‘Ndin’dzafamba m’Cadidi Canu’

1-3. (a) Kodi cadidi ca m’Bibliya tin’funika kumbaciwona tani? Fotokozani ciratizo. (Onani bzithunzi-thunzi pa tsamba lino.) (b) Kodi mu nkhani ino tin’cezerana ciyani?

NSIKU ZINO, wanthu kawiri-kawiri ambagula bzinthu mu loja koma patsogolo pace ambayenda kukabweza. Ndipo wanthu omwe ambagula cinthu mwakuphatisa basa interneti, iwo ambacita ciri-cense kuti abweze cinthuco. Pinango iwo ambacita bzimwebzi thangwe rakuti akufuna lini pomwe cinthu comwe agulaco ninga momwe akhacifunira pakuyamba, ayai pinango awona kuti cinthuco n’cakudzongeka. Na mathangwe yamweya, iwo ambawona kuti bziri bwino kukacinja cinthuco ayai kukauza nyakugulisayo kuti awabwezere kobiri zawo.

² Tsono ifepano tin’funika lini kucita bzimwebzi na cadidi ca m’Bibliya. Koma ‘tikacigula,’ tin’funika lini ‘kucigulisa,’ bzomwe bzikuthandauza kuti tikapfunza cadidico, tin’funika lini kucitaya. (Werengani Mimwani 23:23;a 1 Timotio 2:4) Ninga momwe tidapfunzira mu msolo udapita, tidamala nthawe izinji kuti tipfunze cadidi ca m’Bibliya. Tidasiyambo basa lomwe likhatipasa kobiri zizinji. Pinango tidacinja mbverano omwe tikhanawo na abale pabodzi na axamwali wathu, tidacinjambo makumbukidwe na bzicito bzakuphonyeka ndipo tidaleka kucita mbali pa miyambo na bzicito bzomwe bzimbakondwesa lini Yahova. Ndipo tikutsimikiza kuti palibe cinthu ciri-cense comwe cingatiphumise bzisimbo bzomwe timbatambira thangwe ra kudziwa cadidi.

³ Jezu adafotokoza bza there lakulewa bza nyamalonda omwe akhalinga kugumana minyala yabwino kwene-kwene. Pomwe nyamalondayo adagumana ubodzi omwe ukhali wakufunika kwene-kwene, mwakusaya kucedwa iye adagulisa bzinthu bzense bzomwe akhanabzo acikagula mwalayo. Mwalayo umbaimira cadidi cakulewa bza Umambo bwa Mulungu. Mwa njira imweyi, Jezu adalatiza momwe wanthu omwe ambafufudza cadidico ambawonera kufunika kwace. (Mateu 13:45, 46) Tenepo, pomwe tidapfunza cadidi cakulewa bza Umambo bwa Mulungu pabodzi na cadidi cinango cakufunika comwe ciri m’Bibliya, tidacita ciri-cense kuti ticigumane. Ndipo tikapitiriza kumbawona cadidico kukhala cakufunika, tin’dzacisiya lini. Koma mpsakupasa nsisi kuti atumiki winango wa Mulungu adaleka kumbawona cadidici kukhala cakufunika ndipo adacisiya. Ifepano tin’funika lini kucitambo bzimwebzi! Tin’funika kuteweza malango ya m’Bibliya yomwe yambati: ‘Fambani m’cadidi.’ (Werengani 3 Juwau 2-4.b) Bzimwebzi bzinkuthandauza kuti tin’funika kuikha cadidico pa mbuto yakuyamba ndipo tingalatize bzimwebzi na momwe timbacitira bzinthu pa moyo wathu. Kodi munthu ‘angagulise’ tani ayai kutaya cadidi ca m’Bibliya, ndipo n’thangwe ranyi? Kodi tingacite tani kuti tireke kugulisa cadidico? Ndipo tingacite tani kuti tipitirize ‘kufamba m’cadidi’?

KODI WANTHU AMBAGULISA TANI CADIDI CA M’BIBLIYA NDIPO N’THANGWE RANYI?

4. Thangwe ranyi wanthu winango alibe kupitiriza kufamba m’cadidi mu nthawe ya Jezu?

⁴ Mu nthawe ya Jezu, wanthu winango omwe adayamba kubva cadidi alibe kupitiriza kufamba naco. Mwa ciratizo, pomwe Jezu adacita cakudabwisa ca kudyesa thimu la wanthu, thimulo lidamutewera mpaka kufika ku mg’ambu inango ya Nyanza ya Galileya. Koma pomwe Jezu adalewa kuti: ‘Mungasaya kudya thupi la Mwana wa munthu na kumwa mulopa wace, mulibe moyo mwa imwepo,’ iwo adakalipa kwene-kwene. M’mbuto mwa kumubvunza kuti awauze bza thandauzo la mafalayo, iwo adalewa kuti: ‘Mafala yamweya njakuipa, mbani angayatetekereyo?’ Ninga bzakutewera bzace, ‘anyakupfunza wace azinji adamusiya, acibwerera kukacita bzinthu bzomwe akhadasiya m’mbuyo, ndipo alibe kufamba naye pomwe.’—Juwau 6:53-66.

5, 6. (a) N’thangwe ranyi wanthu ambasiya kufamba m’cadidi nsiku zathu zino? (b) Kodi wanthu winango ambasiya tani kufamba m’cadidi?

⁵ Mpsakupasa nsisi kuti, wanthu winango nsiku zino, asiya cadidi. N’thangwe ranyi? Winango asiya thangwe ra kucinja kwa kabvesesedwe ka vesi linango la m’Bibliya, ayai pinango m’bale omwe ambamudziwa bwino walewa ayai wacita cinthu comwe cawakalipisa. Winango asiya thangwe ra kusaya kukomedwa na malango ya m’Bibliya yomwe adapasidwa ayai thangwe ra kusaya kubvesesana na m’bale ayai mpfumakazi m’gwere. Ndipo winango adasiya thangwe ra kutengeka na bzipfunziso bzakunama bza apanduki na wanthu omwe ambatinamizira. Yamweya ni mathangwe yakucepa yomwe yambacitisa wanthu winango kusiya utowa kutumikira Yahova pabodzi na gwere lace. (Wahebereu 3:12-14) M’mbuto mwa kucita bzimwebzi, iwo akhafunika kukhulupira Jezu ninga momwe mpostolo Pedru adacitira! Pomwe anyakupfunza winango wa Jezu adakalipa na mafala yomwe iye adalewa, Jezuyo adabvunza anyakupfunza wacewo penu akhafunambo kumusiya. Tsono Pedru adatawira kuti: ‘Mbuya, kodi ifepano tingayende pomwe kuna yani? Imwepo ndimwe muna mafala ya moyo wakusaya kumala.’—Juwau 6:67-69.

⁶ Wanthu winango adasiya kufamba m’cadidi pang’ono na pang’ono, ndipo pinango alibe kubvesesa bzomwe bzikhacitika. Tsono munthu omwe ambasiya cadidi pang’ono na pang’ono, ali ningati ngalawa yomwe imbasiya ng’ambu inango ya nyanza pang’ono na pang’ono. Bibliya limbaticenjeza kuti tikhale tceru kuti ‘tileke kutengeka ticipambuka pa cikhulupiro.’ (Wahebereu 2:1) Kawiri-kawiri munthu akasiya cadidi, bzimbathandauza lini kuti iye wapambuka pa cikhulupiro. Koma iye ambalekerera kuti uxamwali bwace na Yahova butepe, ndipo na kupita kwa nthawe iye ambabuluza. Kodi tingacite tani kuti bzimwebzi bzireke kuticitikira?

BZOMWE TINGACITE KUTI TILEKE KUGULISA CADIDI CA M’BIBLIYA

7. Kodi n’ciyani comwe cingatithandize kuti tipitirize kufamba m’cadidi?

⁷ Kuti tipitirize kufamba m’cadidi, tin’funika kubvera na kuteweza bzinthu bzense bzomwe Yahova ambalewa. Ndipo tin’funikambo kumbawona cadidi kukhala cakufunika kwene-kwene pa moyo wathu, ticimbateweza malango yense ya m’Bibliya pa bzense bzomwe timbacita. Mu mpembo wace, Mambo Davide adapicira kuna Yahova kuti: ‘Ndin’dzafamba m’cadidi canu.’ (Psalymo 86:11) Davide akhadatsimikiza na mtima wense kufamba m’cadidi, ndipo ifepano tin’funika kucitambo bzibodzi-bodzibzi. Tsono tikasaya kucita bzimwebzi, tingayambe kukumbukira bzinthu bzomwe tidabzisiya pomwe tidapfunza cadidi, ayai kubzikhumba pomwe, ticiyamba kubwerera m’mbuyo. Koma tin’funika kumbateweza na kumbafamba ‘m’cadidi cense’ ca m’Bibliya. (Juwau 16:13) Mu nkhani idapita ire, tidawona bzinthu bzixanu bzomwe tidasiya kuti tipfunze cadidi ca m’Bibliya na momwe tingaciphatisire basa pa moyo wathu. Tsapano bwerani tiwone bzomwe tingacite kuti tileke kucita pomwe bzinthu bzimwebzo, ticileka kubwerera m’mbuyo.—Mateu 6:19.

8. Kodi n’ciyani comwe Akristau angacite kuti aleke kusiya cadidi? Fotokozani ciratizo.

⁸ Nthawe. Kuti tipitirize kufamba m’cadidi, tin’funika kumbaphatisa basa nthawe yathu mwanzeru. Ndipo tikasaya kusamala, tingadzonge mbali ikulu ya nthawe yathu na bzinthu ninga masenzeka, kufufudza bzinthu pa interneti ayai kumbawona nkhani pa TV. Napo kucita bzimwebzi n’kuphonyeka lini, koma bzingatidzongere nthawe yakucita bzinthu bzauzimu. Bzimwebzi ndibzo bzomwe bzidacitika na Emma. (Onani mafala ya m’nyansi.c) Kuyambira ali mwana, iye akhambafuna kwene-kwene kupakira mahaci. Tsono pomwe iye adazindikira kuti akhadzonga nthawe yace papezi na masenzekayo, adacita nyongo kuti acinje. Ndipo cinthu cinango comwe cidathandiza Emma kuti acinje, ni ciratizo ca mpfumakazi Cory, yomwe ikhadasiyambo kucita masenzeka mabodzi-bodziya. (Onani mafala ya m’nyansi.)d Tsapano Emma ana nthawe izinji yakutumikira Yahova, kuceza na banja lace pabodzi na axamwali wace omwe ambatumikirambo Yahovayo. Iye ambabzibva kukhala wakufendererana na Mulungu ndipo ambakomedwa kwene-kwene thangwe ra kudziwa kuti ankuphatisa basa nthawe yace mwanzeru.

9. Kodi bzinthu bzakuthupi tin’funika kumbabziwona tani?

⁹ Bzinthu bza kuthupi. Kuti tipitirize kufamba m’cadidi, tin’funika lini kubvuma kuti bzinthu bzakuthupi bzikhale bzakufunika kwene-kwene pa moyo wathu. Pomwe tidapfunza cadidi ca m’Bibliya, tidawona kuti kutumikira Yahova ni cinthu cakufunika kwene-kwene kuposa bzinthu bzakuthupi, ndipo tidabvuma kusiya cinthu ciri-cense kuti tipfunze cadidico. Koma na kupita kwa nthawe, tingayambe kuwona wanthu winango ankugula bzinthu bzipsa bzakusiyana-siyana na kobiri zawo. Tenepo, tingayambe kuwona ninga kuti tikuluza ayai tikusala m’mbuyo. Bzimwebzi bzingaticitise kuwona kuti bzinthu bzomwe tinabzo mpsakukwanira lini ndipo tingayambe kulinga kukhala na bzinthu bzizinji bzakuthupi kuposa kutumikira Yahova. Bzimwebzi bzikutikumbusa bzomwe bzidacitika na Dema. Iye akhafunisisa kwene-kwene ‘bzinthu bza m’dziko,’ tenepo adadzasiya basa lomwe akhacita na mpostolo Paulo. (2 Timotio 4:10) Bzikuwoneka ninga kuti Dema akhafunisisa bzinthu bzakuthupi kuposa kutumikira Mulungu. Ayai pinango iye akhafuna lini kucita nyongo yakuti atumikire pabodzi na Paulo. Kodi tinkupfunza ciyani na ciratizoci? Tikupfunza kuti pinango m’mbuyomu tikhafunisisa kwene-kwene kukhala na bzinthu bzakuthupi. Tsono tikasaya kusamala, cikhumbo cathu ca kufuna bzinthu bzakuthupi cingakule ndipo cingakhale camphanvu mpaka tingaluze lufoyi lathu pa cadidi ca m’Bibliya.

10. Kodi tin’funika kutcenkha ciyani kuti tifambe n’cadidi?

¹⁰ Mbverano wathu na wanthu winango. Kuti tipitirize kufamba m’cadidi, tin’funika lini kubvuma kupumpsidwa na wanthu omwe ambatumikira lini Yahova. Pomwe tidapfunza cadidi ca m’Bibliya, mbverano omwe tikhanawo na acibale pabodzi na axamwali wathu omwe ni Mboni lini za Yahova udacinja. Mwa ciratizo, winango ambalemekeza bzomwe timbakhulupira, koma winango ambatsutsa. (1 Pedru 4:4) Napo bziri tenepo, ifepano tin’funika kucita bzomwe tingakwanise kuti tikhale pa mbverano na acibale wathu, ticikhala nawo pa mtendere. Koma tin’funika lini kuswa mitemo ya Yahova na cakulinga ca kufuna kuwakondwesa. Ndipo ninga momwe cinembo ca 1 Wakolinto 15:33 cimbalewera, axamwali wathu wa pa mtima an’funika kukhala wanthu omwe ambafuna Yahova.

11. Kodi tingatcenkhe tani makumbukidwe na bzicito bzakuipa?

¹¹ Makumbukidwe na bzicito bzakupswipa. Kuti tipitirize kufamba m’cadidi, tin’funika kukhala wakucena pa maso pa Yahova. (Zaiya 35:8; werengani 1 Pedru 1:14-16.e) Pomwe tidapfunza cadidi ca m’Bibliya, tidacinja bzinthu bzinango pa moyo wathu kuti titeweze mitemo ya m’Bibliya. Winango adacita nyongo ikulu kuti acinje. Ndipopa tin’funika kusamala kuti tileke kucinjanisa moyo wathu wakucena na moyo wa unzazi. Tsono n’ciyani comwe cingatithandize kupirira tikagumana na mayezo? Kukumbukira comwe Yahova adatipasa kungaticitise kukhala wakucena. Iye adapereka moyo wa Mwana wace wakufunika kwene-kwene, omwe ni Jezu Kristu! (1 Pedru 1:18, 19) Tenepo kuti tipitirize kukhala wakucena pa maso pa Yahova, tin’funika kumbakumbukira kufunika kwa nsembe ya cakulombolera ya Jezu.

12, 13. (a) N’thangwe ranyi tin’funika kumbawona nsiku za feriado ninga momwe Yahova ambaziwonera? (b) Kodi mu nkhani yakutewera tin’dzacezerana ciyani?

¹² Miyambo na bzicito bzomwe bzimbakondwesa lini Mulungu. Nthawe zinango acibale wathu, anzathu wa kubasa na wa ku xikola angatiuze kuti tisekerere nawo nsiku za feriado. Kodi n’ciyani comwe cingatithandize kuti titcenkhe kucita mbali pa miyambo na nsiku za feriado zomwe zimbakondwesa lini Yahova? Tin’funika kumbakumbukira mathangwe yomwe yambacitisa Yahova kuletsa kusekerera nsikuzi. Tin’funikambo kumbafufudza m’mabukhu mwathu kuti tidziwe momwe nsiku za feriadozo zidayambira. Ndipo tikambakumbukira mathangwe ya m’Bibliya yomwe yambaticitisa kuti tileke kusekerera nsiku zimwezi, tin’dzabzibva kuti tinkufamba mu njira yomwe ‘[njakubvumizika] kwa Mbuya.’ (Wayefezo 5:10) Tenepo, tikambakhulupira Yahova pabodzi na Fala lace, tin’dzacita lini mantha na bzomwe wanthu winango ambakumbuka.—Mimwani  29:25.

¹³ Tikudikhirira kupitiriza kufamba n’cadidi kwa muyaya. Kodi n’ciyani comwe cingatithandize kupitiriza kufamba m’cadidi? Pana bzinthu bzitatu bzomwe tingacite.

PITIRIZANI KUFAMBA N’CADIDI

14. (a) Kodi kupitiriza kupfunza Bibliya kungatithandize tani kuti tileke kusiya cadidi? (b) N’thangwe ranyi ifepano tin’funikira nzeru, malango na kubvesesa bzinthu?

¹⁴ Cakuyamba, pitirizani kupfunza Bibliya mucimbakumbukira bzomwe mumbapfunzabzo. Khalani na ndandanda ya nthawe ya pfunzirolo. Ndipo mukapitiriza na pfunzirolo, lufoyi lanu pa cadidi ca m’Bibliya lin’dzathumizirika ndipo mun’dzasiya lini cadidico. Pa Mimwani 23:23 pambatiuza kuti ‘gula cadidi’ ndipo gulambo ‘nzeru, malango na kubvesesa bzinthu.’ Tsono kundodziwa cadidi ca m’Bibliya n’kwakukwanira lini. Koma tin’funika kumbaphatisa basa cadidico pa moyo wathu. Ndipo tikacibvesesa, tin’funika kusanganiza bzinthu bzomwe tapfunzabzo na bzomwe timbabzidziwa kale. Tenepo, nzeru zin’dzatilimbisa kucita bzomwe timbadziwa. Nthawe zinango, cadidi cimbatilanga mwa kutilatiza bzinthu bzomwe tin’funika kucinja pa moyo wathu. Tenepo tin’funika kucinja mwakamfulumize mwakubverana na malangoyo, ndipo Bibliya limbalewa kuti iyo njakufunika kwene-kwene kuposa siriva.—Mimwani 8:10.

15.Kodi cadidi cimbatikhotcerera tani ninga bande?

¹⁵ Caciwiri, tsimikizani kuphatisa basa cadidi ca m’Bibliya pa moyo wanu wa nsiku na nsiku. Bibliya limbandendemezera cadidi na bande la m’cikunda. (Wayefezo 6:14) Mu nthawe zakale, bande likhathandiza na kukhotcerera m’cikunda akakhala ku nkhondo. Koma bandero likhafunika kuthimba bwino, thangwe lingadathetha, lingadakwanisa lini kumuthandiza. Kodi cadidi cimbatikhotcerera tani ninga bande? Tikapitiriza kupfunza cadidi ca m’Bibliya pa moyo wathu, cin’dzatikhotcerera ku makumbukidwe yakuipa ndipo cin’dzatithandiza kucita bzakusankhula bzabwino. Ndipo tikagumana na mabvuto ayai tikayezedwa kucita cinthu cakuipa, cadidi ca m’Bibliya cin’dzatithandiza kucita bzinthu bzomwe mpsabwino. Ninga m’cikunda omwe ambayenda lini ku nkhondo acisiya bande, ifepanombo tin’funika lini kusiya cadidi. Koma tin’funika kumbaphatisa basa cadidico mbali iri-yense ya pa moyo wathu. M’cikunda ambaphatisambo basa bande lace kuti anyamulire mphanga yace. Tsapano bwerani tiwone momwe tingacitere bzimwebzo.

16. Kodi kupfunzisa cadidi kungatithandize tani kupitiriza kufamba m’cadidi?

¹⁶ Cacitatu, pfunzisani cadidi ca m’Bibliya wanthu winango momwe mungakwanisire. Bibliya limbandendemezera cadidico na mphanga. Ninga momwe m’cikunda wa luso akhaphatiririra mphanga yace, ifepanombo tin’funika kupitiriza kuphatirira Fala la Mulungu. (Wayefezo 6:17) Tensenefe tingakhale apfunzisi wabwino tikambaphatisa ‘basa bwino fala la cadidi.’ (2 Timotio 2:15) Tikambaphatisa basa Bibliya kuti tipfunzise winango, cidziwiso pabodzi na lufoyi lathu pa cadidi ca m’Bibliya bzin’dzathumizirika. Ndipo tin’dzatsimikiza kupitiriza kufamba m’cadidi.

17. N’thangwe ranyi cadidi ca m’Bibliya n’cakufunika kwa imwepo?

¹⁷ Cadidi ca m’Bibliya ni mphaso yakucokera kwa Yahova. Ico cimbaticitisa kuti tikhale pa uxamwali bwakulimba na Baba wathu wakudzulu. Ndipo n’cakufunika kwene-kwene kuposa cinthu ciri-cense comwe tingakhale naco. Yahova ambatipfunzisa kale bzinthu bzizinji, koma ni ciyambi basi! Iye wapicira kupitiriza kutipfunzisa mpaka muyaya. Tenepo, pitirizani kumbawona cadidi ca m’Bibliya kukhala cakufunika ninga minyala yakufunika kwene-kwene. Pitirizani ‘kugula cadidi ndipo lekani kucigulisa.’ Ndipo ninga Davide, imwepo mun’dzapicira kuna Yahova kuti: ‘Ndin’dzafamba m’cadidi canu.’—Psalymo 86:11.