Panaggawa na Outline

SANO napabtangan a manpaliwawa, dakel so mansasagpot a mangisulat ed amin a bengatla, manlapud introduksion anggad konklusyon. Sakbay a nasumpal so paliwawa, nayarin dakel lay imparaan ya insulat. Nayarin pigaran oras so kaukolanen na saya.

Kasin ontan so panagparaan mo ed saray paliwawam? Labay mo ta ya aralen so mas mainomay a paraan? No naaralan mo no panon so pangiparaan na outline, agmo la kaukolan ya isulat so amin a bengatla. Saya so mangiter ed sika na malaem a panaon ed pampasal mon mangiparungtal ed paliwawa. Saray presentasyon mo so aliwa lambengat a mainomay ya ipresenta noagta nagkalalon makapainteres a dengelen tan nagkalalon makapakiwas ed dumerengel mo.

Siempre, para ed saray publikon paliwawa a nipaparungtal ed kongregasyon, walay outline a nitarya. Balet, aliwan ontan so kipapasen ed kaslakan nin arum a paliwawa. Nayarin sika so napabtangan lambengat na suheto odino tema. Odino nayarin nakerew ed sika a kobrian so espesipikon niimprintan materyal. No maminsan et nayarin basta naikdan ka na pigaran instruksion. Diad amin na ontan iran asainmin, kaukolan mon iparaan so dilin outline mo.

Say pangaligan ed pahina 41 so mangiter ed sika na ideya no panon a nayarin alasiren so antikey ya outline. Imanoen a kada manunan punto so onggapo ed nikawigin dasig tan nisulat ed angkabaleg iran letra. Diad leksab na kada manunan punto, nilista iray punto a manuporta ed satan. Saray kaaruman a punton nausar diad pamalaknab ed saratan ya ideya so nilista ed leksab da tan nidere na daiset manlapud kawigin dasig. Usisaen a maong iyan outline. Imanoen a saray duaran manunan punto so direktan nisiglaot ed tema. Imanoen met a saray segundaryon punto so aliwan basta makapainteres iran punto. Noag ingen, kada sakey so manuporta ed manunan punto a walad tagey na saratan.

Sano mangiparaan ka na outline, nayarin ag-eksakton kapara na samay pangaligan. Balet no natebek moray prinsipyon nasasaglawi, saraya so ontulong ed sikan mangorganisa ed materyal mo tan makapanparaan na maabig a paliwawa ed kabkaabigan a karakel na panaon. Panon so panggawam?

Analisaen, Pilien, tan Organisaen

Nakaukolan mo so sakey a tema. Say temam so aliwan basta inkalapagan a suheto a singa samay nayarin irepresenta na sakey a salita. Satan so manunan ideya a labay mon ipasabi, tan ipatnag na satan so punto a nononoten mon singbaten ed suhetom. No nipabtang so sakey a tema, analisaen a maong so kada manunan salita. No tibukelen mo so nipabtang a tema a nibase ed nipalapag a materyal, aralen itan a materyal a walad kanonotan so tema. No sika so apabtangan lambengat na sakey a suheto, sirin makauley kan manpili na tema. Balet, sakbay a gawaen so ontan, nayarin naromog mon makatulong so pansukimat. Diad pansiansian lukas so kanonotan mo, mabetbet a makala ka na kaaruman iran ideya.

Legan mon gagawaen irayan kundang, itultuloy mon tepetan so inkasika: ‘Akin a sayan materyal so importante ed saray dumerengel ko? Anto so gagalak?’ Nepeg ya aliwan say basta pangobre ed materyal odino makapasagyat a pampaliwawa noagta pian makagawa na bengatlan makagunggona ed saray dumerengel mo. Sano niletneg la so gagalam, isulat mo itan. Itultuloy mon nodnonoten itan no manpaparaan ka.

Kayarim ya adetermina so gagalam tan akapili ka la na sakey a teman matukoy ed satan (odino naanalisa no panon ya ontukoy so nipabtang a temam ed satan), makapansukimat ka na lalon matukoy ed satan. Anapen so materyal a walaan na partikular a kablian ed saray dumerengel mo. Agka mankokontento ed saray inkalapagan a bengatla, noagta sukimaten iray espesipikon punto a makaibangat tan talagan makatulong. Magmaliw a realistiko ed karakel na sukimaten mo. Diad kaslakan a kipapasen et nawalaan ka la na amayamay a materyal nen say nayarian mon usaren, kanian kaukolan a manpili ka.

Ibiig moray manunan punto a kaukolan mon isingbat ta pian natibukel mo so temam tan narapat mo so gagalam. Saraya so magmaliw a basiyan mo, say manunan outline mo. Kaunongan karakel so manunan punto a nepeg a wadtan? Nayarin magenap la so duara a para ed antikey a diskusyon, tan gendat et magenap la so limara para ed anggan sakey oras a paliwawa. Kapiganman a daiset iray manunan punto, mas mainomay iratan a natandaan na saray dumerengel mo.

Bektan wala la’d kanonotan mo so temam tan manuna iran punto, organisam la so asukimat mon materyal. Desidien no anto so direktan misiglaotan ed saray manunan puntom. Pilien iray detalyen manggawan balo ed presentasyon mo. No pilien moray teksto a manuporta ed saray manunan punto, isulat iray ideyan ontulong ed sikan manrason ed saratan a teksto diad makabaliksan a paraan. Ipasen so kada punto ed leksab na manunan punto a kinepegan na satan. No arum ed impormasyon so ag-ontukoy ed dinanman ed saray manunan puntom, ekal mo​—anggaman satan so makapainteres—​odino isinop itan pian nausar ed arum a pankanawnawa. Pansiansiaen lambengat so sankaabigan a materyal. No salien mon kobrian so dakel, nakaukolan mo so mansalitan maples tan agmo nibinsabinsa a maong. Mas maabig so pangipasabi na pigaran punton walaan na peteg a kablian ed saray dumerengel mo tan gawaen itan a maong. Ag-onlalampas ed nigeter ya oras.

No diad sayan punto et agmo ni agawaan nensaman, uksoy mo unong ed lohiko so materyal mo. Onia so ginawa nen Lucas a managsulat na Ebanghelyo. Sanen atipon to so daakan iran katuaan a misiglaotan ed suheto to, indatak to iratan a “mauk-uksoy.” (Luc. 1:3) Nayarian mon iyuksoy so materyal mo unong ed kronolohiya odino ed kada topiko, nayarin unong ed sengegan tan epekto odino problema tan solusyon, depende ed no anto so sankaepektiboan a pakadampot ed gagalam. Nepeg ya anggapo so biglan panguman manlapud sakey ya ideya ed sananey. Kaukolan a mainomay a nitonton iray dumerengel manlapud sakey ya ideya insan diad sananey, ya anggaporay baet a mairap a napankonektaan. Say ebidensyan impresenta so nepeg a mangipaarap ed dumerengel diad lohikon konklusyon. Legan ya uuksoyen moray puntom, isipen no panon ya onepekto so presentasyon mo ed dumerengel mo. Kasin mainomay dan tumboken so panagkatunongan mo? Kasin napakiwas ira ed narerengel da, a mitunosan ed gagalan wala ed kanonotan mo?

Ontumbok, mangiparaan ka na introduksion a managyat na interes ed suhetom tan mangipanengneng ed saray dumerengel mo a say singbaten mo so walaan na peteg a kablian ed sikara. Nayarin makatulong so pangisulat ed saray unonan pigaran estansam. Kaunoran, iplano so makapakiwas a konklusyon a matukoy ed gagalam.

No iparaan moy outline mo a masakbay, nawalaan ka na panaon a mamarakep ed satan sakbay ya ipaliwawam. Nayarin namoriam so pankaukolan na panuporta ed pigaran ideya diad pigaran estatistika, sakey ya ilustrasyon, odino sakey ya eksperiensya. Say pangusar ed kaplesan a nagagawa odino balitan makapainteres ed lokal so makatulong ed dumerengel mon makatebek a tampol ed pitukoyan na materyal. Legan mon rerepasoen so paliwawam, nayarin naimanom iray dakel a pankanawnawa pian nitukoy so impormasyon ed dumerengel mo. Makana so paraan na pan-analisa tan pamarakep diad pangiyuksoy ed maabig a materyal ed sakey ya epektibon paliwawa.

Arum iran managpaliwawa so nayarin mankaukolan na lalon malaknab iran nota nen saray arum. Balet no organisaen moy materyal mo ed leksab labat na pigaran manunan punto, ekalen iraman so agtalagan manuporta ed saraya, tan uksoy moray ideyam unong ed lohiko, naimanom a diad daiset ya eksperiensya, agmo la kaukolan ya isulat so amin a bengatla. Agla mangalay dakel a panaon itan! Tan say kalidad na saray paliwawam so onaligwas. Mapatnag a tuan nagugunggonaan ka manlapud edukasyon na Teokratikon Eskuelaan Parad Ministeryo.