NKHANI YAKUPFUNZA 23
NYIMBO 2 Dzina Lanu Ndimwe Yahova
Dzina la Yahova Ndakufunika kwa Ifepano
“‘Imwepo ndimwe mboni zangu,’ walewa tenepo Yahova.” — ZAIYA 43:10.
CAKULINGA CA NKHANIYI
Bzomwe tingacite kuti tilatize kuti dzina la Yahova ndakucena nakuti bzentse bzomwe Sathani adalewa pakulewa bza Yahovayo mpsakunama.
1-2. Kodi timbadziwa tani kuti dzina la Yahova ndakufunika kwa Jezu?
DZINA la Yahova ndakufunika kwene-kwene kwa Jezu. Pa nkhani ya kudziwisa dzina la Yahova, palibe omwe angapose Jezu. Ninga momwe tidapfunzira mu nkhani idapita ire, Jezu akhali wakukonzeka kufa thangwe ra dzina la Yahova na bzentse bzomwe dzinalo limbaimira. (Marko 14:36; Ahebereu 10:7-9) Ndipo kuphampha kwa Utongi bwa Magole 1000, Jezu an’dzakhala wakukonzeka kubwezera Umambo kwa Pai wace, Yahova, thangwe akufuna kuti ulemerero bwentse buyende kuna Yahovayo. (1 Akolinto 15:26-28) Lufoyi lomwe Jezu analo pa dzina la Mulungu, limbalatiza uxamwali bwamphanvu bomwe iye anabo na Pai wacewo. Kulewa cadidi, bzimwebzi bzikulatiza kuti Jezu ambafuna kwene-kwene mwenekaciro wa dzinali omwe ni Yahova.
2 Jezu adabwera pa dziko la pantsi m’dzina la Pai wace. (Juwau 5:43; 12:13) Iye adadziwisa dzina la Pai wace kuna ateweri wace. (Juwau 17:6, 26) Iye adapfunzisa m’dzina la Yahova ndipo adacita bzakudabwisa m’dzina limweri. (Juwau 10:25) Jezu adakumbira Yahova kuti anyang’anire anyakupfunza wace “thangwe ra dzina [lace].” (Juwau 17:11) Bzikuwonekeratu kuti dzina la Mulungu likhali lakufunika kwene-kwene kwa Jezu kuposa cinthu cinango ciri-centse. Tsono, kodi munthu angalewe tani kuti ni mteweri wa Jezu uko ambalidziwa lini dzina la Mulungu ne kuliphatisa basa dzinalo?
3. Kodi tin’cezerana ciyani mu nkhani ino?
3 Ninga Akristau, timbatewezera nzayo za Jezu mwa kulatiza lufoyi na kulemekeza dzina la Yahova. (1 Pedru 2:21) Mu nkhani ino, tin’cezerana momwe dzina la Yahova limbadziwikisira wale omwe ambapalizira “mafala yabwino ya Umambo.” (Mateu 24:14) Ndipo tin’cezeranambo bzomwe dzina la Yahova limbathandauza kwa m’bodzi na m’bodzi wa ifepano.
“WANTHU WAKUDZIWIKA NA DZINA LACE”
4. (a) Kodi n’ciyani comwe Jezu adauza ateweri wace pomwe akhanati kubwerera kudzulu? (b) Ni mbvunzo uponi omwe tin’cezerana?
4 Pomwe zikhadasala ntsiku zing’ono-ng’ono kuti abwerere kudzulu, Jezu adauza anyakupfunza wace kuti: “Mzimu wakucena ukadzafika kwa imwepo, mun’dzatambira mphanvu ndipo mun’dzakhala mboni zangu ku Jeruzalemu, ku Djudeya kwentse na ku Samariya mpaka mbuto zakutali za pa dziko la pantsi.” (Mabasa 1:8) Tenepo, anyakupfunzawo angadapalizira mafala yabwino ku mbuto zentse sikuti ku Jirayeri kokha. Ndipo wanthu wa mitundu yentse angadakhala na mwayi wakukhala ateweri wa Jezu. (Mateu 28:19, 20) Tsono Jezu adati: “Mun’dzakhala mboni zangu.” Kodi anyakupfunza amwewa angadafunikira kudziwa dzina la Yahova ayai angadandokhala mboni za Jezu basi? Bzinthu bzomwe bzimbafotokozedwa pa Mabasa kapitulo 15 bzimbatithandiza kutawira mbvunzo umweyu.
5. Kodi apostolo na akulu ku Jeruzalemu adalatiza tani kuti wanthu akhafunika kudziwa dzina la Yahova? (Onanimbo cithunzi-thunzi.)
5 Mu gole la 49 pomwe Kristu akhadabwera kale, apostolo na akulu adacita mtsonkhano ku Jeruzalemu kuti acezerane bzomwe wanthu wa mitundu inango akhafunika kucita kuti abvumidwe ninga Akristau. Kuphampha kwa macezayo, Tiyago m’bale wace wa Jezu adalewa kuti: “[Pedru] adatiuza kuti Mulungu adabvumambo wanthu wa mitundu inango pa nthawe yakuyamba kuti kucokera mwa iwo, asankhulembo wanthu wakudziwika na dzina lace.” Kodi Tiyago akhalewa bza dzina liponi? Pakulewa bza bzomwe mprofeta Amose adanemba, iye adati: “Kuti wanthu wakusalirawo apitirize kulinga Yahova na mtima wawo wentse pabodzi na wanthu wa mitundu yentse, wanthu omwe ambacemeredwa na dzina langu, walewa tenepoyo Yahova.” (Mabasa 15:14-18) Anyakupfunza amwewa angadandopfunza lini bza Yahova koma ‘angadacemeredwambo na dzina lace.’ Bzimwebzi bzikuthandauza kuti iwo angadadziwisa dzina la Mulungu kwa winango nakuti iwo angadadziwikambo na dzinalo.
Pa mtsonkhano wa bungwe lakutonga wa m’magole dzana yakuyambirira, amuna wakukhulupirika akucezerana kuti Akristau an’funika kudziwika na dzina la Mulungu (Onani ndime 5)
6-7. (a) N’thangwe ranyi Jezu adabwera pa dziko la pantsi? (b) Ni thangwe linango liponi likulu lomwe lidacitisa Jezu kubwera pa dziko la pantsi?
6 Dzina lakuti Jezu limbathandauza kuti “Yahova ni Mpulumusi,” ndipo Yahova adaphatisa basa Jezu kuti apulumuse wanthu wentse omwe ambakhulupira iye pabodzi na Mwana wace. Jezu adabwera pa dziko la pantsi kuti adzafere wanthu. (Mateu 20:28) Pomwe iye adapereka moyo wace ninga cakulombolera, adacitisa kuti bzikhale bzakukwanisika kuti wanthu adzapulumusidwe acidzakhala na moyo wakusaya kumala. — Juwau 3:16.
7 Tsono thangwe ranyi wanthu akhafunika kulomboledwa? Ni thangwe ra bzomwe bzidacitika mu zunde la Edeni. Ninga momwe nkhani yomwe idapita ire idafotokozera, abereki wathu wakuyambirira, Adamu na Eva adaphindukira Yahova ndipo adaluza mwayi wakukhala na moyo wakusaya kumala. (Genesesi 3:6, 24) Tsono Jezu adabwera pa dziko la pantsi kuti adzacite cinthu cikulu kuposa kundopulumusa wana wa Adamu na Eva. Dzina la Yahova likhadapswipizidwa. (Genesesi 3:4, 5) Tenepo, wanthu akhafunika kudziwa kuti Yahova akhalibe kuphonya cinthu ciri-centse nakuti dzina lace ndakucena. Ndipo Jezu adakhala munthu wakuthemera kulatiza bzimwebzi thangwe iye akhaimira Yahova ndipo adacita bwino-bwino bzentse bzomwe Yahovayo akhafuna kuti iye acite.
Kodi munthu angalewe tani kuti ni mteweri wa Jezu uko ambalidziwa lini dzina la Mulungu ne kuliphatisa basa dzinalo?
8. Kodi n’ciyani comwe wentse omwe angadakhulupira Jezu akhafunika kudziwa?
8 Wentse omwe angadakhulupira Jezu, kuyambira Adjuda na wale omwe akhali lini Adjuda, akhafunika kudziwa kuti cipulumuso cawo cingadacokera kwa Pai wace wa Jezu, omwe ni Yahova Mulungu. (Juwau 17:3) Kuthumizira bzimwebzi, ninga Jezu iwo angadadziwika na dzina la Yahova. Iwo akhafunikambo kuzindikira kufunika kwa kucenesedwa kwa dzina limweri. Cipulumuso cawo cikhathemba kucita bzimwebzi. (Mabasa 2:21, 22) Ndipopa, ateweri wakukhulupirika wa Jezu akhafunika kupfunza bza Yahova na bza Jezuyo. Pamwepa tikukwanisa kuwona thangwe lomwe lidacitisa Jezu kumaliza mpembo wace omwe umbagumanika pa Juwau 17 na mafala yakuti: “Inepano ndawadziwisa dzina lanu, ndipo nin’pitiriza kulidziwisa, kuti lufoyi lomwe mudandifuna nalo likhalembo pa iwo, ndipo inepano ndikhalembo wakubverana nawo.” — Juwau 17:26.
“IMWEPO NDIMWE MBONI ZANGU”
9. Kodi tingalatize tani kuti dzina la Yahova ndakufunika kwa ifepano?
9 Ateweri wentse wa Jezu an’funika kucita nyongo ya kucenesa dzina la Yahova. (Mateu 6:9, 10) Iwo an’funika kuwona dzina la Yahova kukhala lakufunika kwene-kwene kuposa madzina manango. Iwo an’funika kucita ciri-centse kuti alatize bzimwebzo. Tsono kodi n’ciyani comwe tingacite kuti ticenese dzina la Yahova na kulatiza kuti bzentse bzomwe Sathani adalewa pakulewa bza Yahovayo mpsakunama?
10. Kodi ni nkhani iponi yomwe imbafotokozedwa m’makapitulo 42 mpaka 44 ya bukhu la Zaiya? (Zaiya 43:9; 44:7-9) (Onanimbo cithunzi-thunzi.)
10 Pa Zaiya 42 mpaka 44 pambalewa bzomwe tingacite kuti ticenese dzina la Yahova. M’makapitulo yamweya, Yahova akuuza wanthu omwe ambamunamata lini kuti alatize penu mirungu yawo njacadidi. Ninga nkhani yomwe ikutongedwa ku nyumba ya mphala, iye akubvunza penu iripo mboni yomwe ingalatize bzimwebzi. Tsono palibe na mboniyo! — Werengani Zaiya 43:9; 44:7-9.
Pa bzentse bzomwe timbalewa na kucita timbalatiza kuti palibe Mulungu munango kupambula Yahova (Onani ndime 10-11)
11. Kodi ni mafala yaponi yomwe Yahova akuuza wanthu wace yomwe yambagumanika pa Zaiya 43:10-12?
11 Werengani Zaiya 43:10-12. Pakulewa bza wanthu wace, Yahova akuti: “Imwepo ndimwe mboni zangu, . . . ndipo ine ndine Mulungu.” Yahova akukumbira kuti iwo atawire mbvunzo uyu: “Kodi alipo Mulungu munango kupambula ine?” (Zaiya 44:8) Na tenepo, tina mwayi wakutawira mbvunzo umweyu. M’mafala na m’bzicito bzathu timbalatiza kuti Yahova ndiye yekha Mulungu wacadidi. Dzina lace ndapadzulu kuposa madzina manango. Na momwe timbacitira bzinthu pa moyo wathu timbalatiza kuti timbafuna Yahova nakuti ndife wakukhulupirika kwa iye napo kuti Sathani angacitise kuti bzimwebzi bzikhale bzakunesa. Mwa njira imweyi, tina mwayi wakucenesa dzina la Yahova.
12. Kodi profesiya yomwe imbagumanika pa Zaiya 40:3, 5 idakwanisika tani?
12 Tikambathandizira kucenesa dzina ayai mbiri ya Yahova timbakhala tikutewezera Jezu Kristu. Zaiya akhadalewambo kuti munthu angadabwera “kudzakonza njira ya Yahova.” (Zaiya 40:3) Kodi bzimwebzi bzidakwanisika tani? Juwau Batista adakonzera njira Jezu, omwe adabwera m’dzina la Yahova na kulewalewa m’dzina la Yahovayo. (Mateu 3:3; Marko 1:2-4; Luka 3:3-6) Profesiya ibodzi-bodziyi, idalewa kuti: “Ulemerero bwa Yahova bun’dzawonekera.” (Zaiya 40:5) Kodi bzimwebzi bzidakwanisika tani? Pomwe Jezu adabwera pa dziko la pantsi, iye adaimira bwino-bwino Yahova ndipo bzikhali ninga kuti Yahovayo ndiye omwe akhadabwera pa dziko la pantsi. — Juwau 12:45.
13. Kodi tingatewezere tani Jezu?
13 Ninga Jezu, Ifepano ndife mboni za Yahova. Timbadziwika na dzina la Yahova ndipo timbauzambo wanthu bza bzinthu bzabwino bzomwe iye ambacita. Kuti tikhale mboni za bwino kwa Yahova, tin’funika kudziwisa wanthu bzentse bzomwe Jezu adacita pa kucenesa dzina la Yahova. (Mabasa 1:8) Jezu ni Mboni ikulu ya Yahova ndipo timbatewezera bzomwe iye adacita. (Apokalipse 1:5) Tsono kodi dzina la Yahova lin’funika kuthandauza ciyani kwa m’bodzi na m’bodzi wa ifepano?
BZOMWE DZINA LA YAHOVA LIMBATHANDAUZA KWA IFEPANO
14. Ninga momwe Salimo 105:3 ambafotokozera, kodi timbabzibva tani thangwe ra dzina la Yahova?
14 Ifepano timbasamwirira dzina la Yahova. (Werengani Salimo 105:3.) Yahova ambakomedwa kwene-kwene ifepano tikambasamwirira dzina lace. (Jeremiya 9:23, 24; 1 Akolinto 1:31; 2 Akolinto 10:17) Ifepano timbawona kuti ni mwayi ukulu kuuza winango kuti Yahova ngwakucena nakuti bzentse bzomwe iye ambacita mpsabwino. Tin’funika lini kucita manyazi kuuza anzathu wa kubasa, wa kuxikola, avizinyu wathu na wanthu winango kuti ndife Mboni za Yahova! Dyabu akufuna kuti tisiye kuuza winango bza dzina la Yahova. (Jeremiya 11:21; Apokalipse 12:17) Kulewa cadidi, Sathani na aprofeta wace wakunama akufuna kucitisa kuti wanthu ayebwe dzina la Yahova. (Jeremiya 23:26, 27) Tsono lufoyi lomwe tinalo pa dzina la Yahova limbaticitisa kutumbiza dzinalo “ntsiku yentse.” — Salimo 5:11; 89:16.
15. Kodi kucemera dzina la Yahova kumbaphatanidza ciyani?
15 Timbapitiriza kucemera dzina la Yahova. (Joweli 2:32; Aroma 10:13, 14) Kucemera dzina la Yahova kumbaphatanidza bzizinji sikuti kundolidziwa na kuliphatisa basa dzinalo. Timbafika pa kumudziwa bwino Yahova ninga munthu caiye, kumuthemba, kumukumbira thandizo na malango. (Salimo 20:7; 99:6; 116:4; 145:18) Ndipo timbadziwisambo winango bza dzina lace na makhalidwe yace mwa kuwalimbikisa kuti akungule acicita bzinthu bzomwe bzingawacitise kuti afunidwe na Yahova. — Zaiya 12:4; Mabasa 2:21, 38.
16. Kodi tingalatize tani kuti Sathani ngwakunama?
16 Ndife wakukonzeka kubonera thangwe ra dzina la Yahova. (Tiyago 5:10, 11) Tikapitiriza kukhala wakukhulupirika kwa Yahova napo kuti tikugumana na mabvuto, timbalatiza kuti Sathani ngwakunama. Mu ntsiku za Djobi, Sathani adanamizira wanthu omwe ambatumikira Yahova mwakulewa kuti: “Munthu an’dzapereka ciri-centse comwe angakhale naco kuti apulumuse moyo wace.” (Djobi 2:4) Sathani adalewa kuti wanthu angadandotumikira Yahova pa nthawe zabwino zokha basi. Tsono angadandogumana na mabvuto, iwo angadasiya kumutumikirako. Djobi adalatiza kuti bzimwebzi bzikhali bzakunama. Ifepanombo tina mwayi wakulatiza kuti bziribe basa bzinthu bzakuipa bzomwe Sathani angaticitire, ifepano tin’dzasiya lini kutumikira Yahova. Tingakhale na citsimikizo centse cakuti Yahova an’dzatisamalira thangwe ra dzina lace. — Juwau 17:11.
17. Kodi ni mwa njira inango iponi yomwe tingalatizire kuti timbatumbiza dzina la Yahova ninga momwe cimbalatizira cinembo ca 1 Pedru 2:12?
17 Timbalatiza kuti timbalemekeza dzina la Yahova. (Mimwani 30:9; Jeremiya 7:8-11) Pakuti timbaimira Yahova na kudziwika na dzina lace, ifepano tingatumbize dzinalo ayai kulinyozesa. (Werengani 1 Pedru 2:12.) Tenepo, tin’funika kucita ciri-centse kuti titumbize Yahova mwa mafala na bzicito bzathu. Tikacita tenepo, tin’dzalatiza kuti tikutumbiza dzina lace mu njira yakuthemera napo kuti ndife wakuperewera.
18. Kodi ni mwa njira inango iponi yomwe tingalatizire kuti dzina la Yahova ndakufunika kwa ifepano? (Onanimbo mafala ya m’nyantsi.)
18 Ifepano timbawona kuti dzina la Yahova ndakufunika kwene-kwene kuposa momwe wanthu ambatiwonera. (Salimo 138:2) Thangwe ranyi bzimwebzi mpsakufunika? Thangwe tikambacita bzinthu kuti tikondwese Yahova, nthawe zinango wanthu angakomedwe lini nabzo ndipo angatilewe kuipa.a Jezu akhali wakukonzeka kufa mwakupasa manyazi ninga kapondo kuti atumbize dzina la Yahova. Iye ‘akhalibe basa na kupasidwa manyazi’ mu njira yakuti akhacita lini thupo na momwe wanthu winango angadamuwonera. (Ahebereu 12:2-4) Bzomwe iye akhafuna ni kucita kufuna kwa Mulungu. — Mateu 26:39.
19. Kodi imwepo mumbabzibva tani na dzina la Yahova, ndipo n’thangwe ranyi?
19 Ifepano timbakomedwa thangwe ra dzina la Yahova ndipo timbawona kuti ni mwayi ukulu kucemeredwa Mboni za Yahova. Ndipopa ndife wakukonzeka kupirira napo kuti wanthu winango angatinyoze. Dzina la Yahova ndakufunika kwene-kwene kwa ifepano kuposa mbiri yathu. Na tenepo, mbatikhaleni wakutsimikiza kutumbiza dzina la Yahova bziribe basa bzinthu bzakuipa bzomwe Sathani angaticitire. Tikacita tenepo, tin’dzalatiza kuti dzina la Yahova ndakufunika kwene-kwene kwa ifepano, ninga momwe liriri lakufunika kwa Jezu.
NYIMBO 10 Tumbizani Yahova Mulungu Wathu!
a Napo munthu wakukhulupirika Djobi adayamba kukumbukira momwe wanthu akhamuwonera pomwe axamwali wace atatu adalewa kuti pinango iye akhadacita cinthu cakuphonyeka. Pomwe adaluza wana wace na bzinthu bzace bzentse, “Djobi alibe kucita pikado ayai kulewa kuti Mulungu wacita bzakuipa.” (Djobi 1:22; 2:10) Tsono pomwe Djobi adanamiziridwa kuti akhadacita bzinthu bzakuipa, iye adabzipasa lazau acilewalewa “bzinthu mwakusaya kukumbuka bwino.” Iye adayamba kukhotcerera mbiri yace m’mbuto mwakukhotcerera dzina la Mulungu. — Djobi 6:3; 13:4, 5; 32:2; 34:5.