenyi.” Okapitulu 19 kapopia ovitumino vimwe pu ovio. Tala! Mono velesikulu 5-8, 21, 22 mupopiwa ovilikutila viovinyama. Pokulinga ovilikutila ovio, ova Isilayeli ankho vena okuvilinga nawa, opo vahalinge natyike ‘tyisilisa ovipuka vya Siovaa vikola.’ Okutanga ono velesikulu ombo, tyitutuala umwe kokulinga etyi tyihambukiswa Siovaa, okumulingila umwe ovilikutila vimuhambukiswa ngeetyi tyipopia Hebreus 13:15. w21.12 5-6 §§ 14-15

Vana vokuanepa vala pahe vapondola okulilongesila unene, kovalinepi vayumbile onthumbi mu Siovaa. Kuna ovalinepi ovanyingi vakala omanima omanyingi nokuundapa movilinga viomuvo auho. Ine muna ovilinga muhanda okulinga meongano lya Huku, mupondola okutomphola novalinepi ngovo. Tyina muovola ovilinga meongano lya Siovaa mulekesa okuti mumuyumba onthumbi. (Pro. 22:17, 19) Hinangela okuti otyinepo otyipuka otyiwa Siovaa aavela ovanthu. (Mat. 19:5, 6) Siovaa uhandela ehambu ovalinepi. Onwe vokuelinepa pahe, sokei nawa etyi muli nokulinga momuenyo wenyi. Ovipuka mulinga vilekesa okuti muapandula otyinepo, otyipuka otyiwa Siovaa emuavela? Likuambelei apeho ku Siovaa. Ovololei Mondaka ya Huku onondongwa mbupondola okumukuatesako. Konyima amueendela monondongwa mba Siovaa. Ine onwe mulinga ononkhono mbokuumbila Siovaa, amumupake pomphangu yo tete momuenyo wenyi, mamukala nehambu motyinepo tyenyi! w21.11 19 §§ 16, 18

Tiaku ankho kelipakeko. Namphila ankho velikuai na Sesusi, tupu ankho una ovilinga ovinyingi, mahi kasokele okuti omunene vali ku vakwavo. Ankho wiihana vakwavo okuti ‘ovakuatate vange ononthyolwe.’ (Tia. 1:16, 19; 2:5) Tupu ankho kelilekesa ku vakwavo ngatyina ahapengesa. Etyi tulilongesila-ko: Hinangela okuti atuho tuvakuankhali. Katupondola okusoka okuti tuvanene vali ku vana tulongesa. Omokonda yatyi? Omokonda ine tulilekesa kovalongwa vetu ngatyina uti katupengesa, vapondola okusoka okuti nainyo kamavetyilivili okuhambukiswa Siovaa. Mahi tyina tupopila omulongwa wetu okuti, hapeho tyapepuka okuendela monondongwa mbo Mbimbiliya, atumupopila umwe nawa oñgeni Siovaa etukuatesako, matyimukuatesako okulitala okuti nae metyivili okuumbila Siovaa. w22.01 11-12 §§ 13-14

Tyina tulinga ononkhono mbokuhetekela Sesusi, matutyivili okulinga ngetyi ankho alinga atukala ovanthu vena ovituwa oviwa. (Heb. 1:3) Hamwe tupondola okusoka okuti: ‘Sesusi ankho utupu onkhali. Himetyivili-ale okulinga ngetyi ankho alinga!’ Inkha ongotyo usoka, hinangela ovipuka evi: Tete, mokonda watungwa otyifuika tya Siovaa, ove upondola okukala novituwa ngo vya Siovaa no vya Sesusi. Ngotyo ove upondola okuvehetekela nawa, namphila kumotyivili okulinga ovipuka aviho valinga. (Gên. 1:26) Vali, kononkhono mba Huku ovipuka aviho vivilwa. Nononkhono ombo, ove motyivili okulinga ovipuka ankho wahasoko okuti movilingi. Mokonda tuvakuankhali, Siovaa utyii okuti kamatutyivili okulekesa nawa-nawa ovituwa viononkhono mbae. Otyo matyikesukisila omanima 1000 opo ovanthu mavakakala pano pohi, vahakale vali nonkhali. (Ehol. 20:1-3) Pehepano Siovaa utuita vala tulingi atyiho tuvila, atukala nonthumbi yokuti metukuatesako. w22.03 9 §§ 5-6

Okulikuambela hatyoko vala tyipameka oupanga wetu na Siovaa. Okulilongesa Ondaka ya Huku, nokuenda komaliongiyo tupu tyitukuatesako okukala omapanga a Huku. Okuti pena etyi upondola okulinga opo ukuate nawa omuvo ukahi nokulilongesa, nomuvo uli meliongiyo? Lipula okuti: ‘Oityi tyihole okunthalula tyina ndyikahi nokulilongesa na tyina ndyili meliongiyo?’ Okuti okulikalelwa, okutambula onomesasi, nokutala ovipuka ovikuavo motelefone? Tyina utala okuti ukahi nokutalukwa momuvo ukahi nokulilongesa, hamwe omeliongiyo, ita ku Siovaa ekukuateseko. Tyipondola okupuiya okuhasoko unene kovitateka viove. Mahi otyiwa ulikuatehile. Likuambela okuita ‘ombembwa ya Huku maiyungu omutima wove, nomalusoke ove.’ — Fil. 4:6, 7. w22.01 29-30 §§ 12-14

Ohamba Usiya waanyene okuviyulwa. Waile mondyuo ya Siovaa, anyingila pomphangu imwe ankho panyingila vala ovanakwa, ahande okuawa oisesu. Ovanakwa va Siovaa avemupopila okuti: “Usiya ove haveko waava oisesu pala Siovaa! Ovanakwa vala vayoka oisesu.” Usiya akala ñgeni? Ine weliolele omutima etavela etyi aviyulwa, iya atundu liwa-liwa momphangu ina, tyipondola Siovaa hamwe ñgeno wemuevelele. Mahi “Usiya . . . anumana unene.” Oityi aanyena okuviyulwa? Mokonda ankho ohamba, mokutala wasoka okuti upondola vala okulinga etyi ahanda. Mahi Siovaa hangotyoko ankho asoka. Mokonda yotyipuka otyo otyivi Usiya alinga, Siovaa emuyumbu “otyilunda, akala natyo atee monthiki ankhia.” (2 Crô. 26:16-21) Ongeleka ya Usiya itulongesa okuti, katyisukisa otyilinga patyi tuna, ankho tuanya okupakailuamo, mahi una utuviyula wetyipola Mondaka ya Huku, kamatukala omapanga a Siovaa. w22.02 9 § 7

Tyina omunthu eheneyeke-po “ontheto yokohale” ovipuka alinga neevi asoka, kaviaviukile-ale. (Kolo. 3:9) Omunthu oo una elungavi, kasete okunumana, kapandula, tupu ketavela okupakailuamo. Tupu utyihole tyokutala ovanthu valinga ovipuka ovivi. Omunthu ngoo pamwe una umwe ovituwa oviwa, iya ulivela umwe onombei mokonda yovipuka ovivi apopia nevi alinga. Mahi kalingi-vo ononkhono mbokuviyeka-po. (Gal. 5:19-21; 2 Tim. 3:2-5) Mokonda tuvakuankhali, kamatutyivili okulipola omalusoke aeho apenga momutima wetu. Pamwe tupondola okupopia otyipuka tyimwe, mahi konyima atulivele. (Jer. 17:9; Tia. 3:2) Mahi tuna okulinga ononkhono opo tuahatokele vala mokulinga ovipuka ovivi. Inkha tulinga ngotyo, matukala umwe ovanthu vekahi nawa. — Isa. 55:7. w22.03 3 §§ 4-5

Ovakulu vewaneno vatala kovipuka oviwa ovakuatate nonomphange valinga. Ovakuatate ovakuankhali, mahi munthu-na-munthu una otyituwa tuhole unene. Tyili, pamwe ovakulu vewaneno mavesukisa okuviyula ovakuatate nonomphange. Mahi nga Paulu, ovakulu vewaneno kavapondola vala okutala kovipuka ovakuatate valinga vivenumanesa. Mahi vena okutala koluembia ovakuatate vena na Siovaa, kuetyi vekahi nokukoleleya movilinga vya Huku, nononkhono valinga opo valinge etyi tyaviuka. Ovakulu vewaneno valinga ngotyo, vapameka ovakuatate mewaneno. Hinangelei okuti Siovaa kakevelela mukale ovanthu vahapengesa, mahi uhanda mukale ovakuatyili kwe. (1 Kol. 4:2) Nonwe kalei nonthumbi yokuti Siovaa upanda unene etyi mumulingila. Siovaa “kamalimbwa ovilinga vienyi, nohole muna nenyina liae, mokuundapela ovasukuki nokutualako okuveundapela.” — Heb. 6:10. w22.03 31 §§ 19, 21