Ныхас райдай, ӕмӕ уе ’хсӕн хид сараз!
АЛЧИДӔР дзурын зоны, ӕмӕ уымӕ гӕсгӕ искӕимӕ ныхас кӕнын ӕнцон у, нӕ? Ма зӕгъ! Искӕимӕ, уӕлдайдӕр та ӕнӕзонгӕ адӕймагимӕ, аныхас кӕнын кӕй хъӕуы, ӕрмӕст уыцы хъуыдыйӕ дӕр бирӕтӕ стыхсынц. Сӕ сӕры алыхуызон фарстатӕ фӕзыны: «Куыд ӕм сдзурон? Цӕуыл хъуамӕ аныхас кӕнӕм? Цы мӕ ахъуыды кӕндзӕн?» Адӕймаг ӕфсӕрмыгӕнаг куы вӕййы ӕмӕ ныхас кӕнын куы нӕ фӕуӕнды, уӕд ӕй ахӕм хъуыдытӕ сӕ быны скӕнынц. Цымӕ куыд хъуамӕ бакӕна?
Зӕгъӕм, горӕты автобусмӕ ӕнхъӕлмӕ кӕсыс. Ӕризӕр, хур фӕныгуылы ӕмӕ йӕ фӕлмӕн тынтӕй бӕстӕ алыхуызон ахорӕнтӕй сахуырста. Дӕуӕй цалдӕр къахдзӕфы фалдӕр лӕууы ӕнӕзонгӕ адӕймаг, бӕрӕг у, хъуыдыты кӕй ацыд. Уӕ дыууӕйы йеддӕмӕ дзы ӕндӕр ничи ис. Цы уыдзӕн дарддӕр? Уе ’хсӕн къул сырӕздзӕн ӕви хид – хъусӕй лӕудзыстут ӕви ныхас кӕнын райдайдзыстут?
«Адӕм фӕзӕгъынц, зӕгъгӕ, дам, горӕты асфальт ӕмӕ бӕрзонд хӕдзӕртты йеддӕмӕ ницы фендзынӕ,– зӕгъыс ды,– фӕлӕ-ма акӕс, цы рӕсугъд хурныгуылд у! Цы хъӕуы схъомыл дӕн, уым дӕр-иу афтӕ рӕсугъд уыди». Афтӕмӕй, зӕгъӕн ис, ӕмӕ уе ’хсӕн хид аразын райдыдтай! Фылдӕр хатт афтӕ вӕййы, ӕмӕ адӕймаг дӕр цыдӕр фӕзӕгъы, ӕмӕ уӕд хид дыууӕрдыгӕй баиу вӕййы. Кӕй зӕгъын ӕй хъӕуы, ныхас кӕнын алкӕй нӕ бафӕнды. Фӕлӕ куыдфӕнды ма уа, уӕддӕр ды бацархайдтай, цӕмӕй аныхас кӕнат. Ӕмӕ уый тыххӕй скодтай, уӕ дыууӕйӕн дӕр ӕхсызгон цы у, уый кой – рӕсугъд хурныгуылды кой. Рӕсугъд хурныгуылд кӕй зӕрдӕ ма бацагайа, ахӕм адӕймаг, ӕвӕццӕгӕн, нӕй.
Фӕлӕ ныхас кӕнгӕйӕ хъуамӕ дӕхи иу хъуыддагӕй хизай – дӕхи кой кӕнынӕй. Ныхас цӕуыл уыдзӕн, уый хъуамӕ адӕймагӕн цымыдисаг уа, ӕмӕ йын дӕ хабӕрттӕ цымыдисаг уыдзысты, уый та зын зӕгъӕн у. Иухатт, дам, йӕхицӕй тынг буц чи уыд, иу ахӕм актер йе ’мбалмӕ бацыд ӕмӕ, дам, ын сахаты бӕрц фӕдзырдта, фӕстаг хатт куы фембӕлдысты, уӕдӕй фӕстӕмӕ йыл цы хабӕрттӕ ’рцыд, уыдон. Стӕй, дам, ын афтӕ: «Цӕй, мӕ кой кӕнын фаг у. Зӕгъ-ма, фӕстаг хатт цы кинойы ахъазыдтӕн, уымӕ кастӕ?» Уӕдӕ ӕдзух дӕхи кой ма кӕн.
Дӕхиуыл кӕнӕ, цы сарӕзтай, ууыл ма ныхас кӕн, фӕлӕ, зӕгъӕм, цы ’рцыд кӕнӕ цы хъуамӕ ’рцӕуа, ууыл, йе та боныхъӕдыл, науӕд, дунейы цы хабӕрттӕ цӕуы ӕмӕ уӕ дыууӕмӕ куыд хауынц, ууыл.
Фӕлӕ дын адӕймагимӕ иумӕйаг ныхасаг уа, уый иу хъуыддаг у. Бынтон ӕндӕр хъуыддаг та у йӕ кой афтӕ ракӕнын, ӕмӕ адӕймаджы ууыл ныхас кӕнын бафӕнда. Цӕуыл дзурыс, уый дӕу куыд цымыдис кӕны, уый дӕр афтӕ хъуамӕ бацымыдис кӕна. Уый тыххӕй дӕ бон цы у саразын? Зӕрдиагӕй дзур. Кӕд афтӕ разына, ӕмӕ цӕй кой ракодтай, уый йӕ цымыдис кӕны, уӕд ӕм фарстатӕ ратт. Куыд хъуыды кӕны, уый тыххӕй фылдӕр базон. Хорз ныхас уын куы бацайдагъ уа, уӕд уый уӕ дыууӕйӕн дӕр ӕхсызгон уыдзӕн.
ХЪУСЫН ЗЫН У ӔВИ НӔ?
Цӕмӕй ныхас хорз рауайа, уый тыххӕй ӕрмӕст дзурын фаг нӕу – хъӕуы хъусын дӕр. Фӕлӕ, хъыгагӕн, иуӕй-иутӕ хъусын нӕ зонынц. Адӕймагмӕ хъусгӕ нӕ фӕкӕнынц, фӕлӕ йын дарддӕр цы зӕгъой, ууыл фӕхъуыды кӕнынц ӕмӕ йӕ куыд зӕгъой, уымӕ гӕппӕввонгӕй фӕлӕууынц. Стӕй, цы фӕзӕгъынц, уый арӕх вӕййы бынтон ӕндӕр цӕйдӕр тыххӕй. Ӕмӕ уӕд афтӕ зӕгъӕн нал вӕййы, ӕмӕ дыууӕ адӕймаджы кӕрӕдзиимӕ ныхас кӕнынц – алчи сӕ йӕхи ныхас фӕкӕны. Ӕвӕдза, Библи куыд раст зӕгъы: «Рӕвдз ут байхъусынмӕ, дзурынмӕ... та тагъд ма кӕнут» (Иак. 1:19).
Адӕймаг хъусын кӕй фӕзоны, уый йӕ уӕздандзинадыл дзурӕг вӕййы. Уый цӕттӕ вӕййы иннӕйы хъуыдымӕ байхъусынмӕ ӕмӕ ахъуыды кӕны, мыййаг ӕй ныр йӕхи хъуыды дӕр фӕивын нӕ хъӕуы. Уымӕй бӕрӕг вӕййы, лӕмбынӕг кӕй фӕхъусы. Адӕймаг цыфӕндыйӕ дӕр йӕхионыл куы лӕууа ӕмӕ, иннӕйы хъуыды хуыздӕр кӕй у, ууыл куы нӕ сӕтта, уӕд та йын искӕимӕ ныхас кӕнын зын уыдзӕн. Ӕцӕгдӕр, хорз ныхас рауайдзӕн, чи ныхас кӕны, уыдон кӕрӕдзимӕ лӕмбынӕг куы хъусой ӕмӕ сӕ хъуыды фӕивынмӕ цӕттӕ куы уой, ӕрмӕстдӕр уӕд.
Лӕмбынӕг хъусын уӕлдай ахсджиаг у бинонты царды. Искуы дын афтӕ уыди, ӕмӕ дӕ цардӕмбалӕн цыдӕр радзырдтай, ӕмӕ йын йӕ дзуаппӕй бамбӕрстай, ӕппындӕр дӕм кӕй нӕ хъуыста? Адӕймагӕн уый хъыг куыннӕ уыдзӕн. Уӕдӕ цӕмӕй бинонтӕ амондджын уой, уый тыххӕй ӕргом ныхас кӕнын ӕнӕмӕнг у. Лӕг ӕмӕ ус кӕрӕдзийӕн, сӕ зӕрдӕйы цы ис, уый куы ’ргом кӕной, уӕд кӕрӕдзийыл сӕ зӕрдӕ дардзысты ӕмӕ кӕрӕдзийыл ӕууӕнддзысты.
Хъыгагӕн, иуӕй-иутӕ иннӕтимӕ зӕрдӕбын ныхас стӕм хатт йе та бынтондӕр нӕ фӕкӕнынц. Ӕмӕ куы фӕдзурынц, уӕддӕр фӕкӕнынц ӕлхыскъ ныхас ӕмӕ иннӕты зӕрдӕтӕ фӕриссын кӕнынц. Ахӕм адӕмимӕ ӕнцон нӕ вӕййы, уымӕн ӕмӕ дӕ сӕ цыргъ ӕвзагӕй кӕд барӕхойдзысты, уый бӕрӕг нӕ вӕййы. Библи дӕр уымӕн зӕгъы: «Ӕнӕрхъуыды адӕймагӕн йӕ ныхӕстӕ сты карды цӕфау». Уӕдӕ бирӕ хуыздӕр уыдзӕн, ацы уынаффӕмӕ куы хъусӕм: «Уӕ дзыхыныхас алкӕддӕр уӕд фӕлмӕн ӕмӕ зӕрдӕмӕдзӕугӕ, цӕмӕй зонат, кӕмӕн цавӕр дзуапп раттын хъӕуы, уый» (Ӕмб. 12:18). Ӕцӕгдӕр, адӕймаг фӕлмӕнӕй ныхас кӕнын куы зона, уӕд иннӕты зӕрдӕтӕ никуы фӕриссын кӕндзӕн ӕмӕ сын сӕ кад дӕлӕмӕ никуы кӕндзӕн (Кол. 4:6).
Уӕдӕ алкӕддӕр цӕттӕ у аныхас кӕнынмӕ. Къултӕ пырх кӕнын ӕмӕ хидтӕ аразынӕй ма тӕрс. Ныхас кӕныны тыххӕй иу ӕмбисонд афтӕ зӕгъы, «зӕрдиаг ныхас зӕрдӕйӕ цӕуы ӕмӕ зӕрдӕмӕ хъары», зӕгъгӕ. Цӕй уӕдӕ дӕ «зӕрдиаг ныхасы» фӕрцы иннӕтимӕ зонгӕ кӕн ӕмӕ иннӕтӕн дӕр уыцы фадат дӕтт, цӕмӕй дын дӕхи дӕр базоной. Ӕмӕ ма ноджыдӕр иу хъуыддаг: адӕймаджы-иу ныхӕсты бын ма фӕкӕн – ӕрлӕууын кӕд хъӕуы, уый зон!