Mareferentsiya ya Kabukhu ka Mitsonkhano ka Moyo Wathu na Utumiki
5-11 OUTUBRO
CUMA CA M’FALA LA MULUNGU | KUFULUKA 31-32
“Lekani Kunamata Bzifanikiso”
(Kufuluka 32:1) Tsono, pakuwona kuti Mozeji akhacedwa kubuluka m’Phiri mule, mbumba ire idakonkhana kwa Aroni icimuuza kuti: “Lamuka! Tikonzere mulungu kuti atitsogolere, pakuti tinkudziwa lini comwe cacitikira Mozeji, munthu omwe adaticosa m’dziko la Edjipito.”
(Kufuluka 32:4-6) Iye adatenga oro yomwe adamuyendeserayo, acikonza cifanikiso ca kamphulu mwakuphatisa basa tcezo. Ndipo iwo adayamba kulewa kuti: “Uyu ndiye Mulungu wanu, iwe Jirayeri, omwe adakucosani ku dziko la Edjipito!” 5 Pomwe Aroni adawona bzimwebzi, adakonza mphatso patsogolo pa kamphuluko. Ndipo Aroni adauza wanthuwo mwa kukuwa kuti: “Mangwana kun’dzakhala na madyo ya Yahova.” 6 Tenepo, iwo adalamuka mangwana yace macibese-bese, acipereka msembe za kupsereresa, aciperekambo mphaso za ciphatano. Pambuyo pace wanthuwo wadakhala pantsi kuti adye na kumwa. Atamala adalamuka kuti akondwe.
(Kufuluka 32:9, 10) Yahova adauza pomwe Mozeji kuti: “Ndawona kuti wanthuwa mbakuuma mitima. 10 Tenepo, leka kuyezera kundiletsa kuti ndiwapfudze wanthuwa na ukali bwangu bukulu; ndipo m’mbuto mwawo ndin’citisa iwepo kukhala mtundu ukulu.”
“Mbani Ali Kumbali ya Yahova”
Ajirayeri akhadziwa kuti kunamata bzifanikiso n’kuphonyeka. (Kufuluka 20:3-5) Koma napo bzikhali tenepo, iwo adakonza kamphulu ka oro aciyamba kukanamata, ndipo mwakucita bzimwebzi, iwo alibe kubvera cakutonga ca Yahova cakuletsa kunamata bzifanikiso. Tsono iwo alibe kuzindikira bzimwebzi ndipo akhakumbuka kuti akali ku mbali ya Yahova. Ndipo Aroni adalewa kuti kunamata kamphuluko kukhali ‘madyo ya Yahova.’ Tsono n’ciyani comwe Yahova adacita pa nkhaniyi? Iye adauza Mozeji kuti wanthuwo ‘akhadabziipisa’ ndipo akhadasiya njira yomwe Yahovayo akhadawauza ‘kuti ayende.’ Tenepo Yahova adakalipa kwene-kwene na cakucitikaci, mwakuti iye akhafuna kupfudziratu mtundu wense wa Jirayeri.—Kuf 32:5-10.
Kufufudza Cuma Cauzimu
(Kufuluka 31:17) Cimweci n’cizindikiro pakati pa inepano na wana wa Jirayeri mpaka kale-kale, pakuti Yahova adamala ntsiku zitanthatu akulenga kudzulu na dziko la pantsi ndipo pa ntsiku yacinomwe adapuma.’”
“Pana Nthawe” Yakuphata Basa na Yakupuma
Kodi ciratizo ca Yahova na Jezu ca kuphata basa mwamphanvu cikulatiza kuti tin’funika lini kumbapuma? Ne ndibzo lini! Yahova ambaneta lini, ndipo pambuyo pakucita basa liri-lentse iye ambafunikira lini kupuma. Koma Bibliya limbalewa kuti, pomwe Yahova adamala kulenga kudzulu na dziko la pantsi, ‘iye adapuma pa basa lace.’ (Kufuluka 31:17) Mafalaya yakuthandauza kuti Yahova adaima kulenga bzinthu acipambula nthawe kuti awonesese bzentse bzomwe adakonza. Ndipo Jezu pomwe akhali pano pa dziko la pantsi, adaphatambo basa kwene-kwene, koma akhapambula nthawe yakupuma na yakudya pabodzi na axamwali wace.—Mateu 14:13; Luka 7:34.
(Kufuluka 32:32, 33) Koma mukafuna, alekerereni pikado yawo, penu ne, ndaphata minyendo, ndipfudzeni m’bukhu lanu lomwe mumbanemba.” 33 Tenepo Yahova adauza Mozeji kuti: “Ndin’dzapfudza m’bukhu langu munthu ule omwe an’ndiphonyera.
Ndife wa Yahova
Pana bzinthu bzinango bzomwe tin’funika kucita, penu tin’funa kuti Yahova anembe dzina lathu mu ‘bukhu [lace] la cikumbuso.’ Ndipo pakulewa bza bzinthu bzimwebzi, Malakiya adalewa kuti tin’funika kumbagopa Yahova na kumbakumbukira bza dzina lace. Tsono tikasaya kucita bzimwebzi, ticiyamba kunamata munthu ayai cinthu cinango m’mbuto mwa kunamata Yahova yekha, iye an’dzapfudza dzina lathu m’bukhu lacero.—Kufuluka 32:33; Psalymo 69:28.
Bzimwebzi bzinkulatiziratu padeca kuti kubzipereka kumbaphatanidza bzizinji, kuposa kundopicira kuti tin’dzacita kufuna kwa Yahova, ticibatizidwa. Ndipo bzimwebzi ni bzinthu bzomwe bzimbacitidwa kabodzi kokha, tsono kucita kufuna kwa Yahova, n’cinthu comwe timbacita pa moyo wathu wense. Ndipopa, nsiku zense bzicito bzathu bzin’funika kumbalatiza kuti timbabvera Yahova, nakuti tin’dzapitiriza kumubvera pa moyo wathu wense.—1 Pedru 4:1,2.
12-18 OUTUBRO
CUMA CA M’FALA LA MULUNGU | KUFULUKA 33-34
“Makhalidwe Yabwino ya Yahova”
(Kufuluka 34:5) Tenepo Yahova adabuluka mu mtambo aciima pafupi na Mozeji, acidziwisa dzina la Yahova.
it-2 matsa. 466-467
Dzina
Cirengedwe cimbalatiza kuti Mulungu alipo, koma cimbazimbula lini dzina lace. (Psal 19:1; War 1:20) Kudziwa dzina la Mulungu kumbaphatanidza bzizinji kuposa kumbandolilewa basi. (2Nkha 6:33) Bzimwebzi bzimbathandauza kumudziwa bwino, komwe ni kudziwa bzakulinga bzace, mabasa yace, na kudziwa makhalidwe yace yomwe yambafotokozedwa m’Bibliya. (Ndendemezerani na 1Wamambo 8:41-43; 9:3, 7; Nehemiya 9:10.) Nfundo imweyi ikubvekesedwa bwino na bzomwe bzidacitikira Mozeji, munthu omwe Yahova akhamudziwa na dzina lace kubodzi, bzomwe bzikuthandauza kuti akhamudziwa bwino. (Kuf 33:12) Mozeji adakhala na mwayi wakuwona umbiri bwa Yahova na kubva kudziwisidwa kwa dzina la Yahova. (Kuf 34:5) Kudziwisidwa kumweku kukhali lini kundobwerezera-bwerezerera dzinali, koma kukhali kudziwisidwa kwa makhalidwe na mabasa ya Yahova. ‘Yahova, Yahova, Mulungu wantsisi ndipo ambafulumiza lini kukalipa; iye ngwakudzala na lufoyi lakukhulupirika pabodzi na cadidi, ambalatiza lufoyi lakukhulupirika kwa mibadwo bzulu-na-bzulu, acilekerera bzakuphonya na pikado, koma cipo acidzaleka kulanga nyamulandu, acibweresa nyathwa kuna wana, azukulu, m’badwo wacitatu na m’badwo wacinayi thangwe ra bzakuphonya bza azibereki wawo.’ (Kuf 34:6, 7) Mpsibodzi-bodzimbo na nyimbo ya Mozeji yomwe ina mafala yakuti ‘nin’dzadziwisa dzina la Yahova.’ Nyimboyi imbafotokoza momwe Mulungu akhacitira bzinthu na Ajirayeri na makhalidwe yace yabwino.—Bzak 32:3-44.
(Kufuluka 34:6) Ndipo Yahova adapita pa maso pa Mozeji acimbalewa kuti: “Yahova, Yahova, Mulungu wantsisi ndipo ambafulumiza lini kukalipa; iye ngwakudzala na lufoyi lakukhulupirika pabodzi na cadidi,
(Kufuluka 34:7) ambalatiza lufoyi lakukhulupirika kwa mibadwo bzulu-na-bzulu, acilekerera bzakuphonya na pikado, koma cipo acidzaleka kulanga nyamulandu, acibweresa nyathwa kuna wana, azukulu, m’badwo wacitatu na m’badwo wacinayi thangwe ra bzakuphonya bza azibereki wawo.”
Kufufudza Cuma Cauzimu
(Kufuluka 33:11) Yahova akhalewalewa na Mozeji maso na maso, ninga momwe munthu ambalewalewera na mwanzace. Pomwe Mozejiyo adabwerera ku tsasa, Djosuwe, mwana wa Nuni, omwe akhali mtumiki na mthandizi wace, akhacoka lini mu tendi.
(Kufuluka 33:20) Ndipo iye adalewa pomwe kuti: “Iwepo ungawone lini nkhope yangu, thangwe palibe munthu omwe angandiwone acipitiriza kukhala na moyo.”
(Kufuluka 34:23, 24) “Gole liri-lentse amuna wentse an’funika kukawonekera kwa Mbuya wacadidi, Yahova, Mulungu wa Jirayeri katatu-kentse. 24 Pakuti nin’dzathamangisira mitundu ya wanthu kutali na imwepo, ndipo nin’dzakuza dziko lanu. Palibe ali-wentse omwe an’dzasirira dziko lanu pomwe mukuyenda kukawonekera kuna Yahova katatu pa gole.
w98 1/9 tsa. 20 ndi. 5
Ikhani pa Mbuto Yakuyamba Bzinthu Bzakufunikira
Amuna wentse wa mu jirayeri pabodzi na wanthu winango omwe akhakhala mu dziko limwelire akhafunikira kubvera mtemo wakuti ambakawonekere kwa Yahova katatu pa gole. Amuna azinji akhayenda pabodzi na akazi na wana wawo, thangwe akhadziwa kuti nthawe imweyi ingadalimbisa uxamwali bwa banjalo na Yahova. Tsono mbani angadakhotcerera nyumba na minda yawo pomwe iwo angadacoka? Yahova adalewa kuti: ‘Palibe ali-wentse omwe an’dzasirira dziko lanu pomwe mukuyenda kukawonekera kuna Yahova katatu pa gole.’ (Kufuluka 34:24) Ajirayeri akhafunika kukhala na cikhulupiro cakuti angadaluza lini bzinthu bzawo thangwe ra kuikha kunamata Yahova pa mbuto yakutoma. Kodi Yahova adacitadi bzomwe akhadalewabzo? Inde!
19-25 OUTUBRO
CUMA CA M’FALA LA MULUNGU | KUFULUKA 35-36
“Wakukonzeka Kucita Basa la Yahova”
(Kufuluka 35:25, 26) Akazi wentse waluso adakonza na manja yawo usalu bwa azuli, ukuse bwa kore ya roxo, usalu bufuira na usalu bufinu acibweresa. 26 Akazi wentse waluso omwe akhana mtima wakufunisisa, adaluka maukuse ya mbuzi.
(Kufuluka 35:30-35) Ndipo Mozeji adati kwa Ajirayeri: “Onani, Yahova wasankhula Bezaleri, mwana wa Uri, mwana wa Huri, wa dzinza la Juda. 31 Iye adamupasa mzimu wa Mulungu kuti akhale wanzeru, wakubvesesa bzinthu na wa cidziwiso, nakuti akhalembo m’misiri wa luso pa basa liri-lentse, 32 kuti akwanise kulinganiza kakonzedwe ka bzinthu, kuti aphate basa na oro, prata na mkuwa, 33 kusema na kugoba minyala na kudziwambo kukonza bzinthu bzentse bza matabwa mwa luso. 34 Mulungu waikha luso la kupfunzisa mu mtima mwa Bezaleri na Oliabe mwana wacimuna wa Ahisama wa m’dzinza la Dani. 35 Iye adawapasa luso lizinji kuti acite basa liri-lentse la umisiri wa bza kupakasa-pakasa, na la bzakuluka-luka na usalu bwa azuli, ukuse bwa roxo, usalu bufuira na usalu bufinu, na la anyakukonza nguwo. Amuna amwewa an‘dzacita basa liri-lentse na kulinganizambo mabasa ya mtundu uli-wentse.
(Kufuluka 36:1, 2) “Bezaleri an’dzaphata basa na Oliabe pabodzi na amuna wa luso omwe Yahova angadawapasa nzeru na kuzindikira, kuti akwanise kudziwa momwe angaphatire basa lentse lakupambulika ninga momwe Yahova akhadawauzira.” 2 Patsogolo pace, Mozeji adacemera Bezaleri na Oliabe pabodzi na amuna wentse wa luso omwe Yahova akhadaikha nzeru m’mitima mwawo, wentse omwe mitima yawo ikhawalimbisa kucita basa lakubzipereka.
Kufufudza Cuma Cauzimu
(Kufuluka 35:1-3) Patsogolo pace Mozeji adatsonkhanisa Ajirayeri wentse pabodzi, aciwauza kuti: “Ibzi ni bzinthu bzomwe Yahova alewa kuti bzicitike: 2 Basa lingaphatiwe mkati mwa ntsiku 6, koma ntsiku yacinomwe in’funika kukhala yakupambulika kwa imwepo, ni sabudu la kupuma la Yahova. Ali-wentse omwe an’phata basa pa ntsiku imweyi an’dzaphewa. 3 Mun’funika lini kuphatiza moto pa nyumba iri-yentse pa ntsiku ya sabudu.”
(Kufuluka 35:21) Ndipo ali-wentse omwe akhana mtima wakufunisisa na ali-wentse omwe akhana mzimu wakufunisisa, adabweresa bzakupereka kwa Yahova kuti bziphatisidwe basa pa tendi la mkonkhano, pa basa lentse lomwe lingadacitikira kumweko na pa kukonzera bzakubvala bzakupambulika.
26 OUTUBRO–1 NOVEMBRO
CUMA CA M’FALA LA MULUNGU | KUFULUKA 37-38
“Maguwa ya Tendi la Mkonkhano na basa lace pa Kunamata kwa Cadidi”
(Kufuluka 37:25) Patsogolo pace adakonza guwa la bzakununcirisa la matabwa ya mzunga. Likhana makhona manai, ndipo likhadatalimpha kovado ibodzi, likhana khwankhwa la kovado ibodzi, ndipo kucokera kudzaulu mpaka pantsi likhadatalimpha ma kovado mawiri ndipo likhana nyanga padzaulu palene.
it-1 tsa. 82 ndi. 3
Guwa
Guwa la bzakununtcirisa. Guwa la bzakununtcirisa (lomwe likhacemeredwambo kuti ‘guwa la oro’ [Kuf 39:38]) likhadakonzedwa na matabwa ya muti wa mzunga, ndipo padzaulu na m’mphepete mwace likhadapalangidwa na oro. Ndipo m’mphepete mwacemo mukhadadekesedwa na oro. Guwalo likhana makhona manai ndipo kutalimpha na khwankhwa lace bzikhana masentimetro 44.5. Kutalimpha kwace kucokera kudzaulu mpaka panyantsi kukhali kwa masentimetro 89. Ndipo likhana ‘nyanga’ zomwe zikhali m’makhona yentse manai. Guwalo likhana aneli ziwiri za oro zomwe akhambakwicikira bzakuphatira bzomwe bzikhadakonzedwa na matabwa ya mzunga bzomwe bzikhambaphatisidwa basa pakulinyamula. Anelizo zikhali m’mbali ziwiri zakusiyana. (Kuf 30:1-5; 37:25-28) Bzakununtcirisa bzakupambulika bzikhambatenthedwa pa guwa limweri kawiri pa ntsiku, ku macibese na ku maulo. (Kuf 30:7-9, 34-38) Mbali zinango zimbalewa bza kaphatisidwe basa ka cakupalira moto pakutentha bzakununtcirisa ndipo bzikuwoneka kuti cakupalira motoci, ndico cikhambaphatisidwa basa pa guwa la bzakununtcirisa. (Mwam 16:12, 13; Waheb 9:4; Cibv 8:5; ndendemezerani na 2 Nkhani 26:16, 19.) Guwa la bzakununtcirisali likhali mu tendi la mkonkhano, pafupi na cinguwo comwe cikhambagawa Cipinda Cakucena na Cipinda Cakucenesesa, ndipopa bzimbalewedwa kuti likhali ‘patsogolo pa thungwa la umboni.’—Kuf 30:1, 6; 40:5, 26, 27.
(Kufuluka 37:29) Iye adakonzambo mafuta yakudzozera yakupambulika na bzakununtcirisa, bzomwe bzidakonzedwa mwa luso.
it-1 tsa. 1195
Bzakununtcirisa
Bzakununtcirisa bzakupambulika bzomwe bzikhambaphatisidwa basa pa tendi la mkonkhano m’dambo bzikhambakonzedwa mwakuphatisa basa bzinthu bzakuumira bzomwe Ajirayeri akhambapereka. (Kuf 25:1, 2, 6; 35:4, 5, 8, 27-29) Pakupereka malango ya momwe angadakonzera bzakuntcirisabzi, Yahova adauza Mozeji kuti: ‘Tenga mbali zakundendemerana za perfume izi: mathotho ya estoraque, Ónica, gálbano na ntsonono zakununcira. Sanganiza bzinthu bzimwebzi kuti ukonze cakununtcirisa; ndipo ucikonze mwaluso. Uikhembo munyu momwemo, pakuti cakununtcirisaco cin’dzakhala cakupambulika. Iwepo un’funika kupeya mbali inango ya cakununtcirisaco mpaka kunyodoka, ndipo upambule pang’ono ucikaikha patsogolo pa Umboni, mu tendi la mkokhano pa mbuto yomwe nin’dzawonekera kwa iwepo. Ndipo cakununtcirisaci cikhale cakucena kwene-kwene kwa imwepo. Lekani kukonza bzakununtcirisa bzanu mwakuphatisa basa bzinthu bzomwe mun’konzera cakununtcirisaci kuti mumbaphatisembo basa. Imwepo mun’funika kumbawona cakununtcirisaci kukhala cinthu cakupambulika kwa Yahova.’ Pakufuna kuthimizira kudeka na kupambulika kwa bzinthubzo, Yahova adalewambo kuti: ‘Ali-wentse omwe an’konzambo cakununtcirisa ninga cimweci kuti ambapfantse na mnuntci wace an’funika kuphedwa acicosedwa pakati pa mtundu wace.’—Kuf 30:34-38; 37:29.
(Kufuluka 38:1) Iye adakonza guwa la ntsembe la ntsembe zakupsereresa la matabwa ya muti wa mzunga. Iro likhadandendemera mbali zentse zinai, ndipo likhadatalimpha ma kovado 5, khwankhwa lace likhali la makovado 5 ndipo likhadatalimpha makovado 3 kucokera kudzaulu mpaka pantsi.
it-1 tsa. 82 ndi. 1
Guwa
Maguwa ya Tendi la Mkonkhano. Pomwe adakonza tendi la mkonkhano, adakonzambo maguwa mawiri, mwakubverana na malango ya Yahova. Guwa la ntsembe zakupsereresa (lomwe likhacemeredwambo kuti ‘Guwa la mkuwa’ [Kuf 39:39]) lidakonzedwa na matabwa ya muti wa mzunga. Ndipo likhawoneka ninga kaxa yakusaya tampa ne kuzika. Likhana makhona manai ndipo mbali iri-yentse ikhana mametro 2.2. Kutalimpha kwace kucoka m’nyantsi mpaka kudzaulu likhana mametro 1.3. Ndipo m’makhona yentse manai mukhana nyanga. Ndipo m’mbali mwace mwentse mukhadapalangiridwa na mkuwa. Gredya ya mkuwa idaikhidwa kati-na-kati, ca mkati mwa guwalo. Aneli zinai zidaikhidwa m’mphepete mwa guwalo pafupi na gredyayo, ndipo bzikuwoneka kuti ni mu aneli zimwezi momwe akhambakwicikira bzakunyamulira bzakukonzedwa na muti wa mzunga bzomwe bzikhadapalangiridwa mkuwa. Bzomwe pinango-pentse bzikuthandauza kuti iwo adabowola mbali ziwiri za guwalo kuti aikhe gredyayo. Adziwi ana makumbukidwe yakusiyana-siyana pakulewa bza nkhaniyi. Ndipo azinji ambawona kuti pakhana pare ziwiri za aneli zomwe zikhaphatisidwa basa. Ndipo pare yaciwiriyi ikhambaphatisidwa basa pakukwicikira bzakunyamulira ndipo izo zikhali kunja kwa guwali. Padakonzedwa bzombo bza mkuwa bzomwe bzikhambaphatisidwa basa lakuwolera dotha, matijera yakuikhira mulopa wa bzifuwo, magarfu yakumbasandulizira nyama na bzakupalira moto.—Kuf 27:1-8; 38:1-7, 30; Mirew 4:14.
Kufufudza Cuma Cauzimu
(Kufuluka 37:1) Patsogolo pace Bezaleri adakonza Thungwa la Mpangano la matabwa ya mzunga. Iro likhadatalimpha makovado 2.5, khwankhwa lace likhali la makovado 1.5, ndipo kutalimpha kwace kucokera kudzaulu mpaka pantsi kukhali kwa makovado 1.5.
(Kufuluka 37:10) Ndipo iye adakonza meza ya matabwa ya mzunga. Iyo ikhadatalimpha makovado 2, ikhana khwankhwa la makovado 1.5.
(Kufuluka 37:25) Patsogolo pace adakonza guwa la bzakununtcirisa la matabwa ya mzunga. Likhana makhona manai, ndipo likhadatalimpha kovado ibodzi, likhana khwankhwa la kovado ibodzi, ndipo kucokera kudzaulu mpaka pantsi likhadatalimpha ma kovado mawiri ndipo likhana nyanga padzaulu palene.
it-1 tsa. 36
Mzunga
Muti wa mzunga una minga mitali-mitali mizinji yomwe imbayambira ku mithawi yomwe idamwazana. Mithawi imweyi imbalukana-lukana na mithawi ya miti ya mizunga ya pafupi ndipo bzimwebzi bzimbacitisa kuti pakhale thengo lakugudira. Ndipopa Bibliya kawiri-kawiri limbaphatisa basa fala lakuti shit·timʹ kulatiza kuti imbakhala iripo mizinji. Muti wa mzunga ungatalimphe mametro 6 mpaka 8 koma nthawe zinango umbawoneka ninga muti omwe umbakula lini kwene-kwene. Mutiyu una masamba yakunyalala, yomwe yambawoneka ninga matenga ndipo maluwa yace yambakhala ya safalau na yakununtcira ndipo umbabala ntsokosoko. Mutiyu una mabade mapswipa na yakulimba; matabwa yace njakulemera ndipo yambafumbwa lini mwakamfulumize. Thangwe ra mawonekedwe yamweya, na kuti ukhagumanika mu dambo, bzidacitisa kuti mutiyu ukhale wakuthemera kuphatisidwa basa pakukonza tendi la mkonkhano pabodzi na bzombo bzace. Mutiyu udaphatisidwa basa pakukonza thungwa la mpangano (Kuf 25:10; 37:1), meza ya pau zakuwonesera (Kuf 25:23; 37:10), maguwa (Kuf 27:1; 37:25; 38:1), bzakuphatira pakutakula bzinthu bzimwebzi (Kuf 25:13, 28; 27:6; 30:5; 37:4, 15, 28; 38:6), midjirikiro ya cinguwo ca tendi la mkonkhano na nguwo yakufungira pa msuwo wa tendilo (Kuf 26:32, 37; 36:36), mabatente ayai aro (Kuf 26:15; 36:20) na mipiringidzo yace (Kuf 26:26; 36:31).
(Kufuluka 38:8) Ndipo patsogolo pace adakonza basiya la mkuwa na cakutsanzikira cace ca mkuwa, mwakuphatisa basa supedyo za akazi omwe akhadalinganizidwa kuti ambatumikire pa msuwo wa tendi la mkonkhano.