Apocalipsis—Asingger la so Engranden Kapantokan To!
Kapitulo 37
Pannanggis tan Panliket ed Anggaan na Babilonia
1. Panon a “saray arari ed dalin” so onkiwas ed biglan kaderal na Babilonia a Baleg?
Say anggaan na Babilonia so maong a balita ed totoo nen Jehova, balet panon so panmoria na saray nasyon ed satan? Ibabaga nen Juan ed sikatayo: “Tan mannangis tan mandageyem iray arari ed dalin ya akilawanan ed sikato tan akibabali ed likeliket to, sano nanengneng da so asewek na pool to, legan a manalalagey ira’d arawi lapu ed takot da ed irap to tan kuan da: ‘Kasi la, kasi la, sikan baleg a syudad, sika Babilonia, say mabiskeg a syudad, ta dia ed saksakey ya oras sinmabi so kaukom mo!’”—Apocalipsis 18:9, 10.
2. (a) Lapud saray simbolikon samploran saklor na eskarlatan kolor ya atap ya ayep et maneral ed Babilonia a Baleg, akin a “saray arari ed dalin” so manangis ed anggaan to? (b) Akin a mananalagey iray naeermenan ya arari ed arawi a manlapud naukom a syudad?
2 Say reaksion na nasyones so singa ompatnag a makapakelaw ed panmoria na katuaan a say Babilonia so dineral na simbolikon samploran saklor na eskarlatan-kolor ya atap ya ayep. (Apocalipsis 17:16) Balet sano anggapo la so Babilonia, “saray arari ed dalin” so mapatnag a makamoria no panon a sikatoy mausar ed sikara diad pamasiansia na deen tan pamasakup ed totoo. Inyabawag na klero iray bakal bilang sagrado, kinmiwas bilang mananugyop iran ahensya, tan pinaseseg iray tobonbalo ed saray linya na panagbakalan. Intarok na relihyon so sakey a nengneng na inkasantos a diad beneg na satan et nankimey iray abulok a manuley diad panamairap na karaklan a totoo. (Ipareng so Jeremias 5:30, 31; Mateo 23:27, 28.) Imanoen, anggaman ontan, a sarayan maneermen ya arari natan et manalalagey ed arawi a manlapud naukom a syudad. Ag-ira onasingger a tuloy pian ontulong ed sikato. Sikaray maermen a makanengneng ed kaandi to balet aliwan ontanlan maermen a manresga na inkasikara ed biang to.
Saray Managtagilako so Mannangis tan Mandageyem
3. Siopa ni so manbabawi ed ilabas na Babilonia a Baleg, tan antoran rason ed saraya so inter nen Juan?
3 Aliwan saray arari ed dalin lambengat so manaabagey ed inkaandi na Babilonia a Baleg. “Ontan met, saray managbiahen tagilako dia ed dalin mannangis tan mandageyem ira nisengeg ed sikato, ta anggapo la so manaliw ed saray lako ra, lako a balitok tan pilak tan batobato ya ankabli tan saray perlas tan lienzo a pino tan purpura tan sutla tan eskarlata; tan amin a nengneng na kiew ya ambalingit tan amin a nengneng na alahas a garing tan amin a nengneng na alahas a kiew a sankablian, tan gambang tan balatyang tan marmol; ontan met ed canela tan especias tan incienso tan unguento tan olibano tan alak tan larak na olibo tan pino ya arina tan trigo tan babbaka tan karkarnero tan kabkabayo tan carros tan ariripen tan kakamarerwa na totoo. On, say maabig a bungan kaliktan na kamarerwam so walan inmarawi ed sika [Babilonia a Baleg], tan amin a bengatlan nasinagel tan maabig so atawtaw ira ed sika, tan aglara naromog na totoo.”—Apocalipsis 18:11-14.
4. Akin a “saray managbiahen managtagilako” so onnangis tan ondageyem ed anggaan na Babilonia a Baleg?
4 On, say Babilonia a Baleg so maapit a kaaro tan sakey a maong a managsaliw na mayamyaman iran managtagilako. Alimbawa, saray monasteryo, tan iglesia na Kakristianoan ed loob na saray siglo et akapandagup na baleg a kantidad na balitok, pilak, ankabli iran bato, tan mablin kikiew, tan arum a nengneng na materyal a kayamanan. Niarum ni, saray bendisyon na relihyon so inusar ed alablabas a panagsaliw tan panag-inum a mangilaktip ed selebrasyon na agmanamagalang ed Kriston Cristmas tan arum ya inkuan a piesta opisyal. Saray misionero na Kakristianoan so linmoob ed arawi iran dalin, a mangilulukas na balon tindaan para’d “managbiahen tagilako” na sayan mundo. Diad koma-17 a siglo na Hapon, say Katolisismo, ya akiulop ed saray managlako, so nagmaliw ni ingen ya akibabali ed bakal. Irereport so sakey a bakal ed silong na saray pader na Osakan kastilyo, say The Encyclopoedia Britannica so mangibabaga: “Say tropa na Tokugawa so akaromog ed inkasikaran mibabakal a sumpad sakey a kabusol a saray bandera to et naarkosan na krus tan saray imahen na Manangilaban tan si Santo Santiago, say santon patron na Espanya.” Say Katolisismo so pinasegsegang tan ngalngali pinunas na mananalon grupo ed satan a dalin. Say pibabali na iglesia ed minumundon kimkimey natan so agmangitarok met na bendisyon ed sikara.
5. (a) Panon a say boses a manlapud tawen so angiyarum na paneskribe ed pannangis na “saray managbiahen managtagilako”? (b) Akin a saray managtagilako met so “onarawi”?
5 Iyarum na boses a manlapud tagey: “Saray managbiahen managtagilako na saraya a bengatla, yinmaman ira lapud sikato, onarawi ra ed sikato lapud takot da ed irap to, a mannangis ira tan mandageyem tan kuan da, ‘Kasi la, kasi la so—baleg a syudad, a nankawes na pino a lienso tan purpura tan eskarlata, tan aparakpan na balitok tan nismakan na batobato ya ankabli tan perperlas, ta dia ed sakey ya oras inmandi so ontan la a kayamanan.’” (Apocalipsis 18:15-17a) Tekep na inkaderal na Babilonia a Baleg, saray “managtagilako” so nanangis ed inkabalang na kasyoso ed komersyo. Peteg itan a “kasi la, kasi la” para’d sikara. Imanoen, a saray katunongan da ed pannangis so interamentin sinisiblet tan sikaray—singa saray arari—“tinmalindeg ed arawi.” Sikaray ag onasingger a balot pian ontulong ed Babilonia a Baleg.
6. Panon a say boses a manlapud tawen so maneskribe ed pandageyem na saray kapitan ed barko, tan akin a sikaray mannangis?
6 Ituloy na salaysay: “Tan amin a kapitan na barko tan amin ya onbiahe ed saray sakayan ed inerman tan mansasakay tan amin a manaanap na panbilay da ed dayat, inmarawi tan nen anengneng da so asewek na pool to a kuanda, ‘Anton syudad so akapiulibay ed sayan baleg a syudad?’ Tan ininan da na sapok so kaoluan da tan naningal ira a mannangis tan mandagyem, a kuan da, ‘Kasi la, kasi la—say baleg a syudad, a sikato so yinamanan na amin a walaay sakayan ed dayat lapud saray kablian to, ta dia ed sakey ya oras sikato so inmandi!’” (Apocalipsis 18:17b-19) Say kadaanan a Babilonia so sakey a komersyal a syudad tan walaan na baleg a luganan iran bapor. Mipadpara, say Babilonia a Baleg so mannenegosyo na dakel ed panamegley na “dakel a danudanum” na totoo to. Mangitarok iya na panimpleyo ed dakel iran relihyoson uuleyan to. Say inkaderal na Babilonia a Baleg so nagmaliw ya irap parad kabibilay na saraya! Anggapo la so sananey a lapuan na anapan a singa sikato.
(Ituloy ed ontumbok a paway.)