Etutilo lia Jesus Liakolela Unene Pala Onthue Mokonda Yatyi
“Wapinduluapo.”—MATEUS 28:6.
1, 2. (a) Oityi ononkhalamutwe mbumwe mbonongeleya vahandele okunoñgonoka? Oñgeni Petulu akumbululile? (Tala olutalatu pefo pahimbikila onthele ei.) (b) Omokonda yatyi Petulu etyivilile okupopia nomutima wakola?
ETYI Jesus ankhia, palamba vala onosimanu mbehehi, apostolu Petulu apopi nononkhalamutwe mbo va Judeu ankho ovakalavi. Ovalume ovo, ovo vahongiliyile ova Roma opo vaipae Jesus. Pahe ankho vanumanena Petulu mokonda wahakulile omulume umwe ankho uhetyivili okueenda. Vapulile Petulu okuti: “Okononkhono mbalie ine omenyina lialie wetyilinga?” Petulu wakumbululile nomutima wakola okuti: “O menyina lia Jesus Kristu, woko Nazare, una muaipaela momuti mahi Huku emututilisa, menyina liomulume oo, otyo omulume ou akalela lutai pokati kenyi.”—Atos 4:5-10.
2 Ponthyimbi, Petulu wakalele unene nowoma, apopi ovikando vitatu okuti kei Jesus. (Marcos 14:66-72) Pahe, Petulu utupu vali owoma, nomutima wakola ankho ukahi pokati kononkhalamutwe mbonongeleya. Omokonda yatyi? Omokonda ankho ukahi nokukuatesuako nospilitu sandu, iya ankho una onthumbi yokuti Jesus una omuenyo. Omokonda yatyi apostolu Petulu akalela nonthumbi oyo? Iya omokonda yatyi tupondola okukalela nonthumbi ngo oyo?
3, 4. (a) Omatutilo patyi alingilwe etyi ono apostolu mba Jesus nkhele vehenetyitwe? (b) Ovalie Jesus atutilisile?
3 Ono apostolu ankho vetyii okuti vokuankhia vapondola okukala vali nomuenyo. Etyi ono apostolu nkhele vehenetyitwe, Huku waavelele omuuli Eliya na Eliseu epondolo liokututilisa vokuankhia. (1 Reis 17:17-24; 2 Reis 4:32-37) Etyi omulume umwe ankhia, ovanthu avemuyumbu meendo lia Eliseu. Etyi olutu lwae luayama komankhipa a Eliseu, omulume oo akala vali nomuenyo. (2 Reis 13:20, 21) Ovakristau votete vetavelele komahipululo oo, ngetyi onthue tutavela okuti Ondaka ya Huku oyotyotyili.
Tyetuhikile unene komutima etyi tuatanga okuti Jesus watutilisile ovanthu
4 Tyafuile tyekuhikile unene komutima etyi watanga okuti Jesus watutilisile ovanthu. Mongeleka, soka kehambu enene omuhepe akalele nalio etyi Jesus atutilisa omona wae wongunga. (Lucas 7:11-15) Ine soka etyi Jesus atutilisa omona umwe omukainthu. Tyotyili, ovohe yomona oo ankho vekahi nokulila, liwa-liwa avakala nehambu etyi vamona okuti omona wavo una vali omuenyo! (Lucas 8:49-56) Tupu soka kehambu enene ovanthu vakalele nalio etyi vamona Lasalu ukahi nokutunda meendo!—João 11:38-44.
OMOKONDA YATYI ETUTILO LIA JESUS LIELIKALELA
5. Oñgeni etutilo lia Jesus lielikalela nomatutilo omakuavo alingilwe etyi Jesus nkhele ehenetutiliswe?
5 Ono apostolu ankho vetyii okuti etutilo lia Jesus lielikalela nomatutilo omakuavo alingilwe etyi Jesus nkhele ehenetutiliswe. Ovanthu vokuatutiliswa tete, konyima vankhia vali. Jesus wapeua olutu luopaspilitu luhakahanyuako vali. (Tanga Atos 13:34.) Petulu wahonekele okuti Jesus “waipaua nolutu luopahitu, mahi atutiliswa nomuenyo wo keulu.” Tupu, “ukahi kokulio kwa Huku, mokonda wapita keulu. Iya apewa onoandyu, nomautumini, no nohamba.” (1 Pedro 3:18-22) Omatutilo omakuavo, ali omahuviso omanene, mahi etutilo lia Jesus liavililepo vali.
6. Oñgeni etutilo lia Jesus liakalesile ovalongwa vae?
6 Etutilo lia Jesus liapamekele unene ovalongwa. Jesus kankhile apeho ngetyi onondyale mbae ankho vasoka. Mahi, Jesus ankho watutilisuale iya apewa epondolo enene keulu, iya ankho petupu vali nawike upondola okumulinga omapita. Etutilo lia Jesus lialekesile okuti, Jesus Omona wa Huku. Mokonda ovalongwa ankho vetyii okuti Jesus una omuenyo, ankho kavanumanene vali iya kavakalele vali nowoma. Inkha Jesus katutilisilwe, ehando lia Huku ñgeno kaliafuisilwepo, iya onondaka onongwa ankho vaivisa ñgeno kambakalele nesilivilo.
7. Oityi Jesus ekahi nokulinga hono? Iya oityi tupondola okulipula?
7 Tutyii okuti Jesus ankho hamulume vala omunene. Jesus una omuenyo iya ukahi nokuhongolela ovilinga viokuivisa ouye auho. Jesus, Ohamba Youhamba wa Huku keulu, iya apa katutu makamanako ovivi aviho pano pohi, akapilulula ohi opo ikale omphangu yombembwa, omu ovanthu mavakakala apeho. (Lucas 23:43) Inkha Jesus katutilisilwe, ñgeno ovipuka ovio kaviafuisiluepo. Mahi, omokonda yatyi tupondola okukalela nonthumbi yokuti Jesus watutilisua? Iya omokonda yatyi etutilo lia Jesus liakolela unene pala onthue?
Inkha Jesus katutilisilwe, ehando lia Huku ñgeno kaliafuisilwepo, iya onondaka onongwa ñgeno kambakalele nesilivilo
JEOVA UNA EPONDOLO LIOKUMANAKO ONONKHIA
8, 9. (a) Omokonda yatyi ononkhalamutwe mbonongeleya ankho vaitila pelangalo lia Jesus payungwe? (b) Oityi tyamonekelepo etyi ovakai vaile peendo?
8 Etyi Jesus aipawa, ononkhalamutwe mbova Judeu vaile ku Pilatu avati: “Tatekulu, tuhinangela okuti onkhembi oyo etyi ankho ina omuenyo ankho ipopia okuti: ‘Konyima yononthiki ononthatu ame mandyipinduluapo.’ Moluotyo, tuma okuyunga elangalo nokupamekapo alo monthiki yatatu, opo ovalongwa vae veheye okumuvakamo, iya avapopila ovanthu okuti: ‘Wapindulua kononkhia!’ Iya omatutu oo ahulilila, aapono otete.” Pilatu evepopila okuti: “Ovayungi ovovo. Endei kapamekeipo ngetyi muhanda.” Ngatyo umwe valinga.—Mateus 27:62-66.
9 Jesus wapakelue monkhanda onene yapokolwa, iya pombundi yatyo avapatepo nemanya enene enthanda. Ononkhalamutwe mbonongeleya vahandele Jesus akalemo apeho. Mahi Jeova ankho usoka monkhalelo yelikalela. Etyi palamba ononthiki ononthatu, ovalongwa vevali, Maliya Mandalena, na Maliya omukuavo vaile peendo. Etyi vehikapo, vamona okuti emanya liahondovolwapo, iya kemanya olio kupumphi oandyu. Oandyu aipopila ovakai vatale meendo, iya etyi vatalamo avahamonomo natyike. Oandyu aivepopila okuti: “Omu kemo, wapinduluapo.” (Mateus 28:1-6) Jesus ankho una omuenyo!
10. Oñgeni Paulu alekesile okuti Jesus watutilisua?
10 Etyi tyamonekele mononthiki 40 mbalandulako, tyotyili tyitukalesa nonthumbi yokuti Jesus watutilisua. Apostolu Paulu wahonekelele ova Korintu okuti: “Pokati kovipuka viotete, ame nemupopila etyi naame natambula, tyokuti Kristu wankhila ononkhali mbetu, ngetyi tyapopia Ovihonekwa. Apakwa, iya monthiki yatatu atutiliswa, ngetyi tyapopia Ovihonekwa. Iya amonekela Sefa, konyima amonekela Ekwi na Vevali. Konyima yotyo, amonekela ovakuatate valamba povityita vitano otyikando tyike vala, ovanyingi na hono vena omuenyo, mahi vamwe velele mononkhia. Konyima yotyo, wamonekela Tiagu, nono apostolu ambuho. Mahi okuhulililako, konyima yaaveho, amonekela kuame ngou wahelulua.”—1 Coríntios 15:3-8.
OMOKONDA YATYI TUTAVELELA OKUTI JESUS WATUTILISUA
11. Omokonda yatyi tupopila okuti etutilo lia Jesus liamonekele umwe “ngetyi tyapopia Ovihonekwa”?
11 Etutilo lia Jesus liamonekele umwe “ngetyi tyapopia Ovihonekwa.” Ondaka ya Huku yaulile konthele yetutilo. Mongeleka, David wahonekele okuti “wokuna ekolelo” mu Huku kamayekelwa Melangalo. (Tanga Salmo 16:10.) Monthiki yo Pendekoste menima 33, Petulu wapopile okuti “wokuna ekolelo” ankho o Jesus, etyi ati: “[David] wapopia konthele yetutilo lia Kristu, okuti kayekelwe akale Melangalo, nii olutu lwae kaluavolele.”—Atos 2:23-27, 31.
12. Ovalie vamuene omututiliswa Jesus?
12 Ovanthu ovanyingi vamuene Jesus watutilisua. Etyi Jesus atutiliswa, mokueenda kuononthiki 40, wamonekelele ovalongwa vae motyikunino popepi nelangalo liae, metapalo liokuenda kepundaumbo lio Emaú, no konomphangu ononkhuavo. (Lucas 24:13-15) Wapopile novanthu ovakuavo, na Petulu, novanthu ankho veliongiya. Nthiki imwe, Jesus wamonekelele ovanthu ovanyingi valamba povityita vitano. Tyotyili, ovanthu ovanyingi vamuene omututiliswa Jesus.
13. Oñgeni ombili yovalongwa yalekesa okuti ankho vena onthumbi yokuti Jesus watutilisua?
13 Ovalongwa vaivisile nombili konthele yetutilo lia Jesus. Vamonesilwe ononkhumbi, iya vamwe vaipaelwe mokonda yovilinga viokuivisa. Nkhele soka: Inkha Jesus katutilisilwe, okuti Petulu ñgeno wapakele omuenyo wae motyiponga opo aivise konthele yetutilo lia Kristu kovanthu ankho veyele Jesus, iya avahongiliya ova Roma opo vemuipae? Petulu, novalongwa ovakuavo ankho vena onthumbi yokuti Jesus una omuenyo, iya ukahi nokuhongolela ovilinga viokuivisa. Tupu, etutilo lia Jesus liaavelele ovalanduli vae ekevelelo liapama liokuti navo mavakatutiliswa. Mongeleka, Estevau wankhile nonthumbi yokuti makatutiliswa.—Atos 7:55-60.
14. Omokonda yatyi utavelela okuti Jesus una omuenyo?
14 Tuna onthumbi yokuti Jesus pahe Ohamba iya ukahi Nokuhongolela ewaneno Liovakristau. Ovakristau votyotyili vatuaileko nokuliyawisa. Inkha Jesus katutilisilwe, okuti otyo ñgeno tyamonekele? Tyotyili, inkha Jesus katutilisilwe, ñgeno katueiviliale okupopia konthele ya Jesus. Mahi tuna omahunga apama okutavela okuti Jesus una omuenyo, iya ukahi nokuhongolela ovilinga viokuivisa ouye auho.
ETUTILO LIA JESUS LIAKOLELA UNENE PALA ONTHUE MOKONDA YATYI
15. Omokonda yatyi etutilo lia Jesus lituavela ondundo yokuivisa?
15 Etutilo lia Kristu lituavela ondundo yokuivisa. Tunde pomuvo wa Jesus, onondyale mba Huku mbukahi nokulinga ovipuka ovinyingi, opo vatalameke ovilinga viokuivisa. Vatyitukilapo otyili, nokukuela ovanthu va Huku, nokuvelinga onya, nokuveilika okuivisa, nokuveipaa, nokuvepaka movikaleya. Mahi, Ombimbiliya yaulile okuti: “Oviti aviho mokatulilwa pala okukuluisa kamavikulingi natyike.” (Isaías 54:17) Onthue tutupu owoma novanthu ovo vatumwa na Satanasi. Jesus ukahi nokutukuatesako ngetyi alaele. (Mateus 28:20) Tupondola okukala nonthumbi, mokonda tutyii okuti onondyale mbetu kamavetyivili okututalameka, namphila valinga ovipuka ovinyingi.
Etutilo lia Jesus lituavela ondundo yokuivisa (Tala popalagrafu 15)
16, 17. (a) Oñgeni etutilo lia Jesus lialekesa okuti atyiho alongesa otyili? (b) Ngetyi tyapopiwa mu João 11:25, epondolo patyi Huku aavela Jesus?
16 Etutilo lia Jesus lilekesa okuti atyiho alongesa otyili. Omunongo umwe konthele Yombimbiliya, wahonekele okuti inkha Kristu katutilisilwe, naina Ovakristau vetupu onondunge mokonda vetavela kounkhembi. Paulu wahonekele okuti inkha Jesus katutilisilwe, ovilinga viokuivisa, nekolelo Liovakristau ñgeno vitupu esilivilo. Tyotyili, omahipululo ono Evandyeliu ñgeno akala vala onoñgano onombi mbomulume umwe ondalawa, omunongo waipaua nonondyale mbae. Mahi, etutilo lia Jesus lialekesa okuti atyiho alongesa otyili.—Tanga 1 Coríntios 15:14, 15, 20.
17 Jesus wati: “Ame tutilo nomuenyo. Una ukala nekolelo muame, namphila ankhia, makala vali nomuenyo.” (João 11:25) Onondaka ombo mba Jesus ombotyotyili. Jeova waavela Jesus epondolo liokututilisa vana mavakatumina nae keulu, novanthu ovanyingi mavakakala pano pohi. Otyilikutila tya Jesus netutilo liae, vitukalesa nonthumbi yokuti kamakukakala vali ononkhia. Ngotyo, tupondola okukala nononkhono mbokukoleleya movitateka, alo umwe okunkhia inkha tyesukisa.
18. Etutilo lia Jesus litukalesa nonthumbi patyi?
18 Etutilo lia Jesus litukalesa nonthumbi yokuti ovanthu mavakakoyeswa okutalela kovitumino oviwa via Jeova. Paulu wapopilile ovalume vamwe novakai mo Atena okuti Huku “makakoyesa ovanthu nouviuki, menyina liomulume umwe anaka opo evekoyese, iya etyilekesa kovanthu aveho mokonda wemututilisa.” (Atos 17:31) Huku waholovona Jesus opo akale Omukoyesi wetu, iya tupondola okukala nonthumbi yokuti makakoyesa nouviuki, noluembia.—Tanga Isaías 11:2-4.
Tupanda unene ekevelelo lietutilo, iya apeho tuna ehando liokutavela ku Jeova
19. Okutavela okuti Kristu watutilisua tyitukalesa ñgeni?
19 Tuhanda okulinga ehando lia Huku mokonda tutavela ketutilo lia Jesus. Inkha Jesus kaavele omuenyo wae iya katutilisilwe, ñgeno katuayovolelwe konkhali, no kononkhia. (Romanos 5:12; 6:23) Ñgeno katuakalele nekevelelo iya ñgeno tupopia okuti: “Tuliei, tunuei, mokonda muhuka matunkhi.” (1 Coríntios 15:32) Onthue katusoko vala kokulia nokunwa, ine okovitalukiso, mahi, tupanda unene ekevelelo lietutilo, iya apeho tuna ehando liokutavela ku Jeova.
20. Oñgeni etutilo lia Jesus lilekesa ounene wa Huku?
20 Etutilo lia Jesus lilekesa nawa ounene wa Jeova, una “makaavela ondyambi vana vemuovola tyotyili.” (Hebreus 11:6) Jeova nepondolo liae enene, nounongo, watutilisa Jesus, iya emuavela omuenyo wahankhi keulu. Tupu, Huku walekesa okuti una epondolo liokufuisapo omilao viae. Jeova waulile okuti “ombuto” imwe yakolela ankho maiya okutetulula otyitateka konthele youtumini wavilapo wa Huku. Opo eulo olio lifuisuepo, “ombuto,” Jesus, ankho una okuipawa, atutiliswa.—Gênesis 3:15.
21. Ekevelelo lietutilo liakolela unene kuove mokonda yatyi?
21 Tupandula unene Jeova mokonda wetuavela ekevelelo lietutilo. Ombimbiliya yalaa okuti: “Ekaka lia Huku likahi pokati kovanthu, iya oe makakala navo, ovo mavakakala ovanthu vae. Iya Huku muene makakala navo. Huku makasekuna ononkhuka momaiho avo, ononkhia, okulila, no nongembia kamavikakalako vali. Mokonda, ovipuka ovio aviho mavikalamba.” Omulao oo, walaelue apostolu João, iya apopilwa okuti: “Honeka, mokonda onondaka ombu ombotyotyili nokuakolela.” Olie wapopilile João onondaka ombo? Omututiliswa Jesus Kristu!—Revelação 1:1; 21:3-5.