Paraiso Odino Bontonay Basura—Dinan so Mas Labay Yo?

SIKATOY agnabaloan ed peteg a kipapasen to: Europeanon turistan mankaukolay painawa tan manpilpilalek a mangayaga ed sinag na agew ed paraison isla. Diad panaakar-akar ed maawang iran nibunton a buer diad gilig na dayat, maalwar a dinmalan ed akayat iran basyon bote, lata, plastik bag, chewing-gum tan punggos na kendi, dyaryo, tan magasin. Mapatnag a maunganget, sikatoy nanumameng no kasin saya so paraison binaroy to.

Kasin awalaan kayo na mipadparan eksperiensia? Akin a panpipirawatan na totoo so panbakasyon ed malaparaison lugar, balet bektaman a wadtan ira et anggapoy pibabali ran pagmaliwen itan a peteg a bontonay basura?

Aliwa Lambengat Diad “Paraiso”

Sayan mabitar ya agpanangimano ed karakpan, inkauksoy, tan kalinisan so aliwan balo diad “paraison paspasen” a lalaen na dakel a turista. Say modernon sosyedad so naaapektoan a tuloy na polusyon ed ngalngali amin a pasen. Dakerakel a negosyo so malaknab a manudutak diad pamapalesa na tinoladan ibabantak. Say agsuston panangibantak na makasamal iran basura tan agginagalan panangibantak na larak (oil spills) so manisigensigen a maneral ed baleg a kabiangan na dalin tayo, ya agla napanayaman.

Manudutak met iray bakal. Legan a natatakot ya angimaton so mundo, say 1991 a bakal ed Persian Gulf so angarum na balon laknab. Saray sundalo na Iraq so sigagalan amool ed 600 ya abot na larak, a pinagmaliw [dan] “mapropetikon pasingawey na impierno” so Kuwait, unong ed impaneskribe na Europeanon dyaryo. Anguker so magasin na Aleman a Geo ed impierno a “sankabalgan a desyang ed kalibeliber a ginawa na totoo ed kapiganman.”

Sanen anampot so bakal ed Persian Gulf, tampol ya inggapo so kimey na panaglinis. Say impansebseb labat ed napopoolan iran abot na larak et nankaukolan na dakel a bulan na impasyan kimey. Inreport na World Health Organization a say indaak na polusyon diad Kuwait so nayarin pansengegan na 10 porsienton itagey na ipapatey diman.

Agtanton Mapeligro Balet Makapaunganget a Tuloy

Diad kada sankaimano tan sankapatnag ya alimbawa na baleg-eskalan polusyon ed kaliberliber, walaray nilibon melag-eskalan alimbawa. Saray managtakatak tan “managsulat” na graffiti (salsalita odino retrato iran nisulat odino indrowing ed dingding, karatola, odino poster ed publikon paspasen); so nayarin agtanton mapeligro iran managdutak, anggaman kuan et sasamsamen da so posibilidad ed pagmaliw na planetan Dalin a paraiso.

Diad dakel a pasen et kasmak so graffiti a saray mibabaley so magmamaliw ya “anggapoy pibabali ed graffiti,” ya agda naiimano iratan. Walara ed subway na saray kotse, diad saray dingding na bilding, tan diad saray panagteleponoan. Aglambengat naromog so graffiti ed saray dingding na saray publikon kasilyas.

Arum a syudades so napno na ageraygeray tan tinaynan iran bilding. Saray pasen na residensya so paaliwliwaen na marutak iran ayaman tan sular. Saray aderal a kotse, agla uusaren a makina, tan atiptipon a basura so manbuyakdak ed saray uma imbes a mamarakep.

Diad arum a sirkulo, mapatnag ya agmapaga iray totoo ed pakawalaan na maringot tan dugyot iran laman. Say panakar-akar ya akulastay so aglambengat naabobonan noagta uso ni ingen. Saramay mamapabli ed inkaalasir tan kalinisan so momoriaen bilang desperadon kadaanan.

Agaylan Baleg a Kimey!

Agaylan baleg a kampanyan panaglinis so kapilitan ed saray dayat, katakelan, tan kapalandeyan na mangaraldalin ya ayaman tayo pian pagmaliwen iran singa saray paraison niretrato ed saray apis na mansyayap iran magasin na turista​—a niarum niray nepeg a gawaen ed syudades, balbaley, tan kaumaan tan ed mismon totoo!

Say asaglawin turista so aliketan ed impakanengneng na managlinis a grupo a linma ed bandad ngarem ed saman a pasen a mangekal na ankabaleg iran piraso na basura. Anggaman kuan et intilak daray apisit a salming, saray pulet na bote, saray lata, tan dakel a tuloy a pungpung na sigarilyo. Kanian anggan kayari impanlinis et siansian walay daakan ya ebidensyan say dalin so mas nisiglaot ed sakey a bontonay basura imbes a paraiso.

Say sankagloboan a panaglinis a mangiliktar ed planetan Dalin ed pagmaliw a sankagloboan a bontonay basura so mankaukolan na pangekal ed amin a kera na sarayan dutak. Kasin wala so antokaman iran ilalo a nagawa itan a panaglinis? No ontan, panon? Siopa so manggawa ed satan? Kapigan?