Say Biblia​—Praktikal a Giya Parad Modernon Too

“Amin a sulat so impuyan na Dios tan makagunggunan usaren . . . para’d panangiwanwan na saray kabibilay na totoo.”​—2 Timoteo 3:16, “The Jerusalem Bible.”

ISASALAYSAY na sayan kasulatan so manunan rason no akin a praktikal so Biblia ed agew tayo. Satan so impuyan na Dios. Lapud sikatayoy pinalsa na Dios, anggapoy siopaman a nagkalalon makaamta nipaakar ed saray laman, kanonotan, liknaan, tan pankaukolan tayo nen say sikato. Aminsan et imbaga nen arin David na Israel nipaakar ed Jehova a Dios: “Saray matam anengneng da so laman ko ya aliwa ni a nagnap; tan dia ed librom akasulat ya amin ira ya.” (Salmo 139:16) No dakel so amta na Manamalsa tayo nipaakar ed sikatayo, sirin makatunongan a say konseho tan simbawa to nipaakar ed no panon a sikatayoy magmaliw a maliket tan matalona ed bilay so maseguron importantin usisaen.

Ipapanengneng na eksperiensia a saray prinsipyo na Biblia so namparan praktikal tan realistiko ed panaon tayo. Sikara met so espisipiko. Saray onggendan so apatiran alimbawa a mangiyilustra ed inagew-agew ya inkapraktikal na Biblia.

Saray Siglaotan na Too tan Personal ya Awawey: Iyaalibansa na Biblia so maabig a ganggan na personal iran walna a makapangitonton ed mabunigas, matalona iran pisiglaotan ed arum. Alimbawa, niganggan ed nasyon na Israel: “Ag ka mangala na pamales mo, nisay mantarok’ ka na anto a pangigagaem . . . no ag say nepeg mo ya aroen so kaparam a too unong ed sikan dili.” (Levitico 19:18) Anggaman sikatayoy agnisilong ed ganggan na Israelita, say itumbok ed Makasulatan iran prinsipyo to so makatulong ed sikatayon mikareenan ed kapara tayon totoo. Alimbawa, isipen pa so kinarakel na probleman naresolbi no amin so manggunaet a mamayubo na espiritual a kalidades a naromog ed Galacia 5:22, 23: “Say bunga na Espiritu sikato so aro, liket, deen, kasungdoan, kaoyamoan, kaabigan, sisia. Tayadno, dangka. Angapo so gangan ya onsumpa ed sarayan nengneng.”​—Ipareng so Roma 8:5, 6.

Makapaermen, sano saray desdes ed bilay so ondaak, mabetbet ya onlesa so tensyon tan balingaan. Diad saratan a situasyon, say pangiyaplika ed manamasakbay iran salitan naromog ed Uliran 29:11 so mangamper ed baleg a kagonigon tayo. “Say maatiw ibesngaw to ya amin so sanok to; balet say makabat a too sikato so pokpokan to tan sikato so papaen to.”​—Ipareng so Uliran 15:1; Mateo 7:12; Colosas 3:12-14.

Maong a simbawa​—balet kasin tua itan ed peteg a kabibilay? Alaen pan alimbawa so kipapasen na lakin taga-Pransya ya awalaan na seryoson probleman maisasanok. Aminpigapigan sikato so mansusumpal ed gulo, anggan ed prisoan ni ingen, lapud alanor ed saray kolkolan. Say impagmaliw ton onsianon boksingero so lalon amauges ed situasyon. Aminsan et linmesa so kolkolan ed baetan dan san-ama. Kabekta, sakbay a namoria to et apatumba toy ama to’d datal diad impamoniti to. Tan nansumpal iya ed ampait ya agpankakasakey na siglaotan da.

Kaleganan to, sayan laki so akapiabet ed saray Tasi nen Jehova tan ginmapon inaral toray prinsipyo na Biblia. Saya so amakiwas ed sikaton seryoson manumameng ed kakikiwas to’d arum. Tekep na baleg a sagpot say personal ya awawey to so ginmapon apasimbalo, tan sikatoy nagmaliw a lalon mareen. Insan sakey ya agew say laki so pinmawil ed ama to pian mikareenan. Ontanlan aliketan so ama to ed saray impanguman a ginawa na ilalak to a sengegay impawil na siglaotan da.

Sakey iya ed dakel iran alimbawa a mamaneknek ed katuaan na saray salita nen apostol Pablo: “Say salita na Dios sikatoy mabilay tan mabiskeg, tan makdem nen say angan dinan ya kampilan a duara’y tarem, . . . tan masiglat ya mangibiig ed saray nonot tan saray getma na puso.”​—Hebreos 4:12.

Bilay na Pamilya: Kasin say pamilya yo so maliket? Dakel a pamilya so aliwan maliket. “A say bilay na pamilya bilang sakey ya institusyon so nasisigensigen so segsegurado la natan,” kuan na The Natal Witness, dyaryo ed Abalaten ya Aprika, ya iyaarum ton “saray ugugaw natan so niyaanak ed sosyal a rebolusyon.”

Anggaman ontan, say Biblia so walaay praktikal a simbawan dinisinyon ontulong ed saray pamilya pian ontalona anggano onlesa iray problema. Alimbawa, no nipaakar ed betang na kaasawaan a lalaki, kuan na Biblia: “Ontan met so nepeg na saray asawan lalaki a panangaro ra ed saray kaasawaan dan dili a singa panangaro ra ed laman dan dili.” Sano sumpalen na asawan laki iyan kakaukolanen, maliket para’d akulaw to a balesan itan, a “takotan so asawa to.” (Efeso 5:25-29, 33) Akomentoan so siglaotan ed baetan na atateng tan ananak ed Efeso 6:4: “Tan, sikayo ya atateng, ag yo ilagyat a pasanoken so saray anak yo: no ag ingen bangatan yo’ra ed kadudusa tan panamilin na Katawan [Jehova, NW].” Diad saya et napalesa so atmospera na pamilyan mamainomay ed ananak a tumboken so ganggan na Biblia tan magmaliw a matulok ed atateng da.​—Efeso 6:1.

Say akadkauna so alimbawa labat na komentaryo na Biblia ed bilay na pamilya. Diad ikikiwas ed panangigiya na Dios, dakel so ontatalona tan mangagayaga ed liket diad ayaman [da]. Isasalaysay nen Edward, ateng na duara, iray gunggunan pangagayagaan to diad pangiyaaplika ed saray prinsipyo na Biblia. “Say panamaley ko so nabubuyak,” anonotan to. “Andian ak la na panaon pian nawalaan na makabaliksan a siglaotan ed ananak ko. Say alenleneg a bengatlan amakasakey ed sikami et say pangiyaaplika mi no antoy ibabaga na Biblia nipaakar ed bilay na pamilya.”​—Uliran 13:24; 24:3; Colosas 3:18-21; 1 Pedro 3:1-7.

Mental, Pisikal, tan Emosyonal a Bunigas: Ipapanengneng na panagsukimat, a diad pigaran laknab et say pisikal a bunigas na sakey so nisiglaot ed kipapasen na mental tan emosyonal a bunigas to. “Saray kaslakan a sinyal na gonigon,” kuan na The World Book Encyclopedia, “et laktipen to so indaak na patok na puso, atagtagey a presyon na dala, isakit na masel, mental a gonigon, tan makapuy ya abilidad ed agnaapag a panangimano.” Anggaman ontan, sisiaen na arum a say pamayubo na marawal iran kiwas so dalan na pakarepresko ed gonigon. “Say panagboksing so nayarin baleg a manamawas-na-gonigon,” ibabaga na dyaryo ed Abalaten ya Aprika, The Star. Aaonen toray salita na konsultant ed bunigas a si Jannie Claasens: “No say sakey a bii et awalaan na makapadismayan agew, nipaway toy tensyon to diad panponiti ed punching bag.”

Anggaman ontan, agta lalon magmaong ya aralen so sengegay dismaya? Diad dyurnal ya Stress​—The Modern Scourge, kuan nen Dr. Michael Slutzkin a “say pamidbir ed gonigon . . . so importante, lapud dakel ed saray sengegan et naremedyoan.” Iyarum to a “say panangontrol na gonigon . . . so nayari ni ingen a mangiyalibansa na panagtambal diad nanduruma iran kondisyon.”

Isasalaysay na Biblia so epektibon tuloy a dalan a say gonigon so naresolbi: “Ag kayo mapaga ed antokaman; noag dia ed ganagana . . . nipakabat komon ed Dios so saray kerew yo. Tan say deen na Dios, a talonaan to’n amin a pakatalos, bantayan to so kapusoan yo tan saray nonot yo ed Cristo Jesus.” (Filipos 4:6, 7) Say panangontrol na gonigon ed sayan dalan so walaay dakel iran bentaha​—anggan ed pisikal. Ikuan na sakey a proverbio na Biblia diad sayan dalan: “Say mareen a puso sikato so bilay na laman.” (Uliran 14:30) Salitaen na sakey nin proverbio: “Say magayaga a puso sikato so maong a tambal; balet say binmetag a puso pamagaen to so saray pukel.”​—Uliran 17:22.

Diad panasalin arawian so gonigon tan desdes, dakel so onsasaral ed tabako, alkohol, tan saray druga. Say risgon papalesaen na ontan ya inkailuam so dokumentadon tuloy. Ingen, lawas isusuheri na Biblia so pansiansian malinis ed “ami tilol na laman.” (2 Corinto 7:1; ipareng so Uliran 23:29-35.) Maseguron say ipaliis ed saratan a makapasakit ya agamil so praktikal a salimbeng ed mundo natan.

Trabaho, Kuarta, tan Inkamatua: Agbalot gunggunaan na inkangiras so too. “Say mangiras ag manbaka lapud no ambetel; kanian mipayabol ed panagani, et andian na bengatla,” kuan na Uliran 20:4. Diad biek a dapag, say inkakuli so makagungguna. “Saman so nantatakew nen saman ag komon la mantakew,” kuan na Efeso 4:28. Iyarum na sayan kasulatan a magmaong para’d sakey a “mansagpot, a gawaen na saray limalima to so bengatla a makapaabig, pian wala so niiter to ed satay walay pankaokolan to.”​—Ipareng so Uliran 13:4.

Kasin amta yo la a saray prinsipyo na Biblia so niyaplika anggano ed saray siglaotan ed panagtrabahoan? Saray kumikimey, singa say “ariripen” ed saray panaon na Biblia, so maabig ya “ontolo’kayo ed amin a bengabengatla ed saray kakatawan yo onong ed laman.” Saray amo, odino “kakatawan,” diad biek a dapag so nepeg ya “ipakana . . . ed saray aripen yo so matunong tan maptek,” ed saray empleyado ra.​—Colosas 3:22-24; 4:1; ipareng so 1 Pedro 2:18-20.

Dakel so nibaga ed Biblia nipaakar ed matua iran pidedeneng ed negosyo. Anggaman makapaermen ta onkukulang itan natan, mabetbet a bibidbiren tan aapresyaen so inkamatua bilang makaayat a kalidad. Saya so idadanet na Biblia. Aminsan et imbaga nen Jesus: “Say matoor ed dagdaiset, matoor met ed dakel: et say agmatunong ed dagdaiset, aliwa met a matunong ed dakel.”​—Lucas 16:10; ipareng so Uliran 20:10; 22:22, 23; Lucas 6:31.

Diad sakey a bansa ed Aprika, naromog so agaylan panagtakew tan inkabulok ed say industriya na diyamante. Adisidin salatan so manangasikaso. Saray ministro na gobierno so kinerew a mangisubmiti na kangaranan na saramay nononoten dan makanepegan ed posisyon. Sanen nantitipon so kabinete parad desisyon, saray ngaran ya insubmiti na saray ministro na gobierno so sansakey ya inekal, manuna lapud inkabulok. Kaunoran, akasabi ra ed sampot a ngaran ed listaan​—say pili na presidente.

“Balet sikato so aliwan membro na partido!” insupiat na sakey a ministro.

Inyebat na presidente ya aliwa iyan mapulitikan posisyon.

“Sikatoy sakey ed saray Tasi nen Jehova,” inkuan na sananey.

“Satan so rason no akin a sikatoy naala,” inkuan na presidente. Insan inyarum to: “Amta tayon sikaray matua, tan saya so klase na toon nakaukolan tayo. Amta tayon sikatoy napanmatalkan tayo.”

On, saramay mangiyaaplika’d saray prinsipyo na Biblia so mabetbet a makaromog a saya so parad pankaabiganan da anggan diad sayan mundo natan.

Pablien so Aralem a Kakabatan

Akunsidera tayo labat so daiset iran alimbawa no antoy kabaliksan na “naromog so pikakabat ed Dios.” (Uliran 2:1-9) Daakan a matukoy, praktikal a simbawa so naromog ed Biblia. Saray prinsipyon mitukoyan ed kalinisan, inkakuli, pitatalosan, sekso, diborsyo, panagbayar na buis, pidedeneng ed pandurumaan ed personalidad, tan itatalona’d inkaduka so pigara labat ed saray aspekto na bilay a kukunsideraen na Biblia. Minilyon so mamaneknek a say pandumaan ed baetan na itatalona tan isasaew ed saray kabibilay da so mandependi’d sukat na pangiyaaplika ra’d saray prinsipyo na Biblia.

Manwarin say manunan inkapraktikal na Biblia so nagarantiyaan, iyoopresi met na Biblia so panilalo’d dakel a manbayag iran gungguna. Alimbawa, isisipan na Biblia a saray sengegan na ot-ot tan kairapan na mundo natan so asingger lan naresolbi diad madibinon panangitalindeg.​—Daniel 2:44; 2 Pedro 3:11-13; Apocalipsis 21:1-5.

Kanian, pasesegen mi kayon aralen so dakel ni nipaakar ed Biblia. No andian kayo na kopya, seguroen a mangala na sakey. Saray manangipalapag na sayan magasin so magayagan mangasisti’d sikayo. Unong a dakel niran arum so nagugunggunaan diad pangiyaaplika’d saray praktikal a suhestion manlapud Biblia, sikayo met so natulongan a mangapresya ed kablian na Salita na Dios, natan tan diad arapen.

[Litrato ed pahina 7]

Say Biblia so praktikal a giya para’d panggawan maliket ed bilay na pamilya