Kodi Imwepo Mwakonzekera Citsautso Cikulu?

1. Thangwe ranyi mpsakufunika kumbakonzekera malengwa ya pantsi?

KUKHALA wakukonzeka kumbapulumusa moyo. Mwa ciratizo, kukacitika malengwa ya pantsi, wanthu omwe adakonzeka ndiwo omwe ambapulumuka, ndipo ambakwanisambo kupulumusa wanthu winango. Bungwe linango la ku Europa lomwe limbathandiza wanthu, lidalewa kuti: “Kukonzekera bwino kumbapulumusa moyo.”

2. Thangwe ranyi tin’funika kukonzekera kubwera kwa citsautso cikulu? (Mateu 24:44)

² “Citsautso cikulu” cin’dzabwera mwakudzidzimusa. (Mateu 24:21) Tsono citsautsoco cin’dzakhala cakusiyana na malengwa ya pantsi yomwe yambacitika, thangwe timbadziwa kuti ico cin’fika tsapanopapa. Magole 2000 m’mbuyomu, Jezu adacenjeza anyakupfunza wace kuti akhafunika kukonzekera kubwera kwa ntsikuyi. (Werengani Mateu 24:44.) Tikakhala wakukonzeka, bzin’dzakhala bzakupusa kupirira pa nthawe yakunesayi na kuthandizambo anzathu kucita bzibodzi-bodzibzi. — Luka 21:36.

3. Kodi kulatiza kupirira, ntsisi na lufoyi bzimbatithandiza tani kukonzekera citsautso cikulu?

³ Mbaticezeraneni makhalidwe matatu yomwe yangatithandize kukhala wakukonzeka pomwe citsautso cikulu cikufendera. Kodi tin’dzacita ciyani tikadzauzidwa kuti tipalizire mafala ya ciyeruzo ndipo adzinza wathu omwe ni Mboni lini za Yahova akadzatitsutsa? (Apokalipse 16:21) Tin’dzafunika kupirira kuti tidzabvere Yahova na citsimikizo centse cakuti iye an’dzatikhotcerera. N’ciyani comwe tin’dzacita abale wathu akadzaluza bzinthu bzawo bzentse? (Habakuki 3:17, 18) Tin’dzafunika kukhala na ntsisi kuti tidzakwanise kuwathandiza. Kodi tin’dzacita ciyani anyamadulanthaka wathu akadzafuna kutipfudza ndipo tikadzafunika kukhala pabodzi na abale na mpfumakazi zathu? (Ezekiyeli 38:10-12) Tin’dzafunika kulatizana lufoyi kuti tidzakwanise kuthandizana pa nthawe yakunesayi.

4. Kodi Bibliya limbalatiza tani kuti tin’funika kupitiriza kulatiza kupirira, ntsisi na lufoyi?

⁴ Bibliya limbatilimbikisa kuti tipitirize kulatiza kupirira, ntsisi na lufoyi. Pa Luka 21:19 pambati: “Mukapirira mpaka kuphampha, mun’dzapulumusa moyo wanu.” Pa Akolose 3:12 pambati: “Latizani . . . ntsisi.” Ndipo pa 1 Atesalonika 4:9, 10 pambati: “Imwepo mudacita kupfunzisidwa na Mulungu kuti mumbafunane. ... Ndipo tikukulimbikisani abale, kuti mupitirize kucita bzimwebzo mwakuthumizirika.” Mavesi yentseneya yadanembedwera anyakupfunza omwe akhalatiza kale kupirira, ntsisi na lufoyi. Tsono iwo akhafunika kupitiriza kukhala na makhalidwe yamweya. Ifepanombo tin’funika kupitiriza kucita bzibodzi-bodzibzi. Mu nkhani ino, tiniwona momwe Akristau wakuyambirira adalatizira makhalidwe yamweya. Ndipo tiniwonambo momwe tingawatewezerere kuti tikhale wakukonzeka pomwe citsautso cikulu cikufendera.

KHALANI WAKUPIRIRA

5. Kodi Akristau wakuyambirira adapirira tani mazunzo?

⁵ Mu nthawe ya mpostolo Paulo, Akristau akhafunika kupirira. (Ahebereu 10:36) Iwo akhagumana na mabvuto yakundendemerana na yomwe wanthu akhagumana nayo pa nthawe imweyo. Ndipo iwo akhagumanambo na mabvuto thangwe ra kukhala Akristau. Azinji wa iwo akhazunzidwa na atsogoleri wa magereja yacidjuda, boma la Roma na adzinza wawo caiwo. (Mateu 10:21) Ndipo iwo akhafunika kutcenkha kuti bzipfunziso bzakunama bza apanduki bzireke kudzonga mbverano wawo m’gwere. (Mabasa 20:29, 30) Koma iwo adalatiza kupirira. (Apokalipse 2:3) Kodi iwo adacita tani bzimwebzi? Iwo adakumbukira nkhani za m’Bibliya za wanthu omwe adapirira, ninga nkhani ya Djobi. (Tiyago 5:10, 11) Iwo adapemba kwa Yahova kuti awapase mphanvu. (Mabasa 4:29-31) Ndipo iwo akhadziwa kuti angadapirira Yahova angadadzawasimba. — Mabasa 5:41.

6. Kodi mwapfunza ciyani na bzomwe Merita adacita?

⁶ Ifepano tingalatizembo kupirira tikambapfunza nkhani za m’Bibliya na za m’mabukhu yathu za wanthu omwe adapirira. Mpfumakazi inango ya ku Albânia, yakucemeredwa Merita, idakwanisa kupirira pomwe ikhazunzidwa na adzinza wace thangwe ra kukumbukira nkhani zimwezi. Mpfumakaziyi idati: “Nkhani ya m’Bibliya ya Djobi idandilimbikisa kwene-kwene. Napo kuti Djobi akhabonera kwene-kwene ndipo akhadziwa lini kuti ni mbani omwe akhacitisa mabvutoyo, iye adalewa kuti: ‘Mpaka kufa kwangu, ndin’dzasiya lini kukhala na mtima wakusaya kugawanika!’ (Djobi 27:5) Ndidawona kuti mabvuto yomwe Djobi adagumana nayo yakhali makulu kwene-kwene kuposa mabvuto yomwe inepano ndikhagumana nayo. Mwakusiyana na Djobi, inepano ndikhadziwa komwe mabvutoyo yakhacokera.”

7. Napo kuti tikugumana lini na mabvuto makulu ntsiku zino, n’ciyani comwe tin’funika kucita?

⁷ Tingakhalembo wakupirira tikambapemba kwa Yahova nthawe zentse ticimbamuuza bza mabvuto yomwe tikugumana nayo. (Afilipi 4:6; 1 Atesalonika 5:17) Pinango imwepo mukugumana lini na mabvuto makulu. Napo bziri tenepo, kodi imwepo mumbapemba kwa Yahova mukakhala mudakalipa, muna thupo ayai mukudziwa lini comwe mungacite? Penu imwepo mumbapemba kwa Yahova kuti akuthandizeni pa mabvuto yomwe mukugumana nayo ntsiku zino, bzin’dzakhala bzakusaya kunesa kucitambo bzibodzi-bodzibzo mukadzagumana na mabvuto makulu kutsogolo. Mukacita bzimwebzi, imwepo mungakhale na citsimikizo cakuti iye an’dzakuthandizani.  —  Salimo 27:1, 3.

8. Kodi bzomwe Mira adacita bzikutithandiza tani kupirira mabvuto yomwe tikugumana nayo ntsiku zino na yomwe tin’dzagumana nayo kutsogolo? (Tiyago 1:2-4) (Onani cithunzi-thunzi.)

⁸ Tikapitiriza kukhala wakukhulupirika ntsiku zino pomwe tikugumana na mabvuto, tin’dzakwanisambo kupirira pa citsautso cikulu. (Aroma 5:3) Thangwe ranyi tikulewa tenepoyo? Abale na mpfumakazi azinji ambalewa kuti akapirira mabvuto yomwe akugumana nayo, bzin’dzawathandizambo kuti adzakwanise kupirira mabvuto yomwe an’dzagumana nayo kutsogolo. Akapirira mabvuto yomwe akugumana nayo na thandizo la Yahova, iwo ambakhala na citsimikizo cakuti Yahovayo ngwakukonzeka kuwathandiza. Ndipo pakuti iwo ana cikhulupiro kwa Yahova, ambakwanisa kupirira. (Werengani Tiyago 1:2-4.) Mpainiya wa ku Albânia, wakucemeredwa Mira, adalewa kuti kupirira mabvuto m’mbuyomu kukumuthandiza kupirira mabvuto yomwe akugumana nayo tsapano. Ndipo iye adalewambo kuti nthawe zinango, iye ambabzibva kuti ndiye yekha omwe ambagumana na mabvuto. Tsono iye ambakumbukira momwe Yahova wamuthandizira magole 20 m’mbuyomu ndipo ambabziuza kuti: ‘Pitiriza kukhala wakukhulupirika. Leka kuyebwa momwe Yahova akuthandizira kupirira mabvuto magole yentseneya.’ Imwepombo lekani kuyebwa momwe Yahova akuthandizirani kupirira mabvuto. Khalani na citsimikizo cakuti iye ambadziwa mukakhala mukugumana na mabvuto ndipo an’dzakubairani. (Mateu 5:10-12) Ndipo citsautso cikulu cikadzayamba, imwepo mun’dzakhala mwapfunza kupirira ndipo mun’dzafunisisa kupitiriza kupirirako.

LATIZANI NTSISI

9. Kodi abale wa m’gwere la ku Antiyokiya adalatiza tani ntsisi?

⁹ Mbaticezeraneni bzomwe bzidacitikira Akristau wa ku Djudeya pomwe adagwedwa na bvuto la njala. Pomwe abale wa gwere la ku Antiyokiya adabva bzimwebzo, iwo adawabvera ntsisi abale wawowo ndipo adacita ciri-centse kuti awathandize. Iwo “adabverana kuti ali-wentse acose bzomwe angadakwanisa kuti atumize thandizolo kwa abale wa ku Djudeya.” (Mabasa 11:27-30) Napo kuti abale omwe akhagumana na njalayo akhakhala kutali, Akristau wa ku Antiyokiya akhali wakukonzeka kuwathandiza. — 1 Juwau 3:17, 18.

10. Kodi tingalatize tani ntsisi kwa abale na mpfumakazi zathu omwe agwedwa na malengwa ya pantsi? (Onani cithunzi-thunzi.)

¹⁰ Ifepano tingalatizembo ntsisi mwa kuthandiza abale wathu omwe agwedwa na malengwa ya pantsi. Timbacita bzimwebzi mwa kubvunza akulu penu tingayendembo kukathandizira, kucita bzakupereka ayai kupempherera abale omwe agwedwa na malengwayo.b (Mimwani 17:17) Mwa ciratizo, mu 2020, padakhazikisidwa Makomiti Yakuthandiza Pakacitika Matsoka ya Cirengedwe yakupitirira 950 pa dziko lentse la pantsi kuti yathandize abale omwe akhafunikira thandizo pa nthawe ya matenda ya COVID-19. Abale omwe ambaphata basa m’makomiti yamweya an’funika kutendedwa kwene-kwene. Thangwe ra ntsisi, iwo adathandiza abale na mpfumakazi zawo mwa kuwapasa bzomwe akhafunikira, kuwathandiza kutumikira Yahova, kuwamangira pomwe nyumba zawo na nyumba zakunamatira zomwe zikhadadzongeka. — Ndendemezerani na 2 Akolinto 8:1-4.

11. Kodi timbatumbizisa tani Yahova tikambalatiza ntsisi?

¹¹ Tikambalatiza ntsisi pakacitika malengwa ya pantsi, winango ambawona bzomwe timbacita. Mu 2019, conzi cakucemeredwa Dorian cidapfudza Nyumba ya Umambo ku Bahamas. Pomwe abale wathu akhamanga pomwe Nyumba ya Umamboyo adabvunza munthu omwe ni Mboni lini ya Yahova kuti ni kobiri zingasi zomwe angadamupasa kuti acite basalo. Iye adawauza kuti: “Ndikufuna kucita cakupereka . . . bzinthu bzakuphatira basa na kuphatambo basa. . . . Ndikufuna kucita bzimwebzi kuti ndithandize gulu lanu. Nimbakomedwa kwene-kwene ndikawona momwe imwepo mumbacitira bzinthu na anzanu.” Wanthu azinji ku dzikoli ambamudziwa lini Mulungu. Tsono azinji ambakwanisa kuwona momwe Mboni za Yahova zimbathandizirana. Timbakomedwa kwene-kwene tikambalatiza ntsisi kuna anzathu thangwe timbacitisa wanthu kufuna kudziwa Yahova omwe “ngwantsisi kwene-kwene”!  —  Aefezo 2:4.

12. Kodi kulatiza ntsisi ntsiku zino kungatikonzekerese tani pomwe tikudikhirira citsautso cikulu? (Apokalipse 13:16, 17)

¹² Thangwe ranyi tin’funika kudzalatizana ntsisi pa citsautso cikulu? Bibliya limbalewa kuti wale omwe an’thandizira lini maboma ya dzikoli an’gumana na mabvuto tsapano na pa citsautso cikulu. (Werengani Apokalipse 13:16, 17.) Abale na mpfumakazi zathu angafunikire thandizo kuti agumane bzakufunikira pa moyo wawo. Mambo wathu Jezu Kristu akadzabwera kudzatonga wanthu tikufuna kuti adzatigumane tikulatiza ntsisi ndipo acidzatiuza kuti: “Tambirani Umambo.” — Mateu 25:34-40.

MBAFUNANI ABALE NA MPFUMAKAZI ZANU

13. Mwakubverana na Aroma 15:7, kodi Akristau wakuyambirira adalatizana tani lufoyi?

¹³ Lufoyi ndiro likhadziwikisa Akristau wakuyambirira. Tsono kodi bzikhali bzakupusa kwa iwo kuti ambalatizane lufoyiro? Mbatiwoneni kusiyana komwe kukhalipo mu gwere la ku Roma. Mu gwere limweri mukhana Adjuda omwe adapfunzisidwa kuti ambabvere Malamulo ya Mozeji, ndipo mukhanambo Akristau omwe akhali lini Adjuda, koma akhali wa bzikhalidwe bzinango. Akristau winango akhali akapolo, winango akhali apatrau wa akapolowo ndipo winango akhali lini akapolo. Kodi Akristauwo angadapitiriza tani kulatiza lufoyi napo kuti akhali wakusiyana? Mpostolo Paulo adawalimbikisa kuti “mbatambiranani.” (Werengani Aroma 15:7.) Kodi iye akhafuna kulewanyi na mafala yamweya? Fala lomwe lidasanduliziridwa kuti “mbatambiranani” limbathandauza kutambira bwino munthu, ninga kumutambira ku mui kwathu ayai kumubvuma kuti akhale xamwali wathu. Paulo adauza Filimoni momwe angadatambirira Onezimo omwe akhadathawa patrau wace kuti: “Mutambire bwino.” (Filimoni 17) Ndipo Prisila na Akila adatambira Apolo, omwe akhadziwa lini bwino-bwino cipfunziso cacikristau mwa kumutenga “aciyenda naye pa mbali” kuti akamuthandize. (Mabasa 18:26) Akristauwo alibe kubvuma kuti kusiyana cikhalidwe kuwacitise kuti aleke kubverana.

14. Kodi Ana na bayace adalatiza tani lufoyi?

¹⁴ Ifepanombo tingalatize lufoyi kuna abale na mpfumakazi zathu mwakubvuma kuti akhale axamwali wathu. Bzimwebzi bzin’dzacitisa kuti iwo ambatilatizembo lufoyi. (2 Akolinto 6:11-13) Mbatiwoneni bzomwe bzidacitikira Anna na bayace. Pomwe iwo adandoti yambeni kucita basa lawo la umisiyonario kumabvadzuwa kwa África, matenda ya COVID-19 yadayamba. Thangwe ra matendaya, bzidakhala bzakunesa kuti awonane na kudziwana na abale wawo wa m’gwere. Kodi banjali lidalatiza tani lufoyi? Iwo akhambaligaliri abale acimbaceza nawo na kuwauza kuti akhafunisisa kudziwana nawo. Abale wakumweko akhakomedwa kwene-kwene na bzimwebzi ndipo iwo adayambambo kumbawatumizira mensaje na kumbawaligaliri. Thangwe ranyi banjali likhafunisisa kudziwana na abale na mpfumakazi za m’gwere mwawo? Ana adalewa kuti: “Nin’dzayebwa lini momwe abale adatilatizira lufoyi pa nthawe zabwino na zakunesa ndipo bziratizo bzawo bzidandicitisambo kuti ndilatize lufoyi kwa winango.”

15. Kodi bzomwe Vanessa adacita bzikutipfunzisa ciyani bzakulatiza lufoyi kwa abale na mpfumakazi zathu? (Onani cithunzi-thunzi.)

¹⁵ Azinji wa ifepano tiri m’magwere yomwe yana abale wa bzikhalidwe bzakusiyana-siyana. Tingakulise lufoyi lathu kwa iwo mwa kumbawona bzinthu bzabwino bzomwe iwo ambacita. Mpfumakazi inango ya ku Nova Zelândia idawona kuti bzikhali bzakunesa kwene-kwene kwa iye kubverana na abale winango m’gwere. Napo bziri tenepo, iye alibe kuleka kumbaceza nawo abalewo, koma adawona kuti bzikhali bwino kuwadziwa bwino. Ndipo iye adayamba kumbaceza nawo kwene-kwene. Mwa kucita bzimwebzi, iye adakwanisa kuzindikira bzomwe bzimbacitisa Yahova kuti awafune. Iye adati: “Kucokera pa nthawe yomwe abayangu adakhala anyakunyang’anira dera, ifepano timbaceza kwene-kwene na abale wa bzikhalidwe bzakusiyana-siyana ndipo bzimwebzi bzimbacitisa kuti tikhale nawo pa uxamwali. Kusiyana bzikhalidweku kumbandidekera. Yahova ambafuna kwene-kwene kusiyanaku, ndipopa ambabvuma kuti wanthu wa bzikhalidwe bzakusiyana-siyana amunamate.” Tikambawona anzathu ninga momwe Yahova ambawawonera timbalatiza kuti timbawafuna kwene-kwene. — 2 Akolinto 8:24.

16. Thangwe ranyi tin’dzafunika kulatiza lufoyi kwa abale na mpfumakazi zathu pa citsautso cikulu? (Onani cithunzi-thunzi.)

¹⁶ Pa citsautso cikulu tin’dzafunikira kulatiza lufoyi kwa abale na mpfumakazi zathu. Kodi Yahova an’dzatikhotcerera tani citsautso cikulu cikadzayamba? Onani bzomwe Yahova adauza wanthu wace pomwe mzinda wa Babiloniya ukhafuna kupfudzidwa. Iye adati: “Imwe wanthu wangu, ndokoni mukapite m’bzipinda bzanu bza mkati mucikafunga misuwo. Mukabisale kwa kanthawe mpaka ukali butapita.” (Zaiya 26:20) Pinango pa citsautso cikulu tin’dzafunikirambo kuteweza malango mabodzi-bodziya. “Bzipinda bza mkati” bzingathandauze magwere. Pa nthawe ya citsautso cikulu Yahova adalewa kuti an’dzatikhotcerera tikapitiriza kukhala wakubverana na abale na mpfumakazi zathu. Ndipopa tin’funika kucita nyongo kuti tilatize lufoyi kwa abale na mpfumakazi zathu ntsiku zino. Kuti tidzapulumuke tin’dzafunikira kucita bzimwebzi!

KONZEKERANILETU TSAPANO

17. Tikakonzekereratu tsapano, n’ciyani comwe tin’dzakwanisa kucita pa citsautso cikulu?

¹⁷ “Ntsiku ikulu ya Yahova” in’dzakhala yakugopswa kwene-kwene kwa wanthu wentse wakukhala pa dziko la pantsi. (Zefaniya 1:14, 15) Napo atumiki wa Yahova an’dzagumanambo na mabvuto pa nthawe imweyi. Tsono tikakonzekereratu tsapano, tin’dzakhala tiribe thupo ndipo tin’dzakwanisa kuthandizambo anzathu. Tin’dzakwanisa kupirira mabvuto yali-yentse yomwe tin’dzagumana nayo. Abale na mpfumakazi zathu akadzakhala akugumana na mabvuto, tin’dzacita bzomwe tin’dzakwanisa kuti tidzawathandize mwa kuwalatiza ntsisi na kuwapasa bzomwe akufunikira pa moyo wawo. Ndipo tikakhala wakubverana na abale na mpfumakazi zathu ntsiku zino, bzin’dzaticitisa kuti tidzawalatize lufoyi kutsogolo. Yahova an’dzatisimba mwa kutipasa moyo wakusaya kumala mu dziko lomwe mabvuto yentse na malengwa ya pantsi kun’dzakhala kulibe. — Zaiya 65:17.