Watchtower ONLINE YA LIBRARYA

ONLINE YA LIBRARYA

ijwbq artikulo 156
Si Noe tan Say Baleg ya Delap—Kasin Is-istorya Labat?

Ebat ed Saray Tepet ed Biblia

ijwbq artikulo 156

Onloloob ed biong iray elepante, giraffe, leon, tan manok

Si Noe tan Say Baleg ya Delap—Kasin Is-istorya Labat?

Say ebat na Biblia

Talagan walay agawan Delap. Inusar na Dios itan pian deralen iray mauges ya totoo. Balet ingganggan toy Noe ya manggaway biong pian niliktar iray maong ya totoo tan saray ayayep. (Genesis 6:11-20) Manisia tayo ya talagan agawa so Delap ta akasulat itan ed Kasulatan ya “impuyan na Dios.”—2 Timoteo 3:16.

Tua o alamat labat?

Ipapaamta na Biblia ya talagan nambilay si Noe tan talagan agawa so Delap, aliwa itan ya alamat odino is-istorya labat.

Manisia iray nansulat na Biblia ya walan talaga tay toon nambilay ya say ngaran to et Noe. Singa bilang, saray managsulat na Biblia ya si Esdras tan Lucas et marundunong ed history tan impila day Noe ed saray listaan na saray pamilya ed nasyon na Israel. (1 Awaran 1:4; Lucas 3:36) Insulat met na saray managsulat na Ebanghelyo ya si Mateo tan Lucas iray imbaga nen Jesus nipaakar ed si Noe tan say Delap.—Mateo 24:37-39; Lucas 17:26, 27.

Binitla met nen propeta Ezequiel tan apostol Pablo si Noe bilang alimbawa na pananisia tan inkatunong. (Ezequiel 14:14, 20; Hebreo 11:7) Kasin ipaseseg na sarayan managsulat ya aligen tayo so sakey ya toon agbalot nambilay? Malinew ya sarag tayon aligen so alimbawa nen Noe tan arum ni ran lalaki tan bibii ya angipanengneng na pananisia lapud talagan nambilay ira.—Hebreo 12:1; Santiago 5:17.
Wala ray imbaga na Biblia ya espisipikon detalye nipaakar ed Delap. Say salaysay na Biblia nipaakar ed Delap et agginmapo ed saray salitan “Nensaman ya panaon,” ya singa nabasad saray alamat. Imbes, binitla na Biblia so taon, bulan, tan agew na saray agawgawa ya mikonektaan ed samay Delap. (Genesis 7:11; 8:4, 13, 14) Abitla met so sukat na biong ya ginawa nen Noe. (Genesis 6:15) Ipapanengneng na sarayan detalye ya talagan agawa may Delap, aliwan alamat labat.

Akin et agawa may Delap?

Ibabagay Biblia ya antis na Delap “agaylay inkauges na too.” (Genesis 6:5) Tan “say dalin et mauge-uges ed pakanengneng na tuan Dios” lapud dakdakel so maruksa tan manggagaway seksual ya imoralidad.—Genesis 6:11; Judas 6, 7.

Ibabagay Biblia ya ontan la kaguloy situasyon lapud saray mauges ya anghel ya tinaynan day tawen tan akirelasyon ira ed saray bibii diad dalin. Awalaan na ananak irayan anghel tan tinawag iratan ya Nefilim. Grabe impamairap na saratan ed saray totoo. (Genesis 6:1, 2, 4) Pero sinmabi panaon ya nandesisyon so Dios ya deralen iray mauges ya totoo pian saray maong ya totoo et makapambilay ya anggapoy mauges ya mangimpluensya ed sikara.—Genesis 6:6, 7, 17.

Amta kasi na totoo ya walay nagawan Delap?

On. Imbaga na Dios ed si Noe no antoy nagawa tan ingganggan to ya manggaway biong pian niliktar so pamilya to tan saray ayayep. (Genesis 6:13, 14; 7:1-4) Pinasakbayan nen Noe iray totoo ya deralen na Dios iray mauges, balet imbaliwala da iray pasakbay to. (2 Pedro 2:5) Ibabaga na Biblia ya: “Ag-ira nanimano ya anggad sinmabi so Delap tan niyanor iran amin.”—Mateo 24:37-39.

Antoy itsura na biong ya ginawa nen Noe?

Say biong et singa balbaleg ya kahon ya pandukey. Manga 133 metro so karukey to, 22 metro so kaawang to, tan 13 metro so katagey to.a Say inusar ed satan et mayaket iran kiew, insan pinuraporan na alkitran diad loob tan paway. Walaan itan na taloran grado tan pigaran kuarto. Walay puerta ed diking to tan mapatnag ya wala ray bintana ed bandad tagey. Aliwan flat so atep to, nayarin mas atagey ed pegley tan mas abeba ed saray diking pian onagus so danum paleksab.—Genesis 6:14-16.

Nanengneng ed tsart so kabaleg na biong ya ginawa nen Noe, say kabaleg na jetliner, tan kabaleg na sakey ya elepante

Panon kabayag ya ginawa nen Noe so biong?

Ag-ibabaga na Biblia no panon kabayag ya ginawa nen Noe so biong, balet mapatnag ya inmabot itan na pigaran dekada. Masulok ya 500 lay taon nen Noe nen inyanak so panguloan ya anak to tan nen agawa may Delap, 600 lay taon to.b—Genesis 5:32; 7:6.

Nen ingganggan na Dios si Noe ya manggaway biong, angkabaleg la ray ananak to tan wala la ray kaasawaan da, nayarin agawa itan ed loob na manga 50 o 60 ya taon. (Genesis 6:14, 18) No ontan, nibaga tayo sirin ya asumpal so biong ed loob na 40 o 50 ya taon.

Saray is-istorya tan alamat nipaakar ed baleg ya delap

Diad interon mundo, dakel iray istoryan nipaakar ed delap, tan anggano duma iratan ed salaysay na Biblia, dakel ed saratan so walaan na detalye ya mipara ed ibabaga na Biblia. Nen dinmakel iray ilalak nen Noe tan kinmayat ira ed nanduruman parte na dalin, mapatnag ya kinmayat met may istorya nipaakar ed Delap. Balet sinmabi panaon ya nanduruma lay bersion na istorya. Nia ray pigaran alimbawa.

Alamat ed Gresya: Ingganggan so laki tan bii ya akaliktar ed delap ya parakelen da lamet so totoo ed dalin. Mangitupak ira kuno na saray bato ed benegan da, insan magmaliw ya lalaki tan bibii iraman ya bato.

Alamat ed India: Pinasakbayan na sira so sakey ya laki ya naderal kuno iray totoo panamegley na delap. Ingganggan na sira so laki ya manggawa na baloto. Akaliktar may laki ed delap ta inggiya na sira imay baloto to.

Alamat ed Babilonia: Nagmaliw ya imortal may laki tan bii ya akaliktar ed delap tan nagmaliw iran dirios.

Alamat ed Central America: Walay lakin akaliktar ed delap ya kaibay asawa to tan saray ananak da, saray arum ya totoo balet et nagmaliw ya sira.

a Kasiko so inusar na Biblia ya impansukat ed biong. Say sakey ya Hebreon kasiko et 44.45 cm.”—The Illustrated Bible Dictionary, Revised Edition, Part 3, pahina 1635.

b No nipaakar ed karukey na impanbilay na saray totoo ya singa si Noe, nengnengen so artikulon “Talaga Bang Napakahaba ng Buhay ng mga Tao Noong Panahon ng Bibliya?” na Disyembre 1, 2010 ya isyu na Ang Bantayan.