Apocalipsis​​—Asingger la so Engranden Kapantokan To!

Kapitulo 18

Yegyegyeg ed Agew na Katawan

1, 2. (a) Anto so nengneng na pambilay ed baleg a yegyeg? (b) Anto so dineskribe nen Juan sanen nilukas so komanem a tatak?

Kasin sikayo la so akasagmak na baleg a yegyeg? Aliwan marakep ya eksperiensia. Say baleg a yegyeg so nayarin onggapo ed makaiwet ya ageeg tan kalarukor. Say kibayes so ompalalo tan onggapo legan a sikayo so ombatik ed kaligenan​—angangko diad silong na lamisaan. Odino nayarin onggapon bigla, mabiskeg a kayakayak, a tumboken na saray lakarak na kagawaan a ginawa ed langa, kagkagawaan, tan anggan saray paalagey. Say kadesyang so nayarin abalbaleg, tekep na mabetbet iran yugayog ni kayari to a mangidapo na lalo nin deral tan mangarum ed kakebbiewan.

² Sinononot ed saya, imanoen so dineskribe nen Juan diad impangilukas ed komanem a tatak: “Tan anengneng ko sanen nilukasan to so komanem a tatak, tan sakey a baleg a yegyeg so agawa.” (Apocalipsis 6:12a) Saya so nayarin napelag ed loob na parehon kipapasen na panaon a singa say kilukas na arum iran tatak. Kapigan ta ed agew na Katawan so kagawa na sayan yegyeg, tan anton klase na yegyeg itan?​—Apocalipsis 1:10.

3. (a) Antoran nagawgawa so impasakbay nen Jesus ed propesiya nipaakar ed tanda na kiwawala to? (b) Panoy pisiglaotan na literal iran yegyeg ed baleg a simbolikon yegyeg ed Apocalipsis 6:12?

³ Saray literal tan piguratibon yegyeg ed dalin so abitla ed pigaran danay ed Biblia. Diad baleg a propesiya to nipaakar ed tanda na kiwawala to ed pakayari na Panarian, impasakbay nen Jesus iray “yegyegyeg ed nambabangil a pasen.” Saraya so kabiangan na “gapoan na ot-ot na kairapan.” Nanlapulad 1914, diad imbetag na populasyon na dalin ed nilibulibon milyon, literal iran yegyeg so matalonan angiter na kairapan ed panaon tayo. (Mateo 24:3, 7, 8) Anggaman ontan, anggano susumpalen da so propesiya, saratan a yegyegyeg so natural, pisikal iran desyang. Sikara so preliminaryo ed baleg a simbolikon yegyeg ed Apocalipsis 6:12. Peteg, saya so onsabi a bilang say mananesyang a kasampotan ed sakey a serye na saray akaunan yegyeg a manyakayak ed mangaraldalin a sistema na bengabengatla nen Satanas diad saray pundasyon to.a

Saray Yegyeg ed Sosyedad na Too

4. (a) Nanlapulad kapigan so panatalaran na saray totoo nen Jehova a saray makadesyang a nagawgawa so onggapo nen 1914? (b) Ed anton peryodo na panaon so tandaan na 1914 ya anggaan?

⁴ Nanlapulad kapegleyan-na-1870’s, saray totoo nen Jehova so manatalaran la a saray makadesyang a nagawgawa so onggapo ed 1914 tan mananda ed anggaan na Panaon Hentil. Saya so peryodo na “pitoran panaon” (2,520 taon) ya onkurang a manlapud inkagba na Davidikon panarian ed Jerusalem nen 607 K.K.P. ya anggad inkitrono nen Jesus ed mangatatawen a Jerusalem nen 1914 K.P.​—Daniel 4:24, 25; Lucas 21:24, King James Version.b

5. (a) Anton anunsyo so ginawa na inmunan presidente na Sosyedad nen Oktubre 2, 1914? (b) Antoran mapulitikan gulo so agawa nanlapulad 1914?

⁵ Sirin, sanen si C. T. Russell, inmunan presidente na Watch Tower Society, so pinmarungtal a para ed panagdayew ed kabuasan diad Brooklyn, Nueba York, ed pamilya na Bethel ed kabuasan na Oktubre 2, 1914, ginawa to so dramatikon impangiyabawag: “Say Panaon Hentil so anampot; saray arari ra so sinmabi ed agew da.” Peteg, say sankamundoan a gulon ginmapo nen 1914 so ontanlan arawin-dampoten a dakel iran ababayaglan monarko so naandipat. Say inkagba na czardom ed rebulosyon Bolshevik nen 1917 so angitonton ed kaplesan a kumprontasyon ed baetan na Marxismo tan kapitalismo. Saray yegyeg ed pulitikal a pananguman so mantutultuloy a mangogonigon ed sosyedad na too ed sankadalinan. Natan, dakel iran gobierno so sinmaew a makapantultuloy ed masulok a sakey taon odino duara. Say kakulangan na kaligenan ed pulitikal a mundo so niilustra ed kipapasen na Italya, a walaan na 47 a balon gobierno ed 42 taon lambengat kayari na Guerra Mundial II. Balet saray ontan ya abanten yegyeg so preliminaryo lambengat ed kapantokan a kaguloan na gobierno. Pansumpalan? Say Panarian na Dios so onsalta ed sigpot a pananguley ed dalin.​—Isaias 9:6, 7.

6. (a) Panoy impaneskribe nen H. G. Wells ed balo tan makapakebbiew a panaon? (b) Anto so insulat na sakey a pilosopo tan estadista nipaakar ed panaon nanlapulad 1914?

⁶ Saray historyador, pilosopo, tan saray pulitikal a papangulo so angituro ed taon 1914 a bilang gapoan na sakey a balo tan makapasesgan panaon. Labinpiton taon ed satan a panaon, nankomento si H. G. Wells a historyador: “Makapaliket a say propeta so manpropesiya ed saray makapasayaksak a bengatla. Balet say kimey to et say pangibaga ed nanengneng to. Nanengneng to so sakey a mundon siansia nin mabiskeg a kokontrolen na saray sundalo, nasyonalistiko, managpaklap, tan saray negosyante; sakey a mundon sinmuko ed inap tan gulaan, a mapmaples ya atalo ed saman so atilak na saray pribadan kawayangan, a nalilingo ed saray ampait a gutgutan na klase, tan manpaparaan a para ed saray balon bakal.” Nen 1953 et insulat nen pilosopon Bertrand Russell: “Nanlapulad 1914, amin a manonot ed kurang na mundo so agonigon a tuloy ed saman so pinmatnag a singa sakey a kapalaran tan akauna-lan-inggeter a martsan mamaarap ed lawas babaleg a desyang. . . . Nanengneng da so rasa na too, singa say bayani na sakey a Griegon trahedya, a sinunson na saray mamapasnok a dirios tan aliwa lan katawan na kapalaran.” Nen 1980 et si estadistan Harold Macmillan, a nanmorekdek ed mareen a gapo na koma-20 siglo tayo, kuanto: “Amin a bengatla so onabig lan onabig. Saya so mundon nianakan ko. . . . Bigla, ag-inilaloan, sakey a kabuasan nen 1914 say interon bengatla so anampot.”

7-9. (a) Antoran gulogulo so nanyegyeg ed sosyedad na too nanlapulad 1914? (b) Panoy impaneskribe na propesiya nen Jesus ed Lucas kapitulo 21 ed saray gulogulo ed sosyedad na too tan say epekto ra?

⁷ Say Guerra Mundial II so angitarok na sananey a daluyon na saray gulo. Tan saray ankekelag a bakal so nantultuloy a nanmayegmeg ed dalin legan a manasingger itayo ed anggaan na sayan siglo. Balet kasin say peles a sistema so makasabi ni ed satan a kaarawi? Say makapataktakot a kebbiew na palaspas a panagderal na nuklar so momorekdeken na dakel a totoo. Makapaliket, say ebat so onsaral aliwan diad too noagta diad Manamalsa to.​—Jeremias 17:5.

⁸ Arum iran bengatla nilikud ed saray bakal anggaman kuan, so nanmayegmeg ed sosyedad na too ed saray pundasyon to nanlapulad 1914. Sakey ed saray makapakebbiew a gulo so pinarngat na inkagba na saliwan ed E. U. nen Oktubre 29, 1929. Saya so angitarok ed Baleg a Depresyon, ya angapekta ed amin na saray kapitalistan bansa. Saman a depresyon so linmerelereg ed baetan na 1932 tan 1934, balet siansia nin liliknaen tayo so epekto to. Nanlapulad 1929 et say mundon mansasakit ed ekonomya so sinakaban na saray kasandin getma. Saray gobierno so nipasubsob ed utang. Say krisis ed larak nen 1973 tan say saliwan so linmegep nen 1987 ya angarum ed inkamayegmeg na imperyo na pinansyal. Kaleganan to, nilaksalaksan totoo so manasaliw na baleg diad kredito. Agnabilang iran bilang so biniktima na saray kapalikdoan na pinansyal, saray piramidan getma, tan saray loterya tan arum niran sugasugal, dakel ed saratan so impundar na saray gobierno a manalimbeng komon ed totoo. Anggan saray ebanghelista na Kakristianoan ed telebisyon so angiyunat na saray lima ra a para ed multimilyon-dolyar a betang da!​—Ipareng so Jeremias 5:26-31.

⁹ Asasakbay, saray kaguloan ed ekonomya so angilukas na dalan diad panamsam nen Mussolini tan si Hitler na pakayari. Say Babilonia a Baleg so agnanabala diad impankaraw ed pabor da, tan say Vatican so linmoob ed saray konkordat ed Italya nen 1929 tan ed Alemanya nen 1933. (Apocalipsis 17:5) Saray ambilunget ya agew a tinmumbok so seguradon kabiangan na kasumpalan na propesiya nen Jesus a say tanda na kiwawala to so mangisakup ed “irap na nasyones, ya agda amta so dalan a pawayan . . . bangta saray totoo so napunaw ed takot tan egagel ed saray bengatlan onsasabi ed panaayaman a dalin.” (Lucas 21:7-9, 25-31)c On, saray mayegmeg a ginmapon nanyegyeg ed sosyedad na too nen 1914 so nantultuloy, tekep na saray mabiskeg nin yegyeg kayari to.

Gagawaen nen Jehova So Arum a Panmayegmeg

10. (a) Akin a walaray dakerakel a yegyeg ed kurang na too? (b) Anto so gagawaen nen Jehova, diad pangipaparaan ed anto?

¹⁰ Saratan a yegyeg ed kurang na too so nansumpalan na agpakayari na toon mangiwanwan ed dilin kurang to. (Jeremias 10:23) Nagkalalo ni, satan a daan ya Uleg, si Satanas, “a mamapalikdo ed interon panaayaman a dalin,” so mangidadapo na kairapan ed ultimo lan sagpot to a mamabeneg ed amin a katooan manlapud panagdayew ed si Jehova. Say modernon teknolohya so nanggawa ed dalin a namesmes ed saksakey a panaabay, a say nasyonalistiko tan panggugulaan ed rasa so manmamayegmeg ed sosyedad na too diad saray pundasyon to, tan say Nasyones Unidas, a tinawag, so agmakaromog na epektibon tambal. Nagkalalo, say too so manguuley ed too diad kasakitan to. (Apocalipsis 12:9, 12; Eclesiastes 8:9) Anggaman kuan, say Soberanon Katawan a Jehova, say Managgawa ed tawen tan dalin, so manggagawa ed dilin nengneng na panmamayegmeg to ed apalabas lan 70 taon, diad pangiparaan ed kasolbar na saray problema ed dalin a maminpinsan. Panon ya ontan?

11. (a) Anton panagyegyeg so adeskribe ed Aggeo 2:6, 7? (b) Panon so kasusumpal na propesiya nen Aggeo?

¹¹ Diad Aggeo 2:6, 7 et nabasa tayo: “Ta saya so imbaga nen Jehova na saray ehersito, ‘Ingen maminsan​—a magano—​tan yegyegen ko so katawenan tan say dalin tan say dayat tan say amagan dalin. Tan yegyegen ko so amin a nasyones tan saray kalikaliktan a bengatla ed amin a nasyones so onloob; tan sayan abung so panoen ko na gloria,’ so kuan nen Jehova na saray ehersito.” Nanlapulad taon 1919 a nagkalautla, inganggan nen Jehova iray tastasi to a mangiyabawag ed saray panangukom to diad limog na amin ya elemento na sosyedad na too ed dalin. Say sistema na mundo nen Satanas so ayegyeg tan ayakayak diad panamegley na sayan sankagloboan a pasakbay.d Legan ya ombibiskeg so pasakbay, saray matakot-ed-Dios a totoo, “saray kalikaliktan a bengatla,” so napapaliing ya isian da so inkasikara a manlapud saray nasyones. Aliwan lapud sikara so namamayegmeg ed panamegley na panagyegyeg ed organisasyon nen Satanas. Noagta legan a natebek da so kipapasen, gawaen da so dili ran desisyon a mibiang ed alanaan a klasen Juan diad pamano ed abung na panagdayewan ed si Jehova ed gloria. Panon so kagawa na saya? Diad magunaet a kimey na panangipulong ed maong a balita na niletneg a Panarian na Dios. (Mateo 24:14) Sayan Panarian, a tinugyop nen Jesus tan saray alanaan a patumbok to, so lawas mansiansian akaalagey diad gloria nen Jehova bilang “sakey a panarian ya agnatenyeg.”​—Hebreos 12:26-29.

12. No sika la so ginmapon onkiwas ed panagpulong a nipasakbay ed Mateo 24:14, anto so nepeg mon gawaen sakbay a nagawa so baleg a yegyeg ed Apocalipsis 6:12?

¹² Kasin sakey ka a ginmapon onkiwas ed satan a panagpulong? Kasin sakey ka angangko ed limog na saray waloran milyon tan onsulok a diad agano niran taon et inmatendi ed selebrasyon na Memoryal ed impatey nen Jesus? No ontan, mantultuloy ya onaligwas ed panaaral mo ed katuaan na Biblia. (2 Timoteo 2:15; 3:16, 17) Taynanan a sigpot so abulok ya estilo-na-bilay na nigana-ed-kadederal a mangaraldalin a sosyedad nen Satanas! Onloob a tampol ed Kristianon balon mundon sosyedad tan mibiang a sigpot diad kimey to sakbay a say unor a managderal a “yegyeg” so manesyang a manmisimisi ed mundo nen Satanas. Balet anto itan a baleg a yegyeg? Nengnengen tayo natan.

Say Baleg a Yegyeg!

13. Diad anton dalan a say baleg a yegyeg so sigpot a balo ed eksperiensia na too?

¹³ On, sarayan maatap a kaunoran iran agew so panaon na saray yegyeg​—literal tan piguratibo. (2 Timoteo 3:1) Balet anggapo so sakey ed sarayan yegyeg so pinal a baleg a yegyeg ya anengneng nen Juan diad inkilukas na komanem a tatak. Say panaon na asakbay iran yegyeg so anampot. Wala natan so baleg a yegyeg a sigpot a balo ed eksperiensia na too. Baleg a tuloy a yegyeg a saray kaguloan tan kagonigonan a gawaen to so agbalot nasukat na simbangan a Richter odino diad anggan dinan nin arum a sukatan na too. Saya so aliwa lambengat a kayegyeg ed melag a pasen noagta makadesyang a yegyeg a mangaygay ed interon “dalin,” salanti, amin a marutak a sosyedad na too.

14. (a) Anton propesiya so mangipapasakbay ed baleg a yegyeg tan saray pansumpalan to? (b) Diad anto so tutukoyen na propesiya nen Joel tan say Apocalipsis 6:12, 13?

¹⁴ Arum a propeta nen Jehova so angipasakbay ed ontan a yegyeg tan say makadesyang iran pansumpalan to. Alimbawa, ngalngalin 820 K.K.P., sinalita nen Joel so “isabi na baleg tan makapataktakot ya agew nen Jehova,” ya inkuanton diad satan et “say agew so ombilunget, tan say bulan so magmaliw a dala.” Saginonor, inyarum to irayan salita: “Ulop, ulop so wala ed abeban patar na panangigeter, lapud say agew nen Jehova so asingger ed abeban patar na panangigeter. Say agew tan bulan so peteg ya ombilunget, tan saray mismon bitewen so mangisiblet ed sinag da. Tan manlapud Sion et si Jehova so onaglem tan manlapud Jerusalem et papawayen to so boses to. Tan say tawen tan dalin so peteg a nayegyeg; balet si Jehova so sakey a salimbengan ed totoo to, tan sakey a kuta ed saray anak na Israel.” (Joel 2:31; 3:14-16) Sayan panagyegyeg so onaplika lambengat ed panangidapo nen Jehova na panangukom kaleganan na baleg a kairapan. (Mateo 24:21) Sirin say mipetekan a salaysay ed Apocalipsis 6:12, 13 so makatunongan a walaan na parehon aplikasyon.—Nengengen met so Jeremias 10:10; Sofonias 1:14, 15.

15. Anton makapanyarin panyegyeg so impasakbay nen propeta Habacuc?

¹⁵ Ngalngalin 200 taon kayari nen Joel, inkuan nen propeta Habacuc diad pikakasi to ed Dios: “O Jehova, nadngel ko so balita nipaakar ed sika. Siak so tinmakot, O Jehova, ed saray gawam. Diad pegley na saray taon et O pabilay mo! Diad pegley na saray taon et ipakabat mo. Kaleganan na sanok, komon ta nanonotan mo so pangipanengneng na panangasi.” Anto itan a “sanok”? Ituloy nen Habacuc ya iter so malinew a salaysay na baleg a kairapan, a kuanto nipaakar ed si Jehova: “Sikato so ontalindeg a mareen, pian yegyegen to so dalin. Anengneng to, tan insan pinalugtot toray nasyones. . . . Diad sanok et sika so nankurang ed dalin. Diad pasnok et sika so nanilik ed saray nasyones. Ingen, no nipaakar ed siak, siak so manliket ed si Jehova a mismo; siak so manggayaga ed Dios na kilalaban ko.” (Habacuc 3:1, 2, 6, 12, 18) Agaylan makapanyarin panagyegyeg so gawaen nen Jehova ed amin a dalin sano iliken toray nasyones!

16. (a) Anto so impasakbay nen propeta Ezequiel nipaakar ed panaon sano gawaen nen Satanas so pinal a panangataki to ed saray totoo na Dios? (b) Antoray pansumpalan ed baleg a yegyeg ed Apocalipsis 6:12?

¹⁶ Impasakbay met nen Ezequiel a sano si Gog na Magog (say inmedmer a Satanas) so manggawa ed pinal a panangataki to ed totoo na Dios, gawaen nen Jehova “so baleg a panyegyeg” a nagawa “ed dalin na Israel.” (Ezequiel 38:18, 19) Anggaman saray literal a yegyeg so nayarin alanor, nepeg tayon nonoten a say Apocalipsis so nipresenta ed saray tanda. Sayan propesiya tan saray arum a propesiyan nisita so simbolikon tuloy. Sirin, say impangilukas ed komanem a tatak so ompatnag a mangiparungtal ed kapantokan na amin a panagyegyeg ed sayan mangaraldalin a sistema na bengabengatla​—say baleg a yegyeg a say amin a totoon onsumpa ed inkasoberano nen Jehova so naderal.

Sakey a Panaon na Bilunget

17. Panon a say baleg a yegyeg so mangapekta ed agew, say bulan, tan saray bibitewen?

¹⁷ Legan ya ituloy nen Juan ya ipanengneng, say baleg a yegyeg so inulop na makapakebbiew iran nagawgawan manasaglawi ed anggan saray katawenan. Inkuanto: “Tan say agew so nagmaliw ya andeket a singa magaspang ya abel na buek, tan say interon bulan so nagmaliw a singa dala, tan saray bibitewen na tawen so naplag ed dalin, a singano say sakey a kiew a higos a yugayogen na mabiskeg a dagem et napelag iray maetan higos.” (Apocalipsis 6:12b, 13) Agaylan makapakigtot a nagawa! Irerepresenta to so pamantokan na makadesyang a kipapasen ya impropesiyan akadkauna nen Jesus diad Mateo 24:29. Kasin naisip yo so makapakebbiew a kabilungetan a mansumpal no say propesiya so literal a nasumpal? Anggapo la so ampetang, marakep a sinag na agew! Anggapo la so makaaro, pinmilak a liwawa na bulan diad labi! Tan saray libulibon bibitewen so agla onkiddiam ed tawen. Imbes, wala so ambetel, makdel a kabilungetan.

18. Diad anton dalan a ‘saray katawenan so ombilunget’ ed Jerusalem nen 607 K.K.P.?

¹⁸ Diad espiritual a pantalos, say ontan a kabilungetan so nipropesiya ed kadaanan ya Israel. Impasakbay nen Jeremias: “Mankibalatar so interon dalin, tan agko ta gawaen so panangupot? Nisengeg ed saya et say dalin so maningel, tan saray katawenan ed tagey so peteg ya ombilunget.” (Jeremias 4:27, 28) Nen 607 K.K.P. sanen satan a propesiya so asumpal, saray bengatla so binmilunget a peteg ed saray totoo nen Jehova. Say kabiseran syudad da, Jerusalem, so naplag ed saray taga Babilonia. Say templo ra so aderal, tan say dalin da so ataynanan. Para ed sikara, anggapo so makaligliwan liwawa a manlapud tawen. Imbes, sikato so singa makapaermen ya imbaga nen Jeremias ed si Jehova: “Pinatey mo; agmo impanengneng so panangabagey. Inamper mo so iyaasingger ed sika diad kapal na lurem, pian say pikakasi so agmakadalan.” (Tagleey 3:43, 44) Para ed Jerusalem, satan a kabilungetan ed tawen et kabaliksan to so patey tan kadederal.

19. (a) Panoy impaneskribe nen Isaias a propeta na Dios ed kabilungetan diad katawenan no nipaakar ed kadaanan a Babilonia? (b) Kapigan tan panon so inkasumpal na propesiya nen Isaias?

¹⁹ Saginonor, say miulibay a kabilungetan ed katawenan so angituro na desyang ed kadaanan a Babilonia. Diad saya, say propeta na Dios so apuyanan a mangisulat: “Nia! Say agew nen Jehova a mismo so onsabi, maruksa ed sanok tan ed mandarlang a pasnok, ta pian gawaen to so dalin a pankelawan, tan pian deralen toray makasalanan ed dalin. Saray mismon bibitewen na katawenan tan saray pulopulok na Kesil so agmangisindag na liwawa ra; say banwa so peteg ya ombilunget diad ipaway to, tan say bulan a mismo so agmangisindag na liwawa to. Tan peteg ya isempet ko so dilin kaugsan to diad mabungan dalin, tan say dilin kasulitan da diad marelmeng a mismo.” (Isaias 13:9-11) Sayan propesiya so asumpal nen 539 K.K.P. sanen say Babilonia so naplag ed saray Medo tan Persiano. Dineskribe ton maong so kabilungetan, inkaandian na ilalo, kakulangan na anggan anton makaligliwan liwawa ed Babilonia legan a sikato so naplag ed ando lan ando manlapud talindeg to a bilang manunan pakayari na mundo.

20. Anton makapataktakot a pansumpalan so manatalaran ed sayan sistema na bengabengatla sano ondapo so baleg a yegyeg?

²⁰ Diad miulibay a dalan, sano ondapo so baleg a yegyeg, sayan interon sistema na mundo so naakmon ed inkapakaskasi na ilalo ed sigpot a bilunget. Say masnag, mansinag iran silesilew ed mangaraldalin a sistema nen Satanas so agmangisinag na ilalo. Natan la, saray mapulitikan mananguley na dalin, nagkalautla ed Kakristianoan, so bantog ed inkabulok da, panagtila, tan imoral ya estilo-na-bilay. (Isaias 28:14-19) Agla ra napanmatalkan. Say mankalkalinatey a liwawa ra so mansumpal ed sigpot a kaerep sano idapo nen Jehova so panangukom. Say singa-bulan ya impluensya ra ed saray kurang na dalin so niparungtal a marala, makapatey. Saray minumundon manunan-bibitewen da so naerep a singa saray onlereg a meteoritas tan nitaytayak a singa maetan higos diad manbunlawes ya aluboob. Say interon globo tayo so nayegyeg ed leksab na “baleg a kairapan ya agni agawa nanlapulad gapo na mundo ya anggad natan, andi, nisay nagawa lamet.” (Mateo 24:21) Agaylan makapataktakot ya onsabi!

(Ituloy ed ontumbok a paway.)

[Saray paimano ed leksab]

[Kahon ed pahina 28]

Atebek Lan Akauna so 1914

“Sanen 606 K.K.P., a say panarian na Dios so angangga, nakal so diadema, tan say interon dalin so inter ed saray Hentil. Say 2520 taon nanlapud 606 K.K.P., so mangganga ed A.D. 1914.”e​—The Three Worlds, ya impalapag nen 1877, pahina 83.

Say ebidensya na Biblia so malinew tan mabiskeg a say ‘Panaon na Hentiles’ so sakey a peryodo na 2520 taon, manlapud taon 606 K.K.P. ya angga ed tan pati say A.D. 1914.”​—Studies in the Scriptures, Tomo 2, insulat nen C. T. Russel tan impalapag nen 1889, pahina 79.

Amorian akauna la nen Charles Taze Russell tan saray kaiba ton Estudyante na Biblia a say 1914 so mananda ed pangangga na Panaon na Hentiles, odino say aturon panaon na nasyones. (Lucas 21:24) Anggaman agda sigpot ya atalosan ed saraman a panaon no antoy kabaliksan na saya, kumbinsido ra a say 1914 so magmaliw a petsan manguman ed awaran na mundo, tan sikaray duga. Imanoen so onggendan iran inaon ed peryodiko:

“Say makapataktakot ya interak na bakal diad Europa so anumpal ed ekstraordinaryon propesiya. Diad apalabas a duamplo-tan-liman taon, diad panamegley na saray manangipulong tan manangipalapag, say ‘International Bible Students,’ a kabkabat a tuloy a ‘Millenial Dawners,’ so mangiyaabawag ed sankamundoan a say Agew na Sanok a nipropesiya diad Biblia so onggapo ed 1914. ‘Talaranan so 1914!’ so eyag na nilasus iran managbaroy ya ebanghelista.”​—The World, sakey a peryodiko ed Nueba York, Agosto 30, 1914.

[Tepetepet Parad Panagaral]

[Kahon ed pahina 29]

1914​—Panaon na Impanguman

Say libron Politikens Verdenshistorie​—Historiens Magt og Mening (Sankamundoan ya Awaran na Politiken​—Say Pakayari tan Kabaliksan na Awaran), impalapag nen 1987 diad Copenhagen, ipaparungtal toy onggendan ya obserbasyon ed pahina 40:

“Say pananisia ed koma-19 siglo ed aligwas so akawat na makapatey a dapmeg nen 1914. Diad taon sakbay na interak na bakal et optimistikon insulat na manag-awaran tan pulitiko a si Peter Munch na Denmark: ‘Amin ya ebidensya et agmipakna ed kagawa na bakal ed baetan na ankabaleg iran pakayari ed Europa. “Say kapeligroay bakal” so naandipat met ed arapen, unong a naulit-ulit ya agawa nanlapulad 1871.”

“Diad kasuniyan to, onia so nabasa tayo diad saginonor ed say autobiograpiya to: ‘Say interak na bakal nen 1914 so baleg ya impanguman na panaon ed awaran na sankatooan. Manlapud masnag a panaon na aligwas, no iner a saray gegemtan so tutumbokan na makatunongan ya inkaligen et linmoob tayo ed panaon na desyang, kataktakot, tan panamusol, pati ed ag-inkaligen diad amin a pasen. Anggapo so makapangibaga, tan anggan natan et siansian anggapoy makapangibaga, no kasin say kabilungetan a walad sikatayo ed saman a panon et kabaliksan toy permanentin kaderal na interon balangkas na kulturan pinawala na toon mismo ed loob na saray milenyo.”