Watchtower ONLINE YA LIBRARYA
Watchtower
ONLINE YA LIBRARYA
Pangasinan
  • BIBLIA
  • PUBLIKASYON
  • ARAL
  • w89 6/1 p. 8-13
  • No Anto So Kabaliksan na Aro ed Dios

Anggapoy available ya video ed pinilim.

Pasensya la, walay error na video.

  • No Anto So Kabaliksan na Aro ed Dios
  • Say Panag-bantayan Mangipapalapag na Panarian nen Jehova—1989
  • Subheading
  • Miparan Topic
  • Panangusar ed Krus diad Relihyon
  • Krus nen Constantino
  • Galgalangen So Instrumento na Patey?
  • Itandoro So Apuyanan a Salita
  • “Sumpalen Iray Ganggan To”
  • Nepeg Kasin Mangusar na Krus Iray Kristiano Diad Panagdayew Da?
    Anto so Peteg ya Ibabangat na Biblia?
  • Kasin Diad Krus Inatey si Jesus?
    Ebat ed Saray Tepet ed Biblia
  • Akin et Agmanguusar na Krus Iray Tasi nen Jehova?
    Mabetbet ya Itetepet Nipaakar ed Saray Tasi nen Jehova
  • Krus
    Onliing!—2017
Say Panag-bantayan Mangipapalapag na Panarian nen Jehova—1989
w89 6/1 p. 8-13

No Anto So Kabaliksan na Aro ed Dios

“Saya so kabaliksan na aro ed Dios, a sumpalen tayoray ganggan to.”​—1 JUAN 5:3.

1. Panon so nepeg a pangipanengneng tayo na aro ed Dios, tan anto so pansumpalan?

NIPAAKAR ed obligasyon a saray totoo so nepeg a mandayew ed Dios, inkuan nen Jesus: “Nepeg mon aroen si Jehova a Dios mo ed interon pusom tan ed interon kamarerwam tan ed interon nonot mo.” (Mateo 22:37) Panon so nepeg a pangipatnag tayo ed sayan aro? Onebat so Biblia: “Saya so kabaliksan na aro ed Dios, a sumpalen tayoray ganggan to.” (1 Juan 5:3) Dingan na anton maabig a resulta ed saraman so manggawa? Inkuan nen Juan: “Saman so mansiansia ed aro so mansiansian mikasakey ed Dios.”​—1 Juan 4:16b.

2. Siopa lambengat so nepeg a mangawat na panagdayew tayo?

2 No inaro tayo so Dios, agtayo iter so panagdayew tayo ed anggan anton pinalsa, mabilay odino inatey, noagta diad Dios lambengat. (Lucas 4:7, 8) Si apostol Pedro, tan anggan say sakey ya anghel, so ag-angawat na panagdayew a manlapud totoo. (Gawa 10:25, 26; Apocalipsis 22:8, 9) Ontan met, impanengneng nen Jesus a say ina to, si Maria, so nepeg ya ag-ikdan na anggan anton panagdayew a panangigalang, lapud say ontan so betang lambengat na Dios. (Lucas 11:27, 28; Juan 2:3, 4; Apocalipsis 4:11) Say lingon kipaarapan na panagdayew na sakey so mansumpal diad pisumlangan ed saray ganggan na Dios, lapud “anggapo so makapagmaliw ya aripen ed duaran katawan.”​—Mateo 6:24.

Panangusar ed Krus diad Relihyon

3. Panon so panmoria na Kakristianoan diad panangusar ed krus?

3 Wala ra met iray aliwan mabilay a bengatla a no sikara so dayewen so nayarin mangitonton diad pakabuyak ed saray ganggan na Dios. Sakey ed saray sankaprominentian et say krus. Diad saray siglos et sikato so inusar na totoo ed Kakristianoan bilang kabiangan na panagdayew da. Tatawagen na The New Encyclopædia Britannica so krus a “say prinsipal a simbolo na Kristianon relihyon.” Diad sakey a kaso ed Gresya, say Griegon Iglesian Ortudoks so angikuan a saraman so mangipulisay ed ‘Masanton Krus’ so aliwan Kristiano. Balet kasin say krus so peteg a sakey a Kristianon simbolo? Iner so nanlapuan to?

4, 5. (a) Anto so ibaga na sakey a diksionario nipaakar ed salitan stau·rosʹ, a nipatalos a “cross” ed arum iran Biblian Ingles? (b) Iner so nanlapuan na panangusar ed krus?

4 Say instrumento ed impatey nen Jesus so akabatan ed saray balikas ed Biblia, a singa say wala ed Mateo 27:32 tan 40. Ditan et say Griegon salitan stau·rosʹ so nipatalos a “cross” ed nanduruman Biblian Ingles. Balet anto so kabaliksan na stau·rosʹ nen inmunan siglo sanen say Griegon Kasulatan so nisulat? Say An Expository Dictionary of New Testament Words, nen W. E. Vine, so angikuan: “Ipapanengneng na . . . stauros, manuna, so sakey a maptek a pasindeg odino palitek. Diad ontan et saray nankasalanan ed ganggan so nipasak diad kapatey. Namparan say noun [stau·rosʹ] tan say berbon stauroō, pangipasak ed sakey a palitek odino pasindeg, so orihinal ya abidbir a manlapud eclesiastikon porma na sakey a duaran kiew a nankurusan. Say itsura na saginonor so walaan na gapoan ed kadaanan a Caldea tan nausar a bilang simbolo na dios a si Tammuz (unong a wala ed uhas na mistikon Tau, say ununan letra na ngaran to) diad satan a bansa tan saray kabangibang a daldalin, a pati say Ehipto.”

5 Ituloy ya ibaga nen Vine: “Diad kapegleyan na koma-3 siglo A.D. saray iglesia so balanglan tinmaynan a nanlapu, odino nanyesyes, ed saray pigaran doktrinan Kristianon pananisia. Ta pian napabaleg so kagalangan na eclesiastikon sistema et saray pagano so naawat ed saray iglesia a nisian a manlapud inkapasimbalo ed panamegley na pananisia, tan naabuloyan a malaknab a mamasiansia ed saray paganon tanda tan simbolo ra. Sirin say Tau odino T, dia ed kaslakan a porma to, a say nansangalan a krus so nileksab, so inadaptan mangitalindeg diad krus nen Kristo.”

6, 7. (a) Manlapud iner so nanlapuan na salitan “krus,” tan akin a say inkausar to ed saray Ingles a Biblia so agnapatunong? (b) Panon so pamekder na impangusar ed Biblian salitan xyʹlon a say stau·rosʹ so sakey a maptek a palitek?

6 Say The Companion Bible, ed leksab na paulon “The Cross and Crucifixion,” so angikuan: “Say salita tayon Ingles a ‘cross’ so patalos na Latin a crux; balet say Griegon stauros so agmankabaliksan na sakey a crux nen say salitan ‘bislak’ et kabaliksan to so sakey a ‘takarang.’ Inusar nen Homer so salitan stauros ed sakey ya ordinaryon palitek odino estaka, odino sakey a piraso na turoso. Tan saya so kabaliksan tan impangusar ed salita diad interon klasiko na Griego. Agton balot kabaliksan so duaran piraso na turoso ya impambangkalangan. . . . Anggapo ed Griegon B[alon] S[ipan] so anggan manutukoy ed duaran piraso na turoso.”

7 Sananey a Griegon salita, xyʹlon, so nausar ed Biblia a manutukoy ed instrumento ya inateyan nen Jesus. Sayan salita so ontulong diad panangipanengneng a say stau·rosʹ so sakey a maptek a palitek ya andian na sangal. A singa ibabaga na The Companion Bible: “Say salitan [xyʹlon] . . . so inkalapagan a mangipapanengneng ed sakey a piraso na sakey a kiew, odino turoso, a para ed pansunglor odino para ed anggan dinan nin arum a gagala. . . . Unong a sayan saginonor a salita [xyʹlon] so nausar a para ed gendat ya stauros, ipapanengneng to ed sikatayo a say kabaliksan na kada sakey so eksakton pareho. . . . Sirin ontan so impangusar ed salitan [xyʹlon] . . . nipaakar ed nengneng na impatey na Katawan, tan nipatalos a ‘kiew’ ed Gawa 5:30; 10:39; 13:29; Galacia 3:13; 1 Pedro 2:24 [King James Version].”

8. Anto so ibabaga na arum a sengegan nipaakar ed krus tan say lapuwan to?

8 Say Pranses a Dictionnaire Encyclopédique Universel (Encyclopedic Universal Dictionary) so mangibabaga: “Diad abayag a panaon et anisia itayo a say krus, impasen a sakey a relihyosonn simbolo, so espesipikon para ed saray Kristianos. Aliwan onia so kipapasen.” Say libron Dual Heritage​—The Bible and the British Museum so angikuan: “Nayarin onsabin sakey a kakebbiewan so pakaamta ya anggapo so salitan singa ontan a singa ‘krus’ diad Griegon Balon Sipan. Say salitan nipatalos a ‘krus’ so naynay a say Griegon salitan [stau·rosʹ] et kabaliksan to so sakey ya ‘estaka’ odino ‘maptek a palitek.’ Say krus so aliwan orihinal a Kristianon simbolo; sikato so sinengeg ed Ehipto tan Constantino.” Ibabaga na New Catholic Encyclopedia: “Say representasyon na mananondon ya impatey nen Kristo ed Golgotha so ag-agawa diad simbolikon arte na inmunan Kristianon siglos. Saray inmunan Kristianos, inimpluensyaan na panangisebel na Daan a Sipan ed saray imbolik a talintao, so masuyat a mangiretrato ed anggan say instrumento na [impatey] na Katawan. . . . Say krus so nagmaliw a nirepresenta ed panaon nen Constantino.”

Krus nen Constantino

9. Panoy inkisiglaot nen Imperador Constantino ed krus?

9 Si Constantino so Romanon imperador a nanggawa na impandaragup diad Konsilyo ed Nicaea nen 325 K.P. tan inimpluensyaan ton mangadapta na agmakasulatan a doktrina a si Jesus so Dios. Saya so ginawa to pian napabiskeg to so imperyo to ed saray pagano tan apostatan Kristiano. Diad sikato et ibabaga na The New Encyclopædia: “Diad impanalo nen Constantino ed Maxentius nen 312, anengneng to so sakey a pasingawey na ‘mangatatawen a tanda’ na krus, a sinisia ton sikato so sakey a madibinon samba diad impanalo to.” Ibabaga to met a kayari to et si Constantino so angiyalibansa diad panangidayew ed krus.

10. Akin ya aliwan makatunongan odino Makasulatan so panisian say Dios odino si Kristo so angiter ed si Constantino na sakey a “tanda” a manasaglawi ed sakey a krus?

10 Anggaman kuan, kasin say Dios so mangiter na sakey a tanda ed sakey a paganon pangulo ya agmanggagawa ed linawa na Dios, tan sakey a paganon tanda ed satan? Binaat nen Jesus iray dilin kabaleyan to diad pankaliktan ed saray tanda. (Mateo 12:38-40) Nagkalalo ni, sayan paganon manuley so amaagus na saray inosenten dala diad saray panagpatey ya armas a para ed itatalona ed pulitika tan, diad saray mapulitikan intrega, inyuksoy to so impamatey ed saray kakanayon tan arum a kakaiba. Diad piduma, imbaga nen Jesus: “Say panarian ko so aliwan kabiangan na sayan mundo. No say panarian ko so kabiangan na sayan mundo, saray ariripen ko so akibakal komon.” (Juan 18:36) Sikato no akin ya ingganggan to ed si Pedro: “Ipawil mo so kampilan ed pasen to, ta amin na saraman so mangala ed kampilan so natawtaw ed kampilan.”​—Mateo 26:52.

11. Anto so anenyeg ed si Constantinon mangiyalibansa diad panangusar ed krus?

11 Ibabaga na libron Strange Survivals nen Constantino tan say krus to: “A wala so totontonen diad kondukta to et mairap a panduaruwaan tayo; say simbolon inletneg to so amaliket ed saray Kristianos diad armada to ed sakey a dapag, tan say [paganon] Gauls ed biek a dapag. . . . Diad saginonor et sikato so pakanodnotan ed pabor diad dios dan agew,” say dios ya agew a dinayew da. Andi, say ‘mangatatawen a tanda’ nen Constantino so andian na pisiglaotan ed Dios odino si Kristo noagta satan so paganismo.

Galgalangen So Instrumento na Patey?

12, 13. Nipaakar ed anto niran arum a rason a say krus so agnepeg a galgalangen?

12 Anggamano ipulisay tayo so ebidensya tan ipasen a si Jesus so pinatey ed sakey a krus, kasin satan so galgalangen? Andi, lapud si Jesus so pinatey a bilang sakey a kriminal, a singa saray totoon impasak ed nantupag a dikingan to, tan say nengneng na impatey to so lingon-angirepresenta ed sikato diad sankaugesan a dalan. Saray inmunan-Kristianos so agnanmoria ed instrumento na inateyan to a bilang sagrado. Say panangigalang ed satan so mankabaliksan na panangigloria ed mauges a gawan ginawa ed satan, say impamatey ed si Jesus.

13 No say sankablian a kaaro yo so pinatey ed palson panamakasalanan, kasin manggawa kayo na sakey ya imahen na instrumento na impamatey (singa bilang say lubir a bitayan odino sakey a silya elektrika odino say riple na saray managpatey) tan insan angub-anguban itan a talintao, manelsel na saray kandila ed arap to, odino isulong ed beklew yo a bilang sakey a sagradon ornamento? Mairap ya isipen so ontan. Ontan, met, ed panangidayew ed krus. Say katuaan a say krus so nanlapu ed pagano so manggawa lambengat ed pamaakaran a lalon mauges.

14. Anton konklusyon nipaakar ed krus so nepeg a nadampot tayo nisesengeg ed ebidensyan sekular tan Biblikal?

14 Say panangigalang ed krus so aliwan Kristiano. Agto ipapanengneng so aro ed Dios odino Kristo noagta ludlureyen to so talindegan da. Susumlangen toray ganggan na Dios a sumpad idolatria. Dadayewen to so sakey a paganon simbolo a manpapaisano bilang Kristiano. (Exodo 20:4, 5; Salmo 115:4-8; 1 Corinto 10:14) Say pangipasen ed sakey a paganon simbolo a bilang sagrado so manumlang ed ganggan na Dios: “Agmipapako ed saray agmananisia. Ta anto ta so piulop na inkatunong ed kaugsan? . . . ‘Agdidiwiten so marutak a bengatla.’”​—2 Corinto 6:14, 17.

Itandoro So Apuyanan a Salita

15. Akin a nepeg tayon ipulisay iray tradisyon ya onsumlang ed Salita na Dios?

15 Ibabaga na saray iglesia a saray gawagawan singa say panangidayew ed krus so kabiangan na “sagradon tradisyon.” Balet sano say tradisyon so misumlangan ed saray Salita na Dios, saraman so mangaaro ed Dios so mangipulisay ed sarayan tradisyon. Say peteg a nakaukolan tayo a para ed tuan panagdayew so nisakup la ed Salita na Dios. A singa insulat nen Pablo ed si Timoteo: “Manlapud inkaugaw et akabatan moray masanton sulsulat, a makayarin manggawa ed sika a makabat ed kilalaban diad panamegley na pananisia ed Kristo Jesus. Amin a Sulat so impuyan na Dios tan makagungguna ed panagbangat, ed panamaat, diad panametek ed saray bengatla, diad panagdisiplina ed inkatunong, pian say too na Dios so nasigpot komon a makayari, nagnap ya akinlongan ed amin a gawan maabig.” (2 Timoteo 3:15-17) Anggapo so ibabaga na Biblia a saray tradisyon a manumlang ed Salita na Dios so sigpot a nakaukolan ed kilalaban.

16. Anto so imbaga nen Jesus ed saray Judion relihyoson papangulo nipaakar ed saray tradisyon da?

16 Say gutgutan ed baetan na Kasulatan tan tradisyon na too so aliwan balo. Kaleganan na panaon a manlapud inkakumpleto na apuyanan a Hebreon Kasulatan ya anggad isabi nen Jesus, saray Judion relihyoson papangulo so angarum na dakel iran insangin tradisyon, a diad saginonor et nisulat ya ag-impuyan na Dios. Saraman a tradisyon so mabetbet a misumlangan ed Kasulatan. Kanian imbaga nen Jesus ed saray relihyoson papangulo: “Akin a luluksoan yo met so ganggan na Dios nisesengeg ed tradisyon yo? . . . Ginawa yo so salita na Dios ya andi-kana lapud tradisyon yo.” Inyaplika to so Salita na Dios ed sikara sanen inkuanto: “Andi kakanaan a sikara so mantutultuloy a mandadayew ed siak, lapud ibabangat daray ganggan na totoo a bilang doktrina.” (Mateo 15:1-6, 9) Diad saray bangabangat to, agbalot nanaon si Jesus manlapud saratan a tradisyon. Say apelo to et diad apuyanan a Salita na Dios.​—Mateo 4:4-10; Marcos 12:10; Lucas 10:26.

17. Akin a nawalaan itayo na talek ed Biblia a bilang mabiskeg a pataga na ilalo tayo?

17 Ag-impudir na Dios so kipreserba na “salita na bilay” diad saray aliwan maligen a kalimaan na saray relihyoson tradisyonalistas. (Filipos 2:16) Imbes, diad panamegley na mabiskeg a masanton espiritu to, impuyan to so kisulat na Biblia ta pian diad “panamegley na panamaligliwa a manlapud Kasulatan et nawalaan itayo komon na ilalo.” (Roma 15:4) Say pangibaga a say Biblia so aliwan kumpleto tan kaukolan tayo so onsaral met ed aliwan-maligen a panagnonot na saray ag-ayadyari, ag-apuyanan a lalaki so panangipulisay ed pakayari na Dios. Peteg, say makapanyarin-amin, makapakelkelaw a Manamalsa na talba so makayarin magmaliw ya autor na sakey a libro! Tan saya so ginawa to pian nawalaan itayo na mabiskeg a pataga na ilalo tayo tan agnakaukolan ya onsaral ed saray tradisyon na totoo a mangitonton ed totoon manumlang ed saray ganggan na Dios. Sirin, ibabaga na Salita na Dios: “Ag-onlalampas ed saray bengatlan nisulat.” (1 Corinto 4:6) Saraman so tuan mangaaro ed Dios so manumpal ed satan a simbawa.​—Nengnengen met so Uliran 30:5, 6.

“Sumpalen Iray Ganggan To”

18. No tuan inaro tayo so Dios, anton ganggan so nepeg tayon tuloken?

18 “Saya so kabaliksan na aro ed Dios, a sumpalen tayoray ganggan to,” so kuan na 1 Juan 5:3. Sanen saraman a ganggan so nilaokan na saray relihyoson papangulo, odino impulisay da ra, odino sinandian da na saray managgutgut a tradisyon na totoo, sirin impaarap da iray patumbok da a misumlangan ed linawa na Dios. Bilang alimbawa, imanoen so sakey a pundamenton prinsipyo na Inkakristiano: aro. Satan so sakey a makanan bangat nen Jesus. Inkuanto: “Nepeg mon aroen so kaabay mo a singa sikan dili.”​—Mateo 22:39.

19. (a) Panon inkamakana ed tuan Kristianos so panaarowan ed balang sinansakey? (b) Diad anton dalan so pidumaan na “balon ganggan” ya inter nen Jesus nipaakar ed aro a manlapud samay daan?

19 Panon inkaimportante iyan panangaro ed kaabay? Imbangat nen Jesus a saray tuan Kristianos so nabidbir diad panamegley na aro ra ed limog dan dili. Inkuanto: “Ikdan takayo na sakey a balon ganggan, a manaarowan so sakey tan sakey ed sikayo; a singa impangarok ed sikayo, pian sikayo met so manaarowan ed balang sinansakey. Diad panamegley na saya et naamtaan dan amin a sikayoray babangatan ko, no walaan kayo na aro ed limog yon dili.” (Juan 13:34, 35) Tua, say Ganggan ed kadaanan ya Israel so angisakup ed sakey a ganggan ya “aroen mo so kaparam a too a singa sikan dili.” (Levitico 19:18) Balet say balo nipaakar ed ganggan nen Jesus et say balikas to a, “singa impangarok ed sikayo.” Saya so angiter na babaleg a biskeg ed Kristianon aro, lapud say sakey a Kristiano so nakaukolan a mabulos ni a mangiter na bilay to a nisengeg ed saray kapananisiaan to, a singa ginawa nen Jesus.

20. Siopa so bibidbiren na kuritan na awaran na sayan siglo a manguunor ed ganggan a “manaarowan ed balang sinansakey”?

20 Sirin, saray tuan ariripen na Dios natan so nabidbir diad panamegley na agnabuyak, manamakasakey a bedber na aro diad internasyonal a kalaknab. Siopa ed panaon tayo so mangipapanengneng na ontan a katutulok ed saray ganggan na Dios ed aro? Siopa so apasegsegang, impangaw, imbantak ed saray kampo na panangipangawan, odino pinatey nisesengeg ta ag-ira mamemben na kampilan a sumpad kapananisiaan​—odino anggan diad saray agmananisia​—ed arum a nasyon? Say rekord na awaran na sayan siglo so onebat: saray Tastasi nen Jehova lambengat.

21. Anton rekord so ginawa na iglesia na Kakristianoan nipaakar ed ganggan ya aroen iray kapananisiaan?

21 Diad biek a dapag, saray relihyon na Kakristianoan so naynay a mamubuyak ed saray ganggan na Dios nipaakar ed aro. Diad amin na saray bakal ed sayan siglo, saray klero na iglesia na Kakristianoan so angitonton ed saray totoo ra a miabet ed saray onsusumpan dapag ed lawak ed bakalan tan manpapateyan so balang sinansakey diad saray nilaksalaksa. Saray Protestante so amatey na kapara ran Protestante, say Katoliko so amatey ed kaparan Katoliko, ingen amin so mangibabaga a sikara so Kristiano. Balet iyabawag na Salita na Dios: “No siopaman so mangibaga: ‘Inarok so Dios,’ tan ingen gulaen to so agi to, sikato so matila. Ta siopaman ya agmangaro ed agi to, agto nayarian ya aroen so Dios, ya agto nanengneng. Tan sayan ganggan a wala ed sikatayo so nanlapu ed sikato, a say sakey a mangaro ed Dios so nepeg a mangaro ed agi to met.”​—1 Juan 4:20, 21.

22. Unong ed salaysay ed 1 Juan 3:10-12, siopa ra anak iray iglesia ed Kakristianoan, tan akin?

22 Ibabaga met na Salita na Dios: “Saray anak na Dios tan saray anak na Diablo so mapatnag ed sayan katuaan: Siopaman ya agmankurang ed inkatunong so agnanlapu ed Dios, nisay saman so agmangaro ed agi to. . . . Nepeg a walaan itayo na aro ed balang sinansakey; aliwan singa si Cain, a nanlapu ed sakey a marelmeng tan pinatey to so agi to.” (1 Juan 3:10-12) Saray iglesia na Kakristianoan so mangibabagan ananak na Dios, balet ta sikara so aliwan ontan, lapud sikara so pirmin onsusumpa ed saray ganggan na Dios ed aro tan ‘papateyen da so agi ra.’ Sikara lambengat so ananak na “marelmeng a sakey.” Sirin, ipapaseseg na Salita na Dios ed saray masimoon ed saratan a relihyon: “Ompaway kayo ed sikato, baley ko, no agyo labay so minabang ed saray kasalanan to, tan no agyo labay so mangawat ed kabiangan na saray bakbak to.” (Apocalipsis 18:4) Magano la et idapo na Dios so panangukom to a sumpa ed amin a palson relihyon. Saraman so mansiansia ed saratan so managmak na pansumpalan da. (Apocalipsis 17:16) Diad biek a dapag, “siopaman a manggawa ed linawa na Dios so mansiansia lawas.”​—1 Juan 2:17.

Panon So Pangebat Yo

◻ Akin a say Ingles a salitan “cross” so lingon patalos ed Griegon salitan stau·rosʹ?

◻ Iner so nanlapuan na panangigalang ed krus, tan akin a satan so nepeg tayon ipulisay?

◻ Anton padron so inletneg nen Jesus nipaakar ed saray relihyoson tradisyon?

◻ Anton ebidensya so mangipabidbir ed saraman so manutulok ed saray ganggan nipaakar ed inaagin arowan?

[Kahon/Saray litrato ed pahina 10]

SARAY GAPOWAN NA KRUS

Abayag ni ed sakbay na panaon Kristiano, saray porma na krus so nausar ed ngalngalin amin a parte na dalin a bilang relihyoson simbolo

Say Crux Ansata so inusar na saray karaanan ya Ehipsyo a bilang simbolo na arapen a bilay

Say Crux Quadrata so angisimbolo na apatiran elemento a manlapud amin na saray bengatlan sinisian pinalsa

Say Crux Gammata so inisip a satan so simbolo na sakey ya apuy, odino say agew; sirin, ed bilay

Say Latin a krus so popular ed Kakristianoan

Sayan krus so sakey a duaran gapon letra na ununan duaran Griegon letra ed salitan “Kristo”

[Litrato ed pahina 9]

Si Kristo so inatey ed maptek a palitek, aliwan diad sakey a krus

[Saray litrato ed pahina 11, 12]

“Lapag ya inyabawag dan kabat da so Dios, balet ta sikato so intalirak da diad panamegley na saray gawa ra.”​—Tito 1:16

    Publikasyon a Pangasinan (1988-2026)
    Man-Log Out
    Man-Log In
    • Pangasinan
    • Share
    • Setting Mo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondisyon ed Pangusar
    • Totontonen ed Privacy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Man-Log In
    Share