Kasin Say Anting-anting so Makasalimbeng ed Sika?

SAKEY a kristal a walad bulsa na sakey a lakin taga Brazil. Sakey a mangiiter na swirtin sensilyo ed gumagalaw ya Amerikano. Sakey ya krus nen Saint Brigid ya akasabit ed oluan na dokulan ed sakey ya ayaman na pamilyan Irish. Minilyon a totoo so manguusar na saratan a bengatla bilang anting-anting odino galing.a Sisiaen dan say pankayarian na sarayan anting-anting et mamaarawi ed kasakitan tan mangiter ed sikara na swirti.

Alimbawa, kunsideraen pa so Brazil. Unong ed magasin a Veja, dakel a taga Brazil so mangaawit na “saray pirason bato tan agtanton ankablin batobato a sisiaen ya epektibon mangiter na swirti tan mamabiskeg ed laman tan kanonotan na samay makankayarian ed saratan.” Diad takot a napabarong iray pakayari na okulto, arum a taga diman so mangipapasen na sakey a relihyoson emblema odino teksto ed dingding na ayaman da. Uusaren na arum ni ingen so Biblia bilang sagradon anting-anting; ya iiyan da itan ed sakey a lamisaan a naynay ya akalukas ed Salmo 91.

Diad mamaabalaten ya Aprika, say muti, odino tradisyonal a medisina, so mipadparan uusaren, aliwan lapud makatambal ya epekto to, noagta bilang proteksion sumpa’d inkadimalas. Say sakit, ipapatey, pinansyal iran krisis, tan anggan say inkadesperado so mabetbet a ninonot a resulta na panagtanem na saray kabusol odino lapud insaew a pamaliket ed inaatey ya inmuunan atateng. Gendagendat a nagagamoran so muti ed sakey ya albolaryo, a mantitimpla na iinumen manlapud saray tanaman, kiew, odino ed saray kabiangan na ayep. Balet naiimanon say muti so aglambengat uusaren ed binaleybaley; saya so kasmak ya aagamilen ed syudades na Abalaten ya Aprika. Saray negosyante tan nangraduar ed unibersidad so kabiangan na saramay manguusar na muti.

Say pananap na swirti so kaslakan met ed Europeanon daldalin. Say libron Studies in Folklife Presented to Emyr Estyn Evans so mangisalaysay ed sikatayo: “Ngalngalin anggapo so parokya odino baley ed Ireland ya agnanengneng so horseshoe ya akapasak ed puerta odino diad tagey na puerta na pigaran abung odino paalagey.” Tan nagkalalon kaslakan ed satan a pasen et saray krus a nilaga manlapud saray tanaman a rush, ya akabitin ed oluan na dokulan tan puerta pian mangiter na swirti. Ikuan na saray maniimaton a, diad palaway, dakel ed saray taga Ireland so agseryoso nipaakar ed saratan ya anito. Ingen, dakerakel so sigpot a manisia ed saratan.

Say Pananap na Salimbeng

Anto so ingganyo na saratan a sisisiaen ya anito? Mapatnag a saraya so onkakanan sakbong ed manuna iran pankaukolan na too ed inkaligen. Peteg, pigara so makakaliknan sikaray maligen ed saray ayaman da, tan nagkalalo no sikaray manaakar ed saray lansangan no labi? Niyarum ni ditan et say kapagaan ed panagbilay tan panangasikaso ed saray anak. On, sikatayoy manbibilay ed tatawagen na Biblia a “panaon na gonigon.” (2 Timoteo 3:1, The New English Bible) Kanian natural lambengat a saray totoo so walaan na mabiskeg a pilalek para’d proteksion.

Nayarin saya so nagkalautlan tua ed saray kultura a ditan et kasmak iray nambabangil a pormay espiritismo tan magic. Lapud takot ed pangipapasen a saray espirituy inaatey odino anggan say biktima na impansambay kabusol, nakaukolan a tuloy na sakey so nasalimbengan na tatawagen ya anting-anting odino sakey a galing. Anggaman kuan, ibabaga na The World Book Encyclopedia: “Maslak a totoo so walaay katatakotan a manggawa’d sikaran agmaligen. Saray anito so ontutulong ta pian natalonaan iratan a katatakotan diad pangitarok na kaligenan. Saray anito so mangipaseguro’d saray totoo a nagamoran da so labay da tan napaliisan da so antokaman a gulo.”

Say Makapainap a Pakayari na Saray Galing

Kanian saray galing, agimat, tan anting-anting a walaay nanduruman nengneng tan uhas so ikokolintas, aawiten, tan ipapanengneng na saray totoo ed sankamundoan. Balet kasin makatunongan so panisia a say ginaway-toon anting-anting so peteg a makapangiliktar? Dakel ed bantog ya uusaren ya anting-anting so nasaliw iran produkto a karakel no gawaen. Agta suwawi itan ed lohiko tan sentido komon a sisiaen a say bengatlan tinuop na sakey a pabrika so nawalaan na pakayariy magic? Tan anggan say iinumen a nagkalautlan tinimpla na albolaryo so anggapo noagta inpanlalaok iran rekado​—lamo-lamot, bulo-bulong a tambal, tan arum nira. Akin a saman a inpanlalaok iran rekado so nawalaan na pakayariy magic? Sakey ni, wala ta so peteg ya ebidensya a saray totoon manguusar na galing et andukdukey so bilay da​—odino mas maliket​—nen saramay agmanguusar na ontan? Agta saray mismon totoon manggagawa na saratan ya anting-anting so mansakit tan ompatey?

Imbes ya ikdan iray totoo na tuan salimbeng tan liknaan na panamanlong ed bilay da, say maaniton panangusar na saray galing tan anting-anting so talagan manidismaya ed totoo manlapud matudion pangabet ed saray problema ra tan mamapaseseg ed sikaran manilalo ed swirti a bilang solusyon ed amin a bengatla. Say panmatalek ed pakayari na saray galing so mangipalikna met ed manguusar na saya na palson kaligenan. Ompan say sakey a toon abuek so mangikuan ya ag-apektado iray reflex tan saray abilidad to, balet no salien to so manmaneho, nayarin sikatoy nadisgrasya odino makadisgrasya. Say toon manmamatalek ed pakayari na galing so nayarin napasakitan to so inkasikato. Diad paniilalo ton nasalimbengan, ompan sikato so manggawa na bengatlan mangiyan ed kapeligroan to odino ed agmakabat iran desisyon.

Say panisia ed pakayari na saray galing so mangipapaarap na arum nin graben pakarisgoan ya agnanenengneng na minilyon a manguusar ed saratan. Antorayan kapeligroan, tan wala ta so matukoy a paraan ta pian napaliisan tayo so disgrasya? Say ontumbok ya artikulo so maningbat ed sarayan tepet.

[Paimano ed leksab]