Si Jehova​—Say Tua tan Mabilay a Dios

SI Paraon na Ehipto so nansalita a tekep na itutunganga tan panleglemew sanen intepet to: ‘Siopa si Jehova?’ (Exodo 5:2) Singa nipanengneng ed akaunan artikulo, satan ya awawey so angitarok na saray bakbak tan ipapatey ed saray Ehipsio, pati ed inkiponpon ed danum nen Paraon tan say armada ton militar.

Diad kadaanan ya Ehipto, pinaneknekan nen Jehova a Dios so inkasuperyor to sumpa’d palson dirios. Balet dakel ni so kaukolan ya aralen nipaakar ed sikato. Antoray pigaran nengneng na personalidad to? Tan anto so kakaukolanen to’d sikatayo?

Say Ngaran tan say Inkabantog To

Sanen sikato so walaan na kekerewen ed si Paraon na Ehipto, ag-imbaga nen Moises: ‘Kuan na Katawan so onia tan onman.’ Ipapasen met nen Paraon tan arum ya Ehipsios so dakel a palson dirios da bilang kakatawan. Andi, inusar nen Moises so madibinon ngaran, a Jehova. Sikaton mismo so akadngel ed saman a balikas manlapud tagey sanen sikato so walad asingger na mandarlang a melag a kiew ed dalin na Midian. Onia so kuan na impuyan a rekord:

“Et akisalita so Dios ed Moises, tan inkuan to ed sikato, Siak si Jehova. Et siak, . . . dinengel ko so sibesibek na saray anak na Israel, ya aaripenen na saray Egipcios; et anonotan ko so sipan ko. Kanian salitam ed saray anak na Israel, Siak si Jehova, et lokposen takayo ed pamadpairap na saray Egipcios ed sikayo, tan yagel ta kayo ed panangaripen da, tan dondonen ta kayo naani na akaunat a taklay tan saray ankakabaleg a panangokom: Et alaen ta kayo ed siak a sakey a totoo tan siak so Dios yo; et naamtaan yo naani a siak si Jehova a Dios yo a mangilabas ed sikayo ed saray panamadpairap na saray Egipcios. Insan ta kayo naani yakar ed dalin [na Canaan] ya insipan ko ya iter ed [saray ateng yo] Abraham tan si Isaac tan si Jacob; et iter ko naani ed sikato a tawir: siak si Jehova.”​—Exodo 6:1-8.

Ontan so ginawa nen Jehova. Imbulos toray Israelita manlapud panangaripen na saray Ehipsio tan impa-okupaan to ed sikara so dalin na Canaan. Unong ya insipan, ginawa na Dios so amin na saya. Agaylan matukoy! Say ngaran to, a Jehova, so mankabaliksan a “Gawaen to.” Tutukoyen na Biblia si Jehova ed saray titulo a singa say “Dios,” “Soberanon Katawan,” “Manamalsa,” “Ama,” “say Makapanyarin-amin,” tan “say Sankatagyan.” Ingen say ngaran to a Jehova so mangipabidbir ed sikato bilang say tuan Dios a kalkalnan mangitatarok ed engrande iran gagala ton onlabas.​—Isaias 42:8.

No basaen tayo so Biblia ed orihinal iran lenguahe to, naromog tayo so ngaran na Dios a nilibon danay. Diad Hebreo saman so irerepresenta na apatiran consonant a Yod He Waw He (יהוה), a tatawagen a Tetragrammaton, a basaen manlapud kawanan a manpakawigi. Saramay mansasalitay Hebreo so angiyan na saray tanol na vowel, balet saray totoo natan so agmaseguron makaamta no anto iraman. Bangta paboran na arum so espeling a Yahweh, say porman Jehova so kaslakan tan matukoy a mangipabidbir ed Manamalsa tayo.

Say pangusar ed ngaran a Jehova so mangibiig met ed Dios manlapud samay tatawagen a “Katawan ko” ed Salmo 110:1, a ditan say sakey a patalos et: “Say KATAWAN [Hebreo, יהוה] so nankuan ed Katawan ko, Yorong ka ed nikawanan a limak, angga’d gawaen kon toonay salim iray kakabusol mo.” (King James Version) Diad pangipanengneng ed Hebreon teksto a wadman so ngaran na Dios, onia so nabasa ed New World Translation: “Say kuan nen Jehova ed Katawan ko so: ‘Yurong ka ed nikawanan a limak angga’d gawaen ko a toonan na salim iray kabusol mo.’” Saratan a salita nen Jehova a Dios so mapropetikon manutukoy ed si Jesu-Kristo, a tinawag na managsulat a “Katawan ko.”

Pinabantog nen Jehova so ngaran to ed agew nen Paraon. Diad panamegley nen Moises, inkuan na Dios ed anawet-impanpuson ari: “Ta ibakik lamet natan so panusak ed pusom, tan saray aripen mo, tan saray ouleyan mo; pian nakabatan mo ya angapo so arum a singa siak dia ed amin a mundo. Ta inyayagko la komon so limak, tan dinusa ta ka la komon a pati saray ouleyan mo na salot, et andi ka la komon dia ed dalin. Ingen ta dia ed tuaytua sikatoya so amaawetan ko ed sika, pian ipanengneng ko ed sika so pakapanyarik, ta pian say ngaran ko nibawag ed amin a mundo.”​—Exodo 9:14-16.

Nipaakar ed intaynan na Israel manlapud Ehipto tan ed inkagba na pigaran arin Cananeo, say bii a si Rahab na Jerico so angibaga’d duaran espiya a Hebreo: “Siak amtak a si Jehova initer to ed sikayo [Israelitas] so dalin, tan say takot nisengeg ed sikayo naplag ed sikami, tan amin so saray manaayam ed dalin natunaw ira ed arap yo. Ta nadngelan mi no panon so inpamaekat nen Jehova ed danum na Ambalanga a Dayat ed arap yo, sanen pinmaway kayo ed Egipto; tan no anto so ginawa yo ed saray duara ya arari na saray Amorreo, ya wala ed nibaliw na Jordan, di Sehon tan Og, a sikara so sigpot a dineral yo. Et kadngel mi, saray puso mi atunaw, tan angapon balot so nikera ya espiritu ed siopaman a too, lapu ed sikayo: ta si Jehova a Dios yo, so Dios ed tawen ed tagey, tan dia ed dalin ed lepsag.” (Josue 2:9-11) On, linmaknab so inkabantog nen Jehova.

Si Jehova tan Saray Kalidad To

Imbalikas na salmista iyan impapuson pilalek: “Pian saray totoo nakabatan da a sika, a say ngaran mo a bokbokor et JEHOVA, sankatageyan ka a manuna nen say amin a dalin.” (Salmo 83:18) Lapud say inkasoberano nen Jehova so sankatalbaan, saray napapasegsegang a papatumbok nen Jesus so makapanpikasi: “O Katawan, sika ya amalsa na tawen tan dalin, tan say dayat, tan saray amin ya wala ed sikara.” (Gawa 4:24) Tan agaylan makaligliwa a naamtaan a si Jehova so say “Dumerengel na Pikakasi”!​—Salmo 65:2, NW.

Say manunan atributo nen Jehova et say aro. On, “say Dios sikato so aro”​—say mismon modelo na sayan kalidad. (1 Juan 4:8) Nilikud ed satan, “wala so kakabatan tan pakapanyari [ed sikato].” Si Jehova so makabat a tuloy tan makapanyarin-amin, balet agton balot aabusoen so pakayari to. (Job 12:13; 37:23) Naseguro tayo met a si Jehova so lawas midedeneng ed sikatayo tekep na inkaalas, ta “say inkatunong tan inkaalas sikara so palpaletneg na trono to.” (Salmo 97:2) No sikatayo’y mankasalanan balet ta magbabawi, naligliwa tayo ed pikakabat a si Jehova so “Dios a mapangasi tan mapaaro, mapalna ya onsanok, tan daakan ed maaro ya abig na linawa [maaron-panangasi, NW], tan katuaan.” (Exodo 34:6) Agpankelawan a sikatayo’y makapangayaga diad panaglingkor ed si Jehova!​—Salmo 100:1-5.

Say Anggapoy Kaparan Mangatatawen ya Ari

Inkuan na Anak nen Jehova, a si Jesu-Kristo: “Say Dios sikato’y sakey ya Espiritu.” (Juan 4:24) Kanian, si Jehova so agnanengneng na kamataan na too. Diad tua, imbaga nen Jehova ed si Moises: “Agmo nayarian a nengnengen so lupak; ta say too ag toak naani nanengneng et manbilay.” (Exodo 33:20) Sayan mangatatawen ya Ari so ontanlan magloria ya agnasungdoan na totoo so eksperiensian inengneng ed sikato.

Anggaman si Jehova so agtayo nanengneng, dakel so paneknek ed kiwawala to bilang Makapanyarin-amin a Dios. On, “saray bengatla ya ag nanengneng a kien to, say andi angaan a pakayari to tan inkadivino to nanengneng a manlapu ed inkapalsa’y mundo.” (Roma 1:20) Say dalin​—pati saray dika, kiew, prutas, pising, tan saray rosas to—​so mamaneknek ed Inkadios nen Jehova. Aliwan singa saray andi-kanan idolon-dirios, si Jehova so mangiiter na uran tan mabungan pan-panaon. (Gawa 14:16, 17) Imanoen paray bitewen ed tawen no labi. Agaylan engranden ebidensya ed Inkadios nen Jehova tan inkaorganisado to!

Inorganisa met nen Jehova so masanto, intelehentin espiritu iran pinalsa to ed tawen. Bilang walaay pantutunosan ya organisasyon, gagawaen da so linawa na Dios, singa kuan na salmista: “Galangen yo si Jehova, sikayo angeles to, ya mabiskeg, a mangounor na salita to; ondengel na voces na salita to. Galangen yo si Jehova amin yo a gawa to, ed amin a paspasen na panuleyan to.” (Salmo 103:20, 21) Inorganisa met nen Jehova iray totoo to ed dalin. Say nasyon na Israel so organisadon tuloy, ontan met ed akauna iran patumbok na Anak na Dios. Singa met natan, si Jehova so walaan na sankamundoan ya organisasyon na maseet a Tastasi, a mangiyaabawag na maong a balita a say Panarian to so asingsingger la.​—Mateo 24:14.

Si Jehova so Tua tan Mabilay a Dios

Say Inkadios nen Jehova so nipanengneng ed dakerakel a paraan! Pinabaingan to so palson dirios na Ehipto tan inliktar toray Israelita ed Insipan a Dalin. Say palsa so mangiiter na daakan ya ebidensya ed Inkadios nen Jehova. Tan sikato so agnikumpara ed anggapoy kanan idolon-dirios na palson relihyon.

Impanengneng nen propeta Jeremias so baleg a pandumaan nen Jehova, say mabilay a Dios, tan saray andiay-bilay a ginaway-toon idolo. Satan a pandumaan so nibalikas a maong ed kapitulo 10 na Jeremias. Nilikud ed arum nin bengatla, insulat nen Jeremias: “Si Jehova sikato so tua a Dios; sikato so mabilay a Dios, tan andi angaan ya Ari.” (Jeremias 10:10) Say mabilay tan tuan Dios, a Jehova, so amalsa ed amin a bengatla. Inliktar toray Israelita a makapkapuy ed panangaripen na Ehipto. Anggapoy imposibli’d sikato.

Si Jehova, say “andi angaan ya Ari,” so onebat ed pikakasi: “Ama mi’n wala ka ed tawen, nagalang komon so ngaran mo. Onsabi komon so panarian mo. Nagawa komon so linawam, onong ed tawen, ontan met ed dalin.” (1 Timoteo 1:17; Mateo 6:9, 10) Say mangatatawen a Mesianikon Panarian, a nipalima la’d si Jesu-Kristo, so agla manbayag et onkiwas sumpa’d marelmeng tan maneral ed amin a kakabusol nen Jehova. (Daniel 7:13, 14) Saman a panarian so mangipaarap met ed sakey a balon mundo na anggapoy-anggaan iran bendisyon para’d matulok a katooan.​—2 Pedro 3:13.

Nagkalalo ni so kaukolan ya aralen nipaakar ed si Jehova tan ed saray gagala to. Akin ya agka magmaliw a desididon mangasol na ontan a pikakabat tan onkiwas unong ed satan? No gawaen mo iya, sika so napribilihyoan a mangayaga ed bilay ya andi-anggaan diad mangaraldalin a paraiso ed silong na uley na Panarian. Manbilay ka sano say ermen, ot-ot, tan anggan say patey so onlabas la tan say dalin so napano na pikakabat ed si Jehova. (Isaias 11:9; Apocalipsis 21:1-4) Ontan so pawayan na arapen mo no aanapen, susukimaten mo, tan onkikiwas kan mitunosan ed nibased-Biblia iran ebat ed tepet a, ‘Siopa si Jehova?’

[Picture Credit Line ed pahina 7]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.