July

Ne le ohworho nẹ ukoko usuẹn ẹkwaphiẹrhotọre i Jehova. Ọ havwiẹ fọkiẹ orhorhomu ihworho ephian, tobọ te oruọdandan na. Imizu ezẹko ina sabu ta taghene a kwaphiẹ ẹmro na serhọ te-e, ọrẹn o fori na karorhọ taghene aruẹ ihworho erana, a guọlọ ta kpahen orusọ oruọdandan na-a. Ọwan e rhe kpahen ọsoso oborẹ ọ phiare-e. Omarana, ono rhiẹ emru ẹghwanren arha hẹroso ekpako ri brorhiẹn na taghene aye i nyalele iruemru-urhi Baibol, ji guẹnzọn na “rẹn Jehova.” (2 Chron. 19:6) Wu rha hobọtua orhienbro ekpako na kpahen ọre le ohworho wu vwo ẹguọlọ kpahen nẹ ukoko, ọnọ sabu ha userhumu riẹn rharhumu bru i Jehova. Elizabeth ọrhọ ta: “Ọ bẹnren omamọ taghene ame e lele ọmọ ame ọhworhare ru kugbe-e. Ọrẹn, ọke rọ rharhumu bru i Jehova, nọ tare taghene orhiẹ oborẹ oserhọ re le yi nẹ ukoko. Ọke oru, no dje ọdaremẹro phia kpahen ekwakwa ro yonorin.” w21.09 28-29 ¶11-12

Roro kpahen ọmase uku ọrana. O vwo ẹfro-o, o vwo ẹhẹn ro no toro ghwẹ omaran rẹn Jehova. Ọrẹn, no ruẹ oborẹ ọnọ sabu ru; ọmase na ọ yẹ Jehova ọsoso oborẹ o vwori. Habaye, Jesu o rheri taghene Jehova o vwo ọdaremẹro kpahen itetoro ọmase na. Omarana, ọnana uyono ọghoghanren rẹn ọwan: Oma ọ merhen i Jehova kpahen oborẹ ana sabu yẹ ye, nọyẹ ogame ro nẹ ẹhẹn rhe. (Matt. 22:37; Col. 3:23) Oma ọ merhen i Jehova ọke rọ mẹrẹn ọwan re ruẹ ekete omẹgbanhon ọwan o teri! Uruemru-urhi ọrana o ji sekpahen uchunu ọke ọrhẹ omẹgbanhon re fie rhẹ ogame ọwan, jerẹ ọke re riẹ aghwoghwo ọrhẹ uyono ukoko. Marhẹ wu ne ru ha uyono rọ ha iyẹnrẹn ọmase uku na ruiruo? Damoma roro kpahen imizu ezẹko ri guọlọ uduẹharhaghwẹ taghene oma ọ merhen i Jehova kpahen oborẹ aye a sabu wian riẹn. Ọnọ sabu rhiẹ omizu ọmase rọ kpako nẹ rẹ ẹhẹn yen o kpokpie yanghene ro ni omayen sakamu fọkime emiamo ọ vwọ rhọ lẹrhiẹ wian buẹn uvuẹn owian aghwoghwo na-a. w21.04 6 ¶17, 19-20

Jehova o rhe ọke ro serhọ rọ nọ ghwọghọ akpọ ọkon ọnana. Erhionrin ọnẹyen ọ ha uphẹn phia re koko otu gbidigbidi, ri te iduduru buebun ra ga i Jehova jeghwai jirie. Oma ọ merhen aye taghene Jehova o vwo edirin te ọke re vwiẹ aye, rẹ aye e vwo ẹguọlọ kpahiẹn, ji homakpahontọre riẹn. Ọke i Jehova ọnọ ha ebrurhọ rẹn iduduru idibo yi ri vwo edirin ye toba, na na mẹrẹnvwrurhe taghene Jehova o brorhiẹn rọ gbare ọke ro vwo edirin! Udabọ ebẹnbẹn ọrhẹ ojẹriọ Echu ọ soro, Jehova jẹ “Osolobrugwẹ oma ọ merhan.” (1 Tim. 1:11) Ana ji sabu sẹrorẹ aghọghọ ọwan ọke ra hẹrhẹ i Jehova no ru odẹ ye fon, kpare ọdo-usun ọnẹyen rierun, fiobarhọ irueruo ọkon ephian jeghwai tiẹ ebẹnbẹn ọwan nie. Jene vwo omwemẹ re ne vwo edirin, ji mẹrẹn urhebro fọkime Jehova o ji diẹn. w21.07 13 ¶18-19

Ihworho buebun uvuẹn ọke i Jesu, e kwe vwo esegburhomẹmro kpahiẹ-ẹn. Harẹn aye, Jesu ọmọ ohworho rọ wian owian ikapita. Jesu onyẹ i Nazareth, amwa rẹ ihworho i rorori taghene o fiemru-u. Nathanael dede, ro rhiẹ odibo i Jesu ọke oru, ọ tare ọke ukaro: “Emru orhorhomu owuorowu ọnọ sabu nẹ i Nazareth rhe?” Ọnọ sabu vwo rhẹ ẹhẹn aruẹmẹrẹn rọ ha Micah 5:2, rọ tare taghene ene vwiẹ i Messiah na uvuẹn i Bethlehem, ukperẹ ono rhiẹ Nazareth. Ọmẹraro Isaiah ọ tare taghene evwreghrẹn i Jesu, i kpomaviẹ aye ine “rhe kpahen uvwiẹ [i Messiah]” na-a. (Isa. 53:8) Orhianẹ ihworho erana i fiẹ ọke rhotọre roro kpahen ọsoso iyẹnrẹn na, manẹ aye e rhe taghene e vwiẹ i Jesu uvuẹn i Bethlehem, ji rhe taghene ọye o nẹ uvwiẹ Orodje David rhe. (Luke 2:4-7) Omarana, ekete re vwiẹ i Jesu o serhọ rhẹ aruẹmẹrẹn rọ ha Micah 5:2. Omarana, me yẹ obẹnbẹn na? Ihworho na i kiki brorhiẹn phan. Aye e rhe ọsoso iyẹnrẹn na-a. Fọkiẹ ọnana aye ni tiẹn i Jesu. w21.05 2-3 ¶4-6

Baibol na o ji vwo omamọ idje ihworho ri mẹrẹn ebrurhọ fọkime aye i ha ọkpọvi. Roro kpahen Job. Dedevwo ọ ga Osolobrugwẹ, ọye ohworho rọ vwọ gba. Uvuen erhirhiẹ ọgbogbanhon, nọ tẹmro ri vwe serhọ. Omarana, Jehova ọrhẹ Elihu ni yẹriẹ ọkpọvi idandan. Marhẹ i Job ọ kpahenrhọ ye lele? Job nọ tare: “Mi tẹmro ro vwo vwo ọmẹrẹnvwrurhe . . . Mi se ẹmro mẹ ha, mi ji ghwẹriẹ uvuẹn oghwurhie ọrhẹ iphirhikerewi.” (Job 42:3-6, 12-17) O dje omeriotọriẹ phia nyoma rọ ha ọkpọvi Elihu ọ yẹriẹ, dedevwo Job o djerhe Elihu omamọ. (Job 32:6, 7) Omeriotọre ọnọ ji ha userhumu rẹn ọwan, rhiabọ dede urhebro orhianẹ e roro taghene ọkpọvi na o serhọ rẹn ọwa-an, yanghene ọwan i djerhe ohworho rọ yẹ ọwan ọkpọvi na. Ọrọmo usuẹn ọwan na rọ vwọ guọlọ ru riaro rhọ nyoma ro no vwo omamọ ọrẹ ẹhẹn ọfuanfon na, no ji ru riaro uvuẹn owian Uvie na? w22.02 11 ¶8; 12 ¶12

Imizu ephian uvuẹn ukoko na i vwo owian aye ine ruo, nẹ ukoko na o rhiẹ ekete re dje ẹguọlọ phia, ro ji vwo ufuoma, nẹ ohworho owuorowu o jo mwuomarhọ. Oborẹ a ta ji ruẹ, ọnọ sabu ha urhebro rẹn awọrọ! Me wu na sabu ru ne wu ha userhumu rẹn imizu aye ọvo i ha ukoko na, nẹ aye i rhe taghene e vwo ẹguọlọ kpahen aye? Kpare idjaghwẹ wu ne mwu ugbehian. Wu na sabu tonrhọ nyoma wu ne dede eri rhiẹ ukoko na obọ sasasa. (Rom. 15:7) Ọrẹn, a guọlọ ru vrẹn ọrẹ ana ghwai mroma aye sasasa. Ọwan i guọlọ ha aye mwu igbehian. Omarana, vwo iruemru esiri, ji djephia taghene wu vwo ọdamẹ kpahen eri rhiẹ ukoko na obọ. Dedevwo wu nọ enọ ri na lẹrhẹ ofa ro aye-e, ọrẹn damoma vwẹruọ erhirhiẹ aye i havwọ. Ọnọ sabu bẹn ezẹko ina ta oborẹ ọ ha ẹhẹn aye, omarana wu vwa gba aye tẹmro-o. Ukpomaran, ha ona nọ aye enọ jeghwai vwo erhionrin kerhọ ẹkpahenrhọ aye. Jerẹ udje, wu na sabu nọ aye oborẹ aye i ru rhe urhomẹmro na. w21.06 11 ¶13-14

Oma ọ merhen ọwan taghene e vwo uphẹn ra na ga i Jehova kugbe jerẹ “ẹko igegede owu” uvuẹn otọre ẹruete “osuingegede owu”! Ọbe na Organized to Do Jehovah’s Will, aruọbe 165, ọrhọ ta: “Fọkime wa mẹrẹn erere nẹ okugbe ọrana, wu vwo owian wu na sẹroriẹ.” Omarana, ofori ne “yono oma ọwan na ha ukẹro ri Jehova ọ ha ni imizu ukoko na e ni aye.” Ọwan ephian “emọvwerhe” eghoghanren rẹn Jehova. Wa ji ha aruẹ ukẹro ọrana ni imizu uvuẹn ukoko na? Jehova o rheri, jeghwai vwo ọdamẹ okokodo kpahen kemru kemru re ruẹ na sabu ha userhumu rẹn aye ji hẹrote aye. (Matt. 10:42) Ọwan i vwo ẹguọlọ kpahen imizu ukoko na. Omarana, e “brorhiẹn ra na ja suẹ ukọ rẹn awọrọ, yanghene suẹ ọgbanrhọ obaro omizu.” (Rom. 14:13) Ọwan e nie taghene imizu ukoko na i do ghwẹ ọwan, habaye a guọlọ harhomu aye nẹ ẹhẹn rhe. A vwa ha uphẹn rẹn awọrọ suẹ ọgbanrhọ rẹn ọwa-an. Ukpomaran, jene brorhiẹn ra na “hatua ekwakwa ra lẹrhẹ ufuoma rhirhiẹ ye, ọrhẹ ekwakwa ra bọn owuowọnwan gbanhan.”—Rom. 14:19. w21.06 24 ¶16-17

Arha dabu yono jeghwai ha oborẹ e yonorin uvuẹn i Baibol na ọrhẹ ukoko i Jehova ruiruo, ne ne vwo iruemru Kristi bibiesuọn. Habaye, ene ji rhe Osolobrugwwẹ rhọ. Jesu ọ ha udje e dje kpahen oborẹ urhomu edje Uvie na re ghwoghwo, o ru họhọ ukeri ọkokamu rọ dua bibiesuọn uvuẹn ọmudu eri vwo omamọ ẹhẹn. Ọrhọ ta: “Ikeri na ni họre ji do omamọ—oborẹ aye i ru do, [ọghwẹrẹ na] o rhe-e. Otọre na ọvo yo ruẹ ewawọ na ni mọ bibiesuọn, ukukaro ẹbe eboban na, ọrọ ha kpahiẹn urhomu ewawọ na, ọrọ kẹta emamọ ewawọ na.” (Mark 4:27, 28) Jesu ọ ta taghene jerẹ oborẹ owawọ ọ dua bibiesuọn, omaran ohworho ro rhiabọ dede urhomu edje Uvie na ọnọ do riaro bibiesuọn. Jerẹ udje, ọke ihworho re yono e tikẹrẹ i Jehova rhọ, na na mẹrẹn ewene irhorhomu buebun aye i ru ne. (Eph. 4:22-24) Ọrẹn, ana vi karorhọ taghene Jehova yọ lẹrhẹ ukeri ọkokamu ọrana do. w21.08 8-9 ¶4-5

Ana sabu mẹrẹn aghọghọ, orhianẹ a guọleriẹ uvuẹn ekete ro serhọ. Ohworho rọ riamerhen “oborẹ ikẹro na a mẹrẹn,” o dje ọdaremẹro phia kpahen oborẹ o vwori, jerẹ erhirhiẹ rọ havwọ vwana. Ọrẹn, ohworho ro beghe lele ojemẹ enẹyen ọ guọlọ oborẹ ọnọ jọ sabu vwo. Me yẹ ọwan i yonorin? Na sabu mẹrẹn aghọghọ, o fori na tẹnrovi oborẹ e vwori ọrhẹ ẹkẹ ra na sabu nyamwu. Ana ghini sabu vwo evwẹnvuọn nẹ oborẹ e vwori? Ihworho buebun e roro taghene ọ sabu phia-a, fọkime ituakpọ i vwo ẹhẹn aye ine yono ekwakwa ekpokpọ. Ọrẹn ana sabu vwo yi. Ana ghini sabu riamerhen ekwakwa re vwori vwana. Marhẹ ene ru ruie? Na mẹrẹn ẹkpahenrhọ na, roro kpahen udje i Jesu kpahen italẹnti na, rọ ha Matthew 25:14-30, ji tẹnrovi oborẹ ọnọ sabu yono ọwan kpahen oborẹ ene ru vwo aghọghọ, ji ruie bunrhọ uvuẹn uphẹn ẹga re vwori vwana. w21.08 21 ¶5-6

Jehova o vwo ọdamẹ okokodo kpahen erẹ “ẹhẹn aye ọ ghwọghọre.” Ọwan ephian, orhiẹ ekpako ọvo-o, yi na sabu ha urhebro rẹn imizu ọwan eghoghanren. Izede owu ene ru ha urhebro rẹn aye, yẹ ọrẹ ene dje ọdamẹ okokodo phia rẹn aye. Jehova ọ guọlọre ne djephia rẹn aye oborẹ ọye o vwo ẹguọlọ kpahen aye te. (Prov. 19:17) Ana ji sabu ha userhumu rẹn imizu ukoko na, ọke erhe vwo omeriotọre ọrhẹ uruemru dẹndẹn. A guọlọ tẹnrovi oma ọwan phan rọ nọ lẹrhẹ imizu ukoko na rioma kpahen ọwa-an. Ukpomaran, a guọlọ ha ena ọrhẹ irherhe ọwan ha userhumu rẹn awọrọ. (1 Pet. 4:10, 11) Ana sabu yono oborẹ ene ruẹ awọrọ lele nyoma re ne yono kpahen oborẹ i Jesu o ruẹ idibo yi. Ọye yẹ ohworho rọmaido ro nyerẹnren uvuẹn otọrakpọ na. Ọrẹn, ọ “havwọ bọrọbọrọ jeghwai vwo omeriotọre.” (Matt. 11:28-30) O yono ihworho nyoma rọ ha ẹmro ọrhẹ idje elolọhọ ri te ọmudu aye ruiruo.—Luke 10:21. w21.07 23 ¶11-12

Kpare idjaghwẹ ọrukaro wu na tẹmro rẹn eri kpako ne. Itiọrurhomẹmro, ọnọ sabu rhirhiẹ taghene aye i vwa mẹrẹn ude te-e, aye i vwa nya phẹrẹ-ẹ, yanghene aye i vwa tẹmro kpata-a, ọrẹn aye i ji sasa uvuẹn ọmudu aye, aye i ji vwo “omamọ odẹ” rhẹ i Jehova. (Eccl. 7:1) Karorhọ oborẹ ọsoriẹ i Jehova o ni aye ghanghanren. Rhe mwuọghọ rẹn aye. Hẹrokele Elisha. O tigban Elijah uvuẹn ẹdẹ rọ kẹta aye i vwo kugbe. Ọgbesa yẹ Elisha ọ tare taghene: “Mi nyajovwo-o.” (2 Ki. 2:2, 4, 6) Dje ọdamẹ okokodo phia nyoma wu na nọ imizu ri kpako ne enọ. (Prov. 1:5; 20:5; 1 Tim. 5:1, 2) Nọ aruẹ enọ enana: “Ọke wa kamu, me yọ yẹruọ imwẹro taghene wu mẹrẹn urhomẹmro na ne?” “Marhẹ oborẹ wu rhiẹromẹrẹn ne o ru tio kẹrẹ i Jehova rhọ?” “Me yọ ha userhumu wẹn sẹrorẹ aghọghọ uvuẹn ogame i Jehova?” (1 Tim. 6:6-8) Gba kerhọ ọke aye e gbikun aye wẹn. w21.09 5 ¶14; 7 ¶15

Ọke we ruẹ ekete omẹgbanhon ọnọ o teri, ne wu nyalele akama re ne ghwoghwo, ji ruẹ idibo, we dje ẹguọlọ wu vwo kpahen Jehova phia. (1 John 5:3) Roro kpahen ọnana: Ẹguọlọ wu vwo kpahen Jehova o mwuruon ghwoghwo nẹ oghwa riẹ oghwa ne. Ọ phẹrẹre wu na nyalele akama ọrana? Ọkezẹko, ọ phẹrẹ-ẹ. Ọke ukaro we ye ghwoghwo, ighweghwe ọ roruọ oma? Ee! Ọrẹn wu rheri taghene ọnana owian ri Jesu ọ guọlọre ne wu wian, ne wu ji huvwele akama na. Ọke oru, nọ phẹrẹre wu ne vwobọrhọ owian aghwoghwo na. Nẹ ọrẹ ana ha uyono i Baibol phia vwo? Ighweghwe ọ ruọ oma ọke we roro kpahiẹn? Ọkezẹko. Ọrẹn, wu rha nekpẹn userhumu mie Jehova ne wu sabu fiẹ ighweghwe na kparobọ, ji fiudugbere ha uyono i Baibol phia, Jehova ọnọ sabu ha userhumu wẹn ruẹ omwemẹ wu ne ruẹ idibo gbanhonrhọ. w21.07 3 ¶7

E fiẹ oka rhẹ oma evrẹn uvuẹn ọke ahwanren, na haye dje ọro vwori aye phia. Omaran ọ ji havwọ, ihworho inyenana e fiẹrorhọ taghene awọrọ ine dje erẹ aye a hobọtua phia. Iroro ọrhẹ irueruo aye ine djephia taghene aye i hobọtua isuensun oseghe akpọ na. Ene rhiabọ dede oka na jeghwai hobọtua igọmẹti akpọ na? Eri vwe kwe ha oka na ina dẹrughwaroghwu ebẹnbẹn ọrhẹ erhirhiẹ imwofẹn. Ọbe i Revelation ọrhọ ta: “O vwo ohworho owuorowu rọ nọ sabu dẹ yanghene rhẹ-ẹ, jokpanẹ ohworho ro vwo oka na.” (Rev. 13:17) Ọrẹn, idibo i Jehova i rhe oborẹ i Jehova ono ruẹ eri vwo oka ra hunute uvuẹn Revelation 14:9, 10. Ukperẹ aye ine vwo oka ọrana, aye ina ya rhẹ obọ aye, “Ọrẹ i Jehova.” (Isa. 44:5) Vwana yẹ ọke re ne ruẹ atamwu ọwan kpahen Jehova gbanhonrhọ. Erhe ruẹ ọrana, oma ọnọ merhen i Jehova ro no se ọwan ihworho yi! w21.09 18 ¶15-16

Na sabu wian owian aghwoghwo na gba, o fori na nekpẹn userhumu mie awọrọ. Ọnyikọ Paul o yono i Timothy ena aghwoghwo ọrhẹ uyono yi, no ji jirie rẹn Timothy nọ ha ena erana ha userhumu rẹn awọrọ. (1 Cor. 4:17) Jerẹ i Timothy, ana sabu yono mie imizu ukoko na ri te edje ne. O ji fo na nẹrhomo vwe i Jehova. Nekpẹn userhumu mie i Jehova nọ yọ ọkpọvi ọke ephian wu rhe vwobọrhọ owian aghwoghwo na. Vabọ userhumu ẹhẹn ọfuanfon na, ọwan i sabu ruẹ emru owuorowu-u. (Ps. 127:1; Luke 11:13) Wa rha nekpẹn userhumu mie i Jehova ọrẹ ẹrhomo, hunute oborẹ wu guọlọre. Jerẹ udje, nẹrhomo vwe i Jehova no dje owẹwẹ bru eri vwo omamọ ẹhẹn, ri ji guọlọ kerhọ. O ji fo ne fiẹ ọke rhotọre ruẹ uyono omobọ. Baibol na ọrhọ ta: ‘Djephia harẹn oma ọhọre Osolobrugwẹ rọ gbare, ro vwo ekwerhọ kpahen, ro ji rhomu.’ (Rom. 12:2) Ọrhọ dabu mwu ọwan ẹro taghene e rhe urhomẹmro na kpahen Osolobrugwẹ, ne ne ghwoghwo rẹn ihworho rhẹ imwẹro ọrana. w21.05 18 ¶14-16

Ọkezẹko udabọ omẹdamu ọnọ ọrhẹ ẹrhomo wu nẹren fọkiẹ ohworho we yono, o kwe ru riaro-o, omarana ne wu brorhiẹn wu na dobọ uyono na ji. Orhianẹ wa ji ha userhumu rẹn ohworho ru riaro te erhirhiẹ ro no bromarhame vwo? Ofori ne wu vwo ẹhẹn iborhin, ji rhe roro sẹ oma ọ vwọ merhen i Jehova kpahen owian aghwoghwo ọnọ-ọ? Djokarhọ oborẹ i Jehova o ru vwanvwọn efikparobọ ọwan. Jehova ọ tẹnroviẹ omẹdamu ọrhẹ edirin ọwan. Owian aghwoghwo na o vwo efikparobọ uvuẹn ukẹro i Jehova, ọke arha dabu gbẹro rhotọre wian yen rhẹ ẹguọlọ, o toro oborẹ ihworho i kpahenrhọ ye lele-e. Paul ọrhọ ya: “Osolobrugwẹ rhẹ ọvwọkon rọ nọ sẹrerhumuji ewian are ọrhẹ ẹguọlọ are i dje kpahen odẹ ọnẹye-en, nyoma are e gbodibo harẹn ihworho efuanfon na ọke ephian.” (Heb. 6:10) Jehova ọ karorhọ omẹdamu ọwan ọrhẹ ẹguọlọ re djephia, orho rhianẹ o vwo ọro kwe yono i Baibol na-a. Omarana, wu na sabu ha oborẹ i Paul ọ tare uvuẹn isese i kẹdẹkẹdẹ inyenana ruiruo. w21.10 25 ¶4-6

Uruemru esiri ọrhẹ ẹguọlọ i Jesu ọ homaphia nyoma oborẹ o ruẹ idibo yi lele. O rheri taghene ena ọrhẹ erhirhiẹ aye i vẹnẹren. Omarana, aye ephian i sabu wian aruẹ owian owu-u; yanghene vwo aruẹ iyẹnrẹn owu uvuẹn aghwoghwo na-a. Ọrẹn, oma ọ merhenriẹn kpahen oborẹ owuowu ọ sabu wian. Jesu o djephia taghene o vwẹruọ erhirhiẹ idibo yi nyoma udje italẹnti na. Uvuẹn udje ọrana, onini na nọ ha owian rẹn ọvrẹn owuowu “sekpahen omẹgbanhon ro vwori.” Owu usuẹn evrẹn eva ri fiomarhọ owian na, no vwo bunrhọ vrẹn ọreva ye. Ọrẹn, onini na nọ kpẹmẹ awanva na rhẹ ẹmro owu: “Wẹ nobiruo owian, omamọ ọvrẹn rọ fuevwan!” (Matt. 25:14-23) Jesu o dje uruemru esiri ọrhẹ ẹguọlọ rẹn ọwan nyoma oborẹ o ruẹ ọwan lele. O rheri taghene omẹgbanhon ọrhẹ erhirhiẹ ọwan e vẹnẹren, oma ọ ji merhiẹn kpahen oborẹ ọwan ina sabu ru. Ofori na hẹrokele i Jesu. w21.07 23 ¶12-14

Orhiẹ ọke ephian yẹ Orodje David o dje arodọmẹ phia-a. Jerẹ udje, ọke Nabal, ro rhiẹ ohworho rọ djoma ọ tẹmro hwainhwain ji ten taghene ọye ọ yẹ isodja i David emare-en, evwan no biomu i David gbangbanhon, no ji brorhiẹn ro no kpe ọhworhare na ọrhẹ ọsoso uvwiẹ oghwa ye hwu. Orhiẹ emru omamerhomẹ taghene aniẹ Nabal re se Abigail ro vwo edirin uvuẹn orọnmo na, ọ kpare idjaghwẹ kpatakpata rọ lẹrhẹ i David je biomu ọbara. (1 Sam. 25:9-22, 32-35) Djokarhọ ye taghene David ọ ha uphẹn rẹn ekwẹre ọgbogbanhon, no brorhiẹn taghene Nabal ọrhẹ ọsoso uvwioghwa ye i fo uhwu. Ọke oru, David no mwuegbe ro no brorhiẹn kpe ọhworhare rọ ha udje i Nathan na taghene o fo uhwu. Uvuẹn erhirhiẹ ọrẹva ye na, ana sabu roro oborẹ ọsoriẹ ohworho ro vwo omamọ ẹhẹn, ono brorhiẹn ọghwaghwa ọrana. Roro kpahen erhirhiẹ na. Uvwre ọke ọrana, David o vwo ẹhẹn iborhin. Ẹhẹn hwainhwain ra ha awan guẹnzọn, o djephia taghene ohworho o vwo omamọ onyerẹnkugbe rhẹ Jehova-a. w21.10 12 ¶17-18; 13 ¶20

Nyoma ẹmro isese kẹdẹkẹdẹ inyenana, e yonorin taghene ana sabu hẹrokele i Jehova, ro rhiẹ udje rọ mai rhomu kparobọ kpahen ẹfuọn. Ene vi rhiẹ ihworho ri fonron uvuẹn iruemru ọwan. Ọrana ọnọ sabu rhiẹ oborẹ ọ vwọ lọhọ fọkiẹ ijẹgba ọwan. Ọnyikọ Peter o ji ruẹ orusọ ezẹko; ọrẹn, udje yi o djephia taghene ana sabu rhiẹ ihworho ri fonron. Ọke ihworho buebun e roro kpahen ohworho rọ fonron, aye na ha ẹhẹn roro kpahen ohworho ro vwo vwo aghọghọ, ro ku ewun ẹga rhọ, rọ vwọ chẹẹ. Ọrẹn, orhiẹ omaran yẹ ihworho ri fonron i havwọ-ọ. E dje i Jehova rọ fonron, rhẹ “Osolobrugwẹ oma ọ merhan.” (1 Tim. 1:11) A tare taghene “omamerhomẹ” ọ havwiẹ rẹn ihworho ra ga ye. (Ps. 144:15) Jesu ọ tiẹn ihworho re ku ewun oghẹnrensan rhọ, ji ruẹ ekwakwa irhorhomu neneyo awọrọ i mẹrẹn aye. (Matt. 6:1; Mark 12:38) Ilele Kristi urhomẹmro na i rhe oborẹ o mevirhọ ra na fon, fọkiẹ oborẹ i Baibol na ọ tare. E vwo imwẹro taghene Jehova ro vwo ẹguọlọ kpahen ọwan, ọ yẹ ọwan urhi ra na ja sabu nyalele-e. w21.12 2 ¶1, 3

Owu usuẹn ekwakwa ri Jehova ọ yẹre ọwan, ro ji rhiẹ owu usuẹn ẹghẹlẹ rọ mai ghanren yẹ omẹgbanhon ra na ga ye. Ọwan e djephia taghene e vwo ẹguọlọ kpahen Jehova nyoma re ‘ruẹ lele ekama enẹyen.’ (1 John 5:3) Ọke ro mevi rẹn Ọsẹ ye, Jesu no jurhi rẹn ọwan ne ruẹ idibo, ji bru aye rhẹ ame. (Matt. 28:19) O ji jurhi rẹn ọwan ne vwo ẹguọlọ kpahen awọrọ. (John 13:35) Jehova ono ruẹ ihworho ri huvwele yi rhiẹ usuẹn ekruien ra ga ye bẹmẹdẹ. (Ps. 15:1, 2) Dje ẹguọlọ rẹn awọrọ. Ẹguọlọ yẹ uruemru ọghoghanren ri Jehova o vwori. (1 John 4:8) Jehova o dje ẹguọlọ rẹn ọwan bọmọke e ki rhe yi. (1 John 4:9, 10) Ọwan a hẹrokelie ọke erhe dje ẹguọlọ rẹn awọrọ. (Eph. 5:1) Izede owu ene ru dje ẹguọlọ rẹn awọrọ, ọrẹ ana ha userhumu rẹn aye yono kpahen Jehova, ọke ọ ji havwiẹ vwana. (Matt. 9:36-38) Nyoma ọnana, ọwan na ha uphẹn rẹn aye nẹ aye i rhiẹ usuẹn ekrun i Jehova. w21.08 5-6 ¶13-14

Ẹguọlọ okokodo ri Jesu o vwo kpahen Jehova, o mwurien homakpahontọre rẹn Jehova ọrhẹ ọwan. (John 14:31) Jesu o djephia taghene o vwo ẹguọlọ okokodo kpahen ituakpọ nyoma oborẹ o nyerẹn lele ọke rọ ha otọrakpọ na. Kẹdẹkẹdẹ, o dje ẹguọlọ ọrhẹ aruẹdọn phia, ọke ihworho ezẹko a kparehasuiẹ dede. Izede kirighwo o ru dje ẹguọlọ phia, yẹ ọro yono aye kpahen Uvie Osolobrugwẹ. (Luke 4:43, 44) Jesu o ji dje obọdẹn ẹguọlọ phia rẹn Jehova ọrhẹ ituakpọ, nyoma ro mwuegbe rọ nọ rioja omiamiamo uhwu uvuẹn abọ iruedandan. Omarana, no rhie izede firhọ rẹn ituakpọ ephian na sabu vwo arhọ i bẹmẹdẹ. Ọwan i homakpahontọre rẹn Jehova ji bromarhame fọkime e vwo ẹguọlọ kpahiẹn. Omarana, jerẹ i Jesu, o fori ne dje ẹguọlọ ọwan phia rẹn Jehova nyoma oborẹ e ruẹ awọrọ lele. Ọnyikọ John ọrhọ ya: “Ohworho ro vwo vwo ẹguọlọ kpahen omizu ọnẹyen rọ mẹrẹn, ọ sabu vwo ẹguọlọ kpahen Osolobrugwẹ rọ vwọ je mẹrẹ-ẹn.”—1 John 4:20. w22.03 10 ¶8-9

Dedevwo oma ọ merhen ọwan ra na ghwọghọ ọke kugbe rhẹ Jehova, ọrẹn e vwo obẹnbẹn. Ọwan e nyerẹn uvwre ọke ọgbogbanhon ra lẹrhiẹ bẹn re ne fiẹ ọke rhotọre ga i Jehova. Iruo ọwan, ewian ekrun ọrhẹ ewian eghoghanren erọrọ ina sabu ha ọke buebun mie ọwan, rọ nọ lẹrhẹ ọwan je vwo ọke ra na nẹrhomo, yono i Baibol na yanghene tobọ roro kodo kpahiẹn. O ji vwo emru ọrọrọ rọ ha ọke ọwan. Orhianẹ a jomarhotọre-e, ana sabu ha uphẹn rẹn ekwakwa ri vwa sọ ha nẹ ọke rẹ ọwan ine tikẹrẹ i Jehova rhọ. Jerẹ udje, je na ta kpahen omeronmo. Orhiẹ oborẹ oserhọ re ne ronmoma nẹ ewian ọwan. Ọrẹn irueruo omeronmo ri serhọ, ina sabu ha ọke ọwan te erhirhiẹ re ne je vwo ọke buebun rẹn ogame i Jehova. Ofori na karorhọ taghene rhẹ omeronmo yẹ oborẹ ọ mai ghanre-en.—Prov. 25:27; 1 Tim. 4:8. w22.01 26 ¶2-3

Ọke i Jehova o jurhi rẹn emọ Israel nẹ aye i vwo ẹguọlọ kpahen ereva aye, ọ vwọ haye ta taghene e dje ẹguọlọ rẹn ihworho ri nẹ ẹkwotọre yanghene ekete owu ọvo rhe-e. A ji ta rẹn aye nẹ aye i vwo ẹguọlọ kpahen epha ri ha uvwre aye. Ọnana yẹ iyẹnrẹn rọ ha Leviticus 19:33,34. Aye ina vi hẹrote epha jerẹ “emotọre,” emọ Israel na ine ji “vwo ẹguọlọ kpahen aye” jerẹ oborẹ aye i vwo ẹguọlọ kpahen oma aye. Jerẹ udje, emọ Israel ine vi kwe rẹn epha ọrhẹ ivwiegbere nẹ aye i gbugbon uvuẹn ikebi aye. (Lev. 19:9, 10) Uruemru-urhi re ne vwo ẹguọlọ kpahen epha, o ji sekpahen Ilele Kristi inyenana. (Luke 10:30-37) Izede ọgo? O vwo iduduru epha re rhirhiẹ kẹrẹ ọwan. Ofori na họghọ rẹn ehworhare, emẹse, ọrhẹ emọ enana. w21.12 12 ¶16

Arha hẹroso ọkpọvi Jehova vwana, ene vwo imwẹro rhọ taghene ọnọ sabu simi ọwan uvuẹn obaro na. A guọlọ esegburhomẹmro ọrhẹ omwemẹ ra na hẹroso i Jehova, na sabu nekpẹn ọke mie ohworho ra wianriẹn re ne riẹ omẹvwa okinhariẹ yanghene omẹvwa ẹkwotọre, yanghene ọrẹ ene wene ẹkwaphiẹrhotọre iruo ọwan na sabu riẹ ọsoso uyono ukoko, ji vwobọrhọ owian aghwoghwo na rhọ. Gbe rorie taghene ohworho wa wianriẹn o kwerhọ ọke wu nekpẹn ye-en, iruo nọ ji va owẹwẹ obọ. E vwo esegburhomẹmro taghene Jehova ọ sẹrerhumuji ọwan vwo-o, taghene ọnọ yẹ ọwan ekwakwa ra guọlọre? (Heb. 13:5) Imizu buebun re vwobọrhọ owian Uvie na vuọnvuọn, ina sabu nẹ iyẹnrẹn oborẹ i Jehova ọ ha userhumu rẹn aye, ọke aye a mai guọliẹ. Jehova o vwo atamwu. Fọkime i Jehova ọrhẹ ọwan i havwiẹ, o vwo oborẹ ọsoriẹ ana zofẹn oborẹ ọnọ phia obaro na-a. Arha ha edamẹ Uvie na karo uvuẹn akpenyerẹn ọwan, Jehova ọ nyaji ọwan vwo dẹ-ẹ. w22.01 7 ¶16-17

Marhẹ ene ru damu ẹruẹhaso ọwan kpahen ekpako na ni? Orhianẹ omizu re le nẹ ukoko na, ohworho rọ kẹreruọ vwo. Ana sabu roro taghene ekpako na a dabu ni ọsoso iyẹnrẹn na so-o, yanghene ana sabu roro taghene aye e guẹnzọn na lele oborẹ i Jehova ọ guọlọre-e. Me yọ nọ ha userhumu rẹn ọwan kwerhọ orhienbro na? O fori na karorhọ taghene ẹkwaphiẹrhotọre re le ohworho nẹ ukoko, obẹ i Jehova o nurhe, ọ rhua ebrurhọ vwe ukoko na ọrhẹ oruọdandan na. Orhianẹ a ha uphẹn rẹn oruọdandan na nọ daji ukoko na, ọnọ sabu biomu awọrọ. (Gal. 5:9) Habaye, ọkezẹko ọ sabu rhe oborẹ ọdandan ye ọ ghwa te-e, omarana ọ guọlọ ọkpọvi neneyo ọ sabu kpọ iroro ọrhẹ idjaghwẹ ye vi, nọ sabu mẹrẹn ẹharhomu i Jehova. (Eccl. 8:11) Jene vwo imwẹro taghene ekpako na i rhe brorhiẹn re ne le omizu nẹ ukoko, aye i dabu ni ẹmro na so vwẹre aye e ki brorhiẹn. w22.02 5-6 ¶13-14

A guọlọ erhionrin ọrhẹ uruemru esiri maido ọke omizu ọrhọ tiẹn ọkpọvi ro nẹ i Baibol rhe ọke ukaro. Ofori nẹ ọkpako ọ kẹnoma rẹn uruemru ra tuekwẹre, orhianẹ a ha ọkpọviẹ ogege yanghene a haye ruiruo-o. Omarana, uvuẹn ẹrhomo omobọ ye, ọkpako ọnọ sabu rẹ i Jehova nọ ha userhumu rẹn omizu rọ guọlọ ọkpọvi na, no vwẹruọ oborẹ ọsoriẹ a yẹ ye ọkpọvi, nọ ji haye ruiruo. Ọnọ sabu ha ọke rẹ omizu rọ guọlọ ọkpọvi, ono roro kpahen oborẹ a ta riẹn na. Orhianẹ ọkpako na o vwo erhionrin ọrhẹ uruemru esiri, ọnọ lọhọ rẹ omizu ra guọlọ ha userhumu riẹn na, ọnọ kerhọ ọkpọvi na ji haye ruiruo. Itiọrurhomẹmro, o fori na bọn ọkpọvi ọwan kpahen i Baibol na ọke ephian. A guọlọrẹ taghene ọkpọvi ra na haphia o mwidjẹn, ji “lẹrhẹ ọmudu na ghọghọ.”—Prov. 27:9. w22.02 18 ¶17; 19 ¶19

Ọke arha nẹrhomo na sabu vwo omẹgbanhon re ne diẹn obẹnbẹn yanghene ovwiẹlẹme re vwori, ana sabu roro taghene Jehova o kpọke rọ nọ kpahenrhọ ẹrhomo ọwan. Mesoriẹ i Jehova ọ vwọ kpahenrhọ ẹrhomo ọwan ogege? Ẹrhomo ọwan e djephia rẹn Jehova taghene e vwo esegburhomẹmro. (Heb. 11:6) Jehova o ji vwo ọdamẹ kpahen omwemẹ re vwori ra na nyalele ẹrhomo ọwan, jeghwai ruẹ ọhọriẹ. (1 John 3:22) Omarana, ono rhomu erhe vwo erhionrin, ji wian lele oborẹ a nẹrhomo kpahen na, ọke ra damoma re ne fiẹ orharhere uruemru yanghene ovwiẹlẹme re vwori kparobọ. Jesu ọ tare taghene a kpahenrhọ ẹrhomo ọwan ezẹko ogege-e. Nọ tare: “Are i rha nọ, nẹ ana yẹ are; are i rha guọlọ, are ni na mẹrẹn; are i rhe fomu ighwe, nẹ ene je yi rẹn are; ana yẹ kohworho kohworho rọ nọren, kohworho kohworho rọ guọlọre ọnọ mẹrẹn, harẹn ohworho rọ ha abọ fomu ighwe ene je yi riẹn.”—Matt. 7:7, 8. w21.08 8 ¶1; 10 ¶9-10

Ne wu sabu ruẹ imwẹro wu vwo kpahen Ọmemama na gbanhonrhọ, o fori wu rhe yono i Baibol na ọke ephian. (Josh. 1:8) Dabu roro kpahen aruẹmẹrẹn i Baibol ri phia ne, ọrhẹ oborẹ eyeyaya i Baibol na sansan i serhọ owu lele. Wu rhe ruẹ ọnana, ọnọ bọn esegburhomẹmro ọnọ gbanhon taghene o vwo Ọmemama ro vwo ẹguọlọ ọrhẹ ẹghwanren, rọ ji yẹ ọwan i Baibol na. (2 Tim. 3:14; 2 Pet. 1:21) Ọke we rhe yono i Baibol na, djokarhọ oborẹ urhebro yi ọ ha userhumu wẹn. Jerẹ udje, ọke jijiri rọ vrẹnren na, Baibol na ọ ha orhetio phia taghene ẹguọlọ igho ọ ha ẹkuọn rẹn ọwan, ji suẹ “omiamiamo buebun.” (1 Tim. 6:9, 10; Prov. 28:20; Matt. 6:24) Urhebro i Baibol na taghene a kẹnoma rẹn ẹguọlọ igho, ghini emru userhumu! Wu na sabu roro kpahen iruemru-urhi Baibol erọrọ ri ha userhumu wẹn ne? Erhe vwo ọdaremẹro kpahen urhebro i Baibol na rhọ, na na sabu hẹroso ẹghwanren Ọmemama ọwan. (Jas. 1:5) Omarana, na na sabu riamerhen akpenyerẹn ro vwo omamerhomẹ.—Isa. 48:17, 18. w21.08 17-18 ¶12-13

Orhianẹ wa hwa ne, vwo imwẹro taghene Jehova ọ karorhọ owian wu wian riẹn vrẹn ne. Wu vwobọrhọ owian aghwoghwo na rhẹ oruru. Wu diẹn ebẹnbẹn buebun ne—tobọ te eri lẹrhẹ ẹhọn seriotọre—wu nyalele irhi egbagba i Baibol na, wu wian ewian eghoghanren uvuẹn ukoko i Jehova, ji tobọ yono awọrọ. Wu damoma riẹnrioma lele ewene ri homaphia uvuẹn ukoko i Jehova. Wu hobọtua ji ha urhebro rẹn awọrọ ọke aye e vwobọrhọ owian Uvie na vuọnvuọn. Jehova o vwo ẹguọlọ kpahuọn omamọ fọkime wu vwo atamwu. O veri taghene ọ “nyajẹ ihworho enẹyen ri vwo atamwu vwo-o”! (Ps. 37:28) Jehova ọ yọ imwẹro ọnana: ‘Bọmọke ẹton ọnọ ọnọ fon, mi na ji rha hobọtua.’ (Isa. 46:4) Omarana, wu vwe roro taghene fọkime wa hwa ne, wa rha ghanren uvuẹn ukoko i Jehova-a. Wu ghanranren omamọ! w21.09 3 ¶4

Jehova o dje arodọmẹ phia fọkiẹ ẹghwanren ọnẹyen. Baibol na ọrhọ ta, “Ẹghwanren ro nẹ oberun rhe na,” ọ “vuọnren rhẹ arodọmẹ ọrhẹ obọdẹn emamọ.” (Jas. 3:17) Jerẹ Ọsẹ ro vwo ẹguọlọ, Jehova o rheri taghene emọyen a mẹrẹn erere nẹ arodọmẹ ọnẹyen. (Isa. 49:15) Arodọmẹ ro nẹ odjuwu rhe, ọ lẹrhẹ aye vwo ifiẹrorhọ udabọ ijẹgba. Omarana, ẹghwanren i Jehova ro vwo vwoba, no mwuien dje arodọmẹ phia uvuẹn erhirhiẹ ro fori. Uvwre ọke owu na, Jehova o rhe erhirhiẹ ro no jo dje arodọmẹ phia. Ọrẹ ẹghwanren, Jehova o vwo dje arodọmẹ phia orhianẹ ono mevirhọ ọrẹ ene kwenu rẹn ọdanda-an. Orhianẹ odibo i Jehova ọ ha arudo brorhiẹn ro no nyerẹn akpọ ijẹfuọn. Me ye ne ruo? Paul ọrhọ ta “Are i vwe kwomakugbe” ohworho ọrana-a. (1 Cor. 5:11) E le iruedandan ri kwe ghwẹriẹ nẹ ukoko na. Ofori na kpare idjaghwẹ ọrana neneyo a sabu sẹrorẹ imizu ukoko na, ne ji ruẹ ukoko i Jehova fon. w21.10 9-10 ¶7-8

Ọwan a ga i Jehova ọke arha hobọtua owian Uvie na rhẹ itetoro ọwan. Ofori ne emọ Israel i ha ẹghẹlẹ vwe i Jehova, ọke aye e riẹ orẹ sansan. (Deut. 16:16) Aye ina ha ẹghẹlẹ rhe sekpahen erhirhiẹ aye. Omarana, aye ne dje ọdaremẹro aye phia fọkiẹ ekwakwa ri Jehova o ru rẹn aye. Marhẹ ene ru dje ẹguọlọ ọrhẹ ọdaremẹro phia rẹn Jehova fọkiẹ ọsoso oborẹ o ruẹ rẹn ọwan? Izede owu yẹ, nyoma re ne toro igho rẹn ukoko ra havwọ, ọrhẹ owian akpọ ephian lele erhirhiẹ ọwan. Ọnyikọ Paul ọrhọ ta: “Orhianẹ omwemẹ na ọ havwiẹ vwẹre, ene rhiabọ haye orhianẹ maido sekpahen oborẹ ohworho o vwori, orhiẹ oborẹ ohworho o vwo vwo-o.” (2 Cor. 8:4, 12) Jehova o vwo ọdaremẹro okokodo kpahen itetoro ro nẹ ẹhẹn rhe re toro, orhianẹ ọ tobọ bun dede-e.—Mark 12:42-44. w22.03 24 ¶13

Ekpako i sabu tiẹ edamuni ephian rẹ imizu ukoko na a dẹrughwaroghwẹ nie-e. Udabọ ọrana, Jehova ọ guọlọre taghene ekpako i ruẹ ekete omẹgbanhon aye o teri, ha urhebro ọrhẹ ẹruete rẹn igegede yi. Marhẹ ekpako ra wian gbanhan ine ru ha userhumu phia? Nyalele udje ọnyikọ Paul. Paul ọ guọlọ izede jiri imizu ukoko na ji bọn aye gbanhon. Omarana, o ji fo nẹ ekpako i hẹrokele udje yi, nyoma aye ina hẹrote imizu ukoko na izede ẹguọlọ. (1 Thess. 2:7) Paul ọ yẹ imizu na imwẹro taghene ọye ọrhẹ Jehova i vwo ẹguọlọ kpahen aye. (2 Cor. 2:4; Eph. 2:4, 5) Paul ọ dabu hẹrote imizu ukoko na, ji lele aye ghwọghọ ọke kugbe. Ọye o djephia taghene ọ hẹroso aye nyoma rọ ta kpahen ovwiẹlẹme ọrhẹ imwofẹn ro vwori. (2 Cor. 7:5; 1 Tim. 1:15) Ọrẹn, Paul ọ tẹnrovi ebẹnbẹn ye-en. Ukpomaran, ọ guọlọ ha userhumu rẹn imizu na. w22.03 28 ¶9-10