RAIBURARE Y'AHA INTANEETI eya Watchtower
Omunaara gw'Omurinzi
RAIBURARE Y'AHA INTANEETI
Runyankore
  • BAIBULI
  • EBITABO
  • ENTEERANE
  • w14 2/1 rup. 28-31
  • Akagumisiriza Obutari Buringaniza

Vidiyo ei waatoorana teriho.

Haine ekyashoba omu kutaho vidiyo.

  • Akagumisiriza Obutari Buringaniza
  • Omunaara gw’Omurinzi Ogurikuranga Obukama Bwa Yehova—2014
  • Emitwe Emikye
  • Ebirikushushana
  • “IMUKA OSHUUME, OBUGANE AHABU”
  • “IWE MUZIGU WANGYE ‘WE, WANDEEBA?”
  • “OREEBIRE AHABU OKU AYECUREIZE?”
  • Nooreeba Oburinganiza nk’Oku Yehova Arikubureeba?
    Omunaara gw’Omurinzi Ogurikuranga Obukama Bwa Yehova (ogwʼOkwega)—2017
  • Yehova Okworeka ngu Niwe Ruhanga ow’Amazima
    Amashomo Agu Orikwega omu Baibuli
  • Okweteisiza Kimwe Nikimanyisa Ki?
    Omunaara gw’Omurinzi Ogurikuranga Obukama Bwa Yehova (OgwʼOkwega)—2021
  • Hariho Obu orayeehurira nk’otsigirweho kandi okatiina?
    Yegyesa Abaana Baawe
Omunaara gw’Omurinzi Ogurikuranga Obukama Bwa Yehova—2014
w14 2/1 rup. 28-31
Nabi Eliya

TOOREZA OKWIKIRIZA KWABO

Akagumisiriza Obutari Buringaniza

ELIYA akaba amazire saabiiti nyingi arikugyenda yaahika omu ruhanga rwa Yorudaani, arikuruga aha rushozi Horebu. Bwanyima ku yaahikire omuri Israeli akashanga ehindukire munonga. Embeera mbi eyaabaire ereetsirweho ekyanda ekaba etandikire kuhwaho. Bukaba buri obwire bw’enjura, kandi abahingi bakaba batandikire kuhinga emisiri yaabo. Ekyo kikahuumuriza nabi ogwo, kwonka okukira akaba naafa aha bantu. Omu by’omwoyo bakaba batari gye. Abantu bakaba nibakiramya Baali, n’ahabw’ekyo Eliya akaba aine omurimo muhango gw’okukora.a

Eliya ku yaahikire haihi na tauni ya Abeeli-mehoola, yaareeba omusiri muhango ogurikuhingwa. Akareeba ente ezirikuhinga makumi abiri na ina zirikuhinga omu nyiriri omu musiri kandi zikomeraine ibiri-ibiri. Kandi omushaija owaabaire naazihingisa, Eliya niwe yaabaire naayenda. Akaba ari Elisa ou Yehova yaabaire atooraine kuba omuhunguzi wa Eliya. Eliya akaba naateekateeka ngu niwe wenka owaabaire naaheereza Yehova omu bwire obwo, buzima akaba aine ekihika ky’okureeba omushaija ogwo.​—1 Abagabe 18:22; 19:14-19.

Eliya akatoorana Elisa kuba omuhunguzi we

Eliya akatoorana Elisa kuba omuhunguzi we

Mbwenu shi Eliya kikaba kimugumiire kugira obujunaanizibwa obu yayeihaho akabuha ondiijo nari kuteekateeka ngu ondiijo aryamuhungurira? Ekyo naabaasa kuba yaakiteekateekireho. Kandi ekyo nikibaasa kuba kyabaireho ahabw’okugira ngu, “akaba ari omuntu nkaitwe.” (Yakobo 5:17) Ebyahandiikirwe nibigira biti: “Eliya yaakiikama; ku yaabaire naamuraabaho, yaamunagaho omunagiro gwe.” (1 Abagabe 19:19) Omunagiro gwa Eliya nigubaasa kuba gwabaire gukozirwe omu ruhu rw’embuzi nari orw’entaama, ogu yaabaire naajwara nka kabuuti kandi ekyo kikaba nikijwekyera omurimo mukuru ogu Yehova yaamuhaire kukora. Okumunagaho omunagiro aha mabega kikaba kiine amakuru mingi. Eliya akaikiriza obujunaanizibwa bw’okutoorana Elisa kuba omuhunguzi we. Eliya akeesiga Yehova kandi yaamworobera.

Kandi na Elisa nawe akaba aine ekihika ky’okuhwera nabi Eliya. Kwonka Elisa tarabaire muhunguzi wa Eliya ahonaaho. Akamara emyaka mukaaga arikuhwera nabi Eliya n’obucureezi kandi bwanyima akaija kwetwa “owaabaire anaabisa Eliya engaro.” (2 Abagabe 3:11) Ka kyabaire nikihuumuriza Eliya kugira omuhwezi nk’ogwo! Hatariho kubanganisa nibabaasa kuba baahindukire abanywani b’ahamara. N’obu haraabe haabaire hariho obutari buringaaniza omu kicweka eki baabaire nibatuuramu, bakaguma nibagaruranamu amaani. Okukira munonga, obubi bw’omugabe Ahabu bukaba nibweyongyerera kimwe.

Obumwe nootwarizibwa omu muringo gutari gw’oburingaaniza? Baingi omuriitwe nitukira kutwarizibwa kubi omu nsi egi embi. Waaba oine omunywani orikukunda Ruhanga, naabaasa kukuhwera kugumisiriza. Kandi noobaasa n’okugira eki waayegyera aha ku Eliya yaayorekire okwikiriza obu yaabaire naatwarizibwa kubi.

“IMUKA OSHUUME, OBUGANE AHABU”

Eliya na Elisa bakakora munonga kuhwera abantu omu by’omwoyo. Bakaba nibatendeka baanabi abandi obundi barikubeegyeseza omu mashomero agatebeekanisiibwe gye. Ku haahingwireho obwire, Eliya yaatunga obujunaanizibwa obundi. Yehova akamugira ati: “Imuka oshuume, obugane Ahabu omugabe wa Israeli.” (1 Abagabe 21:18) Ahabu akaba akozire ki?

Omugabe ogwo akaba ayehagwire aha kuramya okw’amazima kandi niwe yaabaire ari omugabe mubi okukira abagabe boona omu Israeli. Akaba ashweire Yezebeeli owaareetaire abantu baingi kuramya Baali kandi n’omugabe nawe akakwejumbamu. (1 Abagabe 16:31-33) Okuramya Baali kukaba nikutwariramu emigyenzo y’oruzaaro, obwamaraaya, n’okutamba abaana. Kandi Ahabu akaba ayangire kworobera ekiragiro kya Yehova kwita Omugabe mubi wa Siria orikwetwa Benihadadi. Ahabu akanga kworobera ekiragiro kya Yehova ahabw’okugira ngu akaba naayenda kutunga sente. (1 Abagabe, eshuura 20) Obushaarizi, okukunda eby’obutungi n’omururu ebya Ahabu na Yezebeeli bikeeyongyera.

Ahabu akaba aine ekikaari omuri Samaria kandi kikaba kiri kihango munonga. Kandi akaba aine ekikaari ekindi omuri Yezereeli mahiro 23 kuruga Samaria. Haihi n’ekikaari eki, hakaba hariho omusiri gw’emizabibu. Ahabu akaba naayetenga itaka eryo eryabaire riri ery’omushaija orikwetwa Nabosi. Akeeta Nabosi arikwenda kumuha sente ngu amuguze omusiri ogwo. Kwonka Nabosi akamugarukamu ati: “Nikikabure nyowe okukuha obuhunguzi bwa baatatenkuru.” (1 Abagabe 21:3) Mbwenu shi Nabosi akaba aine amaryo? Akaba naagambira eryo? Baingi nibabaasa kuteekateeka batyo. Kwonka akaba naayorobera ekiragiro kya Yehova ekyabaire kitarikwikiriza Abaisraeli kuguriza kimwe itaka ry’obuhunguzi bw’eka yaabo. (Abaleevi 25:23-28) Nabosi akateekateeka ngu tiky’oburyo kuhenda ekiragiro kya Ruhanga. Akaba aine obumanzi n’okwikiriza n’obu araabe yaabaire naakimanya ngu n’eky’akabi kuhakanisa Ahabu.

Ahabu akaba atarikufayo aha Biragiro bya Yehova. Akagaruka omu ka, “aine enaku, kandi agwirwe kubi” ahabw’okugira ngu taratungire ki yaabaire naayenda. Baibuli neegira eti: “Yaabyama aha kitanda kye, ahugikire omushaya, yaayanga n’okurya.” (1 Abagabe 21:4) Yezebeeli ku yaareebire iba arikutwaza nk’omwana, ahonaaho akacwa oburyo bw’okutungira iba eki yaabaire naayenda kandi yaakora n’orukwe rw’okucwekyereza eka egyo etaine rubanja.

Ku orikushoma aha rukwe oru Yezebeeli yaakozire, buzima nooreeba ngu bukaba buri obugobya. Omugabekazi Yezebeeli akaba naamanya ngu kurugiirira aha Biragiro bya Ruhanga, abajurizi babiri nibo baine kwomesereza omuntu kubaasa kusingwa orubanja. (Eky’Ebiragiro 19:15) N’ahabw’ekyo, akahandiika ebaruha omu iziina rya Ahabu, yaaragiira bakuru b’orurembo Yezereeli ngu basherure abashaija babiri abaraagambe ebishuba ahari Nabosi ngu arogotsire ahari Ruhanga ekyakumurugiiremu kwitwa. Kandi orukwe rwe rukakora. Abashaija “babiri abataine ku bari” bakagamba ebishuba ahari Nabosi, reero bwanyima baamuteera amabaare yaafa. Kandi t’ekyo kyonka, batabani ba Nabosi nabo bakaitwa!b (1 Abagabe 21:5-14; Abaleevi 24:16; 2 Abagabe 9:26) Ahabu akaba ari nk’owaikiriza omukazi we kuba omutwe gw’eka, arikumureka kukora kyona eki arikwenda kandi akaita abantu abo abaabaire bataine rubanja.

Teekateeka aha ku Eliya yaayehuriire Yehova ku yaamworekire eki Ahabu na Yezebeeli baakora. Nikibaasa kukumaramu amaani waareeba ababi bari nk’abaine obusingye kukira abarungi. (Zaaburi 73:3-5, 12, 13) Obunaku obu, nitureeba abantu baingi barikukora ebitari by’oburinganiza kandi na munonga ab’obujunaanizibwa abarikwetwara nk’abarikujwekyera Ruhanga. Kwonka, nitubaasa kuhuumurizibwa ebiri omu Zaaburi egyo. Baibuli neeyoreka ngu tihariho kintu kyona ekisherekirwe ahari Yehova. Naareeba byona. (Abaheburaayo 4:13) Mbwenu shi naija kukorera ki ebitari by’oburinganiza ebi arikureeba?

“IWE MUZIGU WANGYE ‘WE, WANDEEBA?”

Yehova akatuma Eliya ahari Ahabu. Kworeka ngu enshonga ni nkuru, Ruhanga akagira ati: “Reeba, ari omu musiri gwa Nabosi gw’emizaabibu.” (1 Abagabe 21:18) Yezebeeli ku yaagambiire Ahabu ngu hati omusiri n’ogwe, Ahabu akaimuka yaashemererwa ahabw’omusiri ogwo. We tarateekateekire ngu Yehova naamureeba. Teekateeka aha ku yaabaire naatwaza obwo arikugyendagyenda omu musiri ogwo, arikuteekateeka aha bi yaabaire naaza kugukoreramu. Bwanyima y’obwire bukye, Eliya akaija. Amashemererwa ga Ahabu gakacuubwa bugufu, yaagambira Eliya n’ekiniga ati: “Iwe muzigu wangye ’we, wandeeba?”​—1 Abagabe 21:20.

Eliya akabugana Omugabe Ahabu omu musiri gwa Nabosi

“Iwe muzigu wangye ’we, wandeeba?”

Ebigambo bya Ahabu nibyoreka obushema bwe omu miringo ebiri. Ogw’okubanza, ahabw’okugambira Eliya ngu “wandeeba,” kikooreka ngu Ahabu akaba atarikuteekateeka ahari Yehova. Yehova akaba yaamureebire. Akamureeba arikukoresa kubi obugabe bwe bw’okwecweramu kandi arikwesiimira omu bubi bwa Yezebeeli. Ruhanga akareeba ngu omutima gwa Ahabu gwijwire okukunda ebintu okukira okworeka embabazi, oburinganiza n’okusaasira. Ogwa kabiri, Ahabu ahabw’okugira ngu “iwe muzigu wangye ’we,” akooreka ngu naayanga omushaija owaabaire ari munywani wa Ruhanga kandi owaabaire naabaasa kumuhwera kuhindura aha mitwarize ye mibi.

Nitubaasa kwega ebintu bingi kuruga aha muringo gw’obushema ogu Ahabu yaatwarizemu. Twine kuguma nitwijuka ngu Yehova Ruhanga naareeba byona. Nka Tataitwe, naakimanya twahaba, kandi aine ekihika kutureeba nituhinduka kugaruka omu muhanda oguhikire. Naatuhwera arikukoresa banywani be abeesigwa nk’oku yaakoreise Eliya. Ka neeba eri enshobe kutwara banywani ba Ruhanga nk’abazigu baitu!​—Zaaburi 141:5.

Teekateeka aha ku Eliya yaagarukiremu Ahabu ati: “Naakureeba.” Akareeba eki Ahabu yaabaire ari. Akaba ari omushuma, omwitsi kandi arikugomera Yehova Ruhanga. Ka kyabaire nikyetengyesa obumanzi kuza kugambira omushaija nk’ogwo! Eliya akagambira Ahabu orubanja oru Ruhanga yaabaire amucwereire. Yehova akaba naamanya byona ebyabaire nibibaho, kandi Ahabu akaba naajanjaaza emicwe ye mibi omu bantu boona. N’ahabw’ekyo Eliya akagambira Ahabu ngu Ruhanga akaba amaririire ‘kumwihiraho kimwe,’ ekirikumanyisa okucwekyereza ab’obusingye obwo boona. Yezebeeli nawe akaba naija kucwerwa orubanja.​—1 Abagabe 21:20-26.

Eliya tarateekateekire ngu abantu nibabaasa kugumizamu nibakora ebintu bibi batafubiirwe. Abantu baingi obunaku obu nikwo barikuteekateeka. Ebyo ebyabaireho nibitwijutsya ngu Yehova naareeba ebi abantu barikukora kandi ngu obunaku ku buraahikye, naija kugira eki yaakora. Ekigambo kye nikituhamiza ngu obunaku nibwija kuhika amarireho kimwe obutari buringaniza bwona! (Zaaburi 37:10, 11) Kwonka, noobaasa kwebuuza oti: ‘Mbwenu shi Ruhanga ku arikucwera abantu orubanja naabafubira kwonka, nari naabooreka n’embabazi?’

“OREEBIRE AHABU OKU AYECUREIZE?”

Oku Ahabu yaatwarize bwanyima y’okucwerwa orubanja, nikubaasa kuba kwatangaarize Eliya. Ekyahandiikirwe nikigira kiti: “Ahabu ku yaahuriire ebigambo ebyo, yaataagura ebijwaro bye, yaajwara ebiguniya, yaayesiibyakwo abyami omu biguniya, yaagyenda ayeinamiriire.” (1 Abagabe 21:27) Mbwenu shi Ahabu akaba naayoreka ngu yaayeteisa?

Nitukimanya ngu Ahabu akakora empindahinduka. Omuntu ow’amaryo kandi ow’omwemanyo nikiba kigumire kwecureeza, kwonka Ahabu akakikora. Kwonka shi okwo kukaba kuri okweteisa okwabuzima? Teekateeka aha mugabe Manaase orikubaasa kuba yaabaire ari mubi kukira Ahabu. Yehova ku yaafubiire Manaase, omushaija ogwo akeecureeza yaashaba Yehova kumuhwera. Kwonka taragarukiire ahari ekyo kyonka. Akahindura emitwarize ye, yaihaho ebishushani ebirikuramibwa ebi yaabaire ataireho, yaateeraho kuheereza Yehova kandi yaahiga n’abandi kukikora. (2 Obusingye 33:1-17) Mbwenu shi Ahabu nikwo yaatwarize atyo? Ngaaha.

Mbwenu shi Yehova akareeba ngu Ahabu yaayeteisa enshobe ze? Yehova akagambira Eliya ati: “Oreebire Ahabu oku ayecureize omu maisho gangye? Ahabw’okwecureeza omu maisho gangye, tindireeta kabi omu busingye bwe; kureka omu busingye bw’omutabani nimwo ndireetera akabi aha nju ye.” (1 Abagabe 21:29) Mbwenu shi Yehova akaba asaasiire Ahabu? Ngaaha. Ahabu kubaasa kusaasirwa ebibi bye, kikaba nikimwetengyesa kweteisiza kimwe. (Ezekieli 33:14-16) Ahabw’okugira ngu Ahabu tarayeeteisiize kimwe na Yehova taramusaasiriire kimwe. Ahabu akasaasirwa kutareeba eka ye yoona erikucwekyerezibwa.

Kwonka nabwo orubanja oru Yehova yaamucwereire tirurahindukire. Bwanyima, Yehova akagaaniira na baamaraika omuringo murungi gw’okushendashenda Ahabu kwejumba omu rutaro oru yaakufeereiremu. Bwanyima y’ekyo, nk’oku Yehova yaabaire agambire, Ahabu akafubirwa. Ahabw’okuhutaara omu rutaro, Ahabu akajwa, yaafa. Ekyahandiikirwe nikigira ngu ku baayogize ekigaari kye, embwa zikakomba eshagama y’omugabe Ahabu. Omu muringo ogu, ebigambo bya Yehova ebi Eliya yaagambiire Ahabu bikahikiirira. Nibigira biti: “Omu mwanya ogu embwa zikombeiremu eshagama ya Nabosi, nimwo zirikombera eshagama yaawe wenka.”​—1 Abagabe 21:19; 22:19-22, 34-38.

Okwitwa kwa Ahabu kukaijutsya Eliya, Elisa hamwe n’abaheereza ba Ruhanga abandi abeesigwa ngu Yehova tarayebirwe kwikiriza n’obumanzi obu Nabosi yaayorekire. Ruhanga ow’oburinganiza naafubira abarikukora ebitari by’oburinganiza, ahonaaho nari bwanyima, kandi naasaasira abarikweteisa kurugiirira aha ku barikweteisa. (Okubara 14:18) Ekyo ka kyabaire kiri eky’okwega ky’amaani ahari Eliya owaagumisiriize obutegyeki bubi obw’omugabe ogwo kumara emyaka mingi! Oratwariziibwe omu muringo gutari gw’oburinganiza? Oine ekihika ky’okureeba Ruhanga arikureetaho oburinganiza? Ni kiba kiri kirungi kugira okwikiriza nk’okwa Eliya. Eliya akagumisiriza obutari buringaniza arikumanyisa abantu obutumwa bwa Ruhanga ari hamwe na Elisa.

a Yehova akaba akoreise ekyanda ekyamazire emyaka eshatu n’ekicweka, kworeka ngu Baali ou abantu b’eihanga eryo baabaire nibaramya nka ruhanga w’oruzaaro n’enjura taine maani. (1 Abagabe, eshuura 18) Reeba ekicweka “Tooreza Okwikiriza Kwabo” omu Watchtower eya Jenwari 1 na Apuri 1, 2008.

b Yezebeeli okucwamu ngu abaana ba Nabosi baitwe, naabaasa kuba yaatiinire ngu abaana abo baagumaho nibaija kuhungura omusiri gw’emizabibu ogwo. Kubaasa kumanya ahabw’enki Ruhanga naikiriza abaheereza be kutwarizibwa batyo, Reeba ekicweka “Abashomi nibabuuza” ekiri omu Watchtower ey’okugaba omu kubuurira eya Febwari, 2014.

    Ebitabo Ebiri omu Runyankore (1996-2025)
    Shohora
    Taahamu
    • Runyankore
    • Yoherereza ondiijjo
    • Ebi Orikukunda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ebiine Kukuratirwa
    • Okurinda Ebirikukukwataho
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Taahamu
    Yoherereza ondiijjo