December

Uruemru ọghoghanren owu ri Jesu o djephia ro teri ọwan ẹhẹn, yẹ ọrẹ ọ dabu vwẹruọ ebẹnbẹn ra dẹrughwaroghwẹ fọkimẹ ọwan ituakpọ ri vwa gba. Ọke rọ ha uvuẹn otọrakpọ na, Jesu ọ sabu ‘ghọghọ rhẹ ihworho ra ghọghọ jeghwai viẹ rhẹ ihworho ra viẹ.’ (Rom. 12:15) Jerẹ udje, ọke rẹ idibo yi awan 70 a ghwẹrioma nẹ aghwoghwo rhe rhẹ aghọghọ, Jesu “nọ ghọghọren omamọ fọkiẹ ẹhẹn ọfuanfon na.” (Luke 10:17-21) Obọreva ye, ọke rọ mẹrẹn oborẹ uhwu i Lazarus ọ hobọte ihworho ro vwo ẹguọlọ kpahen, Jesu “nọ guanren uvuẹn ẹhẹn yen nọ ji da ye omamọ.” (John 11:33) Me yọ ha userhumu rẹn ohworho ọgbagba ọnana vwo arodọmẹ ọrhẹ aruẹdọn kpahen ituakpọ ri vwa gba? Ọrukaro, Jesu o vwo ẹguọlọ kpahen ihworho. Ọye o ‘vwo ẹguọlọ kpahen ituakpọ.’ (Prov. 8:31) Ẹguọlọ ri Jesu o vwo kpahen ihworho yo mwurien dabu rhe aye ọrhẹ iroro aye. Ọnyikọ John ọrhọ ta: “Ọye o rhe oborẹ ọ ha uvuẹn ọmudu onyakpọ.”—John 2:25. w19.03 20 ¶1-2

Echu ọ ghwọghọ akpenyerẹn i Job, efe yi, idibo yi, nọ jeghwai biomu omamọ odẹ ro vwori. Ọ kparehaso ekrun i Job, jeghwai kpe emọyen awan ikpe. Ọke oru, nọ ha emiamo ọgbogbanhon mwu i Job. Ẹhẹn ane i Job no seriotọre omamọ te erhirhiẹ rọ ta rẹn i Job taghene o phien Osolobrugwẹ neneyo o hwu. Job ọ tobọ vwo ẹhẹn ro no hwu, ọrẹn ọ ji sẹrorẹ emevigbanhon ọnẹyen. Omarana, Echu nọ ha izede ọrọrọ kparehaso i Job. Nọ ha igbehian i Job awansa ruiruo. Igbehian yen ni daji kẹriẹ ẹdẹ ezẹko, ọrẹn aye a ha urhebro owuorowu riẹ-ẹn. Ukpomaran, aye na ta erharhere ẹmro riẹn jeghwai ghwọghwie. Aye na ta taghene Osolobrugwẹ yọ suẹ ebẹnbẹn i Job, habaye o vwo ọdamẹ kpahen emevigbanhon ọnẹye-en. Aye i tobọ ta taghene i Job ọvwọkon rọ rioja fọkiẹ oborẹ o ruru!—Job 1:13-22; 2:7-11; 15:4, 5; 22:3-6; 25:4-6. w19.02 4 ¶7-8

Aruẹ ofẹn ezẹko i serhọ rẹn ọwan. Jerẹ udje, o fori na zofẹn re ne ruẹ ọdandan hasuẹ i Jehova. Orhianẹ Adam ọrhẹ Eve i vwo aruẹ ofẹnzẹ ọnana bi, manẹ aye i vwa kparehasuẹ i Jehova-a. Ọrẹn, aye ni kparehasuiẹ. Ọke aye e ruẹ ọnana hin ukẹro aye ni rhieri, aye ni rheri taghene aye iruedandan. Fọkiẹ ọnana, emọ aye ni se rhẹ abọ ọdandan ọrhẹ uhwu. Nime aye i rheri taghene aye i tiẹn irhi Jehova ne, ofa nọ ruẹ aye taghene aye i banfirhọ, aye ni rhurhu oma aye. (Gen. 3:7, 21) Dedevwo o fori na zofẹn re ne ruẹ oborẹ ono biomu i Jehova evwan, o fo na zofẹn uhwu-u. Jehova ọ kwaphiẹ izede rẹn ọwan na sabu vwo arhọ i bẹmẹdẹ. Erhe ruẹ ọdandan jeghwai ghwẹriẹ nẹ ẹhẹn rhe, Jehova ọnọ kpare iroro vrẹn orusọ ọwan. Ọnọ harhomu ọwan nime e vwo esegburhomẹmro kpahen izobo otan Ọmọyen. Izede ọghoghanren owu re ne djephia taghene e vwo esegburhomẹmro kpahen Osolobrugwẹ, yẹ ọrẹ ana homakpahontọre riẹn jeghwai bromarhame.—1 Pet. 3:21. w19.03 5-6 ¶12-13

Emọ Israel i rhiẹromẹrẹn ekwakwa buebun ri na sabu lẹrhẹ aye dje ọdaremẹro phia. Ọke i Jehova ọ ha Ikpokpogho Ikpe vwe itu i Egypt, ne tiri aye nẹ abọ evrẹn. Osolobrugwẹ no simirin aye nẹ ukpokpogho na nyoma rọ ghwọghọ ọsoso egba owọnren Egypt uvuẹn Urhie i Red. Emọ Israel i dje ọdaremẹro phia omamọ te erhirhiẹ aye a so ijoro ujiri vwe i Jehova. Ọrẹn aye i sẹrorẹ uruemru ọnana? Ọke emọ Israel na a dẹrughwaroghwu ebẹnbẹn ekpokpọ, ọsoso ekwakwa ri Jehova o ru rẹn aye vrẹn ne ni sẹrerẹ aye ẹro. Aye ni djephia taghene aye e vwo uruemru ọdaremẹro-o. (Ps. 106:7) Izede ọgo? “Ọsoso emọ Israel na ne brenu hasuẹ i Moses ọrhẹ Aaron uvuẹn ato na,” nọyẹ aye ne brenu hasuẹ i Jehova. (Ex. 16:2, 8) Oma ọ merhen i Jehova kpahen uruemru ọnana rẹ ihworho na i dje phia-a. Ọke oru, nọ tare taghene ọsoso uvwiẹ emọ Israel erana ine hwu rhẹ uvuẹn ato na, jokpanẹ Joshua ọrhẹ i Caleb.—Num. 14:22-24. w19.02 17 ¶12-13

Jesu ọ guọlọ ha ujiri rẹn omayen nyoma o ruẹ Ẹkarorhọ ọduado-o. Ukpomaran, nọ ta rẹn idibo yi taghene aye i karorhọ ye kẹgbukpe kẹgbukpe nyoma irueruo ọlolọhọ rọ ha mwu na. (John 13:15; 1 Cor. 11:23-25) Irueruo ọlolọhọ ọrana o djephia taghene i Jesu ọ vwọ kparoma-a. Itiọrurhomẹmro, oma ọnọ sabu merhen ọwan re rhe taghene Orodje ọwan o vwo omeriotọre. (Phil. 2:5-8) Marhẹ ene ru hẹrokele omeriotọre i Jesu? Ana sabu ru ọnana nyoma ana ha edamẹ awọrọ karo rẹn erẹ ọwan. (Phil. 2:3, 4) Roro kpahen ason rọ kẹta uvuẹn akpenyerẹn i Jesu uvuẹn otọrakpọ na. Jesu o rheri taghene ono hwu uhwu omiamiamo phẹrẹkpẹ; udabọ ọrana o vwo ọdamẹ kpahen inyikọ ye ri fuevwan, ri ne mwuomarhọ orho hwu. Omarana, nọ ha ason ọrana yono aye, ha urhebro rẹn aye jeghwai yẹ aye imwẹro. (John 14:25-31) Jesu ọ ha izede omeriotọre ha edamẹ awọrọ karo rẹn ọnẹyen. Ọrana ghini omamọ udje dẹn! w19.01 21 ¶5-6

Udu o bruo wu na rionbọ neneyo wu kpahenrhọ onọ? Itiọrurhomẹmro, o rhiẹ owẹwẹ ọvo yọ phia riẹ-ẹn. Ofẹn o mwu ihworho buebun aye arha kpahanrhọ enọ. Itiọrurhomẹmro, aruẹ ofẹn ọrana o dje emru orhorhomu kpahuọn. O djephia taghene wu vwo omeriotọre, habaye we ji nie taghene awọrọ i do ghwọ. Jehova o vwo ẹguọlọ kpahen uruemru omeriotọre. (Ps. 138:6; Phil. 2:3) Ọrẹn, Jehova ọ ji guọlọ ne wu jirie jeghwai ha urhebro rẹn imizu ukoko na. (1 Thess. 5:11) Jehova o vwo ẹguọlọ kpahuọn, ono ji tiobọnu uduefigbere wu guọlọre wẹn. Roro kpahen ekarorhọ ezẹko ri ha uvuẹn i Baibol na. Baibol na ọ tare taghene ọwan ephian e ruẹ sọ ọrẹ ẹmro ọwan ọrhẹ oborẹ a taye lele. (Jas. 3:2) Jehova o vwo fiẹrorhọ taghene ene rhiẹ ihworho ri gbare-e, omaran ji te imizu ukoko na. (Ps. 103:12-14) Aye i vwo ẹguọlọ kpahen ọwan fọkime ọwan ekrun owu. (Mark 10:29, 30; John 13:35) Aye i rheri taghene ọkezẹko ana sabu ta oborẹ a vwa guọlọ ta uvuẹn ẹkpahenrhọ ọwan. w19.01 8 ¶3; 10-11 ¶10-11

Inyenana, ọ lọhọ na nyalele urhebro ọrana-a. Ọrẹn, ana sabu fikparobọ. Jehovah ọ guọlọre taghene wu riamerhen obọdẹn akpenyerẹn. Nyoma userhumu Osolobrugwẹ wu na sabu fikparobọ uvuẹn ọsoso akpenyerẹn ọnọ. Ne dje udje yi, roro kpahen oborẹ ana sabu yono mie uvweri emọ Israel i firi aye i ki ruẹ Otọre Ive na, ọrhẹ i David ọke rọ dẹrughwaroghwẹ Goliath. Ọke emọ Israel a joma te Otọre Ive na ne, Osolobrugwẹ o jurhi rẹn aye nẹ aye i ruẹ ena uvweri aye gbanhonrhọ yanghene yono oborẹ e fiuvweri-i. (Deut. 28:1, 2) Ukpomaran, nọ ta rẹn aye nẹ aye i nyalele irhi enẹyen jeghwai hẹrosuiẹ. (Josh. 1:7-9) Arha ha ukẹro ituakpọ nie, urhebro ọrana ọ sabu wia-an. Ọrẹn, ọrana yẹ urhebro rọ mai serhọ nime i Jehova nọ yẹ ihworho yi efikparobọ ọgbọ buebun. (Josh. 24:11-13) Itiọrurhomẹmro, a guọlọ esegburhomẹmro na sabu huvwele Osolobrugwẹ, habaye, esegburhomẹmro ọrana ọ ha efikparobọ sa ọke ephian. Urhomẹmro ọnana o ji wene-e. O ji sekpahen ọwan inyenana. w18.12 25 ¶3-4

Ihworho ezẹko inyenana i nẹ ukoko na ne fọkiẹ ewene ọkpokpọ re ruru kpahen ekete i Baibol aye i vwẹruọ ye bi. Awọrọ i kwomakugbe inyikọ efian ọrhẹ ihworho ri kparahasuẹ urhomẹmro na. Fọkiẹ ọnana, ezẹko na ha arudo ‘tiomanẹ’ obọrẹ i Jehova ọrhẹ ukoko yi. (Heb. 3:12-14) Manẹ o rhomu orhianẹ aye i sẹrorẹ esegburhomẹmro aye ọrhẹ aruẹ imwẹro rẹ ọnyikọ Peter o vwo kpahen i Jesu! Ihworho ezẹko e nẹ urhomẹmro na bibiesuọn, ọrẹn aye e rhe-e. Ohworho ro nẹ urhomẹmro na bibiesuọn ọ họhọ owọ ro bo nẹ okokọ urhie. Baibol na ọ tare taghene ọrana uruemru re tiomaha bibiesuọn. (Heb. 2:1) Ohworho ro tiomanẹ ukoko na bibiesuọn, ọ vwọ ha arudo nie-e. Aruẹ ohworho ọrana ọ ha uphẹn rẹn onyerẹnkugbe ọnẹyen rhẹ i Jehova no seriotọre, orho ru, nọ kpariẹ fughwẹ. w18.11 9 ¶5-6

Wu vwo omwemẹ wu ne yono riarorhọ neneyo wu sabu wian owian ra yẹruọ mwidjẹn? Orho rhiẹ omaran, wu na sabu riẹ Isukuru Ighwoghwẹmro Uvie na. Isukuru ọnana ọ ha userhumu rẹn imizu emẹse ọrhẹ ehworhare ri rhiẹ ekobaro nẹ aye i sabu kerabọ owian aghwoghwo na. O fori nẹ ihworho ri riẹ isukuru ọnana i mwuegbe rẹ aye ina wian kowian kowian ra yẹrẹ aye, aye i rha ruotọre ne. Wu na sabu nyoma izede ọnana kerabọ owian aghwoghwo na? (1 Cor. 9:23) Ihworho i Jehova i vwo uruemru ghwologhwolo, aye e dje orhorhomu, uruemru esiri ọrhẹ eguọlọ rẹn awọrọ kẹdẹkẹdẹ. Ọnana nọ yẹ ọwan aghọghọ, ufuoma, ọrhẹ omamerhomẹ. (Gal. 5:22, 23) Kerhirhiẹ kerhirhiẹ wu havwọ, wu na sabu mẹrẹn aghọghọ nyoma wu na hẹrokele i Jehova dje uruemru ghwologhwolo phia jeghwai vwo omwemẹ wu ne lelie wian!—Prov. 3:9, 10. w18.08 27 ¶16-18

Ohworho ọnọ sabu nọ, ‘O vwo oborẹ ọnọ sabu lẹrhẹ Olele Kristi forọnmiẹ jeghwai rọnmọ ọwọrọ?’ Jesu ọ kpahenrhọ onọ ọrana ọke rọ ta: “Kohworho kohworho rọ forọnmo rhẹ aniẹ jeghwai rọnmọ ọwọrọ, ọ ghwọwe, habaye, orhianẹ ọmase ọ forọnmo rhẹ esa ye jeghwai rọnmọ ọwọrọ, ọ ghwọwe.” (Mark 10:11, 12; Luke 16:18) O fiotọre taghene i Jesu ọ họghọ rẹn ẹkwaphiẹrhotọre orọnmo, nọ jeghwai guọlọ nẹ awọrọ i ru omaran. Ọhworhare rọ ha izede ona forọnmo rhẹ aniẹ rọ fuevwan kpahiẹn (yanghene ọmase rọ forọnmo rhẹ esa ye rọ fuevwan kpahiẹn,) neneyo ọ sabu rọnmọ ọwọrọ, ọ ghwọwe. Fọkime arha forọnmo na, ọ ji ha orọnmo na toba uvuẹn ukẹro Osolobrugwẹ-ẹ. Fọkime aye awanva jẹ ugboma owu. Habaye, Jesu ọ tare taghene ọmase na ọ ha erhirhiẹ imwofẹn ọwiẹghwọ orhianẹ esa ye ọ forọnmo aye. Izede ọgo? Ọke ahwanren, ọmase rọ forọnmo ne, ọnọ sabu dẹrughwaroghwẹ ọhiẹn rọ nọ rharhumu rọnmọ neneyo o vwo igho rọ nọ hẹrote omayen. Aruẹ ọmase ọrana ọ ghwọwe ne. w18.12 11 ¶8-9

Ẹmro ri Habakkuk o lele i Jehova ta na, ọ lẹrheriẹ vwo ẹhẹn ro totọre. Omarana, no brorhiẹn rọ nọ hẹrhẹ ọke i Jehova ono ru emru kpahen erhirhiẹ na. Itiọrurhomẹmro, Habakkuk o vwo imwẹro kpahen ẹmro rọ tare, fọkime nọ rharhumu ta taghene ọnọ fọ “hẹrhẹ ẹdẹ ukpokpogho na.” (Hab. 3:16) Me yẹ orhienbro Habakkuk o yono ọwan? Ọrukaro, o yono ọwan na rha nẹrhomo vwe i Jehova, o toro edamuni na-a. Ọreva, o fori na kerhọ oborẹ i Jehova ọ ta rẹn ọwan nyoma i Baibol na ọrhẹ ukoko yi. Ọresa, o fori ne vwo erhionrin hẹrhẹ i Jehova, jeghwai hẹrosuiẹ taghene ono ti ebẹnbẹn ọwan nie, ọke na orho te. Jerẹ Habakkuk, arha nẹrhomo vwe i Jehova jeghwai kerhọ ye rhẹ uruemru ra hẹrhẹ, ana sabu vwo ẹhẹn ro totọre rọ nọ ha userhumu rẹn ọwan vwo edirin. Ifiẹrorhọ ọwan ọnọ lẹrhẹ edirin ọwan gbanhon, ọnana nọ nọ lẹrhẹ oma merhen ọwan udabọ ebẹnbẹn ra dẹrughwaroghwu. Ẹruefirhọ yọ lẹrhẹ ọwan vwo imwẹro taghene Ọsẹ ọwan obẹ odjuwu ọnọ kpare idjaghwẹ.—Rom. 12:12. w18.11 15-16 ¶11-12

Ukẹro ọgo yi Jehova ọ ha ni uruemru re rhiẹ ukọ rẹn awọrọ? Jesu ọrhọ ta: “Kohworho kohworho ro rhiẹ ukọ harẹn ihworho enana ri vwo esegburhomẹmro kpahen mẹ, ono rhomu riẹn orhianẹ a gba atita rẹ ikẹrẹkẹte ọ lọrọ mwu owọriẹ jeghwai mwa ye rhẹ urhie ọduado na.” (Mark 9:42) Enana ghini ẹmro egbogbanhon! Ra mẹriẹn taghene i Jesu o vwo iruemru Ọsẹ ye na, ana sabu vwo imwẹro taghene i Jehova ọ ji tuekwẹre gbangbanhon kpahen ohworho ro rhiẹ ukọ rẹn idibo i Jesu. (John 14:9) Ukẹro i Jehova ọrhẹ Jesu a ha ni emru yẹ ọwan a ji ha nie? Ọwan e roro jerẹ aye? Me yẹ irueruo ọwan e djephia? Jerẹ udje, ọwan i vwo ẹguọlọ kpahen osẹme rọ nọ sabu lẹrhẹ imizu ezẹko tuekwẹre yanghene lẹrhẹ imizu erọrọ vwo oruru ehware? Ọwan ina sabu ha ọdamẹ re vwo kpahen imizu ọwan karo rẹn ojemẹ ọwan? w18.11 25 ¶9-10

Mesoriẹ o fo nẹ ọwan ephian i dje emevigbanhon phia? A guọlọ emevigbanhon fọkime Echu ọ haso i Jehova ọrhẹ ọwan. Ọmakashe ọrana no biomu odẹ i Jehova nyoma rọ ta taghene Osolobrugwẹ ọvwọkon, rọ vwọ damerhọ awọrọ, ro ji rhiẹ orharhere Osun. Ọrẹ omemwurhọ, Adam ọrhẹ Eve ni hobọtua Echu kparehaso i Jehova. (Gen. 3:1-6) Akpenyerẹn uvuẹn i Eden ọ yẹ Adam ọrhẹ Eve uphẹn aye ine ruẹ ẹguọlọ aye kpahen i Jehova kodorhọ. Ọrẹn, uvwre ọke Echu ọ kparehaso i Jehova, ẹguọlọ aye ọrhọ gba jeghwai rhiẹ ọsoso-o. Onọ ọrọrọ nọ homaphia: Onyakpọ owuorowu ọnọ sabu fuevwan kpahen i Jehova Osolobrugwẹ fọkiẹ ẹguọlọ ro vwo kpahiẹn? Nọyẹ, ituakpọ ina sabu sẹrorẹ emevigbanhon aye? Onọ ọrana ọ homaphia uvuẹn erhirhiẹ i Job. (Job 1:8-11) Ọye ohworho rọ vwọ gba jerẹ ọwan. O ji ruẹ sọ. Ọrẹn, Jehova o vwo ẹguọlọ kpahen i Job fọkiẹ emevigbanhon ọnẹyen. w19.02 3-4 ¶6-7

Neneyo i Jesu o dje oborẹ urhomẹmro Uvie Osolobrugwẹ ọ ghanren te rẹn ihworho ri mẹrenriẹn, no dje udje kpahen ọleyi owu rọ guọlọ itama eghoghanren. Nọ mẹrẹn owu rọ ghanranren omamọ te erhirhiẹ ro brokpakpa rhẹ i kemru kemru ro vwori nọ sabu dẹ ye. (Matt. 13:45, 46) Omaran ọ ji havwọ, urhomẹmro kpahen Uvie Osolobrugwẹ ọrhẹ irhomẹmro erọrọ re yono kpahen uvuẹn i Baibol na, i ghanranren omamọ te erhirhiẹ re tiobọnu ekwakwa ezẹko na sabu vwo aye. Arha ha ukẹro ọghoghanren ni urhomẹmro na, e kwe “rhẹ ye-e.” (Prov. 23:23) Ọrẹ omemwurhọ, ihworho Osolobrugwẹ ezẹko e rhe ọghanronmẹ urhomẹmro rẹ aye i vwori na-a, aye ni tobọ rhẹ ye. E vwe jenẹ ọrana ọ phia rẹn ọwa-an! Ne djephia taghene e vwo ọdamẹ okokodo kpahen urhomẹmro na, o fori na nyalele urhebro i Baibol rọ tare taghene a rha “nya riaro uvuẹn urhomẹmro na.” (3 John 2-4) Na nya riaro uvuẹn urhomẹmro na, o mevirhọ taghene ana haye karo uvuẹn akpenyerẹn ọwan jeghwai nyerẹn akpọ ọwan lele urhomẹmro na. w18.11 9 ¶3

E jurhi rẹn emọ Israel taghene aye i vwa kparehaso i Jericho-o, ukpomaran aye i ha ẹdẹ erhan nya kinhariẹ amwa na, ukwọgbọ ẹdẹ owuowu, nẹ aye i nya kinhariẹ ye ọgbọ irhiruẹ uvuẹn ẹdẹ ọrẹ irhiruẹ ye. Isodja ezẹko ina sabu roro, ‘Ọnana ọke e kpe, ọnọ ji lẹrhẹ oma ghwọghọ ọwan!’ Ọrẹn, Jehova ro sun emọ Israel na o rhe oborẹ o ruẹ. Ona rọ ha ruiruo ọ lẹrhẹ esegburhomẹmro emọ Israel na gbanhon jeghwai lẹrhẹ aye kẹnoma rẹn uvweri rhẹ egba owọnren i Jericho. (Josh. 6:2-5) Me ya na sabu yono nẹ ikuegbe ọnana? Ọkezẹko, a sabu vwẹruọ ewene ekpokpọ rẹ ruẹ uvuẹn ukoko i Jehova ogege-e. Jerẹ udje, ukukaro ọnọ sabu rhirhiẹ taghene e vwo ẹhẹn eveva kpahen irorẹdjẹ ra na ha ifonu yanghene ikọmputa ruiruo ọke e ruẹ uyono omobọ, aghwoghwo ọrhẹ uyono ukoko. Vwarana, ọwan i rhi ma mẹrẹn erere ri havwiẹ arha ha aye ruiruo. Ọke ra mẹrẹn ekwakwa irhorhomu re nerhumu ewene sa udabọ iroro eveva re vwori bi, nọ lẹrhẹ esegburhomẹmro ọrhẹ okugbe ọwan gbanhanrhọ. w18.10 23 ¶8-9

Ifiẹrorhọ erana, jerẹ erẹ idibo i Jesu i ji vwori, yọ lẹrhẹ itu i Galilee guọlọ ha i Jesu mwu ẹrhẹ orodje. Aye e roro taghene i Jesu ono rhiẹ obọdẹn orodje. Fọkime, ọ dabu rhe ẹmro ta; o simi ihworho re kpomẹ; ọ tobọ ghẹrẹ ihworho rẹ orhọmo o kpe. Ọke i Jesu ọ ghẹrẹ ihworho ri te emrẹ 5,000 hin, nọ mẹrẹn oborẹ ọ ha uvuẹn ọmudu ihworho na vwrurhe. “Ọke i Jesu ọ mẹrẹnvwrurhe taghene aye a guọlọ mwuie na haye mwu ẹrhẹ orodje, no tiomaha ọgbọrọrọ, ọye ọvo no riẹ ugbenu na.” (John 6:10-15) Ẹdọke ọreva ye, uvuẹn obọreva urhie ọduado i Galilee, ẹhẹn ihworho buebun no mo zien riotọre ibiesuọn. Omarana, Jesu nọ dabu dje yi fiotọre oborẹ owian yen ọ havwọ. Ọ rhere nọ ha userhumu rẹn aye vwo omamọ onyerẹnkugbe rhẹ Osolobrugwẹ, orhiẹ fọkiẹ erere ugboma-a. Jesu nọ ta rẹn aye: “Are i vwa wian fọkiẹ emaren rọ ghwọghọ-ọ, ọrẹn, fọkiẹ emaren ro no rhirhiẹ ye bẹmẹdẹ.”—John 6:25-27. w18.06 4 ¶4-5

Jesu o vwẹruọ ihworho ri họhọ ukpẹ rọ joma fun ne. Omarana, no roro rẹn aye jeghwai dje uruemru esiri ọrhẹ erhionrin rẹn aye. (Mark 10:14) Itiọrurhomẹmro, ọwan e vwo aruẹ omẹgbanhon oniso ọrhẹ uyono ri Jesu o vwori-i! Ọrẹn, ana sabu roro rẹn ihworho ri ha uvuẹn okegbe ra havwọ. Ọnana o sekpahen oborẹ a tẹmro rẹn aye lele, ọke ra na tẹmro na, ọrhẹ oborẹ ẹmro na ono jiri te. Inyenana ihworho re suẹn, ileyi akpọ na ọrhẹ ilori ẹga a phiẹ ihworho buebun rhọ. (Matt. 9:36) Fọkiẹ ọrana, ẹhẹn ihworho buebun ne seriotọre, aye erhe vwo ifiẹrorhọ-ọ. Omarana, nọ ghanranren omamọ na djẹ aruẹ ẹmro ra na ta rẹn aye ọrhẹ oborẹ ana ta ye lele! Itiọrurhomẹmro, ihworho buebun a kerhọ ọwan orhiẹ fọkiẹ irherhe i Baibol re vwori-i, ọrẹn, fọkiẹ ọdamẹ re vwo kpahen aye. w18.09 31-32 ¶13-14

Marhẹ e ru djephia taghene e vwo ọdamẹ ọrana? E ru ọnana nyoma e yono kpahen i Jehova, ra nyalele ọkpọvi ọnẹyen jeghwai ga ye. Erhe ruẹ enana, oma nọ nọ merhen ọwan. Esegburhomẹmro re vwo kpahen ive Osolobrugwẹ kpahen obaro na, nọ nọ gbanhon rhọ. (Titus 2:13) Omamọ onyerẹnkugbe rhẹ i Jehova yẹ esiri obọdẹn omamerhomẹ. Ọnyikọ Paul nọ yare: “Are i rha ghọghọ uvuẹn Ọrovwori [Jehova] ọke ephian. Ọgbọrọrọ mi na ta, Are i ghọghọ!” (Phil. 4:4) Na sabu vwo omamọ onyerẹnkugbe ọrana, o fori ne vwo ẹghwanren Osolobrugwẹ. (Prov. 3:13, 18) Ọrẹn, na sabu vwo omamerhomẹ rọ nọ tọ, o fori ne se i Baibol na jeghwai haye ruiruo. Ọke i Jesu o dje ọghanronmẹ ra na ha oborẹ e yonorin ruiruo, nọ tare: “Are i rhe rhe ekwakwa enana, oma ọnọ merhen are orhianẹ are i ruru aye.” (John 13:17; Jas. 1:25) Ọnana yọ nọ ha userhumu rẹn ọwan vwo omamọ onyerẹnkugbe rhẹ i Jehova jeghwai vwo omamerhomẹ rọ nọ tọ. w18.09 18 ¶4-6

Epaphras ọ dabu rhe imizu na, no ji dje ọdamẹ okokodo rẹn aye. Erhirhiẹ “ekanron” rẹ Epaphras ọ havwọ rhẹ i Paul, ọ daye obọ ji ro no dje ọdamẹ rẹn awọrọ-ọ. (Philem. 23) Ukpomaran, no ruẹ emru kpahiẹn. Itiọrurhomẹmro, ọrana o dje ẹguọlọ okokodo phia. Ẹrhomo ra nẹ rẹn imizu ọwan o vwo omẹgbanhon omamọ, maido erhe se odẹ aye owuowu. (2 Cor. 1:11; Jas. 5:16) Roro kpahen ihworho wu na sabu se odẹ aye uvuẹn ẹrhomo ọnọ. Jerẹ Epaphras, imizu buebun a nẹrhomo rẹn imizu ukoko na ọrhẹ ihworho ekrun aye ra kpare ehwan eghwaghwa ọrhẹ era dẹrughwaroghwẹ orhienbro yanghene edamuni egbogbanhon. Habaye, o fori na ji karorhọ imizu ọwan rẹ ihworho aye i vwo ẹguọlọ kpahen i hwuru, eri rhiẹromẹrẹn oghwọghọ kpregede, uvweri, yanghene eri ha erhirhiẹ okanronmẹ. Itiọrurhomẹmro, o vwo imizu buebun ro fori na nẹrhomo kpahen ri na ji mẹrẹn erere nẹ ẹrhomo ọwan. w18.09 5-6 ¶12-13

Paul ọ vwọ ta kpahen uruemru re tiobọnẹ ekwakwa ugboma rẹn awọrọ ọvo-o, ukpomaran ọ ji ta kpahen ọrẹ a ha urhebro, ọkpọvi ọrhẹ userhumu rẹn ihworho ri vi guọliẹ. (Acts 20:31-35) Nyoma ẹmro ọrhẹ udje, ọnyikọ Paul no yonirin ọwan taghene o fori na ha ọke ọwan, omẹgbanhon, ẹguọlọ ọrhẹ oborẹ e vwori ha userhumu rẹn awọrọ. Ihworho re yono kpahen uruemru ituakpọ i tare taghene oma ọ merhen ihworho re tiobọnẹ ghwologhwolo. Ẹbe owu nọ tare taghene “oma ọ merhen ihworho buebun orhianẹ aye i ruiruo esiri rẹn awọrọ.” Egba irherhe i ji ta taghene arha ha userhumu rẹn awọrọ ọ lẹrhẹ ohworho vwo omamerhomẹ ọrhẹ efikparobọ. Omarana, aye na ta taghene ihworho i homakpahontọre wian rẹn awọrọ neneyo oma aye ọ sasa, oma nọ ji merhen aye. Ọnana o vwo gbe ọwan unu-u, nime Ọmemama ọwan Jehova ọ tariẹ bi ne.—2 Tim. 3:16, 17. w18.08 22 ¶17-18

Isaiah ọ nyoma aruẹmẹrẹn kpahen i Jesu Kristi ro rhiẹ Ọrovwori ọwan, lẹrhẹ ọwan vwo aghọghọ ọrhẹ imwẹro. Isaiah ọ tare taghene i Jesu o “guẹnzọn nyoma oborẹ ọ ha ukẹro mẹrẹ-ẹn, yanghene ọ ha ọghwọghwu phia lele oborẹ erhọ ye o rhonri-in.” Ukpomaran, Jesu “ono guẹnzọn ivwiegbere na izede ọsoso.” (Isa. 11:3, 4) Mesoriẹ ọnana o rhiẹ emru urhebro? Fọkime e nyerẹn uvuẹn akpọ rọ vuọnren rhẹ utuoma ọrhẹ osehiẹn. Ọwan e fiẹrorhọ ọke i Jesu ono guẹnzọn izede ọsoso! Kẹdẹkẹdẹ ọwan e brorhiẹn buebun kpahen ihworho. Ọrẹn, nime ọwan ihworho ri vwa gba, a vwa sabu guẹnzọn izede ọsoso jerẹ i Jesu-u. Ọkezẹko, oborẹ ọwan a mẹrẹn ọ hobọte ẹzenguon ọwan. Ọrẹn, ọke i Jesu ọ ha akpọ na, nọ ha akama ọnana phia: “Are i vwe guẹnzọn nyoma oborẹ are i ha ukẹro mẹrẹ-ẹn, ukpomaran, are i guẹnzọn izede ọsoso.” Itiọrurhomẹmro, Jesu ọ guọlọre na hẹrokelie, na jeghwai kẹnoma rẹn uruemru re guẹnzọn nyoma oborẹ ọwan a mẹrẹn. w18.08 8 ¶1-2

Itiọrurhomẹmro, ọwan i vwe rhon Osolobrugwẹ rọ tẹmro nẹ odjuwu sa-a. Ọrẹn, ọ yẹrẹ ọwan i Baibol na rẹ ọkpọvi enẹyen i havwọ. Habaye, ẹhẹn ọfuanfon i Jehova o mwu “ọvrẹn ra hẹrosua na” yẹ idibo yi iyono eghoghanren. (Luke 12:42) Itiọrurhomẹmro, o vwo ẹbe buebun re fomu phia ne ọrhẹ eri ha iwẹbsaiti ukoko na, kugbe ividio ọrhẹ ikpekporo sansan ri na sabu ha userhumu rẹn ọwan ruẹ esegburhomẹmro ọwan gbanhon! Jenẹ ẹmro Osolobrugwẹ ra ya rhẹ uvuẹn i Baibol na yẹ ọwan uduefigbere taghene i Jehova o vwo omẹgbanhon ro no tiẹ ọsoso ebẹnbẹn nie, rẹ Echu ọrhẹ akpọ ọkon ro suẹn i rhua vwe ọwan. Jene vwo omwemẹ ra na dabu kerhọ uvwele i Jehova. Erhe ruẹ omaran, ana sabu din ebẹnbẹn ra mẹrẹn vwana ọrhẹ erẹ ana dẹrughwaroghwu obaro na. Baibol na ọrhọ karorhọ ọwan: “Are i guọlọ edirin, neneyo are i sabu mẹrẹn orugba ive na ọke are i rhe ru ọhọre Osolobrugwẹ hin.”—Heb. 10:36. w19.03 13 ¶17-18

Ri Moses o rhiẹ ohworho ro sun emọ Israel uvwre ẹgbukpe buebun ne na, Joshua ọnọ sabu rhe roro sẹ emọ Israel na ina nyalele usun ọnẹyen. (Deut. 34:8, 10-12) Ọbe owu rọ nẹ iyẹnrẹn kpahen i Baibol na, nọ ta kpahen Joshua 1:1, 2, taghene nẹ ọke ahwanren me te inyenana, erhirhiẹ usun orho wene ọ lẹrhẹ ẹkwotọre dẹrughwaroghwẹ erhirhiẹ imwofẹn. Ọkezẹko, ofẹn o kiki mwu i Joshua, ọrẹn o jiri-i, nọ kpare idjaghwẹ. (Josh. 1:9-11) Osolobrugwẹ nọ ha ebrurhọ riẹn nime ọ hẹrosuiẹ. Baibol na o djerie phia taghene i Jehova ọ nyoma ọmakashe sun i Joshua ọrhẹ emọ Israel na. Ọnọ sabu rhirhiẹ taghene Ọmọ owu ọvo rẹ Osolobrugwẹ o vwori ro rhiẹ Ẹmro na, yẹ ọmakashe ọnana. (Ex. 23:20-23; John 1:1) Nyoma userhumu i Jehova, omẹgbanhon usun no nẹ obọ i Moses riẹ obọ i Joshua. w18.10 22-23 ¶1-4

Jehova o rhe ihworho ra ga ye nẹ ẹhẹn sa, nọ ya odẹ aye rhẹ “ọbe okarorhọ” ọnẹyen. Arha guọlọ na ya odẹ ọwan rhẹ “ọbe okarorhọ” i Jehova, o vwo oborẹ ene vi ru. Malachi ọ tare taghene ana vi ‘zofẹn i Jehova jeghwai roro kpahen odẹ ọnẹyen.’ Arha ha ẹga ro fo i Jehova rẹn emru yanghene ohworho ọrọrọ, ọye ono ti odẹ ọwan nẹ ọbe okarorhọ Ọnẹyen. (Ex. 32:33; Ps. 69:28) Omarana, omẹhakpahontọre ọwan ọ vrẹn ọrẹ a ghwai vive taghene ene ru ọhọre i Jehova jeghwai bromarhame. Ọgbọ owu ọvo ye ruẹ ekwakwa erana, ọrẹn, ogame ọwan ono rho rhiẹ usuẹn akpenyerẹn ọwan. Habaye, omẹhakpahontọre rẹn i Jehova o mevirhọ taghene ana huvwele yi ọke ọnana ọrhẹ uvuẹn ọsoso akpenyerẹn ọwan.—1 Pet. 4:1, 2. w18.07 23-24 ¶7-9

Ọnana rhẹ emru rọ phia kpregede-e. O fori na wian kpahiẹn. Na do te edje o sekpahen ọrẹ ene vwo oniso ọrhẹ irherhe okokodo. Ọnana yẹ oborẹ ọsoriẹ a ha urhebro rẹn ọwan ne rhe se i Baibol na kẹdẹkẹdẹ. (Ps. 1:1-3) Wu bru ẹkẹ ọrana te oma ne? Wu rhe fiomarhọ aruẹ isese i Baibol ọnana, ọnọ lẹrhuọ vwo oniso kpahen irhi Jehova, jeghwai vwo irherhe okokodo kpahen i Baibol na. Urhi rọ mai ghanren rẹn Ilele Kristi yẹ urhi ro sekpahen ẹguọlọ. Jesu ọ ta rẹn idibo yi: “Nyoma ọnana rhe, ihworho ephian ine rhe taghene are idibo mẹ—are i rhe vwo ẹguọlọ kpahen omoma are.” (John 13:35) James ro rhiẹ omizu i Jesu no se ẹguọlọ, “urhi orodje na.” (Jas. 2:8) Omarana, Paul nọ tare: “Ẹguọlọ yọ ha urhi na te orugba.” (Rom. 13:10) O vwo gbe ọwan unu taghene a kanrunumwu ẹguọlọ-ọ, fọkime Baibol na ọ ta rẹn ọwan taghene “Osolobrugwẹ yẹ ẹguọlọ.”—1 John 4:8. w18.06 19 ¶14-15

Dedevwo i Jehova yẹ emọ Israel na i ru sọ, Moses yọ tuekwẹre gbangbanhon. Fọkime o dje omerhesun phia ọke ọrana-a, nọ tẹmro hwainhwain, ọrẹn o roro kpahen oborẹ ọnọ sabu nerhumie rhe-e. Moses ọ ha uphẹn rẹn orusọ awọrọ nọ lẹrhiẹ ja tẹnrovi Jehova. Moses o ru oborẹ ọgbare ọke ukaro na. (Ex. 7:6) Ọrẹn, ọnọ sabu rhirhiẹ taghene nime o sun elude erana ẹgbukpe buebun ne, nọ bẹn riẹn. Ọnọ sabu rhirhiẹ taghene i Moses o roro kpahen omayen ọvo, ukperẹ ono roro kpahen oborẹ ono ru ha ujiri vwe i Jehova. Orhianẹ i Moses ro vwo atamwu ọ sabu tẹnrovi Jehova-a, nọyẹ ọnọ ji sabu phia rẹn ọwan inyenana. Jerẹ i Moses, ọ joma te ọke ra na ruẹ akpọ ọkpokpọ ri Jehova o vive kpahen na ne. (2 Pet. 3:13) Ọwan a guọlọ kpare uphẹn ọrana fughwẹ-ẹ. Na sabu ruẹ akpọ ọkpokpọ na, o fori na tẹnrovi Jehova ne rhe ruẹ ọhọre ọnẹyen.—1 John 2:17. w18.07 15 ¶14-16

Echu ọ sabu gba ihworho ruẹ oborẹ aye i vwa guọlọ ru-u. (Jas. 1:14) Fọkime ihworho buebun e rhe te-e, aye ne ruẹ oborẹ Echu ọ guọlọre. Ọrẹn, aye i rhe yono urhomẹmro na ne, aye ne brorhiẹn sẹ aye ina ga Echu yanghene aye i ga ye-e. (Acts 3:17; 17:30) Erhe brorhiẹn taghene ene ruẹ ọhọre Osolobrugwẹ, ana sabu mevi hasuẹ Echu. (Job 2:3; 27:5) O ji vwo ekete erọrọ rẹ omẹgbanhon Echu ọrhẹ ikpodje na e vwo ughwru. Jerẹ udje, o vwo ekete owuorowu uvuẹn i Baibol na rọ tare taghene aye ina sabu rhe oborẹ ọ ha uvuẹn ẹhẹn yanghene ọmudu ọwa-an. Jehova ọrhẹ i Jesu ọvo yi vwo omẹgbanhon ọrana. (1 Sam. 16:7; Mark 2:8) E vwo imwẹro taghene arha damoma ruẹ ọhọre Osolobrugwẹ, ọye o kwe nẹ i Dẹbolo ọ ha ẹkuọn vwe ọwan bẹmẹdẹ-ẹ. (Ps. 34:7) O fori na dabu rhe ọvwreghrẹn ọwan, ọrẹn, o fo na zofẹn ye-en. Ituakpọ ri vwa gba ina sabu fi Echu kparobọ nyoma userhumu i Jehova. Arha kparehasuẹ i Dẹbolo, ọnọ zẹ jẹ ọwan vwo.—Jas. 4:7; 1 Pet. 5:9. w18.05 26 ¶15-17

Ha ẹhẹn roro taghene wu djẹ iroro wu ne riẹ ekete oseseri fọkiẹ irueruo oghẹnrensan owu. Ọrẹn, ne wu sabu te avwaye, wu na ruẹ ibọsu. Ọke we te ekete ibọsu e gbo rhọ, ne wu mẹrẹn ibọsu buebun. O fori ne wu ruẹ ibọsu rọ nọ sabu kparuọ te ekete wa nya! Wu rha ruẹ ibọsu ro riẹ ekete ọrọrọ, ọrana o mevirhọ taghene wu vru ne. A ha iphuphẹn dje ihworho ra guọlọ ruẹ ibọsu, aye i dẹrughwaroghwu ugbo onya oseseri uvuẹn akpenyerẹn aye. Ọkezẹko, fọkiẹ orhienbro ọrhẹ uphẹn sansan aye i dẹrughwaroghwu, ẹhẹn aye nọ tagha. Iphuphẹn, are ina sabu nyerẹn omamọ akpọ orhianẹ are i bru omamọ ẹkẹ te oma are. Wu vwo omwemẹ wu na tẹnrovi ogame i Jehova? Ọnana o mevirhọ taghene aye i ha i Jehova ba iroro aye ọke aye e brorhiẹn ri sekpahen isukuru, iruo, ekrun, ọrhẹ ekwakwa erọrọ. O mevirhọ ọrẹ ene bru ẹkẹ te oma uvuẹn ogame i Jehova. Itiọrurhomẹmro, iphuphẹn ri tẹnrovi ogame i Jehova ine fikparobọ uvuẹn eyerakpọ aye. w18.04 25 ¶1-3

Jephthah ọ nyamwu ive ọnẹyen, omarana nọ ha ọmọyen ọgbọtọ riẹ i Shiloh nọ yọ ga avwaye ọsoso enyerakpọ ye. (Judg. 11:30-35) Dedevwo ọnana ọ bẹn rẹn i Jephthah, ọrẹn, ọ ji bẹn omamọ rẹn ọmọyen ọgbọtọ rọ homakpahontọre nyalele ive ọsẹ ye. (Judg. 11:36, 37) Omarana, ọmọ ọgbọtọ i Jephthah no tiobọnu uphẹn rọ nọ rọnmọ, vwiẹ emọ, jeghwai sẹrorẹ odẹ ọrhẹ uku ọrẹ ekrun aye. Fọkiẹ erhirhiẹ ọnana, ọmọ ọgbọto i Jephthah nọ guọlọ urhebro omamọ. Baibol na nọ tare: “No rhiẹ irueruo emọ Israel taghene: Kẹgbukpe kẹgbukpe, egbọtọ ri ha uvuẹn Israel ne bru ọmọ ọgbọtọ i Jephthah onyẹ i Gilead na nya, aye na ha urhebro riẹn ẹdẹ ẹnẹ uvuẹn ẹgbukpe na.” (Judg. 11:39, 40) Inyenana, o ji fo na ha urhebro jeghwai jiri Ilele Kristi ri vwa ji rọnmọ, ra ha erhirhiẹ aye ga i Jehova vuọnvuọn.—1 Cor. 7:32-35. w18.04 17 ¶10-11

Emakashe buebun ni kwomakugbe Echu kparehasuẹ Osolobrugwẹ. Ukude na ọ ki phia, Echu nọ riẹriẹ ezẹko usuẹn emakashe enana nẹ aye i lele egbọtọ ri ha otọrakpọ na gbọfanrhiẹn. Baibol na o dje ọnana fiotọre ọke rọ ta taghene agbakara na, ọ lọrọ akwasa ikereti ri ha odjuwu ba oma. (Gen. 6:1-4; Rev. 12:3, 4) Ọke emakashe erana a sẹrerhumuji Osolobrugwẹ, aye ni fiomarhọ obotọre usun Echu. Emakashe enana a suẹ okpetu omamọ. Omarana, nime, Echu ọ guọlọ hẹrokele Uvie Osolobrugwẹ na, no ruẹ omayen rhiẹ orodje. Echu ọ ha ikpodje yi mwu nẹ aye i vwo omẹgbanhon, nọ yẹre aye ẹrhẹ usun jeghwai ruẹ aye nẹ aye i rhe suẹn uvuẹn akpọ na. (Eph. 6:12) Echu ọ nyoma omẹgbanhon ukoko ọnẹyen ra vwa mẹrẹn na, suẹn ọsoso igọmẹti ituakpọ. w18.05 23 ¶5-6

Ọkezẹko, Jehova o dje ẹguọlọ ye rẹn ọwan nyoma ọ ha ọghwọghwu rẹn ọwan. David orhiabọ dede aruẹ ọghwọghwu ọrana. O roro kpahen iroro i Jehova, nọ hariẹ ruẹ ọnẹyen jeghwai lẹrhẹ iroro i Jehova suien. Wu rha hẹrokele i David, ne wu ne ji vwo ẹguọlọ kpahen i Jehova, jeghwai vwo omwemẹ wu na huvwele yi. Wu na ji do riaro uvuẹn urhomẹmro na. Omizu ọmase re se Christin nọ tare: “Mia rha tọn kodo jeghwai roro kpahen oborẹ mi seri, ni mie vwo imwẹro taghene i Jehova ọ ya ẹmro na rhotọre fọkiẹ omẹmẹ!” Wu rhe rhiẹ ugbehian i Jehova, ne wu na sabu rha ha ukẹro ri Jehova ọ ha ni ekwakwa ha ni aye. Mesoriẹ Osolobrugwẹ o tiobọnẹ irherhe ọrhẹ oniso wẹn? Ọ guọlọre ne wu bru ẹkẹ te oma, brorhiẹn ri serhọ, jeghwai tẹnrovi obaro na rhẹ imwẹro!—Isa. 26:3. w18.12 26 ¶9-10