ESHUURA YA MUKAAGA
Abafu Bari Nkahi?
1-3. Ni bibuuzo ki ebirikukwata aha kufa ebi abantu barikwebuuza, kandi amadiini agamwe nigabigarukamu gata?
BAIBULI neegira ngu obunaku nibwija kuhika okufa kube kutakiriho. (Okushuuruurwa 21:4) Omu Shuura ya 5, twegire ngu ekitambo nikitubaasisa kutunga amagara agatahwaho. Kwonka abantu na hati nibafa. (Omubuurizi 9:5) N’ahabw’ekyo ekibuuzo kikuru kiri ngu abafu bari nkahi?
2 Ni kikuru kutunga eky’okugarukamu ky’ekibuuzo eki okukira munonga twafeerwa omukundwa. Nitubaasa kwebuuza tuti: ‘Hati yaaza nkahi? Mbwenu shi ariyo naatureeba? Naabaasa kutuhwera? Nitwija kugaruka kumureeba?’
3 Ediini nizigarukamu ebibuuzo ebyo omu miringo etarikushushana. Abamwe nibeegyesa ngu waaba otwire nookora ebirungi nooza omu iguru kwonka waaba otwire nookora ebibi ngu nooyokibwa omu muriro ogutaraara. Abamwe nibagira ngu ku orikufa noohinduka omwoyo, reero otuura n’abanyabuzaare baawe abaafiire. Abandi nibagira ngu ku orikufa okacwerwa orubanja, noogaruka ozaarwa busya, nari ogaruka oine omubiri ogurikutaana n’ogu waabaire oine, obundi ori nk’omuntu nari enyamaishwa.
4. Amadiini maingi nigeegyesa ki aha bikwatiraine n’okufa?
4 Amadiini nigeegyesa ebintu birikutaana munonga. Kwonka haihi goona nigashushanisa ekiteekateeko. Nigeegyesa ngu omuntu ku arikufa, haine ekintu ekirikumurugamu kikaguma kihuriire. Mbwenu shi ekyo buzima kihikire?
ABAFU BARI NKAHI?
5, 6. Okufa nikimanyisa ki?
5 Yehova naamanya ekirikubaho omuntu ku arikufa, kandi naatugambira ngu omuntu ku arikufa, naaba atakiine magara. Okufa nikutaana n’okugira amagara. N’ahabw’ekyo omuntu ku arikufa, enyehurira ze n’ebiteekateeko bye tihaine ahandi ahu birikuza bikaguma bihuriire.a Omuntu ku arikufa naaba atarikubaasa kureeba, kuhuurira nari kuteekateeka.
6 Omugabe Sulemaani akagira ngu “abafiire tibagira ki bamanya.” Abafu tibarikubaasa kukunda, nari kugira rwango, kandi ‘okuzimu tihariyo murimo, nari enaama, nari okumanya n’obu bwakuba obwengye.’ (Shoma Omubuurizi 9:5, 6, 10.) Omuri Zaaburi 146:4, nihagira ngu omuntu ku arikufa, ‘ebiteekateeko bye nibihwaho.’
OKU YESU YAASHOBOOROIRE OKUFA
Yehova akahanga abantu kutuura omu nsi ebiro byona
7. Yesu akashoboorora ata okufa?
7 Laazaaro munywani wa Yesu ku yaafiire, Yesu akagambira abeegi be ati: “Laazaaro munywani waitu agwejegyeire.” Kwonka Yesu akaba atarikumanyisa ngu Laazaaro ahuumwire. Yesu bwanyima akagira ati: “Laazaaro afiire.” (Yohaana 11:11-14) Yetegyereze ngu Yesu akagyeragyeranisa okufa n’okugwejegyera. Taragizire ngu Laazaaro akaba ari omu iguru nari n’abanyabuzaare be abaabaire baafiire. Kandi taragizire ngu Laazaaro akaba ariyo naabonabona omu muriro ogutaraara, nari ngu akaba ariyo naaza kuzaarwa busya nk’omuntu nari enyamaishwa. Laazaaro akaba ari nk’ogwejegyereire kimwe. Hariho ebyahandiikirwe ebindi ebirikugyeragyeranisa okufa n’okugwejegyera. Baibuli neegira ngu Stefano ku yaitsirwe “yaagwejegyera.” (Ebyakozirwe 7:60) Entumwa Paulo akahandiika arikugira ngu Abakristaayo abamwe bakaba “bagwejegyereire” omu kufa.—1 Abakorinso 15:6.
8. Nitumanya tuta ngu Ruhanga tarahangire abantu ngu bafe?
8 Mbwenu shi Ruhanga akahanga Adamu na Haawa ngu bwanyima baije bafe? Ngaaha! Yehova akabahanga kuguma baine amagara marungi kandi bashemereirwe ebiro byona. Obu Yehova yaahanga abantu, akabatamu ekyetengo ky’okugumaho ebiro byona. (Omubuurizi 3:11) Abazaire nibaba batarikwenda kureeba abaana baabo nibaba abakaikuru nari abagurusi kandi bakafa, nikwo na Yehova arikwehurira atyo ahariitwe. Mbwenu shi Yehova ku araabe yaatuhangire kugumaho ebiro byona, ahabw’enki nitufa?
AHABW’ENKI NITUFA?
9. Ahabw’enki ekiragiro eki Yehova yaahaire Adamu na Haawa kyabaire kitagumire kworobera?
9 Omu musiri Edeni, Yehova akagambira Adamu ati: “Omuti gwona ogw’omu kibanja noikirizibwa kuryaho nk’oku orikwenda; kwonka omuti gw’okumanya oburungi n’obubi otariguryaho, ahabw’okuba eizooba eri origuryaho, buzimazima oryafa.” (Okutandika 2:9, 16, 17) Ekiragiro ekyo kikaba kitagumire kworobera kandi Yehova akaba aine obushoboorozi bw’okugambira Adamu na Haawa ekirungi n’ekibi. Ku ogire ngu bakoorobera Yehova bakaba nibaija kworeka ngu nibamuha ekitiinisa ahabw’obushoboorozi bwe. Kandi bakaba nibaija kworeka ngu buzima nibamusiima ahabwa byona ebi yaabaire abahaire.
10, 11. (a) Sitaane akahabisa ata Adamu na Haawa? (b) Ahabw’enki Adamu na Haawa baabaire bataine ky’okwekwatsa ahabw’eki baakozire?
10 Eky’obusaasi, Adamu na Haawa bakacwamu kugomera Yehova. Sitaane akabuuza Haawa ati: “N’eky’amazima, Ruhanga akagira ngu mutarirya aha muti gwona ogw’omuri eki kibanja?” Haawa akagarukamu ati: “Nitwikirizibwa kurya ebijuma by’emiti y’omu kibanja, kureka ebijuma by’omuti oguri ahagati y’ekibanja; nibyo Ruhanga yaagizire ati: Mutaribirya, n’obu kwakuba okubikoraho, mutakaafa.”—Okutandika 3:1-3.
11 Reero Sitaane akagira ati: “Okufa kwo buzima timurifa. Ruhanga naamanya ngu eizooba rimuriguryaho, amaisho gaanyu garyaiguka, naimwe mube nka Ruhanga, mumanye oburungi n’obubi.” (Okutandika 3:4-6) Sitaane akaba naayenda kureetera Haawa kuteekateeka ngu naabaasa kwecweramu ekibi n’ekirungi. Kandi Sitaane akababeiha aha bikwatiraine n’ebyabaire nibiija kuruga omu kurya aha kijuma. Sitaane akagira ngu Haawa akaba atarikwija kufa, n’ahabw’ekyo Haawa akarya ekijuma kandi yaatwarira na iba nawe yaakirya. Adamu na Haawa bakaba nibamanya ngu Yehova akaba abagambiire kutarya ekijuma ekyo. Ku baakiriire, bakooreka ngu bacwiremu kuhenda ekiragiro ekyabaire nikyetegyerezibwa gye kandi kitagumire. Ahabw’okurya aha kijuma bakooreka ngu bakaba batarikuha ekitiinisa Ishebo ow’omu iguru. Bakaba bataine ky’okwekwatsa kyona ahabw’eki baakozire.
12. Ahabw’enki kyabaire eky’obusaasi munonga Adamu na Haawa okugomera Yehova?
12 Buzima ni kibi munonga okureeba ngu abazaire baitu ab’okubanza bakaremwa kworobera Omuhangi waabo! Noohurira ota waateeraho munonga kukuza gye mutabani waawe nari muhara waawe, reero bwanyima akakugomera akakora ekirikutaana n’eki omuragiire kukora? Mbwenu shi torikwehurira kubi munonga?
Adamu akaruga omu mucuucu, kandi nimwo yaagarukire
13. Yehova akaba naamanyisa ki obu yaagira ngu ‘noija kugaruka omu mucuucu’?
13 Adamu na Haawa ku baagomire, bakafeerwa omugisha gw’okutunga amagara agatahwaho. Yehova akaba agambiire Adamu ati: “Ori omucuucu, n’omu mucuucu nimwo origaruka.” (Shoma Okutandika 3:19.) Eki kikaba nikimanyisa ngu Adamu akaba naija kugaruka abe omucuucu nk’obu yaabaire atakahangirwe. (Okutandika 2:7) Adamu ku yaasiisire, akafa kandi akaba atakiriho.
14. Ahabw’enki nitufa?
14 Adamu na Haawa kuri baayorobeire Ruhanga, na hati kuri bariho. Kwonka ku baamugomeire, baashiisha, bwanyima bakarugaho baafa. Ekibi ekyo kiri nk’endwara y’akabi ei twahungwire aha bazaire baitu ab’okubanza. Twena nituzaarwa turi abasiisi, niyo nshonga ahabw’enki nitufa. (Abarooma 5:12) Kwonka ekyo tikyo Ruhanga yaabaire naayendeza abantu. Ruhanga akaba atarikwenda ngu abantu bafe, kandi Baibuli neegira ngu rufu ‘n’omuzigu.’—1 Abakorinso 15:26.
AMAZIMA NIGATUHINDURA AB’OBUSINGYE
15. Okumanya amazima agarikukwata aha kufa nikiturinda kita?
15 Twamanya amazima agarikukwata aha kufa nigaturinda enyegyesa zigwire. Baibuli neeyegyesa ngu abafu tibarikushaasha kandi tibaine naku. Titurikubaasa kugamba nabo, kandi nabo tibarikubaasa kugamba naitwe. Titurikubaasa kubahwera kandi nabo tibarikubaasa kutuhwera. Tibarikubaasa kutukora kubi, n’ahabw’ekyo titushemereire kubatiina. Kwonka ediini nyingi nizeegyesa ngu abafu haine ahu bari bahuriire, kandi ngu nitubaasa kubahwera twaha esente abeebembezi b’ediini nari abarikutwarwa nk’abarikwera. Kwonka twaba nitumanya amazima agarikukwata aha kufa titurikubaasa kubeihwabeihwa.
16. Amadiini maingi nigeegyesa ki aha bafu?
16 Sitaane naakoresa amadiini g’ebishuba kubeihabeiha abantu ngu abafu bahuriire. Nk’eky’okureeberaho, amadiini agamwe nigeegyesa ngu ku turikufa haine ekirikuturugamu kikaguma kihuriire. Ediini ei orimu neeyegyesa etyo, nari neekwegyesa eki Baibuli erikugamba aha bafu? Sitaane naakoresa ebishuba kwiha abantu ahari Yehova.
17. Ahabw’enki enyegyesa y’okwotsya abantu omu muriro gutaraara erikugwisa kubi Yehova?
17 Ebi amadiini maingi garikwegyesa nibitiinisa. Nk’eky’okureeberaho, agamwe nigeegyesa ngu abantu babi nibaija kuguma nibookibwa omu muriro ebiro byona. Ekishuba ekyo nikikora kubi Yehova. Tarikubaasa kwikiriza abantu kubonabona omu muringo nk’ogwo! (Shoma 1 Yohaana 4:8.) Noobaasa kutwara ota omuntu orikufubira omwana we arikumwotsya emikono omu muriro? Buzima nooteekateeka ngu ni mubi munonga. Kandi nooba otarikwenda n’okumanya ebirikumukwataho. Kandi buzima okwo nikwo Sitaane arikwenda ngu abantu bareebe Yehova!
18. Ahabw’enki tutashemereire kutiina abafu?
18 Ediini ezimwe nizeegyesa ngu abantu ku barikufa, nibahinduka emyoyo. Amadiini nk’ago, nigeegyesa ngu emyoyo y’abafu twine kugiha ekitiinisa kandi tukagitiina, ngu ahabw’okuba neebaasa kuhinduka banywani baitu nari abazigu baitu. Abantu baingi nibaikiriza ekishuba eki. Nibatiina abafu, n’ahabw’ekyo nibabaramya omu mwanya gw’okuramya Yehova. Ijuka ngu abafu tibarikubaasa kuhurira kintu kyona, n’ahabw’ekyo titushemereire kubatiina. Yehova niwe Muhangi waitu. Ni Ruhanga ow’amazima, kandi niwe wenka ou tushemereire kuramya.—Okushuuruurwa 4:11.
19. Okumanya amazima agarikukwata aha bafu nikituhwera kita?
19 Okumanya amazima agarikukwata aha bafu nikuturinda obutahabisibwa ebishuba by’ediini. Kandi amazima aga nigatuhwera kwetegyereza gye eki Yehova arikuturaganisa n’eki arikuraganisa aha biro by’omumaisho.
20. Nituza kwega ki omu shuura erikukurataho?
20 Ira munonga, Yobu omuheereza wa Ruhanga akabuuza ati: “Omuntu ku afa, agaruka abaho?” (Yobu 14:14) Mbwenu shi buzima nikibaasika omuntu ofiire kugaruka akabaho? Eky’okugarukamu eki Ruhanga arikutuha omu Baibuli nikihuumuriza munonga. Nitwija kukireeba omu shuura erikukurataho.
a Abantu abamwe nibagira ngu omwoyo nari omwitsyo niguguma guhuriire omuntu yaaheza kufa. Kumanya ebindi, reeba Ebirikukiraho 17 na 18.