ARALEN 25
Panangusar na Outline
DAKEL a totoo so mannerbyos no nonoten day pansalita manlapud sakey ya outline. Liknaen dan maligen ira no amin a bengatlan salitaen da so insulat odino impatlep.
Ingen, diad tua, kada agew amin tayo so mansasalita ya anggapo so manuskrito. Gagawaen tayo itan diad pitotongtong ed pamilya tan kakaaro. Gagawaen tayo itan no manpupulong itayo. Tan gagawaen tayo itan sano manpipikasin impapuso, balanglan bukor tayo odino idadauloan so sakey a grupo.
Sano manpaliwawa ka, kasin walay pandumaan diad pangusar mo na manuskrito odino outline? Anggaman say pambasa ed imparaan a manuskrito so makatulong diad pakaseguro ed inkasusto tan diad panangusar ed apili iran salita, satan so walaan na limitasyon diad panabi ed kapusoan. Sano mamasa ka na medyo dakel ya estansa, mabetbet a miduma so kapeles tan kakasil na boses mo ed natural ya estilon singa mitotongtong labat. No mas akateen so imanom ed notam nen say diad dumerengel mo, dakel so nayarin agla ontalineng a mapetepet a singa italineng da komon no nalikna ran sankanonot mo ra tan itutukoy moy materyal mo ed sirkumstansya ra. Para ed tuan makapakiwas a paliwawa, sankaabigan so ekstemporanyon panagpaliwawa.
Say Teokratikon Eskuelaan Parad Ministeryo so niganan ontulong ed sikatayo diad agew-agew a bilay. Sano naabet tayoray kakaaro, ag-itayo mangaot na papel tan basaen iray ibaga tayo ed sikara ta pian naseguro so sankaabigan ya inkisalita. Diad lawak na kimeyan, ag-itayo mangaawit na manuskriton basaen, diad pagan ompan nalingwanan tayo so arum a punton kaliktan tayon inabang ed totoo. Sano idedemostra ed eskuelaan no panon so pantasi ed ontan iran sirkumstansya, ipasal so mansalitan natural anggad nayari. Diad maabig a panagparaan, naromog mon say outline, balanglan saulado odino insulat, so mabetbet a magenap lan mangipanonot ed sika ed saray manunan punton labay mon isingbat. Balet panon mon nabayuboan so kaukolan a kompiyansa diad panggawa na ontan?
Uksoyen Iray Puntom. Ta pian makapangusar na outline sano manpaliwawa, nakaukolan mon uksoyen iray puntom. Agto labay ya ibagan pilien iray salitan ninonot mon usaren. Kabaliksan to so basta pannonot sakbay kan mansalita.
Diad inagew-agew a panagbilay, say sakey a toon bengat-bengat so nayarin makapangibaga na bengabengatlan diad saginonor et pagbabawian to ya agto la komon imbaga. Nayarin mansalita so sakey a too ya andian na gagala, a mankakanat so ideya to. Sarayan tendensya so epektibon natalonaan diad itunda pian tibukelen so simplin outline ed kanonotan sakbay ya onggapon mansalita. Unona et nonoten so gagalam, ontumbok et pilien iray kundang a kaukolan mo ta pian nagawaan itan, insan onggapon mansalita.
Kasin manpaparaan ka para ed lawak na kimeyan? Aglabat la igana so panaon ed pangiparaan ed bag mo a panagpulong, noagta organisam met iray puntom. No ninonot mon usaren so sakey ed saray nisuherin presentasyon manlapud Ministeryo Tayo ed Panarian, basaen itan a maminpigapiga ta pian napalinew a maong iray manunan ideya ed kanonotan. Ibaga iray manunan punto na satan diad sakey odino duaran antikey ya estansa. Itukoy moy inkisalita ed dilin personalidad mo tan diad saray kipapasen ed teritorya yo. Naromog mon makatulong so sakey a sauladon outline. Anto so nayarin laktipen na satan? (1) Bilang introduksion, nayarin salambiten mo so bengatlan pampapagaan na dakel a totoo ed komunidad yo. Pankomentoen so unabung. (2) Nonoten so bengatlan espesipiko a sarag mon isiglaot ed suheto, pati sakey odino duaran teksto a mangipapanengneng ed insipan na Dios a gawaen pian itarok so inawa. No walay pankanawnawa, idanet a saya so gawaen nen Jehova diad panamegley na Panarian to, say mangatatawen a gobierno to. (3) Pasesegen so toon onkiwas ed insalaysay mo. Nayarin opresian mo na literatura tan/odino panangiyaral ed Biblia tan mangipiho na uksoyan pian ituloy so tongtongan.
Say nayarin kaukolan mo lambengat diad ontan a presentasyon et say sauladon outline. No labay mo so ontupleg ed insulat ya outline sakbay na unonan pitongtong mo, nayarin daiset labat a salita so lugan na outline ya usaren ed introduksion mo, sakey odino duaran teksto ya insulat, tan notan antikey a labay mon ilaktip ed konklusyon mo. Say pamparaan tan pangusar ed ontan ya outline so mangamper ed sikatayon manpaliwawan akanatkanat, ontulong ed sikatayon naipaslep ed kanonotan na too so malinew a mensahe a mainomay ton natandaan.
No mabetbet a wala so tepet odino isusuppiat ed teritorya yo, nayarin naromog mon makatulong so panagsukimat ed pamaakaran. Kaslakan, say kaukolan mo lambengat et duara odino taloran manunan punton katekep na saray tekston nausar bilang basiyan ed saratan. Say “Bible Topics for Discussion” odino say mabakat iran subheading ed Reasoning From the Scriptures so nayarin eksakton mangitarya ed outline a kaukolan mo. Nayarin makapangaon ka na matukoy a balikas manlapud sananey a reperensya a labay mon ilaktip. Manggawa na antikey ya insulat ya outline ya itekep imay inaon, tan saraya so awiten ed lawak na kimeyan. No ontepet odino onsuppiat so unabung, ipaamtam ed sikato a maliket kan nawalaan na pankanawnawa pian mankatunongan nipaakar ed sisisiaen mo. (1 Ped. 3:15) Usaren so outline bilang basiyan na ebat mo.
No mangidaulo ka na pikakasi ed pamilyam, sakey a grupo na panagaral na libro, odino ed kongregasyon, makagunggona met so panguksoy ed saray puntom. Unong ed Lucas 11:2-4, inikdan nen Jesus iray babangatan to na sakey a simplin outline na makabaliksan a pikakasi. Diad samay dedikasyon na templo ed Jerusalem, andukey so impanpikasi nen Solomon. Mapatnag ya asakbay to lan inisip a maong so tema. Unona ton inteen so imano to ed si Jehova tan say sipan To ed si David; insan diad templo; tan insan, sansakey, nipaakar ed saray espesipikon kipapasen tan saray ulop na totoo. (1 Ara. 8:22-53) Nagunggonaan itayo ed sarayan alimbawa.
Gawaen a Simple so Outline na Paliwawam. Kasin ginetmam ya usaren so outline mo sano mandiskurso ka? Kaunongan karakel so nepeg ya ilaktip ed satan?
Tandaan a say sakey ya outline so ginetman ontulong ed sikan makanonot ed saray ideya. Nayarin liknaen mon makagunggona so pangisulat na pigaran estansa ya usaren mo bilang introduksion. Balet kayari na satan, iyapasakey ed saray ideya, aliwan diad saray salita. No saratan ya ideya so isulat mo ed porma na saray estansa, magmaong no antikey iran estansa. Saray pigaran manunan punton ninonot mon tibukelen so nepeg a malinew ya ombitar ed outline mo. Saya so nagawaan diad pangisulat ed saratan ed ankabaleg a letra, a gulisan iray punto, odino koloran iratan. Diad leksab na kada manunan punto, ilista iray ideyan labay mon usaren sano satan so titibukelen mo. Isitas iray teksto a ninonot mon basaen. Mabetbet a sankaabigan so aktual a pambasa ed Biblia. Inota iray ilustrasyon a labay mon usaren. Nayarin walaan ka met na matukoy a makabaliksan ya inaon ed sekular. Palaknab moray notam pian walay ipresenta iran espesipikon katuaan. Mainomay ya usaren so outline no satan so malinis.
Arum so manguusar na saray outline na manunan punto labat. Say outline so nayarin tugyopen na pigaran manunan salita, nisulat iran teksto ya aonen na managpaliwawa a manlapud memorya, tan saray drowing odino retraton ontulong ed sikaton makanonot ed saray ideya. Diad sarayan simplin nota, nayarian na managpaliwawa ya ipresenta so materyal to diad lohikon uksoy tan diad singa mitotongtong labat a paraan. Satan so gagala na sayan leksion.
Diad pahina 39 anggad 42 na sayan libro, naromog mo so diskusyon ed “Panaggawa na Outline.” Makatulong a maong so pamasa ed satan a materyal legan a kikimeyan iyan aralen, “Panangusar na Outline.”
No Panon so Pangusar ed Outline. Anggaman ontan, say kalat mo ed sayan punto et aliwan basta pamparaan ed paliwawam diad porma na outline. Noagta say epektibon pangusar ed outline.
Say unonan kundang diad pangusar ed outline mo et say pamparaan ed pangipaliwawa. Nengnengen so tema, basaen so kada manunan punto, tan ibagam so pikonektaan na kada sakey ed saraman a manunan punto ed suheto. Inota no kaunongan a panaon so usaren ed kada manunan punto. Natan ompawil pian aralen so unonan manunan punto. Repasoen iray argumento, teksto, ilustrasyon, tan alimbawa a ninonot mon usaren pian palaknaben itan a punto. Basaen so materyal a maminpigapiga ya anggad satan a seksion na paliwawam so malinew la ed nonot. Ontan met so gawaen ed kada arum nin manunan punto. No kaukolan, isipen no anto so ekalen mo ta pian nasumpal ed dugan oras. Insan repasoen so interon paliwawa. Iyapasakey ed saray ideya, aliwan diad saray salita. Agmo ipapatlep so paliwawa.
Sano iparungtal mo so paliwawa, pansiansiaen mo so maabig a pimataan ed saray dumerengel mo. Kayarin basaen so sakey a teksto, kaslakan et kaukolan moy mankatunongan ed satan diad pangusar mo ed Biblia ya agmo la nenengnengen iray notam. Mipadpara, no mangusar ka na ilustrasyon, satan so ibagam a singa mitotongtong ka ed kakaarom imbes a basaen mo ed saray notam. Legan a mansasalita ka, agka onnenengneng ed saray notam diad kada estansa. Mansalitan manlapud puso, pian nasabim so kapusoan na saramay ontalineng ed sika.
No larino ka la ed dunong na panagpaliwawa manlapud outline, nagawaan mo la so sankaimportantian a kundang ed pagmaliw ya epektibon managpaliwawa ed publiko.