Sikayoran Tobonbalo​—Resistian so Espiritu na Mundo

“Ingen ta inawat tayo, aliwan say espiritu na mundo, noag say espiritu a manlapu ed Dios”​—1 CORINTO 2:12.

1, 2. (a) Anton pandumaan so nanengneng ed baetan na saray kalangweran ed mundo tan saray kalangweran ed loob na saray kongregasyon na Tastasi nen Jehova? (b) Anton ampetang a komendasyon so niiter ed maslak a tobonbalon Tastasin?

“SAY malangwer nin kailalakan tayo so dismayado, nipulisay tan manrerebeldi.” Ontan so inyabawag na peryodiko ed Australia a The Sun-Herald. Inyarum to: “Ipapanengneng na rekord na korte a 22 porsiento so inatageyan [ed apalabas a taon] na bilang na saray kalangweran a pinmarisi lapud saray dalem a seryoson panag-ataki . . . Atripli so bilang na manbibikkel ya ugugaw nanlapulad kapegleyay dekada na 1960 . . . Tan lapud pidumaan a tuloy na walna na totobonbalo ed saray matatakken, petepeteg a nagmaliw itan ya inkigalasugosan na saray kalangweran ed lawas ondaraak a bilang diad panagdruga, alkohol tan agnaam-amtaan a panidisgo ed dili.” Balet, sayan kipapasen so aliwan diad sakey labat a bansa. Diad sankamundoan, paneermenan na saray atateng, managbangat, tan propesyonal ed bunigas na mental so kipapasen na saray kalangweran.

² Agaylan pirmin pandumaan ed baetan na maslak a kalangweran natan tan saray makalakal a tobonbalo a naromog ed saray kongregasyon na Tastasi nen Jehova! Aliwa iran naspot. Sikara met so walaan na pipupuligesgesan ed “ibibeg ya inuugaw.” (2 Timoteo 2:22) Balet bilang sakey a grupo, sarayan kalangweran so makpel a mangitatalindeg na duga tan agda labay so onsuko ed saray pananesdes na mundo. Sigpot-puso mi kayon komendaan, amin yon kalangweran a manatalo ed pibabakal sumpad “saray masilib a gawa” nen Satanas! (Efeso 6:11, NW, paimano’d leksab) Singa si apostol Juan, napapakiwas itayon mangikuan: ‘Sinulat takayo, sikayo a babalolaki [tan mamarikit], ta mabiskeg kayo, tan say salita na Dios manaayam ed sikayo, tan dinaeg yo so samay mauges.’​—1 Juan 2:14.

3. Antoy nayarin kabaliksan na salitan “espiritu”?

³ Anggaman kuan, pian mantultuloy kan manalo ed pibabakal mo sumpad mauges a sakey, nepeg a masimoon mon resistian so tatawagen na Biblia ya “espiritu na mundo” (1 Corinto 2:12) Unong ed sakey a libro ed Griego, say “espiritu” et kabaliksan toy “disposisyon odino impluensia a mamapano tan manguuley ed inkatoo na siopaman.” Alimbawa, no naiimanom so sakey a makolkol, nayarin ikuan mo a sikatoy walaan na mauges ya “espiritu.” Say “espiritu,” disposisyon, odino mental ya inklinasyon mo so mangiimpluensia ed panagdesisyon mo; impluensiaan toy kakikiwas mo tan panagsalitam. Makapainteres, namparan saray indibidual tan grupo so makapangipatnag na “espiritu.” Onia so insulat nen apostol Pablo ed sakey a grupo na Kristianos: “Say grasya na Katawan tayo a Jesu-Kristo so wala komon ed espiritu yo.” (Filemon 25) Anton espiritu sirin so ipapatnag na sayan mundo? Lapud ‘say sankamundoan mandukdukol ed [pakayari na sakey] a marelmeng,’ si Satanas a Diablo, say espiritu na mundo so agposiblin makagungguna, agta ontan?​—1 Juan 5:19.

Pakabidbiran ed Espirituy Mundo

4, 5. (a) Anton espiritu so angimpluensia ed saramay walad kongregasyon na Efeso sakbay a nagmaliw iran Kristiano? (b) Siopa so “pangulo na pakayari dagem,” tan anto so “dagem”?

⁴ Insulat nen Pablo: “Sikayo so binilay to, sanen inatey kayo ed saray impakalukso yo tan saray kasalanan, a nanakaran yo nensaman a panaon unong ed kaugalian na sayan mundo, unong ed pangulo na pakayari dagem, na espiritu a natan manggawa ed saray anak na kasusumpa; Diad pegley na saraman sikatayo met ya amin nensaman a panaon nanbilay itayo ed saray kaalakan na laman tayo, a sinumpal tayo so saray kaliktan na laman tan saray kanonotan, tan dia ed inkatoo anak to itayo ed sanok, a singa saray arum.”​—Efeso 2:1-3.

⁵ Sakbay a naaralan so Kristianon dalan, agnaam-amtaan na saray Kristiano ed Efeso a sikaray papatumbok na “pangulo na pakayari dagem,” si Satanas a Diablo. Satan a “dagem” so aliwan literal a pasen a panaayaman nen Satanas tan saray demonyo to. Sanen insulat nen Pablo irayan salita, si Satanas a Diablo tan saray demonyo to so siansian nin makaonla ed tawen. (Ikompara so Job 1:6; Apocalipsis 12:7-12.) Say salitan “dagem” et kabaliksan toy espiritu, odino mental ya awawey, a manodomina ed mundo nen Satanas. (Ikompara so Apocalipsis 16:17-21.) Singa say dagem ed kaliberliber tayo, sayan espiritu so walad inerman a pasen.

6. Anto so “pakayari dagem,” tan panon itan a naaagamil ed dakel a kalangweran?

⁶ Balet anto so “pakayari dagem”? Mapatnag, ontutukoy iya ed pirmin pangiimpluensia na sayan “dagem” ed totoo. Inkuan nen Pablo a sayan espiritu so “manggawa [“onkukurang,” NW] ed saray anak na kasusumpa.” Kanian say espiritu na mundo so mamapawala na espirituy kasusumpa tan rebelyon, tan say desdes na kalimog so sakey a dalan a naaagamil iyan pakayari. “Sano wala ka’d eskuelaan,” inkuan na sakey a kalangweran a Tasin bii, “balang sakey so mamapaseseg ed sikan manrebeldi na daiset. Lalon respetoen ka na ugugaw no medyo manrebeldi ka.”

Saray Pakapatnagan na Espirituy Mundo

7-9. (a) Mamitla na pigaran paraan a say espirituy mundo so napapatnagan ed limog na kalangweran natan. (b) Kasin naiimanom irayan bengatla ed lugar yo?

⁷ Antoray pigaran pakapatnagan na espirituy mundo ed limog na saray kalangweran natan? Say ag-inkamatua tan panagrebeldi. Inkuan na report na sakey a magasin a masulok a 70 porsiento na saray junior tan senior ed kolehyo so angikuan a sikaray nansakal sanen high school nira. Kasmak met so agmarespeto, ansakit, tan mabanday a panagsalita. Tua, aminsan et angusar si Job tan si apostol Pablo na ipapasen na arum bilang ansakit a panagsalita pian ibalikas so matunong ya isasanok. (Job 12:2; 2 Corinto 12:13) Balet, say ansakit a panagsalitan narerengel ed dakel a kalangweran so mabetbet a misimbangan ed maabuson panagsalita.

⁸ Say inkaalablabas ed panagligliwaan so pakapatnagan met na espirituy mundo. Saray nightclub na tobonbalo, mabanday a sayawan,a tan arum nin nengneng na maingal a panliliket so popular ed limog na saray kalangweran. Kasmak met so inkaalablabas ed panagkawes tan panag-ayos. Manlapud lakoblakob iran estilo anggad aliwliwa iran uso, a singa say panagturok ed laman, ipapatnag na dakel a tobonbalo natan ed inkasikara so rebelyoson espirituy mundo. (Ikompara so Roma 6:16.) Say inkaokupado ed saray materyal a kayarian so sananey nin pakapatnagan. Unong ed sakey ya edukasyonal a dyurnal, “tuloytuloy a bobombaen na saray managlako iray ugugaw na abunbunton iran koleksion na saray metodo ed panagpatalastas tan edukasyon, tan say panangiparayag [na dakerakel] iran lako.” Diad pangraduar na saray kalangweran ed Estados Unidos ed high school, sikara’d satan so akabantay la na anggad 360,000 a patalastas ed TV. Saray kalimog mo so nayarin mamilit met ed sika a manaliw. Onia so inkuan na sakey a 14 años a bii: “Amin so naynay a mangitetepet, ‘antoy tatak na sweater, jacket, odino pantalon mo?’”

⁹ Nanlapulad panaon na Biblia, say makaderal a musika so uusaren nen Satanas pian isagyat so agmalinis ya ugali. (Ikompara so Exodo 32:17-19; Salmo 69:12; Isaias 23:16.) Sirin, agpankelawan no akin a popular so musikan walaan na makaayat ed sekso​—no aliwan mabitar​—iran liriko, inkabanday, tan garambasal, makasagyat iran togtog. Ingen say sananey nin pakapatnagay marutak ya espirituy mundo et say seksual ya imoralidad. (1 Corinto 6:9-11) Onia so irereport na The New York Times: “Say sekso parad dakel a tin-edyer so magmamaliw lawarin kakaukolanen pian naawat . . . Masulok a duaran kakatlo na saray senior ed high school so akapisekso la.” Insitas na sakey ya artikulo ed The Wall Street Journal so paneknek a saray ugugaw a mantaon na 8 anggad 12 so “magmamaliw a lalon aktibo ed sekso.” Ibabaga na agano nin nanretiron managkonseho ed eskuelaan: “Onggagapo lan nanengneng tayoy pigaran malukon a walad komanem a grado.”b

Pangipulisay ed Espirituy Mundo

10. Panon a sinmuko so pigaran tobonbalo ed Kristiano iran pamilya ed espirituy mundo?

¹⁰ Makapasinagem, pigaran tobonbalon Kristiano so impaimpluensiaan ed espirituy mundo. “Angipanengneng ak na maabig ya ugali ed arap na atateng ko tan ed kaparan Kristianos,” so inaksobi na sakey a tin-edyer ya Haponesa. “Balet dobli met so klase na kabibilay ko.” Inkuan na sakey a kalangweran a taga-Kenya: “Walay panaon a dobli so klase na kabibilay ko, ya angilaktip na saray party, rock music, tan pakawalaan na makapuy a kakaaro. Amtak a makapuy iya, balet sinalik ya ibaliwala itan, diad paniilalon ontunda met lamlamang itan. Balet ta andi. Lalon linmoor iray bengatla.” Sakey nin kalangweran, a taga-Alemanya, so angikuan: “Ginmapon amin itan ed impakawalaan koy makapuy a klase na kakaaro. Insan nansigarilyo ak. Labay kon pasakitan so atateng ko, balet ta pinasakitan ko labat so inkasiak.”

11. Panon ya aresistian nen Caleb so pinunong ed karaklan sanen pinmawil iray samploran espiya a walaan na mauges a report?

¹¹ Siansia, posibli so panresisti, on pangipulisay, ed espirituy mundo. Konsideraen so alimbawa nen Caleb nensaman. Sanen saray samploran payakot ya espiya so pinmawil a walaan na mauges a report nipaakar ed Insipan a Dalin, sikato, pati si Josue, so agtinmalaw tan ag-akinunong ed karaklan. Sipapakpel dan inyabawag: “Say dalin a binatak mi a sinimasim sikato so sakey a dalin ya agaylay abig. No si Jehova et karoyroyo to itan, yakar to itayo ed sayan dalin, tan iter to ed sikatayo; sakey a dalin a managagus so gatas tan dilo.” (Numeros 14:7, 8) Antoy tinmulong ed si Caleb pian naresistian iyan amin a desdes? Inkuan nen Jehova ed si Caleb: “Wala so sananey ya espiritu a kaulop to.”​—Numeros 14:24.

Pangipanengneng na “Sananey ya Espiritu”

12. Akin ya importanti so pangipanengneng na “sananey ya espiritu” no nipaakar ed panagsalita na sakey?

¹² Natan, kaukolan so tepel tan biskeg pian nipanengneng so “sananey ya espiritu,” odino mental ya awawey​—duma manlapud espirituy mundo. Say sakey a paraan pian nagawaan mo itan et diad ipaliis ed ansakit tan agmarespeton panagsalita. Makapainteres, say Ingles a salitan “sarcasm” so nanlapud Griegon verb a literal a kabaliksan toy “pamaknot ed laman a singa panamaknot na saray aso.” (Ikompara so Galacia 5:15.) No panon a saray ngipen na aso so makabaknot na laman ed pukel, saray ansakit a “paelek” so mangekal ed dignidad na arum. Balet sisimbawaen ka na Colosas 3:8 ya “iyarawi yo met so saratan ya amin; pasnok, ingongot, mauges a nonot, inkalabir a makapabaing a salita ya ompaway ed sangi yo.” Tan ibabaga na Uliran 10:19: “Dia ed karaklan na saray salita ag-onkulang so pakalukso; balet say mamokpok ed saray bibil to sikato so makabat.” No walay anginsulto ed sika, nawalaan na dangka pian ‘ipaarap so pagpag ya aping,’ anganko et kalmado tan mareen ya onebat ed manag-abuso diad pribadon paraan.​—Mateo 5:39; Uliran 15:1.

13. Panon a nipanengneng na saray tobonbalo so balansin panmoria ed materyal iran bengatla?

¹³ Say sananey nin dalan pian nipanengneng so “sananey ya espiritu” et say panmantini na balansin panmoria ed materyal iran bengatla. Siempre, natural labat so pankaliktan a nawalaan na marakep iran bengatla. Mapatnag a si Jesu-Kristo mismo so walaan na anggan panon et sakey a marakep ya aysing. (Juan 19:23, 24) Balet, no say pakapankayarian ed saray bengatla et magmaliw lan alablabas tan naynay kan paisasaliwan ed atateng mo na saray bengatlan talagan agda nayarian, odino sano labay mo labat ya aligen so arum a tobonbalo, diad ontan et say espirituy mundo so nayarin walaan la na baleg a pakayari ed sika nen say pakaantam. Ibabaga na Biblia: “Amin a wala ed mundo, kilalawan na laman tan kilalawan na mata tan maapan gloria na bilay, aliwa a kien na Ama noag kien na mundo.” On, ag-onsusuko ed pakayari na materyalistikon espirituy mundo! Aralen so pagmaliw a kontento ed walad sika.​—1 Juan 2:16; 1 Timoteo 6:8-10.

14. (a) Panon a nipatnag na saray totoo na Dios ed panaon nen Isaias so ag-asimbang a panmoria nipaakar ed panagligliwaan? (b) Antoran kapeligroan so naaabet na pigaran Kristianon tobonbalo diad saray nightclub tan garambasal iran party?

¹⁴ Say pamasiansia ed panagligliwaan a walad lugar so importanti met. Inyabawag nen propetan Isaias: “Abagey la so saray ombangon a masaksakbay ed kabuasan, pian ontumbok ira ed mabayani ya inumen; a manpainawa ra a nataraw ed labi, angga ed say alak parlangen tora! Et say arpa tan say viola, say pandereta tan say tolali, tan alak, wala ra ed saray panliket da; balet agda imatleken so gawa nen Jehova, agda met umamengen so panagkimey na saray lima to.” (Isaias 5:11, 12) Makapaermen, walaray Kristianon tobonbalo ya akibiang ed miulibay a garambasal a party. Sanen impaideskribe ed sakey a grupo na saray Kristianon tobonbalo no antoy agawa diad saray nightclub na saray tobonbalo, inkuan na sakey a malangwer ya agin bii: “Naynay a walay panlalaban. Wala ak ed limog da.” Inyarum na sakey a kalangweran ya agin laki: “Walay inuman, panagsigarilyo, tan saray miulibay ed satan.” Inaksobi na sananey a kalangweran ya agin laki: “Manbuabuanges iray totoo. Sikaray manuugalin singa ambagel! Tan walaray druga. Dakel so nagagawan makapuy iran bengatla. No onla ka diman tan isipen mon agka naapektaan, nalilingo ka.” Parad maabig a rason, sirin, indatak na Biblia so maingal a panliliket, odino “garambasal iran party,” bilang sakey ed “gawagawa na laman.”​—Galacia 5:19-21; Byington; Roma 13:13.

15. Anton balansin panmoria nipaakar ed panagligliwaan so iiter na Biblia?

¹⁵ Say ipaliis ed makapasakit a panagligliwaan so agmangondena ed sika ed agmagayagan bilay. Dadayewen tayoy “maliket a Dios,” a malabay ed sikan panggayagaan so inkatobonbalom! (1 Timoteo 1:11; Eclesiastes 11:9) Balet ipapasakbay na Biblia: “Say mangaro ed talirak [“panagligliwaan,” Lamsa], sikato naani duka a too.” (Uliran 21:17) On, no pagmaliwen mon sankaimportantian ed bilay mo so panagligliwaan, sikay onduka ed espiritual. Kanian tumboken iray prinsipyo na Biblia ed panpilim na panagligliwaan. Dakel iray paraan a napanggayagaan mo a mamabiskeg ed sika odino mamakapuy ed sika.c​—Eclesiastes 11:10.

16. Panon a nipanengneng na saray Kristianon tobonbalo a sikaray duma?

¹⁶ Say pangipanengneng na inkasimpit ed panagkawes tan panagayos mo, ya ipulisay iray uso ed mundo, so pakapatnagan met a duma ka. (Roma 12:2; 1 Timoteo 2:9) Kanian magmaliw a mapili ed musika. (Filipos 4:8, 9) “Walay musikan amtak a nepeg ko komon ya ibantak,” so impatua na sakey a kalangweran a Kristiano, “balet ta balibali so togtog to!” Mipadparan inaksobi met na sananey nin kalangweran a laki: “Parad siak say musika et sakey a patit lapud labalabay ko itan. No naimanok a walay bengatlan makapuy ed satan, odino no ipaimano ed siak na atateng ko, talagan paskaren koy inkasiak lapud labalabay ko itan a musika.” Sikayoran tobonbalo, agmagmaliw ya “andi kabat ed saray kasiliban [nen Satanas].” (2 Corinto 2:11) Uusaren toy musika diad panggugunaet pian pabenegen iray Kristianon kalangweran manlapud si Jehova! Saray artikulon pinmaway ed saray publikasyon na Watch Tower so manisingbat ed rap, heavy metal, tan arum a rock music.d Balet, agposiblin makapankomento so publikasyon na Watch Tower ed kada balon porma tan istilo na musika a nayarin onlesa. Sirin, nepeg mon usaren so “abilidad na nonot” tan “pakatebek” sano manpili ka na musika.​—Uliran 2:11, NW.

17. (a) Anto so por·neiʹa, tan antoran gawa so laktipen na saya? (b) Antoy linawa na Dios no nipaakar ed saray pamaakaran na moralidad?

¹⁷ Kaunoran, nepeg mon pansiansiaen so inkasika a malinis ed moral. Ipapaseseg na Biblia: “Ibatikan yo so lawanan.” (1 Corinto 6:18) Say orihinal a Griegon salita parad pilalawanan, et por·neiʹa, ya ontutukoy ed amin a marutak a gawa ed sekso a manasaglawi ed say pangusar ed saray kayarian ed sekso diad paway na bedber na panamaley. Laktipen na satan so oral sex tan say ginagalan pangaplo-aplos ed saray kayarian ed sekso. Walaray Kristianon tobonbalon alanor ed ontan iran walna, ya iisipen dan sikaray agmilalawanan. Balet, malinlinew ya ibabaga na Salitay Dios: “Sikatoya so linaway Dios, salanti kisantos yo, a paliisan yo so lawan; a balang sakey ed sikayo kabaten to no panon so panagbemben to ed laman ton dili ed loob na kasantosan tan kagalangan.”​—1 Tesalonica 4:3, 4.

18. (a) Panon a napaliisan na sakey a tobonbalo so pagmaliw a naalisan na espirituy mundo? (b) Antoy singbaten ed ontumbok ya artikulo?

¹⁸ On, diad tulong nen Jehova, napaliisan moy pakaalisan na espirituy mundo! (1 Pedro 5:10) Anggaman kuan, mabetbet ya ipapaleg nen Satanas so makapatey iran patit to, tan no maminsan et nakaukolan so peteg a pakatebek pian nalikas so kapeligroan. Say ontumbok ya artikulo so adesinyo pian tulongan iray tobonbalo a mamayubo ed saray pakayari ran manebek.

[Saray paimano ed leksab]

Saray Tepet Parad Repaso

◻ Anto so “espiritu na mundo,” tan panon a satan so walaan na “pakayari” ed totoo?

◻ Antoray pigaran pakapatnagan na espirituy mundo ed limog na saray tobonbalo natan?

◻ Panon a nipanengneng na saray Kristianon tobonbalo so “sananey ya espiritu” no nipaakar ed panagsalita tan panagligliwaan?

◻ Panon a nipanengneng na saray Kristianon tobonbalo so “sananey ya espiritu” no nipaakar ed moral tan musika?

[Litrato ed pahina 9]

Ipapatnag na dakel a tobonbalo diad panamegley na kondukta ra a sikaray walad silong na “pakayari” na espirituy mundo

[Litrato ed pahina 10]

Magmaliw a mapili ed labay mon musika

[Litrato ed pahina 11]

Kaukolan so tepel pian naresistian so espirituy mundo