NKHANI YAKUPFUNZA 38
NYIMBO 25 Cuma Cakupambulika
Kodi Imwepo Mukutetekera Mcenjezo?
“M’bodzi an’dzatengedwa ndipo munangoyo an’dzasiyidwa.” — MATEU 24:40.
CAKULINGA CA NKHANIYI
Tin’cezerana bziratizo bzitatu bzomwe Jezu adabzifotokoza ndipo tiniwona momwe ibzo bzimbabveranirana na nthawe yakutongedwa kwa wanthu kuphampha kwa dzikoli.
1. N’ciyani comwe Jezu an’cita tsapanopapa?
TIKUKHALA mu nthawe yomwe tiniwona kucinja kukulu kwene-kwene pa dzikoli! Tsapanopapa Jezu an’dzatonga munthu ali-wentse wamoyo pa dziko la pantsi. Jezu adafotokoza nthawe yomwe in’dzatifikisa pakutongedwapo mwa kuuza anyakupfunza wace “cizindikiro” ca kubwera kwace kwakusaya kuwoneka na maso na “cakumala kwa dzikoli.” (Mateu 24:3) Cizindikiroci cimbagumanika pa Mateu kapitulo 24 na 25, Marko kapitulo 13 na Luka kapitulo 21.
2. N’ciyani comwe tin’pfunza mu nkhani ino, ndipo thangwe ranyi bzimwebzi bzin’tithandiza?
2 Jezu adapereka mcenjezo wakufunika kwene-kwene mwakuphatisa basa bziratizo bzitatu: ciratizo ca mabira na mbuzi, ca madende yakucenjera na yakupusa na ca matalento. Bziratizo bzimwebzi bzin’tithandiza kubvesesa momwe munthu ali-wentse an’dzatongedwera mwakubverana na bzicito bzace. Mu nkhani ino, tin’cezerana bziratizo bzimwebzi ndipo tiniwona bzomwe tingapfunze na bziratizobzo. Ciratizo cakuyamba comwe tin’cezerana n’ca mabira na mbuzi.
MABIRA NA MBUZI
3. Ni lini pomwe Jezu an’dzatonga wanthu?
3 Pa ciratizo ca mabira na mbuzi, Jezu adalewa bza kutongedwa kwa wanthu omwe ana mwayi wakubva mafala yabwino acisankhula kubvuma ayai kusaya kubvuma kuthandizira abale wace wakudzozedwa. (Mateu 25:31-46) Jezu an’dzatonga mabira na mbuzi pa “citsautso cikulu,” pomwe Armagedo ikanati kuyamba. (Mateu 24:21) Ninga momwe makabusa ambasiyanisira mabira na mbuzi, Jezu an’dzasiyanisa wanthu omwe ambathandizira abale wace wakudzozedwa na wanthu omwe ambawathandizira lini.
4. Mwakubverana na Zaiya 11:3, 4, thangwe ranyi tingatsimikize kuti Jezu an’dzatonga mwacirungamo? (Onani tsamba lakuyamba.)
4 Yahova adaikha Jezu kuti akhale Mtongi, ndipo polofesiya ya m’Bibliya imbalatiza kuti Jezu an’dzatonga mwacirungamo. (Werengani Zaiya 11:3, 4.) Jezu an’dzanyang’anisisa bzomwe munthu ali-wentse ambacita, kulewa, kukumbuka na momwe ambacitira bzinthu na Akristau wakudzozedwa. (Mateu 12:36, 37; 25:40) Tenepo, Jezu an’dzadziwa wanthu omwe akhathandiza abale wace wakudzozedwa na basa lomwe iwo akhacita.a Njira yakufunika kwene-kwene yomwe wanthu omwe ambandendemezeredwa na mabira ambathandizira nayo abale wace wa Kristu ndiyo kucita basa lakupalizira. Wanthu amwewa an’dzawonedwa kuti ‘mbakulungama’ ndipo an’dzakhala na cidikhiro cakudzatambira “moyo wakusaya kumala” pano pa dziko la pantsi. (Mateu 25:46; Apokalipse 7:16, 17) Yamweya ni mabaibai makulu kwene-kwene kwa wale omwe akupitiriza kukhala wakukhulupirika! Ndipo iwo akadzapitiriza kukhala wakukhulupirika pa citsautso cikulu na pa mayezo yakumalizira, madzina yawo yan’dzapitiriza kukhala yadanembedwa mu “bukhu la moyo.” — Apokalipse 20:15.
Tsapanopapa, Jezu an’dzatonga wanthu omwe alatiza kuti ali ninga mabira na omwe alatiza kuti ali ninga mbuzi (Onani ndime 4)
5. Kodi ciratizo ca Jezu ca mabira na mbuzi cikulewa bza yani, ndipo mbani angagumanembo phindu na ciratizoci?
5 Latizani kuti ndimwe wakukhulupirika. Ciratizo ca Jezu ca mabira na mbuzi cikulewa maka-maka bza wale omwe ana cidikhiro ca kudzakhala na moyo pano pa dziko la pantsi. Wanthu amwewa ambalatiza kuti ana cikhulupiro akambathandizira abale wa Kristu mwa kucita basa lakupalizira na kubvuma kutsogoleredwa na kapolo wakukhulupirika na wanzeru omwe Jezu adamukhazikisa. (Mateu 24:45) Tsono kodi wale omwe ana cidikhiro ca kudzakhala na moyo wakusaya kumala kudzulu an’funikambo kubvera mcenjezoyu? Inde. Thangwe ranyi? Thangwe Jezu ambakhalambo tceru na bzomwe iwo ambalewa, ambacita na kukumbuka. Iwo an’funika kulatizambo kuti mbakukhulupirika. Ndipopa Jezu adafotokoza pomwe bziratizo bziwiri bzomwe bzimbapereka mcenjezo kwa Akristau wakudzozedwa. Timbagumana bziratizo bzimwebzi pa Mateu kapitulo 25. Tsapano mbaticezeraneni ciratizo ca madende yakucenjera na yakupusa.
MADENDE YAKUCENJERA NA YAKUPUSA
6. Kodi madende maxanu yadalatiza tani kuti yakhadacenjera? (Mateu 25:6-10)
6 Mu ciratizo ca madende, Jezu adalewa bza madende 10 yomwe yadayenda kukacingulira namwali wacimuna. (Mateu 25:1-4) Wentsenewa akhafuna kugumana na namwaliyo kuti ayende naye pabodzi ku phwando la malowozi. Jezu adalewa kuti axanu akhali “wakucenjera” ndipo axanu akhali “wakupusa.” Madende maxanu yakucenjera yakhana tceru. Iyo yakhali yakukonzeka kudikirira namwaliyo bziribe basa penu angadacedwa ayai angadafulumiza. Iwo adabweresa kandiyero zomwe zikhana mafuta kuti zikhale zidagaka usikubo. Ndipo iwo adabweresambo mafuta yapambali pa kukumbukira kuti namwaliyo pinango angadacedwa. Tenepo, iwo akhali wakukonzeka kuti kandiyero zawo zileke kuthima. (Werengani Mateu 25:6-10.) Pomwe namwaliyo adafika, madende yakucenjerayo yadapita naye mu nyumba ya phwando la malowozi. Mwa njira ibodzi-bodziyi, Akristau wakudzozedwa omwe alatiza kuti mbakukonzeka mwakukhala tceru na kukhala wakukhulupirika mpaka kubwera kwa Jezu, an’dzawonedwa kuti mbakuthemera kukatonga pabodzi na Namwali, omwe ni Jezu Kristu, mu Umambo bwace bwa kudzulu.b (Apokalipse 7:1-3) Kodi n’ciyani comwe cidacitikira madende maxanu yakupusa?
7. N’ciyani cidacitika na madende maxanu yakupusa, ndipo thangwe ranyi?
7 Mwakusiyana na madende maxanu yakucenjera, madende maxanu yakupusa yakhali lini yakukonzeka pomwe namwaliyo adafika. Kandiyero zawo zikhafuna kuthima ndipo iwo akhalibe kubweresa mafuta yanango ya pambali. Pomwe iwo adadziwa kuti namwaliyo angadafika mwakamfulumize, iwo adacoka kuti akagule mafuta manango. Pomwe namwaliyo adafika, iwo akhanati kubwerera komwe akhadayendako. Ndipopa, “madende yomwe yakhadakonzeka yale, yadapita naye mu nyumba ya phwando la malowozi ndipo msuwo udafungidwa.” (Mateu 25:10) Patsogolo pace, pomwe madende maxanu yakupusa yale yadabwera ndipo yakhafuna kupita m’nyumba ya phwando la malowoziyo, namwaliyo adayauza kuti: “Nimbakudziwani lini.” (Mateu 25:11, 12) Madende yale yakhalibe kukonzeka kudikhirira namwaliyo. Kodi anyakudzozedwa angapfunze ciyani na ciratizoci?
8-9. Kodi anyakudzozedwa akupfunza ciyani na ciratizo ca madende? (Onani cithunzi-thunzi.)
8 Latizani kuti ndimwe wakukonzeka na watceru. Jezu akhalewa lini kuti pangadadzakhala na mathimu mawiri ya Akristau wakudzozedwa. Thimu lomwe lingadadzakhala lakukonzeka mpaka kuphampha kwa dzikoli na lomwe lingadadzakhala lakusaya kukonzeka. M’mbuto mwace, iye akhandofotokoza bzomwe bzingacitike na Akristau wakudzozedwa akasaya kukhala wakukonzeka kuti apirire mpaka kuphampha. Iwo angatambire lini mabaibai yawo. (Juwau 14:3, 4) Imweyi ni nkhani yakufunika kwene-kwene kwa ifepano! Bziribe basa penu tina cidikhiro cakukakhala kudzulu ayai pa dziko la pantsi, tentsenefe tin’funika kubvera mcenjezo omwe Jezu adatipasa mwakuphatisa basa ciratizo ca madende. Ali-wentse wa ifepano an’funika kupitiriza kukhala tceru na wakukonzeka kupirira mpaka kuphampha. — Mateu 24:13.
9 Pomwe Jezu adamala kulewa ciratizo ca madende kuti atithandize kukhala wakukonzeka na watceru, iye adalewa ciratizo ca matalento. Ciratizoci cimbatithandiza kuwona kufunika kwa kuphata basa na nyongo.
Mpsakufunika kuti ali-wentse wa ifepano atetekere mcenjezo wa mu ciratizo ca madende mwa kukhala wakupenya mwauzimu na wakukonzeka kukhala wakupirira mpaka kuphampha (Onani ndime 8-9)
MATALENTO
10. Kodi akapolo awiri adalatiza tani kuti akhali wakukhulupirika? (Mateu 25:19-23)
10 Pa ciratizo ca matalento, Jezu adalewa bza akapolo awiri omwe adakhala wakukhulupirika kwa mbuya wawo na m’bodzi omwe alibe kukhala wakukhulupirika. (Mateu 25:14-18) Akapolo awiri adalatiza kukhulupirika kwa mbuya wawo mwa kuphata basa na nyongo kuti athumizire cuma ca mbuya wawoyo. Pomwe akhanati kucita ulendo, mbuyayo adapasa akapolo wace matalento ayai kobiri zizinji. Akapolo wakukhulupirikawo adaphata basa mwa nyongo ndipo adaphatisa basa mwanzeru kobiri yomwe adapasidwa. Kodi phindu lace lidakhala liponi? Pomwe mbuyayo adabwerera, adawona kuti akapolowo akhadagumana phindu la matalento yakundendemerana na yomwe adapasidwa. Mbuyayo adawatenda ndipo iwo ‘adakondwa pabodzi na mbuya wawoyo.’ (Werengani Mateu 25:19-23.) Tsono n’ciyani cidacitika na kapolo wacitatu ule? Kodi n’ciyani comwe iye adacita na kobiri yomwe mbuya wace adamupasa?
11. N’ciyani cidacitikira kapolo “wautofu,” ndipo thangwe ranyi?
11 Kapolo wacitatu ule adapasidwa talento ibodzi tsono iye akhali “wautofu.” Mbuya wace akhafuna kuti iye aphatise basa talentoyo mwanzeru. Tsono m’mbuto mwakucita bzimwebzo, iye adakafucira kobiriyo pantsi. Pomwe mbuya waceyo adabwerera, iye adakapereka talento ibodzi yomwe iye akhadapasidwayo. Iye alibe kuphata basa kuti agumane phindu na talentoyo. Kapoloyo alibe kucita bwino. Ndipo m’mbuto mwa kupepesa thangwe rakuti alibe kuphata basa kuti athumizire cuma ca mbuya waceyo, kapoloyo adalewa kuti mbuya wacewo akhali “munthu wakunesa.” Mbuyayo alibe kukomedwa na bzomwe kapoloyo adacita. Ndipopa kapoloyo adatengeredwa talento yomwe akhanayoyo ndipo adathothedwa pa mui pa mbuya wacepo. — Mateu 25:24, 26-30.
12. Kodi akapolo awiri wakukhulupirika ambaimira yani ntsiku zino?
12 Akapolo awiri wakukhulupirikawa ambaimira Akristau wakudzozedwa wakukhulupirika. Mbuya wawo omwe ni Jezu akuwacemera kuti iwo ‘akondwe pabodzi na iye.’ Iwo ambatambira mabaibai yawo kudzulu yomwe ni kulamusidwa kwakuyamba. (Mateu 25:21, 23; Apokalipse 20:5b) Tsono ciratizo cakuipa ca kapolo wautofu ni mcenjezo kwa Akristau wakudzozedwa. Mwa njira iponi?
13-14. Kodi anyakudzozedwa akupfunza ciyani na ciratizo ca matalento? (Onani cithunzi-thunzi.)
13 Latizani kuti mumbaphata basa na nyongo. Mu ciratizo ca matalento na ciratizo ca madende, Jezu akhalewa lini kuti anyakudzozedwa winango angadadzakhala atofu, koma iye akhafotokoza bzomwe bzingawacitikire akasiya kukhala wanyongo. Iwo angaluze mwayi wa ‘kucemeredwa na kusankhulidwa na Mulungu.’ Ndipo iwo angabvumizidwe lini kupita mu Umambo bwa Mulungu. — 2 Pedru 1:10.
14 Bziratizo bza Jezu bzakulewa bza madende na matalento bzikulatiza padeca kuti Akristau wentse wakudzozedwa an’funika kukhala wakukonzeka na wakupenya. Ndipo an’funikambo kuphata basa na nyongo. Tsono kodi Jezu adalewa pomwe bzinthu bzinango pakufuna kucenjeza Akristau wakudzozedwa? Inde! Bzomwe Jezu adalewa pa Mateu 24:40, 41 bzikubveranambo na kutongedwa kwakumalizira kwa anyakudzozedwa.
Jezu akufuna kuti anyakudzozedwa aphate basa na nyongo mpaka kuphampha (Onani ndime 13-14)d
MBANI OMWE “AN’DZATENGEDWA”?
15-16. Kodi pa Mateu 24:40, 41 pambathandiza tani anyakudzozedwa kuwona kufunika kwa kukhala wakupenya?
15 Pomwe Jezu akhanati kulewa bziratizo bzitatubzi, iye akhadafotokoza bza kutongedwa kwakumalizira komwe kungadadzalatiza kuti ni anyakudzozedwa aponi omwe an’dzabvumidwa. Iye adalewa bza amuna awiri omwe akuphata basa m’munda na bza akazi awiri omwe akupeya pa thumba. Bzikuwoneka kuti amuna awiriwo an’dzakhala akucita basa lakundendemera ndipo akazi awiriwo an’dzakhala akucitambo basa lakundendemera. Tsono Jezu adalewa kuti m’bodzi “an’dzatengedwa ndipo munangoyo an’dzasiyidwa.” (Werengani Mateu 24:40, 41.) Patsogolo pace, iye adauza ateweri wace kuti: “Pitirizani kukhala tceru, pakuti mun’dziwa lini ntsiku yomwe Mbuya wanu an’dzabwera.” (Mateu 24:42) Jezu adafotokoza mafala yakundendemerana na yamweya pomwe adalewa bza ciratizo ca madende. (Mateu 25:13) Tsono kodi bzomwe Jezu adalewabzi mpsakundendemeranadi? Bzikuwoneka kuti mpsakundendemerana. Anyakudzozedwa wacadidi na wakukhulupirika okha ndiwo omwe “an’dzatengedwa,” ayai kuti Jezu an’dzawatambira acipita mu Umambo bwa kudzulu. — Juwau 14:3.
16 Latizani kuti mudapenya. Mkristau wakudzozedwa ali-wentse omwe an’khala lini wakupenya mwauzimu an’dzatsonkhanisidwa lini na “anyakusankhulidwa.” (Mateu 24:31) Tsono mafala ya Jezuya yakuyenda kwa atumiki wentse wa Yahova. Bziribe basa cidikhiro comwe iwo anaco, iwo an’funika kupitiriza kukhala wakupenya na wakukhulupirika.
17. Thangwe ranyi tin’funika lini kucita thupo Yahova akasankhula anyakudzozedwa winango mu ntsiku zathu zino?
17 Ifepano tafika pa kumudziwa bwino Yahova, ndipopa timbadziwa kuti nthawe zentse iye ambacita bzinthu mwacirungamo. Timbacita lini thupo tikawona kuti Yahova asankhula anyakudzozedwa winango wakukhulupirika mu ntsiku zathu zino.c Ifepano tikukumbukira ciratizo ca Jezu cakulewa bza wanthu omwe adayamba kuphata basa m’munda wa uva nthawe zixanu zakumaulo. (Mateu 20:1-16) Wale omwe adayamba kuphata basa kumaulo adatambira kobiri ibodzi-bodzi na wale omwe adayamba kuphata basa kumacibese. Mwakundendemerana na bzimwebzi, bziribe basa nthawe yomwe Akristau wakudzozedwa angasankhulidwe, iwo an’dzatambira mabaibai yakundendemerana ya moyo wakudzulu akapitiriza kukhala wakukhulupirika.
TETEKERANI MCENJEZO
18-19. Kodi n’ciyani comwe tapfunza mu nkhani ino na bziratizo bza Jezu?
18 N’ciyani comwe tapfunza mu nkhani ino? Kwa wale omwe ana cidikhiro cakudzakhala na moyo wakusaya kumala pa dziko la pantsi pano, ciratizo ca mabira na mbuzi cikulatiza kuti mpsakufunika kupitiriza kukhala wakukhulupirika kwa Yahova tsapano na pa citsautso cikulu comwe cafendera kwene-kwene. Pa nthaweyo, Jezu an’dzatonga wale omwe an’pitiriza kukhala wakukhulupirika kuti mbakuthemera kudzatambira “moyo wakusaya kumala.” — Mateu 25:46.
19 Ifepano tawonambo bziratizo bziwiri bzomwe bzapereka mcenjezo kwa Akristau wakudzozedwa. Pa ciratizo ca Jezu cakulewa bza madende yakucenjera na yakupusa, madende maxanu yakhali yakucenjera thangwe yakhali yakukonzeka na yakupenya. Ndipo yakhadakonzeka kudikhirira namwali wacimuna bziribe basa penu iye angadacedwa. Tsono madende yakupusa yale yakhalibe kukonzeka. Ndipopa namwaliyo alibe kuyabvumiza kupita m’nyumba yakucitira phwando la malowozi. Ifepanombo tin’funika kukhala wakukonzeka kudikhirira nthawe yomwe Jezu an’dzamalisa dziko lakuipali napo bziciwoneka ninga kuti akucedwa. Kuthumizira bzimwebzi, mu ciratizo ca Jezu ca matalento, ifepano tawona kuti akapolo awiri omwe adakhala wakukhulupirika adaphata basa mwanyongo. Iwo adabzipereka pa basa lomwe mbuya wawo adawapasa, ndipopa mbuyayo adakomedwa nawo. Tsono kapolo wautofu ule adalambidwa. Kodi tikupfunza ciyani? Ifepano tin’funika kukhala wakutanganidwa na basa la Yahova mpaka kuphampha. Ndipo pakumalizira tawona kuti Akristau wakudzozedwa an’funika kupitiriza kukhala wakupenya mwauzimu kuti ‘adzatengedwe’ na Jezu kuti akatambire mabaibai yawo kudzulu. Anyakudzozedwa akudikhirira na mtima wentse nthawe yomwe ‘an’dzatsonkhanisidwa’ pabodzi na Jezu kudzulu. Ndipo nkhondo ya Armagedo ikadzamala, iwo an’dzakhala anamwali wa Jezu pa phwando la malowozi ya Mwana wa Bira. — 2 Atesalonika 2:1; Apokalipse 19:9.
20. Kodi Yahova an’dzacita ciyani na wale omwe ambatetekera mcenjezo?
20 Nthawe yakuti Jezu atonge wanthu iri pafupi kwene-kwene, tsono ifepano tin’funika lini kucita mantha. Tikapitiriza kukhala wakukhulupirika, Baba wathu wakudzulu Yahova an’dzatipasa “mphanvu yakuposa yacibadwa” kuti “[tidzakwanise] kuima pamaso pa Mwana wa munthu.” (2 Akolinto 4:7; Luka 21:36) Bziribe basa penu cidikhiro cathu n’cakudzakhala kudzulu ayai pa dziko la pantsi pano, ifepano tin’dzakondwesa Baba wathu Yahova tikatetekera mcenjezo omwe umbagumanika m’bziratizo bza Jezu. Thangwe ra kudeka mtima kukulu kwa Yahova, madzina yathu ‘yan’dzakhala yadanembedwa m’bukhu la moyo.’ — Daniyeli 12:1; Apokalipse 3:5.
NYIMBO 26 Mudacitira Inepano
a Onani nkhani yakuti “Bzomwe Timbadziwa bza Momwe Yahova An’dzatongera Wanthu Kutsogoloku” mu revista ya Ntsanza ya Mulindiri ya Maio 2024.
b Kuti mudziwe bzizinji, onani nkhani yakuti “Kodi ‘Mudzakhalabe Maso’?” mu revista ya Ntsanza ya Mulindiri ya 15 Março, 2015 (Chichewa).
d BZOMWE BZIKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: Mpfumakazi yakudzozedwa ikucitisa pfunziro la Bibliya mtsikana omwe wamupalizira.