Tinalima Ak Nen Jehova Diad Prisoan ed Desierto

UNONG ED SALAYSAY NEN ISAIAH MNWE

Anggapo so agawan bista, tan anggapoy agawak a krimen. Ingen, akondena ak ed mairap a kimey (hard labor) diad penal colony ed pegley na sankapetangan a Desierto na Sahara ed Aprika. Say mauges et anggapoy makaamta ed kakaarok no iner so kawalaan ko. Agawa iya masulok a waloy taon lay apalabas, diad tiagew na 1984. Abuloyan yoak a mangisalaysay no panoy insabik ed satan a makapataktakot a situasyon.

NEN 1958, sanen manedad ak labat na 12, si kuyak so nagmaliw a Tasi nen Jehova. Anggaman ontan, nantultuloy si amak tan si inak a nandayew ed dirios na tribu ed nanayaman mi diad Estado na Abia, Nigeria.

Akibiangak nen 1968 ed armada na Biafra. Sanen wala ak ed bakalan, ninonot koy neutral a talindeg na saray Tasi nen Jehova, tan impikasik ed Dios a tulongan to ak. Insipan kon, no abuloyan to ak a makaliktar ed bakal et magmaliw ak a sakey ed saray Tasi to.

Kayari bakal kinmiwas ak a tampol pian sumpaley sipan ko. Abautismoan ak nen Hulyo 1970 tan tampol ya inalak so sigpot-panaon a ministeryo bilang payunir. Ag-abayag et aturo ak bilang matatken diad Kristianon kongregasyon. Insan nawat koy imbitasyon a nanlapud sangan opisina na Nigeria nipaakar ed misioneron asainmin diad asingger a bansa, a diman et say kimey na saray Tasi nen Jehova et agbinidbir na ley. Inawat ko, tan nen Enero 1975 et amaarap ak ya awit-awit so pasaportek.

Inaresto

Nen 1978 siak so inasain ya ombisita ed saray Tasi ed interon bansa. Lapud daiset ira, andurukey so binaroy ko, binibisitak ya amin iray syudad a walaay kongregasyon, ontan met ed paspasen a walaray interesadon totoo. Mabetbet a tinetepetan ak ed saray check point na pulis. Amiduan danay, diad apatiran agew a siak so abaya tan inusisa nipaakar ed kimey tayo.

Insan, nen Hunyo 1984, legan a manpipikal kami parad lawak a ministeryo ed sakey Simba, pinakabatan kami na makaaron opisyal a manplaplanoy pulisyan mangaresto’d saray Tasi nen Jehova. Sakey simba ed saginonor sikami di Djagli Koffivi a taga Togo so inaresto. Inawit kami ed saray hedkuarter na pulis tan inganggan ya ipaamtay kangaranan na amin a Tasi nen Jehova ed syudad. “Angga’d agyo iter ed sikamiy kangaranan,” inkuanda, “agmi kayo ibulos.”

“Sikayoy pulis,” inyebat ko. “Trabaho yon anapen iray totoon kaukolan yo. Agyo ak ahente.” Nansingbatan kami ed loob na ngalngali 30 minuto, tan pinagyaw kami na pulis a napekpek. Ingen, agmi inter ed sikaray kangaranan na Kristianon agagi tayo. Insan da dinisiden kumpiskaen so dakel a koleksyon kon reperensyan liblibro na Biblia.

Legan a Nipisok

Kayari impawil ed estasyon na pulisya tekep na saray libro, sikami di Djagli so nandiskarga ed saratan. Legan a gagawaen mi, nauyos so sakey a papel a nanlapud baleg-inimprintan Bibliak. Saman so programa ed distrito kumbension ya aka-imprintaan na kangaranay amin a Kristianon mamatatken ed bansa. Tampol a dinukdok ko tan inseksek ed bulsak. Anggaman ontan, anengneng ak na sakey ed saray pulis tan inganggan ton iyawat ko’d sikato. Siempre, agaylay takot ko.

Niiyan so papel ed tapew na lamisaan diad kuarton panginan mi nen Djagli na saray libro. Sanen linmoob ak a mangiyan na ontumbok ya awit ko, linma ak ed lamisaan, inalak so papel, tan inbulsak. Insan inkuan kon labay koy manbawas. Inulop ak na pulis ed pasen na kasilyas. Kaloob ko insarak so puerta, piningpinglis koy papel tan enflushed ko ed inedoro.

Sanen naamtaan na saray pulis so agawa, sikaray sinmanok. Balet antakot iran manggaway antokaman nipaakar ed satan, ompan sikaray akusaen na saray superyor da a palpalaran ed impangiyabuloy dan nawalaan ak na pankanawnawan deraley papel. Kayari inkipisok mi ed loob na 17 agew, imbaga ed sikami na inspektor na pulisya a tiponen iray kayarian mi ta iyalis da kami. Inkarga miy pigaran kawes ed plastik bag, tan diad ebet et inyan koy melag a Biblian inpuslit na sakey a bisita parad sikami.

Apakabatan miray Tasi a sikamiy niyalis balet agmi amta no iner. Kabkabuasan na Hulyo 4, 1984, binangon kami na inspektor na pulisya. Sinuysoy to kami, impaekal toray kawes a walad bag tan impaagpit to ed sikami. Balet sanen asabik so kaunoran a kamesitak, inkuanton nipawil koray kawes ed bag, kanian ag-adiskobrey Biblia.

Prisoan ed Desierto

Inlugan kami na pulis ed puerto na eroplano, insan da kami inlugan ed eroplanoy militar. Pigaran oras ed saginonor et sinmabi kami’d baley a walaay ngangali 2,000 a totoo, no iner ya abay toy prisoan. Saman so ngalngali 650 kilometro diad panamegley na kalsada ed sankaasinggeran a baley. Sikamiy inala ed eroplano tan inpalima ed superintende na prisoan. Anggapo’d pamilya odino kakaaro miy makaamta no iner so angawitan da’d sikami.

Say baley ya angawitan da’d sikami so oasis diad Sahara. Walaray tantanaman, pigaran kiew, tan bilding a walaan na saray dingding a ginawa’d amagan pitek. Naalay danum lambengat diad pankotkot na ngalngali apatira odino limaran piye. Ingen, imbaga ed sikami na 31 anyos a taga diman ya aminpinsan to labat ya anengneng ya inmuran ed interon bilay to! Tan agaylay petang na lugar. Inkuan na sakey a priso a say termometro diad saray kuarto na saray priso so aminsan et nilistan 140 degrees Fahrenheit! Mantultuloy so mabiskeg a siplog na dagem, siplog na buer ya ansakit ed baog tan ed kamataan.

Moriaen na siopaman ya onsabi’d saman a pasen a sikatoy wala’d alablabas tan makapasyodot a sentroy panagdusa. Pinaliberan so prisoan na atagey iran pader ya onkanan salimbeng manlapud say dagem tan say agew. Anggaman ontan et agnakaukolan iray pader pian amperey itakas, lapud anggapoy nabatikan. Diad paway na oasis, anggapon balot so kiew a siroman na siopaman a labay [toy] ontakas.

Sakbay na inloob mi, kinapkapan kamiy superentindey prisoan. Imbaga ton ipaway min amiy wala’d bag mi. Ginapoan kon sansakey ya impaway iray kamisetak. Sanen say atilak labat la et say kamisetan manasakbong ed Biblia, intagey koy bag pian ipanengneng ed sikatoy kamiseta ed loob tan inkuanko: “Saya labat ya amiy inabuloyan dan awiten mi.” Napnek, inkuanton onla’d sular na prisoan. Say Biblia so publikasyon labat a walad sikami.

Bilay ed Prisoan

Ami-amin et walay ngalngali 34 priso. Sikaray kabkabat tan peligroson kriminal ed bansa. Dakel et managpatey ya inpasen ya agnapasimbalo. Amin mi so inmugip ed duaran baleg a selda ya inpanbiigan na lukas ya amesan. Say amesan so walaay ag-asakoban a bariles ya inusar bilang inedoro. Anggaman kinabuasan ya eekalan na saray priso itan, mapatnag ya amin a bayangat ed desierto so onla’d man pian panliketay betel tan dutak na bariles.

Say tagano mi labat et say sorghum. Intanem, inlanbong, tan sinukat na priso ed saray platon inpaway ed ikamen na kada priso. Agsinakoban so tagano. Diad panaon na isabi mi manlapud trabaho, napno na nilasus a bayangat a manakbong ed kada plato na taganon sorghum. Sano alaen miy plato mi, saray bayangat so maingal a tinmaynan. Diad inmunan duaran agew, agkami angan. Kaunoran, diad komatlon agew, kayari impanablog ed saray bayangat tan impangekal ed amagan tapew na inlanbong, ginapoan min kinan so taganon sorghum. Impikasi min salimbengan nen Jehova so bunigas mi.

Nankimey kami ed pataktak, a ginegeba iray datin pader na saray sular na prisoan tan angipaalagey na balo iran pader. Masyadoy irap na kimey. Nankimey kamin anggapoy painawa manlapud 6:00 n.k. ya anggad panangugto, insan nankimey ya anggad 6:00 n.n. Angapoy tunday kimey. Agkami nanirap labat ed petang noagta ontan met ed panaoy betel. Tan nanirap kami met ed maruksa iran bantay.

Panamasiansian Mabiskeg ed Espiritual

Sekreton binasa mi nen Djagli so Biblia, tan nantongtongan miy naaralan mi. Agkami parungtalan a makabasa ta ompan nasamsam ed sikamiy Biblia tan sikamiy nadusa. Say prison niyaralan koy Biblia so awalaan na lamparaan ya inpanabang to’d siak. Mabetbet ya ombangon ak ed ala ona odino alas dos na kabuasan tan manbasa ya anggad ngalngali ala singko. Diad ontan et abasak so interon Biblia.

Pinulongan miy arum a priso, tan sakey ed sikara so angibaga nipaakar ed sikami ed hepen managbantay. Ag-inilaloan et inikdan na managbantay so priso na Awake! a magasin a wala’d sikato, tan inpasa na priso ed sikami. Inulit-ulit kon binasa. Say panagbasa tan panagpulong mi so tinmulong ed sikamin mansiansian mabiskeg ed espiritual.

Pitatalosan ed Saray Kakaaro Mi

Agkami inabuloyan a mansulat odino mangipawit na saray sulat. Anggaman ontan, say toon makaaro ed sikami so nankuan a tulongan toak, Sanen Agosto 20, ngalngali anemiran simba kayari insabi, masekreton nansulat ak na duaran sulat, sakey ed embassy na Nigeria tan sananey parad kakaaron Tasi. Inkotkot kora ed buer a tinandaan diad panamegley na baleg a bato. Diad saginonor say kaarok so sinmabi tan kinotkot to.

Linmabas iray simba, tan anggapoy nadngel ko. Kalkalnan nakalan ak na ilalo no kasin sinmabiray sulat. Balet akasabi ira, tan saray kapara tayon Tastasi so akipuligesgesan pian nibulos kami. Say Nigerian Ministry of External Affairs so nainteresan ed sayan pamaakaran tan kinerew to’d gobierno na bansan akapangawan mi no akin ya inpasen da ak ed ontan a prisoan.

Kaleganan to, diad kabuasan na Nobyembre 15, 1984, sikami so inawit a manlinis. Inwanwan ak na saray bantay ed kasilyas na eskuelaay haiskul ya uusaren na totoo ed dakel lan simba anggaman sinaraan itan. Napno na tai. Inkuan na saray bantay a say trabahok et linisan iman. Say usaren ko labat et saray limak. Legan a ninonot ko no panon kon gawaen iyan makapaunganget a kimey, sinmabi hepen managbantay tan inkuanton say opisyal na distrito ed saman a pasen et labay toak a nakatongtong.

Sanen sinmabi ak inkuan na opisyal na distrito a sikatoy agano nin akapitongtong ed presidente na bansa a naamtaan toy kipapasen ko. Insalaysay na presidente a no iter koray kangaranan na saray Tasi nen Jehova ed bansa et nibulos ak a tampol tan makaalis ed ontumbok ya eroplano. Lamet inkuan kon no labay dan anapen iray Tasi nen Jehova, trabaho na pulisya. Imbaga na opisyal na distrito ed siak a seryoson kunsideraen koy opresi ra. Ikdan toak na apatira odino limaran agew pian nonoten itan. Insan siak so pinaalis, tan inulop ak na saray bantay ya impawil ed prisoan tan salamat ta aliwan diad saman a kasilyas!

Kayari limaran agew inpatawag ak na opisyal na distrito tan tinepetan toak no antoy desisyon ko. Inkuan kon say rason labat a walaak ed prisoan da so lapud tatasian koy tuan Dios tan anggapoy ginawak a mauges. Insalaysay kon walaan ak na legal a pasaporte tan residence permit. Dugan amin so papeles ko, tan kapiganman ya onlaak ed inerman a syudad, naynay ya ontetepet ak ed pulisya pian seguroen a mauksoy ya amin. Lapud anggapoy ginawak a krimen, tinmepet ak: “Akin a dudusaen yo ak? No agak labay ed bansa, akin ya agak pataynanen? Akin ya akondena ak ed sayan pasen?”

Nansalita ak ed loob na ngalngali 15 minutos. Sanen asumpal ak, kinerew dan isulat koy inbagak, tan inbagan saray komentok so isubmite ed presidente. Inikdan ak na papel, tan nansulat ak ed apatiran pahina.

Nibulos a Siansia!

Anggapoy nadngelan ko nipaakar ed pamaakaran anggad Enero na 1985, ngalngali pitoran bulan kayari inkipangaw. Diad saman, sinmabi hepe na managbantay tan tinepetan to ak no nansulat ak ed embassy na Nigeria. “On,” inyebat ko.

“Akin a ginawam itan? Akin ya agmo impaamta’d siak?” intepet to.

Imbagak ed sikaton agto panaaburidoan itan. Balet impasegurok ed sikaton anggapoy antokaman ya insulat kon sumpad sikato, lapud anggapoy pibabali to’d inkiprisok. “Anggan say inak et agto amta no iner so kawalaan ko,” inkuanko. Ag-abayag et labay ton amtaen no panon kon nipatulor so sulat, balet agko inbaga’d sikato.

Diad ontumbok ya agew imparaan na saray bantay so Land-Rover tan imbaga da’d siak a niyalis kami nen Djagli. Sikami inpaway, tan inpanlabos, tan kinapkapan. Sakbay to et niiter ko lay Bibliak ed prison iyaaralan ko lapud amtak a samsamen itan na saray bantay no naromog da itan ed siak. Inkuan na sayan too ed sikami a no nibulos et magmaliw a sakey ed saray Tasi nen Jehova. Ipipikasi min ontan pa komon.

Agnambayag, siak so inyalis ed Nigeria, tan nen Pebrero 1985 et intuloy koy ministeryok bilang managbaroy a manangasikaso ed saman a bansa. Nanlapulad 1990, siak so manlilingkor bilang manangasikaso na distrito diad Nigeria. Si Djagli so manlilingkor natan bilang matoor a Tasi ed Côte d’Ivoire.

Manlapud sayan eksperiensia, naaralan koy direktan panagtalima nen Jehova ed silong na sankairapan a desdes. Naulit-ulit ya anengneng koy manataliman lima to ed sikami diad prisoan. Say inkibulos mi so angipasepsep ed siak ya aglabat kabat nen Jehova no iner iray ariripen to tan no antoy paniirapan da noagta no panon toran iliktar manlapud subok.​—2 Pedro 2:9.