Kapitulo 9
Say Sipan na Dios ed “Kaaro” To So Mangugungguna La ed Saray Nilaksalaksa
1, 2. (a) Anton makaaron siglaotan so ginmapo lan mankukurang a para ed kagunggunaan na saray nilaksalaksa? (b) Akin a si Abraham so akayarin magmaliw a kaaro na Dios?
1 Masulok a 1,950 taon lan linmabas et sakey a tuan kaaro na amin a katooan so angikuan: “Anggapo so walaan na babaleg ya aro nen say saya, a say sakey et isuko to so kamarerwa to a nisesengeg ed saray kakaaro to.” (Juan 15:13) Say managsalita, si Jesus, so sakey a kapolian na sakey a toon tinawag na kaaro na sankatalunggaringan a Sakey ed amin a talba, si Jehova a Dios. Sayan makaaron siglaotan, anggaman nayarin ompatnag ya ag-onnepeg, so ginmapo lan mankikimey diad kagunggunaan na saray nilaksalaksa.
2 Siopa so too ed kadaanan iran panaon ya akagamor na nagkalalo ed sikatayo lapud pikakaaro to ed Dios? Sikato si Abraham, sakey a kapolian nen toon Sem, a sakey ed saray niliktar ed sankagloboan a Delap ed agew nen Noe. Si Abraham so linmoob diad impisiglaotan ed Dios, ya impatnag toray kalidad na sakey a tuan kaaro. Tinenyeg na aro tan pananisia, si Abraham so kinmiwas a mitukoyan ed linawa na Dios, tan nisengeg ed sayan rason et ibabaga na managsulat na Biblian Santiago: “Say kasulatan so asumpal a mangibabaga: ‘Si Abraham so angiteen na pananisia ed si Jehova, tan nibilang ed sikato a bilang inkatunong,’ tan sikato so atawag na ‘kaaro nen Jehova.’”—Santiago 2:23.
3, 4. (a) Anto so mangiyilustra no panon so impamablin tuloy nen Jehova ed pananisia tan talek ya inteen nen Abraham ed sikato? (b) Diad antoran salita so angitarokan nen Jehova na balikas to ed Isaias 41:8 diad kapantokan?
3 Saman a laki na pananisia tan kiwas so nanlapud syudad na Ur na saray Kaldeo, tan sikato so inmunan atawag na Hebreo. (Genesis 14:13) Sayan designasyon so sinmabin inmaplika ed saray kapolian na nasyon na Israel. (Filipos 3:5) Nisengeg ed impanggawa to ed si Abraham a kaaro, si Jehova a Dios met so inloob to ed amin iran maapit a pamaakaran To. Saya so impanengneng na nisulat ed Genesis 18:17-19.
4 Satan so mangiyilustra no panon so impamablin tuloy nen Jehova a Dios ed pananisia tan talek nen Abraham ed sikato, a nansumpal ed agnasuppiat a katutulok nen Abraham. Sirin anggapo so kibabaing odino ikerew na dispensa, pinantokan nen Jehova so balikas to ed nasyon na Israel diad impangikuan: “Balet sika, O Israel, so aripen ko, sika, O Jacob, a pinilik, say bini nen Abraham a kaarok.”—Isaias 41:8.
Say Abrahamicon Sipanan So Inmipekto
5, 6. (a) Anton sipanan so ginawa nen Jehova ed si kaaro ton Abraham? (b) Diad arap na anton mansumlangan a sirkumstansya a say Dios so nanggawa na sakey a sipan ed kaaro to nipaakar ed sakey a “bini”?
5 Say kalaknab ya akabedberan na sakey ed sakey a maaron kaaro a pangitontonan ed sakey so niyalimbawa ed katuaan a say Soberano na Talba, si Jehova, so nanggawa na sakey a sipanan ed sayan too lambengat, si Abraham. Diad Genesis 15:18 et nabasa tayo: “Diad satan ya agew et akigawaan nen Jehova ed si Abram [Abraham] na sakey a sipanan, a kuanto: ‘Diad binim et sayan dalin so iter ko, manlapud ilog na Ehipto ya angga ed baleg ya ilog, say ilog na Euprates.’”
6 Say Euprates so ilog a binaliw nen Abraham tan say sankaabungan to ya onloob ed Insipan a Dalin. Diad samay panaon na imbaliw, si Abraham so andian na anak, anggaman adampot to la ed saman so edad a 75, tan say asawa to so linmampas la ed edad na panaganak. (Genesis 12:1-5) Ingen, diad arap na ontan a mansumlangan a sirkumstansya, imbaga na Dios ed si matulok ya Abraham: “Ontangay ka, ipangasim, ed katawenan tan bilangen moray bibitewen, no nayarian mo ran bilangen. . . . Sirin ontan so pagmaliwan na binim.”—Genesis 15:2-5.
7. (a) Anto so akatawagan na sayan sipanan? (b) Diad anton taon so inyepekto to tan diad anton agawa ed bilay nen Abraham? (c) Panon karakel na taon sakbay ya agawa so Ganggan a sipanan ed nasyon na Israel?
7 Say sipanan a ginawa na Dios ed “kaaro” to so tawagen tayo na Abrahamicon sipanan. Satan a sipanan so inmipekto nen 1943 K.K.P. sanen si Abraham so akipakna ed saray nakakaukolan ed sipanan na Dios tan binaliw to so Euprates diad dalan ton mamaarap ed Insipan a Dalin. Diad saman a taon et si Jehova a Dios so naobligan mamapalar ed si andian na anak ya Abraham na “bini.” Say Ganggan a kayarian na sipanan a ginawa ed nasyon na Israel ed Palandey Sinai so sinmabi ed 430 taon ed saginonor, nen 1513 K.K.P.—Genesis 12:1-7; Exodo 24:3-8.
Niarum So Ganggan na Sipanan ed Abrahamicon Sipanan
8. (a) Anto so gagala na Ganggan a sipanan? (b) Kasin say Ganggan a sipanan so angekal na kakanaan ed Abrahamicon sipanan?
8 Diad saman a panaon, saray kapolian nen Abraham ed panamegley nen ilalak ton Isaac so nagmaliw a bulos a totoo. Say nasyon na Israel so niliktar a nanlapud Ehipto tan nitonton ed Palandey Sinai ed Arabia. Diad panamegley nen Moises a bilang manamegley, sikara so nitarok ed Ganggan na sipanan ed si Jehova a Dios. Lapud saraman ya Israelitas so silalaman lan kapolian na “kaaro” nen Jehova, si Abraham, anto a peteg so gagala na saman a Ganggan na sipanan? Sikato so manserbi a bilang sakey a salimbeng ed pinilin totoo nen Jehova. Say Ganggan na sipanan so ag-angekal ed Abrahamicon sipanan, anggamano impatnag to a say nasyon na Israel so nankasalanan ed impakasumlang ed liwawa na ayadyarin ganggan na Dios.—Galacia 3:19-23.
9, 10. (a) Panon a saray kapolian nen Abraham so manliknan inkalapagan nipaakar ed “bini” a diad panamegley to et amin na saray nasyones so napapalar? (b) Kasin saray panag-isip da so nansumpal a maabig?
9 Piguratibon panagsalita, saray Israelitas so nagmaliw ya “ananak” na satan a Ganggan na sipanan. Alikna ra a lapud sikara so silalaman a kapolian nen Abraham, et sikara so automatikon nagmaliw a “bini” a diad panamegley to et amin na saray nasyones so napapalar. Kasin nansumpal ya onia so kipapasen? Andi! Natan, ngalngalin 3,500 taon ed saginonor, nanengneng tayo so independentin sekular a Republika na Israel, balet sikato so mibabakal ed bilay to diad utel na dakel iran manbubusolan a nasyones.
10 Sirin say pagmaliw a sakey a proselitan Judio natan diad pagmaliw a kabiangan na “bini” nen Abraham diad kabendisyonan na amin a katooan so aliwan paraan nen Jehova. Anto, sirin, so agawa?
11. Panon so impangipaliwawa nen apostol Pablo no anto so agawa ed saray ilalak nen Abraham ed laman?
11 Ipapaliwawa nen apostol Pablo so pamaakaran ed sikatayo, a kuanto: “Nisulat a si Abraham so akagamor na duaran ilalak, sakey ed aripen a bii [Hagar] tan sakey ed bulos a bii [Sara]; balet say sakey ed aripen a bii so peteg a nianak ed pamaakaran na laman, say sananey ed bulos a bii so diad panamegley na sakey a sipan. Sarayan bengatla so ontalindeg a bilang simbolikon drama; lapud sarayan bibii et kabaliksan da so duaran sipanan, say sakey so nanlapud Palandey Sinai, a mangitarok na saray anak a para ed kaaripen, tan sikato si Hagar. Natan sayan Hagar et kabaliksan to so Sinai, sakey a palandey ed Arabia, tan sikato so mipetekan ed Jerusalem natan, lapud sikato so naaripen a kaiba toray anak to. Balet say Jerusalem ed tagey so bulos, tan sikato so ina tayo.”—Galacia 4:22-26.
12. Diad siopa so pipetekan na aripen a biin Hagar?
12 Say Jerusalem a kapetekan na aripen a biin Hagar so mangaraldalin, unong ta inukopaan na saray silalaman a Judios. Diad saray agew nen Jesu-Kristo, saman so kabisera na nasyon na Israel tan wala ed silong na Ganggan na sipanan. (Mateo 23:37, 38) Legan a say Ganggan na sipanan a pinegleyan nen Moises so siansia nin mankukurang, say silalaman ya Israel so nanengneng a kabiangan na muyongan nen Jehova. Sirin nayarin inretrato na sakey a bii, diad panamegley nen Hagar a biin aripen nen Sara.
Saray Tuan Anak na Abrahamicon Sipanan
13. (a) Anto so kapetekan na asawa nen Abraham, si Sara? (b) Akin a “say Jerusalem ed tagey” so atawag a “bulos”?
13 Diad biek a dapag, “say Jerusalem ed tagey” et say agnanengneng a mangatatawen a muyongan nen Jehova. Matukoy, nayarin inretrato na sakey a bii, diad panamegley nen Sara, say tuan asawa nen Abraham. Say Ganggan na sipanan so ag-agawa ed sayan muyongan, sirin “say Jerusalem ed tagey” so bulos, a singa si Sara nensaman. Saya so muyongan a mamawala na nisipan a “bini,” tan sikato no akin a satan so nayarin tinawag nen Pablo na “ina tayo.”
14. Kasin say Abrahamicon sipanan so onaplika ed “Jerusalem ed tagey,” tan anto sirin so akatawagan na nailalak-ed-espiritun babangatan nen Jesu-Kristo?
14 Peteg, sirin, say Abrahamicon sipanan so onaplika ed sikato a bilang say simbolikon asawan bii na Babaleg ya Abraham, on, ed sankatalbaan a muyongan nen Jehova diad tagey ed katawenan. Ontumbok a say nailalak-ed-espiritun babangatan nen Jesu-Kristo so, singa si apostol Pablo, saray ilalak, odino ananak, na Abrahamicon sipanan. Ituloy nen Pablo so mankatunongan ed ontan a dalan, a kuanto:
15. Anto so ibaga nen apostol Pablo ed Galacia 4:27-31 no nipaakar ed “saray ananak” na Abrahamicon sipanan?
15 “Ta nisulat: ‘Manliket ka, sika a biin lepes ya agmananak; oneyag ka tan onkelyaw kan maksil, sika a biin agnampasakit ed panaganak; ta saray anak na mankibalatar a bii so lalon dakel nen saman so walaan na asawan laki.’ Natan sikatayo, agagi, so ananak a kayarian na sipan a singa si Isaac. Balet singa ed saman a say sakey a nianak ed nengneng na laman so ginmapon mamasegsegang ed samay sakey a nianak ed nengneng na espiritu, ontan met natan. Anggaman kuan, anto so ibabaga na Kasulatan? ‘Pataynanen so aripen a bii tan say anak to, ya agnayarin say anak na aripen a bii so magmaliw a mananawir a kaiba na anak na bulos a bii.’ Sirin, agagi, sikatayo so ananak, na aliwan aripen a bii, noagta anak na bulos a bii.”—Galacia 4:27-31; Isaias 54:1.
16. Anto so ipapasakbay na simbolikon drama ed kadaanan iran panaon no nipaakar ed Ganggan a sipanan, a saya so manaynan ed anton mansiansia?
16 Sirin saman a simbolikon drama ed kadaanan iran panaon so angipasakbay a si Jehova a Dios, say Babaleg ya Abraham, so mangigana ed Ganggan a sipanan a nagawa ed Israel diad Palandey Sinai. Diad onia et say niarum (say Ganggan a sipanan) ed Abrahamicon sipanan so nabawas, odino naekal, a nakeraan lambengat so Abrahamicon sipanan a pati say sipan to ed sakey a “bini” a diad panamegley to et amin a pamilya na dalin so nabendisyonan.
17. (a) Panon kabayag so impantultuloy na Ganggan a sipanan? (b) Akin a si Jesu-Kristo so manunan kapolian nen Abraham? (c) Say impagmaliw nen Jesus a Manunan Ahente na Dios diad kabendisyonan na amin a pamilya ed dalin so mandepende ed anto?
17 Sirin say niarum a Ganggan a sipanan so mantultuloy ya anggad onsabi so nisipan a “bini,” tan saya so apaneknekan a si Jesu-Kristo. Diad panamegley na madibinon milagro, sikato so nagmaliw a silalaman a kapolian nen Abraham. Sikato so nagmaliw a manunan kapolian na saman a patriarka. Sikato so aliwa lambengat a silalaman a kapolian nen Abraham noagta sikato so Anak na Dios, tan sirin sakey ya ayadyarin too, sakey a nansiansian “matoor, andi-kasalanan, andi-tilol, nibiig a manlapud saray makasalanan.” (Hebreos 7:26) Anggaman kuan, say impagmaliw ton Manunan Ahente na Dios a para ed kabendisyonan na amin a pamilya ed dalin so mandepende diad pangibagat to ed ayadyarin atooan a bilay to tan say pangiyaplika ed kablian na saya a nisesengeg ed amin a katooan. Diad ontan a dili-ton-bagat, sikato so manserbi a bilang baleg ya Atagey a Saserdote nen Jehova, a mangisaklang na sakey a bagat ya akasumpal ed amin a madibinon nakakaukolan.
Nipasak So Ganggan a Sipanan ed Panamairapan a Kiew nen Jesus
18. (a) Diad siopa so ununan kipresentaan na saray gungguna ed dondon bagat, tan akin? (b) Anto so nagmaliwan nen Jesus?
18 Saray gungguna ed sayan dondon bagat so nipresentan inmuna a nisesengeg ed Judion nasyon, a si Jesus so nagmaliw a sakey a membro diad mamilagron inkianak ed panamegley nen birhen Maria. Saya so makanakanan nakaukolan, lapud saray Judios so wala ed silong na doblen kondenasyon na patey. Panon ya ontan? Ununa, sikara so kapolian nen makasalanan ya Adan, tan komadua, sikara so, lapud agda inkayadyari, nagmaliw a naayew diad insaew dan manbilay a matukoy ed Ganggan a sipanan ed Dios. Anggaman kuan, si Jesus so nagmaliw ya ayew ed sikara. Diad panamegley na inkipasak to ed panamairapan a kiew ya anggad inatey, sikato so akayarin mangekal na ayew a manlapud “abalang a karnero na abung na Israel.” Nen 33 K.P., say Ganggan a sipanan so nipasak ed panamairapan a kiew nen Jesus, tan say Judion kasimpukokan ed silong na saman a temporaryon Ganggan a sipanan so akaputan, abural.—Mateo 15:24; Galacia 3:10-13; Colosas 2:14.
19. (a) Anton balon kasimpokukan so nilukas, tan anto so ikarga to? (b) Saramay nitarok ed balon kasimpokukan sirin so magmaliw ya anto?
19 Sirin sakey a balon kasimpukokan so nakaukolan a nalukasan pian napaloob so espiritual a karnero na napaolin Maabig a Pastol, si Jesu-Kristo. Say dilin-managsakripisyon Maabig a Pastol so simboliko met a puerta na sayan balon kasimpukokan. (Juan 10:7) Saramay nitarok ed sayan balon kasimpukokan ed leksab na Maabig a Pastol so magmaliw a nailalak-ed-espiritun ananak na Babaleg ya Abraham tan sirin kabiangan na “bini” To. (Roma 2:28, 29) Tua ed sayan katuaan, legan na sarayan kaunoran ya agew et sakey a nakdaan na satan ya espiritual a “bini” so manseserbin bilang sakey a bendisyon ed ondaraak a nilaksalaksan totoo ed masulok a 200 daldalin.