Nooreeba Obweremwa bw’Abantu nk’Oku Yehova Arikubureeba?
“Engingo z’omubiri ezi tuteekateekaho ngu tiziine maani, nizo ziba ezirikwetengwa.”—1 KOR. 12:22.
1, 2. Ahabw’enki Paulo yaabaire naasaasibwa abataine maani?
OBUMWE nitubaasa kuhurira tutaine maani. Sinyiga nari ezindi ndwara nkye nizibaasa kutumaramu amaani kitugumire kukora emirimo yaitu ey’obutoosha. Kwonka shi ku waakuba orwaire kumara ameezi? Omu bwire nk’obwo, nooshemererwa abantu abandi baakugirira embabazi.
2 Entumwa Paulo obumwe akaba ahurira ataine maani ahabw’okuhiiganisibwa ab’aheeru y’ekibiina n’ab’omu kibiina. Emirundi erengire ahari gumwe, Paulo akateekateeka ngu tarikubaasa kwemera okuhiiganisibwa okwo. (2 Kor. 1:8; 7:5) Arikuteekateeka aha buremeezi obu yaarabiremu ahabw’obwesigwa bwe, akagira ati: “N’oha obura amaani, naanye ntabure maani?” (2 Kor. 11:29) Akagamba aha bantu b’omutaano abari omu kibiina, arikubagyeragyeranisa n’engingo z’omubiri ngu ezo ezi “tuteekateekaho ngu tiziine maani, nizo ziba ezirikwetengwa.” (1 Kor. 12:22) Ekyo nikimanyisa ki? Ahabw’enki tushemereire kugira emiteekateekyere nk’eya Yehova ahari abo abarikureebeka nk’abataine maani? Kandi ekyo nikiija kutugasira kita?
OKU YEHOVA ARIKUREEBA OBWEREMWA BW’ABANTU
3. Ahabw’enki turikubaasa kugira emiteekateekyere egwire ahari abo abarikwetenga obuhwezi omu kibiina?
3 Nitutuura omu nsi erimu okuhayahayana ahu abantu barikutwara amaani n’obunyeeto nka kikuru munonga. Baingi nibakora kyona ekirikubaasika kutunga eki barikwenda, obumwe batarikufayo aha nyehurira z’abo abataine maani. Titurikwenda kushagika emitwarize nk’egyo, kwonka tutakigyendereire nitubaasa kugira emiteekateekyere mibi aha barikwetenga obuhwezi, nangwa n’abari omu kibiina. Kwonka tushemereire kugira emiteekateekyere etagwereire rubaju nka Ruhanga.
4, 5. (a) Eky’okureeberaho ekiri omu 1 Abakorinso 12:21-23 nikituhwera kita kumanya emiteekateekyere ya Yehova aha bweremwa bw’abantu? (b) Nitubaasa kugasirwa tuta twahwera abataine maani?
4 Nitubaasa kumanya oku Ruhanga arikureeba obweremwa bw’abantu kuruga omu ky’okureeberaho ekiri omu baruha y’okubanza ei Paulo yaahandiikiire Abakorinso. Omu shuura 12, Paulo naatwijutsya ngu nangwa n’engingo z’omubiri ezirikureebeka nk’ezitari nungi nari ezitaine maani, n’ez’omugasho. (Shoma 1 Abakorinso 12:12, 18, 21-23.) Abamwe abarikwikiriza ngu ebintu bikabaho birikuruga omu bindi, nibagira ngu ebicweka by’omubiri ebimwe tibirikwetengwa. Kwonka, okucondooza okukozirwe abarikwega ebirikukwata aha bicweka by’omubiri, nikworeka ngu ebicweka by’omubiri ebyabaire nibitwarwa nk’ebitaine mugasho, nibikora emirimo y’amaani.a Nk’eky’okureeberaho, abamwe nibagira ngu akakumu kahera tikaine mugasho, kwonka kishangirwe ngu kaine omugasho aha bikwatiraine n’okuringaaniza omubiri gwona.
5 Eky’okureeberaho kya Paulo nikyoreka ngu abari omu kibiina boona baine omugasho. Sitaane naagarura abantu ahansi kandi naayenda ngu tuteekateekye ngu Yehova tarikutufaho. (Yob. 4:18, 19) Kwonka Yehova naafayo aha baheereza be boona otwariiremu n’abo abarikureebeka nk’abataine mugasho. Enshonga egyo eshemereire kureetera buri omwe ahariitwe kutwara omwanya gwe omu kibiina eki arimu nka mukuru hamwe n’omu kibiina kya Ruhanga kyona. Nk’eky’okureeberaho, noobaasa kwijuka obu waakwata okaikwire aha mukono okamuhwera. Noobaasa kuba waabaire noogyenda mpora nkawe. Ou waahwereire, obuhwezi bwawe akabutwara nka bukuru kandi naiwe okahurira gye. Buzima twahwera abandi, nitushemererwa ahabw’okugira ngu twabafaho, nitweyongyera kugira okugumisiriza, rukundo, kandi nitutunguuka omu by’omwoyo. (Efe. 4:15, 16) Yehova naayenda ngu tutware ab’eishe-emwe bagyenzi baitu nk’ab’omuhendo nangwa n’abo abarikureebeka nk’abataine maani.
6. Paulo obumwe akaba akoresa ata ebigambo abataine maani n’abaine amaani?
6 Paulo arikuhandiikira Abakorinso, akakoresa ebigambo abataine “maani” hamwe ‘n’obweremwa’ arikugamba aha nyehurira ze, n’oku abatari baikiriza baabaire nibareeba Abakristaayo omu kyasha ky’okubanza. (1 Kor. 1:26, 27; 2:3) Obu Paulo yaagamba ahari abo “abaine amaani,” akaba atarikumanyisa ngu Abakristaayo abamwe baine kwereeba nk’ab’ahansi. (Rom. 15:1) Kureka, akaba naamanyisa ngu Abakristaayo abamazire obwire bwingi nibaheereza, baine kugumisiririza abo abatakahamire omu mazima.
TWINE KUHINDURA EMITEEKATEEKYERE YAITU?
7. Niki ekirikubaasa kuturemesa kuhwera abo abaine eki barikwetenga?
7 Twahwera abo abaine eki barikwetenga, nitworeka ngu nitutooreza Yehova kandi nawe naatusiima. (Zab. 41:1; Efe. 5:1) Kwonka, twagira emiteekateekyere egwire aha bantu nk’abo, ekyo nikibaasa kuturemesa kubahwera. Nari ahabw’okugira ngu obumwe nooba otarikumanya eki orikubaasa kugamba, noobaasa kushoberwa, kikureetere kwetantara omuntu orikwetenga obuhwezi. Cynthia,b owaatsigirweho iba, naagira ati: “Ab’eishe-emwe baakwetantara nari baaba batatwarize nka banywani baawe ab’ahamara, nikibaasa kukusaasa. Waaba oine oburemeezi, nooba nooyenda ngu abantu bakugume haihi.” Daudi akaba naamanya oku kirikuba kigumire waatsigwaho abanywani.—Zab. 31:12.
8. Niki ekiraatuhwere kwongyera kugirira abandi embabazi?
8 Niki ekiraatuhwere kugira emiteekateekyere mirungi aha b’eishe-emwe bagyenzi baitu? Ijuka ngu baingi omuribo nibabonabona ahabw’okurwara, amaganya, nari ahabw’okutuura n’abanyabuzaare abatari Bakristaayo. Naitwe izooba rimwe nitubaasa kweshanga omu mbeera nk’ezo. Abaisraeli abaabaire bari abooro kandi bataine maani omuri Misri, barikuza kutaaha omu Nsi Eyaaraganisiibwe, bakaijukibwa ngu bakaba batashemereire ‘kugangaaza omutima bakaba engumya ahari beene’ baabo abooro. Yehova akaba naayenda ngu bahwere abooro.—Bir. 15:7, 11; Lev. 25:35-38.
9. Niki eki twine kutaho omutima twaba nituhwera abo abaine oburemeezi? Shoboorora.
9 Omu mwanya gw’okucwera abandi orubanja nari kubeekyengyera, nituba twine kubahuumuriza baaba abaine oburemeezi. (Yob. 33:6, 7; Mat. 7:1) Nk’eky’okureeberaho: Omuntu yaatunga butandu akaza omu irwariro, noogira ngu abashaho nibaija kubanza kubuuza ku araabe niwe yaareeta butandu egyo? Ngaaha, ahonaaho nibaija kumuhwera nk’oku kirikubaasika. Nikyo kimwe, ow’eishe-emwe yaaba ahweiremu amaani ahabw’oburemeezi obu aine, tushemereire kuta omutima aha kumuhwera omu by’omwoyo.—Shoma 1 Abatesalonika 5:14.
10. Abamwe abarikureebeka nk’abataine maani, nibabaasa kuba bata “abatungi omu kwikiriza”?
10 Twaba nituteekateeka aha mbeera z’ab’eishe-emwe, nitwija kureeba obweremwa bwabo omu muringo gw’omutaano. Teekateeka aha banyaanyazi-itwe abamazire obwire barikuhiiganisibwa. Abamwe nibabaasa kuba nibareebeka nk’abacureezi kandi abataine maani, kwonka baine okwikiriza kw’omutaano n’amaani. Waareeba omukazi omuzaire otaine iba arikwija omu nteerane atarikwosha ari n’omwana nari abaana be, tikirikukushemeza kureeba ngu aine okwikiriza n’okumariirira? Kandi shi eminyeeto abarikuhamira aha mazima n’obu baraabe nibagyemeserezibwa aha ishomero? Twateekateeka aha bi ab’eishe-emwe barikukora kuheereza Yehova, nikiija kutuhwera kubareeba ‘nk’abatungi omu kwikiriza,’ n’obu baraabe nibareebeka nk’abataine maani.—Yak. 2:5.
GIRA EMITEEKATEEKYERE NK’EYA YEHOVA
11, 12. (a) Niki ekirikwija kutuhwera kuhindura aha miteekateekyere ei twine aha bweremwa bw’abantu? (b) Nitwega ki aha muringo ogu Yehova yaatwariizemu Arooni?
11 Nituhwerwa kugira emiteekateekyere nk’eya Yehova aha bweremwa bw’abantu, turikureeba omuringo ogu arikukoraganamu n’abantu. (Shoma Zaaburi 130:3.) Nk’eky’okureeberaho, ku ogire ngu okaba oriho obu Musa na Arooni baakora ekishushani ky’enyana, okaba noija kutwara ota rwekwatso ei Arooni yaahaire? (Kur. 32:21-24) Nari okaba noija kureeba ota emiteekateekyere ya Arooni obu yaayegaita ahari munyaanya Miriamu, kucwera Musa orubanja ngu akashwera omunyamahangakazi? (Kub. 12:1, 2) Okaba noija kutwaza ota obu Arooni na Musa baaremwa kuha Yehova ekitiinisa, obu Yehova yaaha Abaisraeli amaizi ahari Meriba omu muringo gw’eky’okutangaaza?—Kub. 20:10-13.
12 Emirundi egi yoona, Yehova tarafubiire Arooni ahonaaho. Kwonka akeetegyereza ngu Arooni akaba atari muntu mubi nari ngu akozire enshobe y’amaani. Nikireebeka Arooni akaikiriza embeera nari abandi kumureetera kukora enshobe. Kwonka ku yaakozire enshobe eze, tarazehakaine kandi akaikirizana n’eki Yehova yaabaire acwiremu. (Kur. 32:26; Kub. 12:11; 20: 23-27) Yehova akata omutima aha kwikiriza kwa Arooni n’omutima gwe ogweteisize kimwe. Bwanyima y’emyaka mingi, Arooni na baijukuru be, bakaguma nibaijukwa nk’abaayorobeire Yehova.—Zab. 115:10-12; 135:19, 20.
13. Nitubaasa kweshwijuma tuta aha bikwatiraine n’obweremwa bw’abantu?
13 Kubaasa kuhikaanisa emiteekateekyere yaitu n’eya Yehova, twine kushwijuma emiteekateekyere ei twine ahari abo abarikureebeka nk’abeeremwa. (1 Sam. 16:7) Nk’eky’okureeberaho, omunyeeto yaaba atakoreise bwengye omu kutoorana eby’okweshemeza nari yaayoreka okutafayo, nitutwaza tuta? Omu mwanya gw’okucwera abandi orubanja, ni kirungi kuteekateeka aha ku turikubaasa kubahwera kutunguuka omu by’omwoyo? Twaba niitwe twabanza kugira eki twakora kuhwera omuntu, nitwija kukura omu kwetegyereza n’okukunda.
14, 15. (a) Yehova akeehurira ata, Eliya ku yaaremirwe kugira obumanzi kumara obwire bukye? (b) Nitubaasa kwega ki aha byahikire ahari Eliya?
14 Nitubaasa kuhikaanisa emiteekateekyere yaitu n’eya Yehova twateekateeka aha ku yaatwariize abaabaire baine amaganya. Eliya akaba ari omwe aharibo. N’obu araabe yaasingwire baanabi ba Baali 450, akahunga omugabekazi Yezebeeli bwanyima y’okumanya ngu akaba naayenda kumwita. Bwanyima y’okugyenda mahiro 95 kuza Beerisheba, akagumizamu yaaza hare omu ihamba. Ku yaahwairemu amaani ahabw’okugyenda orugyendo orwo, akashutama ahansi y’omuti reero “yaashaba Ruhanga ngu afe.”—1 Bag. 18:19; 19:1-4.
Yehova akamanya obweremwa bwa Eliya yaamwoherereza maraika kumugumya (Reeba akacweka 14, 15)
15 Yehova akeehurira ata ku yaareebire omuheereza we omwesigwa ashobeirwe? Mbwenu shi akamwehuzya ahabw’okugira ngu akagira amaganya kyamuremesa kugira obumanzi? Ngaaha buzima! Yehova akamanya obweremwa bwa Eliya reero yaamwoherereza maraika. Maraika akahiga Eliya emirundi ebiri kurya. N’ahabw’ekyo, orugyendo oru yaabaire naaza kugyenda, rukaba rutarikwija kumurusya. (Shoma 1 Abagabe 19:5-8.) Yehova atakahaire Eliya buhabuzi bwona, akabanza kumuhurikiza kandi yaagira eki yaakora kumuhwera.
16, 17. Nitubaasa kutooreza tuta omuringo ogu Yehova yaahwereiremu Eliya?
16 Nitubaasa kutooreza tuta Ruhanga waitu? Titwine kurahukiiriza kuha abandi obuhabuzi. (Enf. 18:13) Nikiba kiri kirungi kubanza twagirira embabazi abo abu turikureeba nk’abeeremwa ahabw’embeera ezi barimu. (1 Kor. 12:23) Reero ekyo nikiija kutubaasisa kutwaza omu muringo oguhikire, kuhikaana n’ebyetengo byabo.
17 Nk’eky’okureeberaho teekateeka ahari Cynthia, owaaba yaagambirweho, ou iba yaatsigireho n’abahara babiri. Ab’eishe-emwe abamwe bakabatwariza bata? Naashoboorora ati: “Ku twabateereire esimu kubamanyisa ekyabaho, omu dakiika 45, bakaba baatuhikireho. Bakaba nibarira. Bakatuguma haihi kumara ebiro bibiri nari bishatu. Ahabw’okugira ngu tukaba tutarikurya gye kandi twine n’amaganya, bakatutwara omu maka gaabo kumara obwire.” Eki nikibaasa kutureetera kuteekateeka aha ki Yakobo yaahandiikire: “Mbwenu ku haakubaho ow’eishe-emwe, omushaija nari omukazi, otaine by’okujwara nari eby’okurya, omwe ahariimwe yaabagira ati: Mugyende n’obusingye, mutagate, muhaagye, haza atabahaire by’okuhwera emibiri yaabo, kikaabagasira ki? N’okwikiriza kwonka, ku kuba kutaine kukora, kuba kufiire.” (Yak. 2:15-17) Obushagiki obu ab’eishe-emwe n’abanyaanyazi-itwe baahaire Cynthia n’abahara, bukababaasisa kuheereza nka baapayoniya abahwezi bwanyima y’ameezi mukaaga baherize kuhikwaho akagwe ako.—2 Kor. 12:10.
EBIRIKUGASIRA BAINGI
18, 19. (a) Nitubaasa kuhwera tuta abahweiremu amaani? (b) Ni birungi ki ebirikuruga omu kuhwera abataine maani?
18 Noobaasa kuba nookimanya ngu waaba nooruga omu ndwara nikitwara obwire kutunga amaani. Nikyo kimwe, Omukristaayo orikuba ahweiremu amaani ahabw’enshobe ze nari ekigyezo ky’amaani, nikibaasa kumutwarira obwire kugarukamu amaani omu by’omwoyo. N’amazima, naaba aine kuhamya okwikiriza kwe kurabira omu kweyegyesa Baibuli, okushaba, n’ezindi ntebeekanisa z’Ekikristaayo. Kwonka, nituba twine kumugumisiririza kuhitsya obu araatungye amaani. Kandi omu bwire nk’obwo, nituba twine kumugirira rukundo. Twine kuteeraho kuhwera abo abahweiremu amaani kumara akaanya kakye, kuhurira ngu nitubafaho kandi ngu nitubakunda.—2 Kor. 8:8.
19 Guma noijuka ngu twahwera ab’eishe-emwe, nitutunga okushemererwa okurikuruga omu kuha abandi. Kandi nikituhwera kwongyera kugira embabazi n’okugumisiriza. Kwonka ebirungi ebirikurugamu ni bingi. Ekibiina kyona nikyeyongyera kugira rukundo n’obumwe. N’ekirikukirayo obukuru, nitworeka ngu nitutooreza Yehova orikutwara buri omwe nk’ow’omuhendo. Buzima, twena twine enshonga zihikire ezishemereire kutureetera “kuhwera abataine maani.”—Byak. 20:35.
a Omu kitabo The Descent of Man, ekyahandiikirwe Charles Darwin akagamba aha bicweka by’omubiri bingi “nk’ebitaine mugasho.” Omwe aha barikumuhorereza akagira ngu hariho ebicweka bingi ebiri omu mubiri gw’omuntu ebitari bikuru, nk’enturugunyu n’obundi bucweka bukye oburi omu mubiri gw’omuntu.
b Eiziina rihindwirwe.