NKHANI YAKUPFUNZA 37
NYIMBO 118 ‘Tithumizireni Cikhulupiro’
Tsamba Lomwe Lingatithandize Kupirira Mwakukhulupirika Mpaka Kuphampha
“[Tiphatisise] mwamphanvu cidikhiro comwe tikhanaco pakuyamba, mpaka kuphampha.” — AHEBEREU 3:14.
CAKULINGA CA NKHANIYI
Tin’pfunza tsamba lomwe lidanembedwera Akristau wacihebereu ndipo bzimwebzi bzin’tithandiza kupitiriza kukhala wakukhulupirika mpaka kuphampha kwa dzikoli.
1-2. (a) Kodi bzinthu bzikhali tani ku Djudeya pomwe mpostolo Paulo adanembera tsamba Akristau wacihebereu? (b) Thangwe ranyi tingalewe kuti tsambalo lidanembedwa pa nthawe yace?
AKRISTAU wacihebereu omwe akhakhala ku Jeruzalemu na ku Djudeya adagumana na mabvuto yakunesa kwene-kwene pambuyo pa kufa kwa Jezu. Pomwe gwere lidakhazikisidwa, iwo adayamba kuzunzidwa kwene-kwene. (Mabasa 8:1) Pomwe padapita magole 20, Akristauwo adagumana na bvuto la kunesa kwa kobiri, pinango thangwe ra njala yomwe idagwa kumweko. (Mabasa 11:27-30) Tsono, kuyambira mu gole la 61 pomwe Kristu akhadabwera kale, Akristau adakhala pa mtendere pakundendemezera na mabvuto yomwe yakhabwera kutsogolo. Pa nthawe imweyi, iwo adatambira tsamba lomwe lidanembedwa na mpostolo Paulo mwakucita kufuliziridwa. Bzidawonekeratu padeca kuti tsambali lidanembedwa pa nthawe yace.
2 Tsamba lakuyenda kwa Ahebereu lidanembedwa pa nthawe yace thangwe mtendere omwe Akristau akhanawo ungadakhalisa lini. Paulo adapasa malango Akristauwo yomwe yangadawathandiza kupirira mabvuto yomwe angadadzagumana nayo. Kupfudzidwa kwa mzinda wa Jeruzalemu komwe Jezu akhadalewa kukhadafendera. (Luka 21:20) N’cadidi kuti Paulo na Akristau omwe akhakhala ku Djudeya akhadziwa lini kuti ni lini pomwe bzimwebzi bzingadadzacitika. Tsono Akristauwo angadaphatisa basa nthawe imweyo kuti akonzekere mwa kukulisa makhalidwe ninga kupirira na cikhulupiro. — Ahebereu 10:25; 12:1, 2.
3. Thangwe ranyi bukhu la Ahebereu ndakufunika kwa Akristau ntsiku zino?
3 Tsapanopali tin’gumana na mabvuto makulu kwene-kwene kuposa yomwe Akristau wacihebereu adagumana nayo. (Mateu 24:21; Apokalipse 16:14, 16) Ndipopa mu nkhani ino, tin’pfunza malango yomwe Yahova adapasa Akristau amwewa yomwe yan’dzatithandizambo.
“TIPITIRIZE KUKULA”
4. Kodi ni mabvuto yaponi yomwe Akristau wacidjuda adagumana nayo? (Onani cithunzi-thunzi.)
4 Adjuda omwe adadzakhala Akristau akhafunika kucinja bzinthu pa moyo wawo ndipo kucita bzimwebzi kukhali lini kwakupusa. Kale-kale Adjuda akhali mtundu wakusankhulidwa na Yahova. Mzinda wa Jeruzalemu ukhali likulu lomwe likhaimira Umambo bwa Mulungu pa dziko lentse la pantsi ndipo templo ku Jeruzalemuko ikhali mbuto ya kunamatira Yahova. Adjuda wentse akhateweza Malamulo ya Mozeji na mitemo yomwe atsogoleri wa magereja akhadayakhazikisa. Pakhana malamulo yakulewa bza cakudya, mgwatidwe na momwe angadambacitira bzinthu na wanthu omwe akhali lini Adjuda. Tsono pomwe Jezu adafa, Yahova akhabvuma lini pomwe ntsembe zomwe zikhaperekedwa mu templo. Bzimwebzi bzidakhala bzakunesa kwene-kwene kwa Adjuda omwe adadzakhala Akristau, omwe akhadazolowera kuteweza Malamulo ya Mozeji. (Ahebereu 10:1, 4, 10) Napo kwa Akristau wakukhwima mwauzimu, ninga mpostolo Pedru, bzidawanesambo kuteweza kucinjaku. (Mabasa 10:9-14; Agalatiya 2:11-14) Akristau adayamba kuzunzidwa na atsogoleri wacidjuda thangwe ra bzomwe akhakhulupirabzo.
Akristau akhafunika kupitiriza kukhulupira cadidi ca m’Fala la Mulungu acilamba kukundidwa na nzeru za atsogoleri wa magereja wacidjuda omwe akhawatsutsa (Onani ndime 4-5)
5. Kodi Akristau akhafunika kubzikhotcerera ku mabvuto yaponi?
5 Akristau wa ku Djudeya akhazunzidwa na mathimu mawiri ya wanthu. Thimu lakuyamba, likhali atsogoleri wa magereja omwe akhawona Akristauwo ninga apanduki. Kuthumizira bzimwebzi, wanthu winango mu gwere akhangingimira kuti Akristau akhafunika kupitiriza kuteweza Malamulo ya Mozeji. Pinango iwo akhacita bzimwebzi thangwe akhafuna lini kuzunzidwa. (Agalatiya 6:12) N’ciyani comwe cingadathandiza Akristauwo kuti apitirize kukhala wakukhulupirika?
6. N’ciyani comwe Paulo adalimbisa abale wace kuti acite? (Ahebereu 5:14–6:1)
6 Mu tsamba lomwe adanembera Akristau wacihebereu, mpostolo Paulo adawalimbikisa kuti akhafunikira kupfunza mwakuzika Fala la Mulungu. (Werengani Ahebereu 5:14–6:1.) Mwakuphatisa basa Bzinembo Bzacihebereu, mpostolo Paulo adafotokozera Akristau wacidjuda kuti thangwe ranyi kanamatidwe kacikristau kakhali kapadzulu kuposa kacidjuda.a Paulo akhadziwa kuti Akristauwo angadapfunza na kubvesesa bwino cadidi, iwo angadakwanisa kuzindikira bzipfunziso bzakunama acibzilamba.
7. Kodi ni mabvuto yaponi yomwe timbagumana nayo ntsiku zino?
7 Ninga Akristau wacihebereu wale, ntsiku zino timbagumanambo na wanthu omwe ambamwaza nkhani ayai nzeru zomwe zimbapitana na mitemo yakulungama ya Yahova. Wanthu winango ambalewa kuti Mboni za Yahova ni wanthu wakuipa thangwe ambabvera malamulo ya m’Bibliya pakulewa bza malume ya pa mphasa. Kakumbukidwe ka wanthu kakuyenda kacisiyaniratu na kakumbukidwe ka Yahova. (Mimwani 17:15) Ndipopa mpsakufunika kwene-kwene kumbazindikira makumbukidwe yakuphonyekaya ticiyalamba. Tin’funika lini kulekerera munthu ali-wentse kuticitisa kubwerera m’mbuyo ticisiya kutumikira Yahova. — Ahebereu 13:9.
8. Kodi n’ciyani comwe tin’funika kucita kuti tifike pakukhala wakukhwima mwauzimu?
8 Mpostolo Paulo adalimbikisa Akristau wacihebereu kuti iwo akhafunika kukhala wakukhwima mwauzimu. Ifepanombo tin’funika kuphatisa basa malango yamweya. Bzimwebzi bzimbaphatanidza kupfunza Bibliya mwakuzika kuti timudziwe bwino Yahova na momwe iye ambakumbukirira. Tin’funika kucita bzimwebzi napo kuti tidabzipereka kale kwa Yahova na kubatizidwa. Bziribe basa magole yomwe tiri m’cadidi, tentsenefe tin’funika kumbawerenga na kupfunza Fala la Mulungu ntsiku zentse. (Salimo 1:2) Kupfunza Bibliya nthawe zentse kun’dzatithandiza kukulisa cikhulupiro cathu comwe ni khalidwe lomwe mpostolo Paulo adalilewa mu tsamba lomwe adanembera Akristau wacihebereu. — Ahebereu 11:1, 6.
“TINA CIKHULUPIRO KUTI TIPULUMUSE MOYO WATHU”
9. Thangwe ranyi bzikhali bzakufunika kuti Akristau wacihebereu akhale na cikhulupiro cakulimba?
9 Akristau wacihebereu akhafunika kukhala na cikhulupiro cakulimba thangwe cingadadzawathandiza kupulumuka pa mabvuto yomwe angadadzagumana nayo ku Djudeya. (Ahebereu 10:37-39) Jezu akhadacenjeza kale ateweri wace kuti akadzawona mzinda wa Jeruzalemu wazunguliridwa na acikunda adzathawire ku mapiri. Akristau omwe akhakhala mu mzinda na wale omwe akhakhala kunja kwa mzinda akhafunika kubvera malango yamweya. (Luka 21:20-24) Pa nthawe imweyire, wanthu omwe akhakhala kunja kwa mzinda akagopswedwa na acikunda, kawiri-kawiri iwo akhafunika kuthawira mu mzinda omwe ukhana litsito kuti akhotcerereke. Tsono kuthawira ku mapiri kungadawoneka ninga kwakusaya kuthandiza, ndipopa iwo akhafunika kukhala na cikhulupiro cakulimba.
10. Kodi cikhulupiro cakulimba cingadathandiza Akristau wacihebereu kucita ciyani? (Ahebereu 13:17)
10 Akristau wacihebereu akhafunikambo kukhulupira wale omwe Jezu akhawaphatisa basa pa kutsogolera gwere. Pinango-pentse wale omwe akhatsogolera gwere adapereka malango yakubveka bwino yakulewa bza nthawe yomwe akhafunikira kucoka mu mzindamo na momwe angadacokera. (Werengani Ahebereu 13:17.) Fala la Cigerego lomwe lidasanduliziridwa kuti “mbabverani” pa Ahebereu 13:17 limbalewa bza munthu omwe watsimikiza kubvera thangwe ambakhulupira munthu omwe akumupasa malangoyo. Ayai bzimbathandauza lini kuti munthuyo akubvera thangwe rakuti omwe akumupasa malangoyo ana udindo bwakucita bzimwebzo. Ndipopa Akristau wacihebereu akhafunika kupfunza kukhulupira wale omwe akhatsogolera pomwe akhanati kugumana na mabvuto. Penu pa nthawe ya mtendere Akristauwo akhateweza malango ya wale omwe akhatsogolera, bzingadadzakhalambo bzakupusa kwa iwo kuteweza malango pa nthawe za mabvuto.
11. Thangwe ranyi mpsakufunika kuti Akristau ntsiku zino akhale na cikhulupiro cakulimba?
11 Ninga Akristau wacihebereu, ifepano tin’funikambo kukhala na cikhulupiro. Tikukhala mu nthawe yomwe wanthu azinji ambakhulupira lini kuti dzikoli lasala pang’ono kumala. Ndipo iwo ambatiseka thangwe rakuti ifepano timbakhulupira bzimwebzo. (2 Pedru 3:3, 4) Kuthumizira bzimwebzi, napo kuti Bibliya limbatiuza bzinthu bzinango bzomwe bzin’dzacitika pa citsautso cikulu, pana bzinthu bzizinji bzomwe ifepano tin’bzidziwa lini. Tin’funika kukhala na citsimikizo cakuti dzikoli lin’mala pa nthawe yomwe Yahova adaikhazikisa nakuti bzimwebzi bzikadzacitika Yahova an’dzatisamalira. — Habakuki 2:3.
12. N’ciyani comwe cin’dzatithandiza kupulumuka pa citsautso cikulu?
12 Ifepanombo ntsiku zino tin’funika kulimbisa cikhulupiro cathu kuna “kapolo wakukhulupirika na wanzeru” omwe Yahova akumuphatisa basa kuti atitsogolere. (Mateu 24:45) Citsautso cikulu cikadzayamba tingadzatambire malango yomwe yangadzapulumuse moyo wathu, ninga momwe bzidacitikira na Akristau wacihebereu pomwe mzinda wa Jeruzalemu udazunguliridwa na acikunda wa Aroma. Ndipopa ino ni nthawe yakuti timbakhulupire wale omwe Yahova adawaikha kuti ambatitsogolere m’gulu lace. Tikasaya kukhulupira na kubvera malango yomwe iwo ambatipasa tsapano bzin’dzakhalambo bzakunesa kubvera malango yomwe tin’dzapasidwa pa citsautso cikulu.
13. Thangwe ranyi malango ya Paulo yomwe yali pa Ahebereu 13:5 yakhali yakufunika kwa Akristau wacihebereu?
13 omwe Akristau wacihebereu akhadikhirira cizindikiro kuti athawe, iwo akhafunikira kutcenkha “kumbafuna kwene-kwene kobiri.” Iwo akhafunika kukhala na moyo wakusaya kufuna bzizinji na kuikha kutumikira Yahova pa mbuto yakuyamba. (Werengani Ahebereu 13:5.) Winango wa iwo akhadagumana kale na njala na kusauka. (Ahebereu 10:32-34) Napo kuti akhadabvuma mwakukondwa kugumana na mabvuto yamweya thangwe ra mafala yabwino, pinango winango akhadayamba kufuna kwene-kwene kobiri kuti idzawathandize pa nthawe ya mabvuto ayai ya njala. Tsono kobiriyo ingadawapulumusa lini pa nthawe yomwe mzinda wa Jeruzalemu ungadadzapfudzidwa. (Tiyago 5:3) Kulewa cadidi, wentse omwe angadayamba kufuna bzinthu bza kuthupi bzingadawanesa kusiya nyumba zawo na bzinthu bzawo acithawa.
14. Kodi cikhulupiro cakulimba cin’dzatithandiza kumbawona tani bzinthu bzakuthupi?
14 Tikakhulupira kuti Mulungu an’pfudza dzikoli tsapanopali, tin’dzawona lini kuti kukhala na kobiri ayai kukhala na bzinthu bzakuthupi n’kwakufunika kwene-kwene. Pa citsautso cikulu kobiri in’dzakhala iribe basa. Bibliya limbalewa kuti wanthu “an’dzathusa prata yawo mu mseu” thangwe an’dzazindikira kuti “ne prata yawo ne oro yawo bzin’dzawapulumusa lini pa ntsiku ya ukali bwa Yahova.” (Ezekiyeli 7:19) M’mbuto mwa kufuna kukhala na kobiri zizinji, tin’funika kucita bzakusankhula bzomwe bzin’tithandiza kubzisamalira na kusamalirambo mabanja yathu ticipitiriza kutumikira Yahova. Bzingakhale lini bza nzeru kukhala na mangawa mazinji ayai kutanganidwa kwene-kwene na bzinthu bzakuthupi. Tin’funikambo kumbatcenkha kufuna kwene-kwene bzinthu bzomwe tinabzo. (Mateu 6:19, 24) Pomwe kuphampha kwa dzikoli kukufendera, ifepano tin’dzafunikira kusankhula kuthemba Yahova ayai kuthemba bzinthu bzomwe tinabzo.
“MUN’FUNIKA KUPIRIRA”
15. Thangwe ranyi Akristau wacihebereu akhafunika kupirira?
15 Akristau wacihebereu akhafunika kukhala wakupirira kuti akwanise kulimbana na mabvuto yomwe angadadzagumana nayo. (Ahebereu 10:36) Napo kuti iwo akhadazunzidwa kale, winango wa iwo adakhala Akristau pa nthawe yomwe akhali pa mtendere. Ndipopa mpostolo Paulo adawakumbusa kuti akhafunika kukhala wakukonzeka kudzagumana na mabvuto manango acipitiriza kukhala wakukhulupirika mpaka infa ninga momwe Jezu adacitira. (Ahebereu 12:4) Adjuda azinji adakhala na ukali ndipo akhacita bzinthu bza ciwembo thangwe rakuti wanthu azinji akhakhala Akristau. Magole mang’ono-ng’ono m’mbuyo mwace, iwo akhafuna kupha mpostolo Paulo pomwe iye akhapalizira ku Jeruzalemu. Adjuda wakupitirira 40 “adalumbira mwa kucita kubzitemberera kuti angadadya lini ne kumwa cinthu akasaya kumupha” Paulo. (Mabasa 22:22; 23:12-14) Napo kuti akhawengedwa na kuzunzidwa, Akristau akhafunika kupitiriza kutsonkhana, kupalizira na kupitiriza kulimbisa cikhulupiro cawo.
16. Mwakubverana na Ahebereu 12:7, kodi timbakhala na phindu liponi tikazunzidwa?
16 N’ciyani comwe cingadathandiza Akristau wacihebereu kupitiriza kupirira napo kuti akhazunzidwa? Paulo akhafunisisa kuwathandiza kubvesesa phindu lomwe angadakhala nalo thangwe ra kupirira mabvuto. Ndipopa, iye adawafotokozera kuti Mulungu angalekerere kuti Mkristau agumane na mabvuto kuti amukonzekerese. (Werengani Ahebereu 12:7.) Mabvutoyo yangamuthandize kukulisa makhalidwe yomwe Yahova ambakomedwa nayo. Akristau wacihebereuwo angadakumbukira phindu lomwe angadakhala nalo thangwe ra kupirira mabvuto, bzingadakhala bzakupusa kwa iwo kupirira mabvutoyo. — Ahebereu 12:11.
17. N’ciyani comwe Paulo akhadziwa pa nkhani yakulewa bza kuzunzidwa?
17 Mpostolo Paulo adalimbikisa Akristau wacihebereu kuti akhafunika kukhala wakukhwimika acileka kubwerera m’mbuyo pomwe akugumana na mabvuto. Pauloyo akhali wakuthemera kuwapasa malango yamweya. Iye akhadazunzambo kale Akristau, ndipopa akhadziwa bwino bzomwe iwo akhagumana nabzo. Ndipo pomwe iye adakhala Mkristau, adagumanambo na mazunzo yakusiyana-siyana. (2 Akolinto 11:23-25) Paulo akhadziwa bwino bzomwe iwo akhafunikira kuti akwanise kupirira. Iye adakumbusa Akristauwo kuti akagumana na mabvuto akhafunika lini kubzithemba okha, koma akhafunikira kuthemba Yahova. Bzimwebzi ndibzo bzomwe bzidacitisa Paulo kukhala wakukhwimika acilewa kuti: “Yahova ni mthandizi wangu, nin’dzagopa lini cinthu.” — Ahebereu 13:6.
18. Kodi kudziwa kuti tin’dzagumana na mabvuto kutsogolo kun’dzatithandiza tani?
18 Ntsiku zino, abale wathu winango akuzunzidwambo. Ifepano tingawathandize mwa kuwapempherera ndipo nthawe zinango mwa kumbawapasa bzomwe akufunikira. (Ahebereu 10:33) Tsono Bibliya limbafotokozeratu padeca kuti “wentse omwe an’funa kukhala na moyo wakubzipereka kwa Mulungu mwakubverana na Kristu Jezu, an’dzagumanambo na mabvuto.” (2 Timotio 3:12) Ndipopa tentsenefe tikadziwa kuti tin’dzagumana na mabvuto kutsogolo bzimwebzi bzin’dzatithandiza kukhala tidakonzeka kudzapirira pa nthawe yomwe tin’dzagumana na mabvutoyo. Na tenepo, tin’funika kupitiriza kukhulupira Yahova na kukhala na citsimikizo cakuti iye an’dzatithandiza kupirira mabvuto yali-yentse. Pa nthawe yakuthemera, iye an’dzamalisa mabvuto kuna wanthu wentse omwe ambamunamata mwakukhulupirika. — 2 Atesalonika 1:7, 8.
19. N’ciyani comwe tin’funika kucita kuti tikonzekere citsautso cikulu? (Onani cithunzi-thunzi.)
19 Kulewa cadidi, tsamba lomwe mpostolo Paulo adanembera Ahebereu lidathandiza Akristau wakuyambirira kukonzekera mabvuto yomwe angadadzagumana nayo. Paulo adawalimbisa kuti akhafunikira kupfunza mwakuzika Fala la Mulungu na kulibvesesa. Iwo angadacita bzimwebzo, angadakwanisa kuzindikira bzipfunziso bzomwe bzingadatepesa cikhulupiro cawo acibzilamba. Iye adawalimbikisa kuti akhafunika kulimbisa cikhulupiro cawo kuti akwanise kubvera malango ya Jezu na ya wale omwe akhatsogolera gwere. Iye adathandiza Akristauwo kuti akwanise kupirira mwa kumbawona mabvuto yawo ninga mpata omwe Yahova akhauphatisa basa kuti awakonzekerese. Ifepano tin’funikambo kubvera malango yamweya. Tikacita tenepo, tin’dzakhala wakukhulupirika mpaka kuphampha. — Ahebereu 3:14.
Akristau wakukhulupirika adasimbidwa thangwe ra kupirira kwawo. Pomwe iwo adathawa ku Djudeya, adapitiriza kumbatsonkhana. Kodi bzimwebzi bzikutipfunzisa ciyani? (Onani ndime 19)
NYIMBO 126 Pitirizani Kukhala Wakupenya, Wakulimba na Wamphanvu
a Mu kapitulo yakuyamba yokha, Paulo adalewa mafala ya m’Bzinembo Bzacihebereu maulendo pafupi-fupi 7 kuti alatize kuti kanamatidwe kacikristau n’kapadzulu kuposa kanamatidwe kacidjuda. — Ahebereu 1:5-13.