“Say Panangasawa Sikato Komon so Narayew ed Saray Ganagana”
“Say panangasawa sikato komon so narayew ed saray ganagana, tan say dokolan andi komon so tilol to.”—HEBREOS 13:4.
1. Anto so naaaralan na dakel a totoo nipaakar ed matalona iran panamaley?
ANGGAN diad sayan panaon a mainomay so panagdiborsyo, pangagayagaan na nilaksan totoo so mansiasiansia iran panamaley. Aromog da so paraan ed pakadampot na itatalona, anggaman walaray panduruma ed personalidad tan nanlapuan. Saratan a panamaley so naroromog ed limog na saray Tasi nen Jehova. Diad kaslakan iran kaso aksobien na sarayan sanaasawa ya awalaan iray itatalona tan isasaew, pati arum a sengegay panreklamo ed balang sakey. Ingen, naaralan dan sungdoan iray angkelag a kairapan ed panamaley tan inpansiansia ra so panagbaroy na panamaley ed dugan direksyon. Antoray arum a bengatlan akapanggawa ed sikaran makapansiansia?—Colosas 3:13.
2. (a) Antoray arum a positibon bengatla a mamasiansia ed panamaley? (b) Antoray arum a bengatlan maneral ed panamaley? (Nengnengen so kahon ed pahina 14.)
2 Saray komento na masulok a 10 maliket tan magnayon iran Kristianon panamaley so pakaaralan. Inkuan na asawan laki a walaay asawa ed loob na 16 lan taon: “Bektaman a walaan kami na problema, talagan nanggunaetan min talinengen so punto de bista na balang sakey ed sikami.” Ipapabitar na saya so sakey ed manamedber iran bengatla diad dakel a panamaley—lukas, prangkan pitatalosan. Nansalita so asawan biin walaan na asawa ed loob na 31 taon: “Say panbenbenan tan panggawa na makapaliket a bengabengatla so lawas manunaan pian napansiansia mi so romansa.” Tan kaaruman itan a nengneng na pitatalosan. Sananey nin sanasawa ed loob na ngalngalin 40 taon, so angidanet ed kaimportantian na pamasiansia na liknaan na manpaelek, diad paneelekan da. Inkuan da met ya ontulong so pakanengneng ed sankaabigan tan sankaaliwaan ed balang sakey tan ingen mangipanengneng na matoor ya aro. Sinaglawi na asawan laki so inkamabulos a pamidbir ed saray impakalukso tan ikekerew na despensa. No wala so espirituy panagpalugar, say panamaley so nibagay imbes a napultot.—Filipos 2:1-4; 4:5, Kingdom Interlinear.
Manguuman a Kipapasen
3, 4. Antoran panamasimbalo ed awawey so agawa nipaakar ed katooran ed panamaley? Kasin makapangiter kayo na saray alimbawa?
3 Diad apalabas lan pigaran dekada, diad interon mundo, saray panmoria nipaakar ed katooran ed panamaley so manguuman. Arum a walaay asawa so manisian anggapoy mauges ed pirelasyonan, modernon balikas parad pikakalugoran, nagkalautla no amta tan abobonan na kapareha iyan relasyon.
4 Nankomento so sakey a Kristianon manangasikaso ed situasyon: “Peteg ya ikakaindan na mundo so antokaman a seryoson panalin manbilay unong ed moral a totontonen. Say masimpit a kondukta so momoriaen bilang kadaanan.” Saray prominente ed pulitika, esport, tan panligliwaan so diretsaan ya onsusumlang ed saray estandarte na Biblia ed moral a kondukta, tan sikara so mantutultuloy a tratratoen bilang sikat. Peteg ya anggapoy mantsan nikabit ed antokaman a tipo na panggaway-mauges ed moral odino karelmengan. Say inkasimpit tan katooran so mataltalag a papablien diad inkuan ya alta sosyedad. Insan, lapud prinsipyon ‘no antoy onaplika ed sakey so onaplika ed sananey,’ aaligen na karaklan so alimbawa na alta sosyedad tan mangokonsente ed kokondenaen na Dios. Unong itan ed impangibalikas nen Pablo: “A diad inkamaonor da ed liknaan da inter da so inkasikara a dili ed kaalakan na laman, pian gawaen da a siaagap so amin a nengneng na karumsisan.”—Efeso 4:19; Uliran 17:15; Roma 1:24-28; 1 Corinto 5:11.
5. (a) Anto so punto de bista na Dios nipaakar ed pikakalugoran? (b) Anto so sasakupen ed impangusar na Biblia ed salitan “pilalawanan”?
5 Agmanguuman iray estandarte na Dios. Diad punto de bista to et say pirelasyonan na agkasado so panbibilay a milalawanan. Say agkatooran ed panamaley so siansian pikakalugoran.a Pihon sinalita nen apostol Pablo: “Ag yo amta kasi ta saray ag matonong agda natawir so panaria’y Dios? Ag ki patitilaan: angan saray managlawan, angan saray manangigalang ed talintao, angan saray managsinger ed ag da asawa, angan saray binabai, angan saray milawanan ed kapara ra a laki, . . . ag da natawir so panariay Dios. Tan ontan so saray arum ed sikayo nen saman: balet naurasan kayo la, balet apasantos kayo la, balet nibilang kayo la a matunong ed ngaran na Katawan a Jesu-Cristo tan dia ed Espiritu na Dios tayo.”—1 Corinto 6:9-11.
6. Anton panamaseseg so naromog tayo ed saray salita nen Pablo diad 1 Corinto 6:9-11?
6 Say makapaseseg a punto ed saman a teksto et say balikas nen Pablo, “Ontan so saray arum ed sikayo nen saman: balet naurasan kayo la.” On, dakel ed saramay nablos ed “alablabas a kamoanan” na mundo diad apalabas so akatalos, inawat [da] si Kristo tan say bagat to, tan sikaray naurasan. Pinili ra so pamaliket ed Dios diad pangitotonton ed moral iran bilay da tan bilang nansumpalan et mas maliket.—1 Pedro 4:3, 4.
7. Anto so walan pandumaan diad pakatalos ed “imoralidad,” tan anto so punto de bista na Biblia?
7 Diad biek a dapag, say modernon depinasyon na mundo ed imoralidad so ontanlan napapakapuy ya agmipara ed panmoria na Dios. Dedepinaen na sakey a diksyunaryo so “imoral” bilang “sumlang ed niletneg a moralidad.” Say “niletneg a moralidad” natan, a mangokonsente ed pirelasyonan sakbay na kasal tan ekstra marital ontan met ed homoseksualidad, a kokondenaen na Biblia bilang imoralidad. On, diad punto de bista na Biblia, say imoralidad so mabanday ya isusumlang ed moral a kodigo na Dios.—Exodo 20:14, 17; 1 Corinto 6:18.
Naapektoan so Kristianon Kongregasyon
8. Panon ya aapektoan na imoralidad iramay walad Kristianon kongregasyon?
8 Ontanlan kasmak so imoralidad natan a manesdes ni ingen ed saramay walad Kristianon kongregasyon. Maka-impluensya itan ed sikara diad panamegley na malaknab a tuloy, mabanday iran programa ed telebisyon, video, tan pornograpikon babasaen. Anggaman daiset lambengat ed Kristianos so naaapektoan, kaukolan a bidbiren a karaklan na saray kaso na panagdespilosip ed limog na saray Tasi nen Jehova ed agmagbabawin konduktan mabanday parad Kristiano so nisisiglaot ed arum a pormay seksual ya imoralidad. Diad positibon dapag, baleg a kabiangan na saramay adespilo so akamoria ed lingolingo ra, pinmawil ed malinis a panagbilay, tan diad kaunoran et nipawil ed kongregasyon.—Ipareng so Lucas 15:11-32.
9. Panon ya imamaneobra nen Satanas iray agmanbabantay?
9 Anggapoy duaruwa a si Satanas so singa omoang a leon, ya akaparaan a manbuag ed saramay agmanbabantay. Saray kasiliban to, odino “tuso iran kiwas,” so mangakalot ed saray agmanbabantay a Kristianos ed kada taon. Say lawas-presentin espiritu ed mundo to so masiblet, pananap na likeliket, tan agum. Sagyaten to so silalaman iran pilalek. Ipulisay to so dangka.—Efeso 2:1, 2; 6:11, 12, paimanod leksab; 1 Pedro 5:8.
10. Sioparay nisilong ed tukso, tan akin?
10 Siopa ed kongregasyon so niwalwal ed saray tukso na imoralidad? Maslak a Kristianos, balanglan sikaray mamatatken diad lokal a kongregasyon, managbaroy iran manangasikaso, Bethelites, saray payunir a manpupulong na dakel ya oras ed kada bulan, okupadon atateng a mamapabaleg na pamilya, odino saray tobonbalon nidudunget ed desdes na kaedaran. Say silalaman a tukso so kaslakan ed amin. Say seksual ya atraksyon so nasagyat diad panaon ya ag-iilaloan. Kanian nisulat nen Pablo: “Kanian say mangisip a manalagey, imanoen to komon ompan napelag. Ag kayo asabian na bengatla’n katotokso no ag samay nitepel na ami to-o.” Makapaermen, balet arum a Kristianon walad responsabilidad so atukso ed sayan ayat na imoralidad.—1 Corinto 10:12, 13.
Naayat tan Natukso
11-13. Antoray arum a situasyon ya angitonton ed imoralidad?
11 Antoray tukso tan situasyon ya angipaarap ed arum ed maatiw a kurson pikakalugoran tan pilalawanan? Saratan so dakel tan makapawetwet tan nayarin manduruma depende ed bansa odino kultura. Anggaman ontan, walaray pigaran manunan situasyon a matalona ed dakel a bansa. Alimbawa, nirereport ya arum so angorganisa na saray panliliket a largado so alak. Arum so asagyat ed mangipapatnag na imoral a minumundon musika tan makapaingganyon sayaw. Diad arum a pasen ed Aprika, walaray mayaman a lalaki—agmananisian walaay kabit; arum a bibii so atukso lapud ekonomikon sekuridad a nagmaliw a kabit anggaman lalanoren to’y imoralidad. Diad arum a pasen et tinaynan na saray Kristianon asawan lalaki iray pamilya ra pian mananap na panbilay ed saray minas odino inerman. Diad satan say katooran da so nasusubok ed sakey a laknab odino diad saray dalan ya agda naeksperiensia ed ayaman da.
12 Diad maaligwas iran bansa arum so naplag ed patit nen Satanas diad mabetbet a pilimog ed sananey a sekso ya anggapoy kaulop—singa say maparanay a maapit a piulop parad saray leksyon na panagmanehoy kotse.b Saray mamatatken ed panagpastol da so kaukolan met a manalwar ya agbokbokor a manimbawa ed agin bii. Saray tongtongan et nayarin makatignay na emosyon tan mansumpal ed makapabaing a situasyon ed sikaran dua.—Ipareng so Marcos 6:7; Gawa 15:40.
13 Saray asaglawin sirkumstansya so mangitotonton ed arum a Kristianon magmaliw ya ag-alerto tan imoral. Singa agawa ed inmunan siglo, inabuloyan da so inkasikaran “natanguyor tan naayat na kaibgan na laman to a dili,” ya angitonton ed kasalanan.—Santiago 1:14, 15; 1 Corinto 5:1; Galacia 5:19-21.
14. Akin a say inkasiblet so manunaan ed saray kaso na pikakalugoran?
14 Ipapanengneng na maalwar a panangunsidera ed panagdespelosip a saray imoral a kiwas so walaan na pigaran manpaparan pamatnagan iran sengegan. Diad saratan a kaso et wala so porma na inkasiblet. Akin a nikuan tayo itan? Lapud diad saray kaso na pikakalugoran, walaray anggapoy-kasalanan a totoon napasakitan. Nayarin say legal ya asawa. Maseguron saray anak, no wala, tano mansumpal ed diborsyo so pikakalugoran, saray anak a manpilalek ed kaligenan na nankakasakey a pamilya so manirap a tuloy. Manunan nononoten na mikakalugoran so dilin panliket tan bentaha to. Satan so inkasiblet.—Filipos 2:1-4.
15. Antoray nayarin arum a sengegan a mangitotonton ed imoralidad?
15 Gendagendat a say pikakalugoran so aliwan biglaan a kiwas na kaleteyan. Wala so kankaninot, anggan agnamamamtaan a kabubuyak na mismon panamaley. Palagi say pitatalosan so magmamaliw a rutina odino ambetel. Nayarin wala so melag a panamaseseg ed balang sakey. Nayarin ag-ikabkabilangan so balang sakey. Nayarin say sanasawa so agmakakapenek ed sekso no maminsan. Seguradon sano wala so pikakalugoran, wala met so ibebetel na siglaotan ed Dios. Malinew ya agla natetebek si Jehova bilang mabilay a Dios a sinononot ed amin a kanonotan tan gawa tayo. Nayarin diad kanonotan ni ingen na mikakalugoran et salita lambengat so “Dios,” mairap a talosan a bengatlan agkabiangan na inagew-agew a kabibilay. Insan magmainomay lay pankasalanan sumpad Dios.—Salmo 51:3, 4; 1 Corinto 7:3-5; Hebreos 4:13; 11:27.
Say Tombok ed Isusumpa
16. Panon a nabarangkaan na Kristiano so tukso ed pagmaliw ya agmatoor?
16 No siopaman a Kristiano et naromog to so inkasikaton natutukso ed dalan na agkatooran, antoran bengatla so nepeg ton kunsideraen? Manuna ed amin, nepeg a nonoten toy kabaliksan na Kristianon aro, a mapekder a nibase’d saray prinsipyo na Biblia. Agbalot aabuloyan so pisikal odino erotic a panangaron mangontrol ed saray liknaan na sakey tan mamapeles ed inkasiblet, a mamasakit ed arum. Imbes, nepeg ya ikuenta so situasyon unong ed punto de bista nen Jehova. Nepeg a moriaen itan ed babaleg a pantalos na kongregasyon tan say kababaingan ya itarok to ed kongregasyon tan ed ngaran nen Jehova. (Salmo 101:3) Napaliisan so risgo diad pangalig ed kanonotan nen Kristo ed pamaakaran tan onkiwas unong ed satan. Tandaan, say andi-siblet a singa-Kriston aro so agbalot onsaew.—Uliran 6:32, 33; Mateo 22:37-40; 1 Corinto 13:5, 8.
17. Walaan itayo na antoran makapaseseg ya alimbawa na katooran?
17 Say tombok ed isusumpa et say pamabiskeg ed pananisia na sakey tan pannonot na ilalo ed arapen. Kabaliksan na saya so manunan pangipapuso ed saray matalonggaring ya ehemplo na matoor a lalaki tan bibii nensaman, tan ed intilak a mismo nen Jesus. Insulat nen Pablo: “Kanian sikatayo met, bangta wala ed liberliber tayo so sakey a sankabalgan a lurem na saray tasi, ikaindan tayo so amin a pakabelatan, tan say kasalanan ya akaliktob a sankainomayan ed sikatayo, tan batiken tayo a siaanos komon so babatiken a niyan ed arap tayo, A nengnengnengen tayo si Jesus a nangawa tan manamayadyari na pananisia tayo, a sikato lapud gayaga a niyan ed arap to sinongdoan to so cruz [panamairapan a kiew, NW], ya inbantak to so baing, et imyorong ed kawanan na trono na Dios. Motektek yo sirin so nansongdo ed ontan la ya insumlang na saray managkasalanan ed sikaton dili, pian ag kayo komon nakesawan, ya onkapuy kayo ed saray kamarerwa yo.” (Hebreos 12:1-3) Imbes ya ibantak so panagbaroy na panamaley, nonoten na makabat a too iray dalan diad pangapiger na antokaman a deral ta pian nipawil so panamaley, diad ontan et napaliisan so patit na panagpalikdo tan pikabit odino panbii.—Job 24:15.
18. (a) Akin a say panagpalikdo so aliwan tanton mabiskeg a salitan maneskribe ed pikakalugoran? (b) Panon so panmoria na Dios ed saray pisipanan?
18 Kasin say panagpalikdo, a panangitapat et masyadon mabiskeg a salita nipaakar ed imoralidad? Say panangitapat et panagliput ed talek odino kumpiyansia. Maseguron lalanoren na sipanan na panangasawa so talek tan sipan ya aroen tan amoyoten, diad amin ya irirap, diad maabig tan mauges a panaon. Lalanoren to so bengatlan kukunsideraen na dakel bilang anggapola’d panaon a panbibilayan tayo—say panamaseguro na sakey a nibalikas diad sipanan na panangasawa. Say panliput na talek so pankasalanan ed pormay panangitapat sumpad asawa na sakey. Say panmoria na Dios ed saray sipanan so malinew a nibalikas diad Biblia: “Sano mangisipan ka na sakey a sipan ed Dios, agmo ilaron a sumpalen; ta andian na liket ed saray maatiw: sumpalen mo so sipan mo.”—Eclesiastes 5:4.
19. Diad anton pandumaan a si Satanas so mangayaga sano onsaew so sakey a Tasi?
19 Anggapo komoy panduaruwa ed satan. Unong a wala so baleg a panliliket ed tawen lapud kilalaban na sakey a managkasalanan, ontan met a wala so baleg a panliliket ed dalin diad limog na kakaiba nen Satanas, nanengneng tan agnanengneng, sano sakey ed saray Tasi nen Jehova so onsaew a mansiansian matoor.—Lucas 15:7; Apocalipsis 12:12.
Saray Tukson Kaslakan ed Amin
20. Panon tayon nabarangkaan so tukso? (2 Pedro 2:9, 10)
20 Kasin say imoralidad so agnaiwasan ed arum a kaso? Kasin say laman tan si Satanas so ontanlan mabiskeg ya agnabarangkaan na Kristiano tan pansiansiaen so katooran da? Mamapaseseg si Pablo ed sarayan salita: “Say Dios matoor, ta ag to kayo paulian a natokso na onlabas ed nayarian yo; no ag ingen pati tokso, mangawa met na dalan a paliisan, ta pian nayarian yo ya itepel.” Diad mundo natan et nayarin agtayo napaliisan so tukso, balet diad panagpikasi ed Dios, seguradon nasungdoan tan natalonaan tayo so antokaman a tukso.—1 Corinto 10:13.
21. Antoran tepet so naebatan ed ontumbok ya aralen tayo?
21 Anto so itutulong na Dios ed sikatayo ta pian nasungdoan iray tukso tan manbiktorya? Anto so nakaukolan tayo bilang indibidual ta pian nasalimbengan iray panamaley tayo, saray pamilya tayo, ontan met ed maabig a pakatongtongan ed ngaran nen Jehova tan ed kongregasyon? Say ontumbok ya artikulo tayo so mangebat ed saratan a tepet.
[Saray paimano ed leksab]
a “Say ‘pilalawanan’ diad malaknab a pantalos, tan unong ed impangusar ed Mateo 5:32 tan 19:9, so mapatnag a manutukoy ed malaknab a nisesebel a relasyon ed sekso diad paway na panamaley. Say porneia [inusar a Griegon salita ed saraman a teksto] et lalanoren to so mabanday ya imoral a panangusar na organo genital na sakey a too (balanglan diad natural odino ed mauges a paraan); ontan met, nayarin wala so sananey a partido ed imoralidad—balanglan laki odino bii, odino ayep.” (The Watchtower, Marso 15, 1983, pahina 30) Pikakalugoran: “Boluntaryon pirelasyonan ed sekso diad baetan na kasado tan ed sananey ya agkakasal.”—The American Heritage Dictionary of the English Language.
b Mapatnag, walaray manepeg a kipapasen sano say agin laki so mangipatnubang ed agin bii, tan saratan a situasyon so nepeg ya agnabaloan.
Kasin Nanonotan Yo?
◻ Antoray arum a bengatlan ontulong a mamabiskeg ed panamaley?
◻ Akin ya arawian tayo so panmoria na mundo ed moralidad?
◻ Antoray arum a tukso tan situasyon a makapangitonton ed imoralidad?
◻ Anto so manunan tombok pian barangkaan so kasalanan?
◻ Panon itayon tulongan na Dios diad panaon na tukso?
[Kahon ed pahina 10]
KASLAKAN IRAN BENGATLA ED MAGNAYON IRAN PANAMALEY
◻ Mapekder ya itutumbok ed saray prinsipyo na Biblia
◻ Say sanasawa so walaan na mabiskeg a siglaotan ed si Jehova
◻ Respetoen na asawan laki so asawa ton bii, saray liknaan tan opinyon to
◻ Maabig a pitatalosan diad inagew-agew
◻ Anapen so pamaliket ed balang sakey
◻ Panpaelek; pakayarin elekan so inkasikaton dili
◻ Sibubulos ya aksobien iray lingo; sibubulos a mamerdona
◻ Pansiansiaen a mabilay so romansa
◻ Mankasakey ed pamabaleg tan pandisiplina ed ananak
◻ Maparanay a mankakasakey ed panagpikasi ed si Jehova
NEGATIBO IRAN BENGATLA A MAMUYAK ED PANAMALEY
◻ Inkasiblet tan inkaawet-tenger
◻ Isasaew a panulop a panggawa ed bengabengatla
◻ Makapuy a pitatalosan
◻ Kulang na magenap a panangunsolta ed baetan na sanasawa
◻ Makapuy a panangimanehoy kuarta
◻ Pandumaan ed totontonen na pideneng ed ananak tan/odino siomang
◻ Lablabin pantrabaho na asawan laki odino panangikaindan ed pamilya lapud arum iran kimey
◻ Isaew a pangasikaso ed espiritual iran pankaukolan na pamilya
[Litrato ed pahina 11]
Say pansiansian narayew so panangasawa so mangitarok na magnayon a liket