Saray Eksena Manlapud Insipan a Dalin
Galaad—Pasen Para’d Makpel a Totoo
SAKBAY a tuloy na inbaliw na Israel ed Ilog Jordan a mamaarap ed Insipan a Dalin, sikaray pinaseseg nen Moises: “Ombiskeg ka, . . . agka ontakot . . . si Jehova a Dios mo sikato so mila a miolop ed sika.”—Deuteronomio 31:6.
Saray tribu nen Ruben tan Gad tan say kapaldua na tribu nen Manases so apisakup ed panamaseseg nen Moises. Anengneng da a ‘say dalin na Galaad so pasen a maong ed ayayep,’ kanian kinerew dan sikaray ipasen a manayam ed Galaad.—Numeros 32:1-40.
Say Galaad so walad kasumbaliwan, say sagur a dapag, na Jordan. Saman so interon sagur a dapag, a manlapud kasampotan ya amianen na Inatey a Dayat ya anggad Dayat na Galilea. Sayan pasen so nipatagey manlapud Lawak na Jordan a mamaarap ed maranum iran patar tan nilimpek a kapukdolan. Kanian say Galaad so sakey a maabig a pasen a pantanemay trigo tan panpakabkabay ayayep. Say retrato ed tagey so mangiter ed sikayo na ideya ed no anton kabiangan na Galaad so singa ontan. Balet akin ya isiglaot so inkakpel ed ontan a maabig a pasen?
Mabitar a saray tribun malabay a manayam ed Galaad so nanggawa na ontan ya andi-takot. Nonoten a sikaray inmabobon ya ombaliw ed Jordan pian mibakal sumpad kakabusol diad Insipan a Dalin. Tan diad impawil ed Galaad, kinaukolan da so nagkalalon inkakpel. Akin? Bueno, sikaray walad ketegan, a magmainomay ya atakien na saray Amonita ed mamaabalaten-a-bukig tan saray Siriano ed amianen. Tan sikaray inataki na saray Amonita tan saray Siriano.—Josue 22:9; Uko-ukom 10:7, 8; 1 Samuel 11:1; 2 Arari 8:28; 9:14; 10:32, 33.
Saraman ya impangataki so espisipikon kipapasen a nakakaukolan so inkakpel. Alimbawa, kayari impangiyabuloy nen Jehova ed saray Amonita a mamairap ed Galaad, saray totoo na Dios so nagbabawi tan tinmumbok ed panangipangulo na “makapanyari a laki a mabayani,” a say Ama to so manngaran met na Galaad. Sayan mabayani, odino makpel a laki et si Jepte. Sikato so kabkabat a tuloy lapud sakey a samban angipatnag ya, anggaman sikatoy makpel, inanap to so panangidirihi tan tulong nen Jehova. Sinambaan nen Jepte a no sikatoy abuloyan na Dios a maneral ed manamairap iran Amonita, say ununan ompaway ed abung to a mangabet ed sikato so ‘yapay a bagat a poolan,’ odino ibagat, ed Dios.a Agawan satan et say bogbogtong ya ilalak nen Jepte, say marikit to, a diad saginonor et nanlingkor ed santuaryo nen Jehova. On, diad nandumaan a paraan et impanengneng nen Jepte tan say marikit to so inkakpel.—Uko-ukom 11:1, 4-40.
Sakey a panangipanengneng na inkakpel ya angangko et agtanton kabkabat so agawa legan na panaon nen Saul. Pian nanonotan so kipapasen, isipen a sanen si Saul so nagmaliw ya ari, saray Amonita so amagyaw a manukit ed kawanan a mata na lalaki ed Jabes-galaad, a satan a baley so nayarin walad amagan ilog a pinmanat a mamaarap ed kapukdolan ya anggad Jordan. Tampol a tinipon nen Saul so armada pian pabiskegen so Jabes. (1 Samuel 11:1-11) Tekep na satan ya agawa, onla tayo pa ed kasampotan na uley nen Saul tan amtaen no panon a nipanengneng so inkakpel.
Nayarin natandaan yo a si Saul tan saray talora ed ilalak to so inatey kaleganan na impibakal ed saray Filisteo. Saraman a kakabusol so amotot ed ulo nen Saul tan sililiket dan insabit iray bangkay nen Saul tan saray ilalak to diad bakor na Bet-san. (1 Samuel 31:1-10; naimano yo ed nikawanan so akotkot a salaysay na Bet-san.) Say balita nipaakar ed saya so akasabi ed Jabes, diad kapukdolan na Galaad ed nibaliw na Jordan. Anto kasi nagawaan na saray taga Galaad ed arap na sakey a kabusol a mabiskeg a tuloy a sarag ton taloen so ari na Israel?
Nengnengen so mapa pian naimano so rutan dinalan na saray taga Galaad. “Amin iray mabayani a lalaki inmalagey, tan linma ra a sanlabi, tan inala ra so bangkay nen Saul tan saray bangkay na saray anak to a lalaki a manlapu ed bakor na Bet-san; et linma ra ed Jabes, tan sikara so pinoolandad’ man.” (1 Samuel 31:12) On, sikaray linmubak ed labi diad pakalso na kabusol. Natalosan yo no akin a sikaray tinawag na Biblia a mabayani, odino makpel.
Asabi panaon, say samploran tribu so sinmian pian tugyopen so mamaamianen a panarian na Israel, tan insakup na saya so Galaad. Saray kabangibang a nasyon, ununa et saray Siriano tan insan saray Asiriano, so ginmapon manamsam ed saray kabiangan na saman a teritorya diad bukig a dapag na Jordan. Kanian anggaman ed apalabas iran alimbawa na inkakpel, sinagmak na totoo ed Galaad so kairapan lapud inkiwala ed ketegan.—1 Arari 22:1-3; 2 Arari 15:29.
[Paimano ed leksab]
a Say maalwar a panangusisa ed rekord so manusuppiat ed inkuan a si Jepte so angibagat na too, say ilalak to. Nengnengen so Insight on the Scriptures, Tomo 2, pahina 27-8, impalapag na Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
[Mapa ed pahina 8]
(Parad aktual a format, nengnengen so publikasyon)
DAYAT NA GALILEA
INATEY A DAYAT
Ilog Jordan
Bet-san
Ramot-galaad
Jabes
GALAAD
[Credit Line]
Nibase’d mapan naikday pankanepegan a pangopya na Pictorial Archive (Near Eastern History) Est. and Survey of Israel.
[Picture Credit Line ed pahina 8]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.
[Picture Credit Line ed pahina 9]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.