BIBLIYOTEKA YA PA INTERNETI ya Watchtower
Watchtower
BIBLIYOTEKA YA PA INTERNETI
Cinyungwe
  • BIBLIYA
  • MABUKHU
  • MITSONKHANO
  • bt msolo 17 matsa. 151-158
  • “Paulo Adacezerana Nawo Mwakuphatisa Basa Bzinembo”

Mbuto mwasankhulayi iribe vidiyo iri-yentse.

Pepani, bzikukhala bzakunesa kuti vidiyoyi iwoneke.

  • “Paulo Adacezerana Nawo Mwakuphatisa Basa Bzinembo”
  • ‘Citirani Umboni Bwakukwanira’ Umambo bwa Mulungu
  • Tumisolo twa nkhani
  • Nkhani Yakundendemerana
  • Paulo “Adacezerana Nawo Mwakuphatisa Basa Bzinembo” (Mabasa 17:1-3)
  • ‘Wanthu Winango Adayamba Kukhulupira’ (Mabasa 17:4-9)
  • Iwo Akhana “Mtima Wakufunisisa Kupfunza” (Mabasa 17:10-15)
  • Paulo na Timotio
    Bzomwe Mungapfunze na Nkhani za m’Bibliya
  • “Bwerani ku Masedoniya Kuno”
    ‘Citirani Umboni Bwakukwanira’ Umambo bwa Mulungu
‘Citirani Umboni Bwakukwanira’ Umambo bwa Mulungu
bt msolo 17 matsa. 151-158

MSOLO 17

“Iye Adacezerana Nawo Mwakuphatisa Basa Bzinembo”

Mu msolo uno tiniwona momwe tingakhalire apfunzisi wabwino; ndipo tiniwonambo ciratizo cabwino ca wanthu wa ku Bereya

Nkhaniyi yacokera pa Mabasa 17:1-15

1, 2. Kodi mbani akhacita ulendo bwakucoka ku Filipi kuyenda ku Tesalonika, ndipo pinango-pentse n’ciyani comwe iwo akhakumbuka?

MAENJINYERO yaci Roma yadakonza mseu wa minyala omwe ukhapita na m’mapiri ndipo wanthu azinji akhaphatisa basa mseu umweyu. Nthawe zinango mu mseu umweyu mukhabveka baludya lakusiyana-siyana: Kulira kwa mabulu, baludya la maroda ya makarosa, baludya la wanthu wa mtundu uli-wentse ninga acikunda, anyamalonda na anyakukonza bzinthu. Axamwali atatu omwe ni Paulo, Sila na Timotio adapitambo na mseu umweyu pa ulendo bwawo bwakucoka ku Filipi kuyenda ku Masedoniya ndipo adafamba mtantho wa makilometro 130. Ulendobu bukhali lini bwakupusa, maka-maka kwa Paulo na Sila. Iwo akhanati kulimbiratu bzironda bzomwe akhanabzo thangwe ra kumenyedwa komwe adacitidwa ku Filipi. — Mab. 16:22, 23.

2 Kodi n’ciyani cidathandiza amuna atatuwa kuti aleke kukumbukira bza mtantho wa ulendo bwawo? Mwakusaya kupenukira, ni kuceza. Pinango iwo akhakumbukira bza cikondweso comwe adakhala naco thangwe rakuti nyakunyang’anira m’kawoko pabodzi na banja lace adakhala anyakupfunza. Cakucitika cimwecire cidawapasa mphanvu kuti apitirize kupalizira mafala ya Mulungu. Tenepo, pomwe akhadasala pang’ono kufika mu mzinda wa Tesalonika, pinango akhabzibvunza kuti Adjuda wa kumweko angadakawatambira tani. Kodi an’kawacitira ciwembo ayai kuwapfumbula ninga momwe bzidawacitikira ku Filipi?

3. Kodi ciratizo ca Paulo ca kukhala wakukhwimika kuti akwanise kupalizira, cingatithandize tani ntsiku zino?

3 Pomwe padapita nthawe, Paulo adanembera Akristau wa ku Tesalonika bzomwe adabva pa nthawe imweyire. Iye adati: “Ninga momwe mukudziwira kuti cakuyamba tidaboneresedwa ticitukwanidwa ku Filipi, koma tidakhwimika mwakuthandizidwa na Mulungu, ndipo tidakuuzani mafala yabwino ya Mulunguyo mwakubonerera kwene-kwene.” (1 Ates. 2:2) Na mafalaya, bzikuwoneka kuti Paulo akhabva mantha kupita mu mzinda wa Tesalonika maka-maka thangwe ra bzinthu bzomwe bikhadamucitikira ku Filipi. Kodi ntsiku inango mudabzibvambo kale ninga Paulo? Kodi imwepo nthawe zinango mumbawona kuti mpsakunesa kupalizira mafala yabwino? Paulo akhathemba Yahova kuti an’mulimbikisa na kumuthandiza kukhala wakukhwimika. Kupfunza ciratizo ca Paulo kungakuthandizeni kucitambo bzibodzi-bodzi. — 1 Ako. 4:16.

Paulo “Adacezerana Nawo Mwakuphatisa Basa Bzinembo” (Mabasa 17:1-3)

4. Thangwe ranyi tingalewe kuti Paulo adakhala sumana zakupitirira zitatu ku Tesalonika?

4 Nkhaniyi imbalewa kuti pomwe Paulo akhali ku Tesalonika, adapalizira Masabudu matatu mu sinagoga. Kodi bzimwebzi bzin’funa kulewa kuti Paulo adamala sumana zitatu basi mu mzindayu? Ndibzo lini. Ifepano tikudziwa lini pomwe Paulo adayenda kakuyamba ku sinagoga pomwe adafika mu mzindayu. Kuthumizira bzimwebzi, matsamba yomwe Paulo adanemba yambalatiza kuti pomwe akhali ku Tesalonika, iye pabodzi na anzace wale akhaphata basa kuti agumane bzomwe akhafunikira. (1 Ates. 2:9; 2 Ates. 3:7, 8) Ndipo pa nthawe yomwe akhali kumweko, iye adatambira cakudya na abale wa ku Filipi kawiri kentse. (Afil. 4:16) Ndipopa, pinango-pentse Paulo adakhala ku Tesalonika sumana zakupitirira zitatu.

5. Kodi n’ciyani comwe Paulo akhaphatisa basa kuti acezerane na wanthu?

5 Pomwe adakhwimika kuti akapalizire, Paulo adalewalewa na omwe akhadatsonkhana mu sinagoga. Ninga mwa cizolowezi, Paulo “adacezerana nawo mwakuphatisa basa Bzinembo. Iye adafotokoza na kulatiza umboni bwakucokera m’Bzinembo bwakuti bzikhali bzakufunikira kuti Kristu abonere acilamusidwa kwa anyakufa. Iye akhalewa kuti: ‘Jezu ni Kristu omwe inepano ndikukufotokozeraniyu.’” (Mab. 17:2, 3) Onani kuti Paulo alibe kulewa bzinthu bzomwe bzingadakalipisa wanthu omwe akhamutetekera koma adalewa bzinthu bzomwe bzingadawatokonya m’mtima. Iye akhadziwa kuti wanthu omwe akhayenda ku sinagoga, akhadziwa ndipo akhalemekeza Bzinembo, tsono iwo akhabzibvesesa lini bwino-bwino. Tenepo, Paulo adaphatisa basa Bzinembo kuti awafotokozere na kulatiza umboni bwakuti Jezu wa ku Nazareti, akhali Mesiya wakupiciridwa.

6. Kodi Jezu adaphatisa tani basa Bzinembo, ndipo bzakutewera bzace bzidakhala bziponi?

6 Paulo adatewezera ciratizo ca Jezu, omwe akhaphatisa basa Bzinembo pakupfunzisa. Mwa ciratizo, mkati mwa utumiki bwace, Jezu adalatiza ateweri wace kuti mwakubverana na Bzinembo mwana wa munthu angadadzaboneresedwa, kuphedwa na kulamusidwa. (Mat. 16:21) Pomwe adalamusidwa, Jezu adawonekera kwa anyakupfunza wace. Bzimwebzi bzidawatsimikizira kuti bzomwe akhadalewa m’mbuyomu bzikhali bza cadidi. Tsono Jezu adacita bzizinji kuposa bzimwebzi. Mwakubverana na bzomwe iye adauza anyakupfunza wace winango, timbawerenga kuti: “Iye adawafotokozera bzinthu bzentse, bzomwe Bzinembo bzikhadaleweratu pakulewa bza iye, kuyambira bzomwe Mozeji adanemba mpaka bzomwe apolofeta wentse adanemba.” Kodi bzakutewera bzace bzidakhala bziponi? Anyakupfunzawo adafotokoza kuti: “Kodi mitima yathu iribe kutokonyedwa pomwe iye akhalewalewa nafe mu njira na kutifotokozera Bzinembo mwakubveka bwino?” — Luk. 24:13, 27, 32.

7. Thangwe ranyi tin’funika kuphatisa basa Bibliya pakupfunzisa?

7 Mafala ya Mulungu yana mphanvu. (Aheb. 4:12) Ndipopa ntsiku zino, Akristau ambaphatisambo basa Falali pakupfunzisa ninga momwe adacitira Paulo apostolo winango pabodzi na Jezu. Ifepano timbacezeranambo na wanthu, kuwafotokozera thandauzo la Bzinembo na kuwalatiza umboni bwa bzomwe tikuwapfunzisabzo mwa kuwawerengera Bibliya. Mafala yomwe ifepano timbapalizira njathu lini. Ndipopa nthawe zentse timbaphatisa basa Bibliya kuti tithandize wanthu kudziwa kuti timbapfunzisa lini bza mu msolo mwathu koma bza Mulungu. Cinthu cinango, mpsabwino kukumbukira kuti mafala yomwe timbapalizira yambacokera m’Fala la Mulungu ndipo njakuthembeka. Kudziwa bzimwebzi kun’dzatithandiza kuti tikhale na citsimikizo kuti tipalizire mwakukhwimika ninga momwe Paulo adacitira!

‘Wanthu Winango Adayamba Kukhulupira’ (Mabasa 17:4-9)

8-10. (a) Kodi n’ciyani comwe wanthu wa ku Tesalonika adacita pomwe adabva mafala yabwino? (b) Thangwe ranyi Adjuda winango adacitira njiru Paulo? (c) Kodi n’ciyani comwe anyakutsutsa wacidjuda adacita?

8 Paulo adawona yekha kukwanirisika kwa mafala ya Jezu yakuti: “Kapolo, ni mkulu lini kuposa mbuya wace. Penu adazunza inepano, iwo an’dzazunzambo imwepo; Penu adabvera mafala yangu iwo an’dzabverambo mafala yanu.” (Juw. 15:20) Paulo adawona kukwanirisika kwa mafalaya ku Tesalonika: Winango mwa omwe akhali pam’pale akhafunisisa ‘kubvera mafala yace,’ tsono winango akhakomedwa lini nayo. Kwa wale omwe adatambira bwino mafala yace, Luka adanemba kuti: “Wanthu winango omwe akhali pamwepowo, adayamba kukhulupira ndipo adaphatana na Paulo na Sila. Ndipo thimu likulu la Agerego omwe akhanamata Mulungu adacitambo bzibodzi-bodzibzo, pabodzi na amuna na akazi azinji omwe akhali wanthu wakubvekera.” (Mab. 17:4) Mwakusaya kupenukira, anyakupfunza apsawa adakomedwa kwene-kwene thangwe ra kuthandizidwa kubvesesa bwino Bzinembo.

9 Napo kuti wanthu winango adakomedwa na mafala ya Paulo, winango adakalipa nayo. Adjuda winango wa ku Tesalonika adacitira ntcanje Paulo thangwe ra kuti bzinthu bzidamufambira bwino na kucitisa kuti “thimu likulu la Agerego” libvume mafala ya Mulungu. Cakulinga ca Adjuda cikhali cakuti Agerego omwe akhali lini Akristau, akhale wakutendeukira ku Cidjuda, ndipo akhawapfunzisa Bzinembo bza Cihebereu. Tenepo, iwo akhawona kuti Ageregowo akhali kale wanthu wawo. Koma tsapano bzikhali ninga kuti Paulo akuwabera wanthu wawo ndipo akhacita bzimwebzi mu sinagogamoletu! Adjuda adakalipa kwene-kwene na bzimwebzi.

Paulo na Sila akuthawira ku bwalo lomwe likhadafunga kuti abzipulumuse ku thimu la wanthu lomwe likhadakalipa. Mwamuna munango akuceza na thimulo na pa msuwo.

Iwo akunyang’ana “Paulo na Sila kuti awacose panja aciwayendesa komwe kuna thimu la wanthuko.” — Mabasa 17:5

10 Luka ambatiuza bzomwe bzidacitika patsogolo pace: “Adjuda adacita njiru ndipo adaphatana na wanthu winango wakuipa omwe akhandofamba-famba pa msika thangwe ra kusaya cakucita. Iwo adakhala thimu la ciwembo ndipo adayambisa phiringu mu mzindamo. Iwo adapita mwamphanvu m’nyumba mwa Jasoni pakunyang’ana Paulo na Sila kuti awacose panja aciwayendesa komwe kuna thimu la wanthuko. Pomwe adawasaya, iwo adakwekweta Jasoni pabodzi na abale winango ndipo adayenda nawo kwa atsogoleri wa mu mzindamo acimbakuwa kuti: ‘Wanthu amwewa ni omwe akubweresa mabvuto pa dziko la pantsi komwe kuna wanthu, tsapano akugumanikambo kuno. Ndipo Jasoni adatambira wanthu amwewa ninga alendo wace. Wanthu wentsenewa akucita bzinthu mwakupitana na malamulo ya Seza acimbalewa kuti pana mambo munango omwe ni Jezu.’” (Mab. 17:5-7) Kodi phiringu la anyaciwemboli, lidatokonya tani Paulo pabodzi na anzace?

11. Kodi Adjuda adanamizira ciyani Paulo pabodzi na anzace wale, ndipo ni malamulo yaponi yomwe iwo akhayaphatisa basa pa nkhani imweyi? (Onani mafala ya m’nyantsi.)

11 Thimu la anyaciwembo ndakugopswa kwene-kwene. Liri ninga mkulo omwe wadzala na madzi yomwe yambapfudza bzentse bzomwe bziri mphepete. Imweyi ikhali njira yomwe Adjuda adaphatisa basa kuti apfudze Paulo na Sila. Tenepo, pambuyo pa Adjuda kuyambisa “phiringu” mu mzindamo, iwo adayezera kucitisa kuti akulu-akulu wa mzindayo awone ninga kuti Paulo na anzace akhadaphonya bzinthu bzikulu. Cakuyamba, adanamizira Paulo pabodzi na anzace omwe akhapalizira nawo pabodzi mafala yabwino, kuti ayambisa “phiringu pa dziko la pantsi pomwe pana wanthu,” napo kuti ni Paulo lini pabodzi na anzacewo omwe adayambisa phiringu ku Tesalonika. Caciwiri, adawanamizira kuti acita cinthu cakuipa kwene-kwene. Adjuda adalewa kuti amisiyonario wale akhapalizira kuti pana mambo munango omwe ni Jezu, bzomwe bzikhapitana na malamulo ya mambo wa ku Roma.a

12. Kodi n’ciyani cikulatiza kuti kunamiziridwa kwa Akristau ku Tesalonika kungadawabweresera bvuto likulu?

12 Kumbukirani kuti atsogoleri wa magereja adanamizirambo Jezu mu njira ibodzi-bodziyi. Iwo adauza Pirato kuti: “Tagumana munthuyu akupumpsa wanthu wathu, ndipo akubziti ni Kristu, mambo.” (Luk. 23:2) Pinango-pentse, Pirato adatonga kuti Jezu aphedwe thangwe ra mantha ya kulewedwa kuti akhalekerera kuphindukiridwa. Mwa njira ibodzi-bodziyi, kunamiziridwa kwa Akristau ku Tesalonika kungadawabweresera mabvuto makulu. Bukhu linango limbalewa kuti: “Akristauwo akhali pa ngozi ikulu kwene-kwene, thangwe ‘munthu akabvedwa kuti akuyezera kuphindukira boma la Roma, kawiri-kawiri akhaphedwa.’” Kodi anyakutsutsa waciwembowa adakwanisa cakulinga cawo?

13, 14. (a) Thangwe ranyi thimu la anyaciwembo lire lidatazira kuimisa basa lakupalizira ku Tesalonika? (b) Kodi Paulo adateweza tani malango ya Kristu yakulewa bza kukhala wakucenjera ndipo tingatewezerembo tani ciratizo cace?

13 Thimu la anyaciwembo lire liribe kukwanisa kuimisa basa lakupalizira ku Tesalonika. Thangwe ranyi? Thangwe libodzi ndakuti alibe kukwanisa kugumana Paulo na Sila. Ndipo thangwe laciwiri ndakuti atsogoleri wa mu mzindamo akhapenukira penu mulanduyo ukhali wacadidi. Tenepo, iwo “adapagalisi Jasoni kobiri pabodzi na anzacewo, ndipo patsogolo pace adawaleka kuti ayende.” (Mab. 17:8, 9) Paulo adaphatisa basa malango yomwe Jezu adapasa Akristau yakuti akhafunika kukhala “wakucenjera ninga nyoka, ndipo wakukhulupirika ninga nkhangaiwa.” Ndipopa, mwakucenjera, Paulo adathawa ngozi acikapitiriza kupalizira ku mbuto inango. (Mat. 10:16) Bzikuwonekeratu kuti napo Paulo akhali wakukhwimika, alibe kuikha moyo wace pa ngozi. Kodi Akristau ntsiku zino angatewezere tani ciratizo cace?

14 Ntsiku zino akulu-akulu wa magereja nthawe zizinji ambakonza mathimu ya ciwembo kuti yaphindukire Mboni za Yahova. Iwo ambanamizira Mboni za Yahova kuti ni apanduki ndipo ambacitisambo kuti boma liwazunze. Iwo ambacita bzimwebzi thangwe ra njiru, ninga momwe bzidacitikira mu nthawe ya Akristau wakuyambirira. Akristau wacadidi ambacita ciri-centse kuti atcenkhe kucita bzinthu bzomwe bzingawabweresere mabvuto. Timbatcenkha kunesana na wanthu omwe adakalipa omwe ambabva lini nzeru za anzawo ndipo timbayezera kupitiriza kuphata basa lathu mwa mtendere. Pinango tingadzabwerere pomwe kumweko nthawe zinango bzinthu bzikadzakhala kuti bziri bwino.

AMAMBO WA ROMA NA BUKHU LA MABASA

Nkhani zentse zomwe zidanembedwa m’bukhu la Mabasa na za m’Bzinembo Bzacigerego Bzacikristau zidacitikira m’madziko yomwe yakhatongedwa na dziko la Roma. Tenepo atsogoleri wamphanvu wa nthaweyo akhali amambo wa Roma. Pomwe Adjuda wa ku Tesalonika adalewa kuti “malamulo ya Seza” akhathandauza mambo wa Roma. (Mab. 17:7) Amambo anai adatonga Roma pa nthawe yomwe nkhani zomwe zidanembedwa m’bukhu la Mabasa zikhacitika. Amambowo akhali Tiberiyo, Gayo, Klaudiyo Wakuyamba na Nero.

  • Tiberiyo (14-37 EC) akhali mambo pa nthawe yentse ya utumiki bwa Jezu na m’magole yakuyambirira ya gwere lacikristau lakuyamba. Pa nthawe yomwe Jezu akhatongedwa mulandu, Adjuda akhalewa bza Tiberiyo pomwe akhauza Pirato mwakukuwa kuti “mukamutsudzula umweyu, ndimwe lini xamwali wa Seza . . . . Tiribe mambo munango, koma Seza basi.”  —  Juw. 19:12, 15.

  • Gayo, omwe akhadziwikambo na dzina lakuti Kaligula (37-41 EC), alibe kugumidwa m’Bzinembo Bzacigerego Bzacikristau.

  • Klaudiyo Wakuyamba (41-54 EC) adagumidwa kawiri m’bukhu la Mabasa. “Njala ikulu” yomwe mpolofeta wacikristau Agabo adalewa, idacitika mu 46 EC “pa dziko lentse la pantsi mu nthawe ya Klaudiyo.” Kumayambiriro kwa 49 ayai 50 EC Klaudiyo adauza Adjuda wentse kuti acoke ku Roma. Lamulo limweri lidacitisa kuti Akila na Prisila afulukire ku Kolinto, komwe adakagumana na mpostolo Paulo.  —  Mab. 11:28; 18:1, 2.

  • Nero (54-68 EC) ni omwe Paulo adamukumbira kuti nkhani yace ikatongedwe na Seza. (Mab. 25:11) Bzikuwoneka kuti mtongi umweyu, pomwe padapita nthawe adapasa mulandu Akristau kuti ndiwo adayambisa lupsa lomwe lidatentha mbali ikulu ya mzinda wa Roma mu 64 EC. Pomwe padapita ntsiku zing’ono-ng’ono mu 65 EC, mpostolo Paulo adamangidwa kaciwiri ku Roma ndipo adaphedwa.

Iwo Akhana “Mtima Wakufunisisa Kupfunza” (Mabasa 17:10-15)

15. Kodi n’ciyani comwe wanthu wa ku Bereya adacita pomwe adabva mafala yabwino?

15 Kuti akhale wakukhotcerereka, Paulo na Sila adatumizidwa ku Bereya mzinda omwe ukhali pa mtantho wa makilometro pafupi-fupi 65 kucokera ku Tesalonika. Pomwe adafika kumweko, Paulo adayenda ku sinagoga ndipo adakalewalewa na wanthu omwe akhadatsonkhana kumweko. Bzidakhala bzakukondwesa kugumana wanthu omwe akhafunisisa kubva mafala yabwino! Luka adanemba kuti Adjuda wa ku Bereya “akhana mtima wakufunisisa kupfunza kuposa wanthu wa ku Tesalonika wale, ndipo iwo adatambira mafala ya Mulungu na mtima wentse. Iwo ntsiku na ntsiku akhafufudza Bzinembo mwakusamala kwene-kwene kuti atsimikizire penu bzomwe akhadabvabzo bzikhalidi bzacadidi.” (Mab. 17:10, 11) Kodi mafala yamweya yan’funa kulewa kuti wanthu omwe adabvuma cadidi ku Tesalonika akhacita lini bwino bzinthu? Ne na pang’onopo. Na kupita kwa nthawe Paulo adanemba kuti: “Timbatenda Mulungu nthawe zentse, thangwe pomwe mudatambira mafala ya Mulungu yomwe mudayabva kwa ifepano, mulibe kuyatambira ninga mafala yakucokera kwa wanthu, koma ninga mafala yakucokeradi kwa Mulungu, yomwe yakuphatambo basa kwa imwepo anyakukhulupira.” (1 Ates. 2:13) Kodi n’ciyani cikhacitisa Adjuda wa ku Bereya kukhala na mtima wakufunisisa kupfunza?

16. Thangwe ranyi wanthu wa ku Bereya adalewedwa kuti akhali wanthu omwe akhana ‘mtima wakufunisisa kupfunza’?

16 Wanthu wa ku Bereya adabva bzinthu bzomwe akhanati kale kubzibva, tsono iwo alibe kupenukira ne kutsutsa. Pa nthawe ibodzi-bodziyo, iwo akhambandokhulupira lini bzinthu bziri-bzentse. Cakuyamba, iwo adatetekera mwatceru bzomwe Paulo akhalewa. Patsogolo pace, adafufudza m’Bzinembo kuti atsimikizire bzomwe Paulo akhadawafotokozerabzo. Adapfunza Fala la Mulungu mwanyongo ntsiku zentse, sikuti m’Masabudu mokha. Iwo adacita bzimwebzi “na mtima wentse,” ndipo adacita nyongo kuti abvesese bzinthu bzipsa bzomwe akhadapfunzisidwa mwakuphatisa basa Bzinembo. Patsogolo pace, iwo adalatiza kuti akhali wakubzicepesa na wakukonzeka kucinja ndipo “azinji wa iwo adakhala anyakukhulupira.” (Mab. 17:12) Ndipopa mpsakudabwisa lini Luka kulewa kuti wanthu wa kumweko akhana ‘mtima wakufunisisa kupfunza.’

17. Thangwe ranyi ciratizo ca wanthu wa ku Bereya n’cabwino kwene-kwene, ndipo tingapitirize tani kutewezera ciratizo cawo napo penu tikutumikira Yahova kwa magole mazinji?

17 Wanthu wa ku Bereya akhadziwa lini kuti bzomwe adacita pakubvuma mafala yabwino, bzingadanembedwa mu Fala la Mulungu ndipo bzingadadzakhala ciratizo cabwino kwa ifepano. Iwo adacita bzinthu bzomwe Paulo akhadikhirira na bzomwe Yahova akhafuna. Ntsiku zino ifepanombo tingalimbikise wanthu kuti acite bzibodzi-bodzibzi: Ambapfunze Bibliya na cakulinga cakufuna kulimbisa cikhulupiro cawo mwakubverana na bzomwe Fala la Mulungu limbalewa. Tsono pambuyo pakukhala Akristau, n’kulewa kuti tin’funika lini pomwe kukhala na mtima wakufunisisa kupfunza? Ndibzo lini, m’mbuto mwace, mpsakufunika kwene-kwene kupitiriza kukhala na cikhumbo ca kufuna kupfunza bza Yahova na kuphatisa basa bzomwe iye ambapfunzisa. Tikacita bzimwebzi, timbabvuma kuti Yahova atiumbe na kutipfunzisa kuti ticite bzinthu mwakubverana na kufuna kwace. (Zai. 64:8) Mwa njira imweyi, tin’dzapitiriza kukondwesa pai wanthu wakudzulu ndipo tin’dzathandiza wanthu azinji pomwe tikucita basa lace.

18, 19. (a) Thangwe ranyi Paulo adacoka ku Bereya, ndipo tingatewezerembo tani kukhwimika kwace? (b) Kodi Paulo angadakapalizira kuponi pa ulendo bwakutewera ndipo kumweko kukhana wanthu wa mtundu wanyi?

18 Paulo alibe kukhala nthawe izinji ku Bereya. Bibliya limbalewa kuti: “Pomwe Adjuda wa ku Tesalonika adabva kuti Paulo akhapalizirambo mafala ya Mulungu ku Bereya, iwo adayenda kumweko kukanyosa wanthuwo kuti acite phiringu. Na tenepo mwakusaya kucedwa, abale adatumiza Paulo kuti ayende ku nyanza, tsono Sila na Timotio adasala kumweko. Wanthu omwe akhaperekeza Paulowo adayenda naye mpaka kukafika ku Atena, pomwe wanthuwo akhabwerera, Paulo adawauza kuti Sila na Timotio akufunika kuyenda kuna iye mwakamfulumize.” (Mab. 17:13-15) Anyamadulanthaka wa mafala yabwino wale akhali wa nyongo kwene-kwene. Bziribe kuwakwanira kuthotha Paulo ku Tesalonika. Iwo adacita ulendo bwakuyenda ku Bereya ndipo kumweko adayezera pomwe kuyambisa mabvuto ninga yomwe akhadayayambisa ku Tesalonika, tsono bzentse bzidagwa m’madzi. Paulo akhadziwa kuti gawo lace likhali likulu kwene-kwene ndipopa adayenda kukapalizira ku mbuto inango. Ifepanombo tin’funika kutsimikiza kuti bzakulinga bza wale omwe ambacita nyongo yakufuna kuletsa basa lathu lakupalizira bzireke kukwanisika!

19 Thangwe ra kucitira umboni bwakukwanira Adjuda wa ku Tesalonika na wa ku Bereya, Paulo adapfunza kufunika kwa kukhala wakukhwimika na kuceza na wanthu mwakuphatisa basa Bzinembo. Ifepano tikupfunzambo na bzimwebzi. Tsapano, Paulo angadapalizira wanthu wa mtundu unango: Wanthu wa ku Atena omwe akhali lini Adjuda. Kodi bzinthu bzidamufambira tani mu mzinda umweyu? Tin’dzawona bzimwebzi mu msolo wakutewera.

a Mdziwi munango, adalewa kuti pa nthawe imweyire pakhana lamulo la Seza lomwe likhaletsa kulewa bza “kubwera kwa mambo munango ayai umambo bunango, maka-maka kuti budzacose ayai kutonga umambo bwa Roma.” Anyamadulanthaka wa Paulo adacita ciri-centse kuti mpostoloyu awoneke ninga kuti adacita bzinthu bzomwe bzikhapitana na lamuloli. Onani kwadru yakuti “Amambo wa Roma na Bukhu la Mabasa.”

    Mabukhu ya Cinyungwe (2008-2025)
    Bulani
    Pitani
    • Cinyungwe
    • Tumizani
    • Bzomwe mumbafuna
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mitemo Yomwe Mun'funika Kuteweza
    • Mtemo Wacintsintsi
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Pitani
    Tumizani