Say Aro (Agape)—No Anto’y Agto Kabaliksan tan Say Kabaliksan To
“Itekep yo ed . . . inaagin panamabli so aro.”—2 PEDRO 1:5, 7, NW.
1. (a) Anto a kalidad so iyuuna na Biblia? (b) Antoran apatiran Griegon salita so mabetbet a nipapatalos ya “aro,” tan dinan so tutukoyen na 1 Juan 4:8?
NO WALA so sakey a kalidad odino birtud ya ipaparungtal a tuloy na Salita na Dios, say Biblia, satan et say aro. Diad Griego, say orihinal a lenguahe na Kristianon Kasulatan et walaray apatiran salita a mabetbet a nipapatalos ya “aro.” Say aron kunsideraen tayo natan et aliwan say eʹros (salitan agnaromog ed Kristianon Griegon Kasulatan), a nibabase’d panibeg ed sekso; nisay samay stor·geʹ, liknaan a nibase’d siglaotan ed dala; nisay phi·liʹa, ampetang ya aro ed pikakaaro, a nibase’d namparan panamabli, a sinalaysay ed apalabas ya artikulo. Imbes, satan so a·gaʹpe—say aron nibase’d prinsipyo a nibagan mipadpara ed agsinisiblet, say aron tinukoy nen apostol Juan sanen inkuanto: “Say Dios sikato so aro.”—1 Juan 4:8.
2. Anto so nibagan maong nipaakar ed aro (a·gaʹpe)?
2 Nipaakar ed sayan aro (a·gaʹpe), kuan nen Propesor William Barclay ed New Testament Words to: “Say Agapē so nisisiglaot ed kanonotan: satan so aliwa lambengat a basta emosyon ya ompapaway ed ag-igaganggan a kapusoan tayo [a singa nayarin kipapasen na phi·liʹa]; satan so prinsipyo a panbibilayan tayo. Say agapē so manunan nisisiglaot ed linawa. Satan so pananalo, panbiktorya, tan agawaan. Anggapo so anggan sakey a normal a mangaro ed kakabusol to. Say pangaro ed kakabusol so pakatalo ed amin a natural ya inklinasyon tan emosyon tayo. Sayan agapē . . . so diad tua et pakayarin mangaro ed agnaaro, pangaro ed totoon agtayo labay.”
3. Anton panangidanet so impasen nen Jesu-Kristo tan si Pablo ed aro?
3 On, say sakey ed saray bengatlan mangibiig ed puron panagdayew ed si Jehova a Dios manlapud amin a porma na panagdayew et say panangidanet to ed sayan nengneng na panangaro. Dugaruga so impangibaga nen Jesu-Kristo ed duaran sankabalgan a ganggan: “Say manonaan sikatoya, . . . aroen mo so Katawan a Dios mo ed amin a pusom, tan ed amin a kamarerwam, tan ed amin a nonot mo, tan ed amin a biskeg mo. Say komadua sikato ya, Aroen mo so kaparam a too a singa sika lanlamang. Angapo lay sananey a gangan ya babaleg nen saraya.” (Marcos 12:29-31) Mipadparan indanet met itan nen apostol Pablo ya aro diad kapitulo 13 na 1 Corinto. Kayari impangidanet a say panangaro so manunaan a kalidad a lawas kaukolan, sinampotan to diad impangibaga: “Et natan mansiansia so pananisia, ilalo, aro, sarayan talo; et say kabalbalgan ed saraya say aro.” (1 Corinto 13:l3) Dugaruga so impangibaga nen Jesus a say aro so pakabidbiran a tanda ed saray patumbok to.—Juan 13:35.
Bengabengatlan Agkabaliksan na Aro
4. Pigaran negatibo tan pigaran positibon aspekto na aro so sasalambiten nen Pablo ed 1 Corinto 13:4-8?
4 Nidanet a magmainomay so pangibaga no anto so agkabaliksan na aro nen say pangibaga no anto so kabaliksan to. Wala so pigaran katuaan ed satan, ta si apostol Pablo diad kapitulo to nipaakar ed aro, 1 Corinto 13, diad saray bersikulo 4 ya anggad 8 na NW, so manasalambit ed siameran bengatlan agkabaliksan na aro tan pitoran bengatlan kabaliksan to.
5. Panon ya uukeran so “imon,” tan panon a nauusar itan ed positibon pantalos ed Kasulatan?
5 Say ununan bengatlan sasalitaen nen Pablo ya agkabaliksan na aro et “agmaimon.” Kakaukolanen na satan so samet a pangisalaysay lapud walaray positibo tan negatibon aspekto na pangimon. Uukeran na diksyunaryo so “imon” bilang “agto labay a walay kalaslasan” tan bilang “mankakaukolan na nikabkabiig a debosyon.” Kanian, imbaga nen Moises diad Exodo 34:14: “Ta aleg a mangigalang ka na sananey a dios: ta si Jehova, a say ngaran to et Maimon, sikato so Dios a maimon.” Diad Exodo 20:5, kuan nen Jehova: “Ta siak si Jehova a Dios mo a sakey ak a maimon a Dios.” Mitunosan ed satan so insulat nen apostol Pablo: “Ta siimonak ed sikayo ed imon na Dios.”—2 Corinto 11:2.
6. Antoran Makasulatan ya alimbawa so mangipapanengneng no akin a say aro et agmaimon?
6 Anggaman ontan, diad interamenti, say salitan “imon” so walaan na mauges a kabaliksan, a nisesengeg ed satan et nidatak itan ed saray gawa na laman diad Galacia 5:20. On, say ontan ya imon so masiblet tan panlalapuan na gula, tan say gula et kasuniyan na aro. Say imon so amakiwas ed si Cain a gulaen to si Abel anggad punton pinatey to, tan satan so amakiwas ed samploran agagi nen Jose ed ama a manggula ed sikato anggad punton kaliktan dan pateyen. Say aro so agmaimon ed kayarian tan bentaha na arum, a singa panangimon nen Arin Ahab ed ubasan nen Nabot.—1 Arari 21:1-19.
7. (a) Anton inkagawa so mangipapanengneng a si Jehova so agmaliket ed panpasirayew? (b) Akin a say aro et agmanpasirayew anggano ed agsinononot?
7 Ontumbok ya ibabaga ed sikatayo nen Pablo a say aro et “agmanpasirayew.” Say panagpasirayew so mangipapanengneng na kakulangan na aro, ta satan so mamakiwas ed sakey ya ipasen to so inkasikaton atagtagey nen saray arum. Si Jehova so agnapaliket ed saray mapasirayew, a singa nanengneng ed dalan na impangipaabeba to ed si Arin Nabucodonozor sanen sikato so nampasirayew. (Daniel 4:30-35) Say panagpasirayew so mabetbet ya agsinononot a gawaen lapud alabas a pandinayew na sakey ed dilin agawaan to odino kaykayarian. Saray arum so onkiling a manlastog nipaakar ed itatalona ra diad Kristianon ministeryo. Saray arum so singa ra matatken a napipilitan a mantelepono ed kakaaro ra pian ipakabat so impanaliw da na balon auto a mankantidad na ngalngali $50,000. Amin na satan so agmaaro lapud ipaparungtal to so mapasirayew a bilang atagtagey ed saray dumerengel to.
8. (a) Anto so awawey nen Jehova ed saramay mapangta? (b) Akin a say aro so ag-onkikiwas ed ontan a paraan?
8 Insan nibaga ed sikatayo a say aro et “aliwan mapangta.” Say sakey a mapangta, odino atagey-a-linawa, so agsimamaaron mangipapaatagey ed inkasikato ed arum. Say ontan ya awawey ed mental so agmakabat a tuloy lapud “say Dios susumpaen to so atagey a linawa, bangbalet mangiter na gracia ed maoyamo.” (Santiago 4:6) Say aro so onkikiwas ed kasunian a paraan; ipapasen to so arum bilang atagtagey. Unong ya insulat nen Pablo ed Filipos 2:2, 3: “Gawa yon naspot so liket ko, a mankakasakey kayo komon na kalakal, walaan kayo komon na saksakey ya aro, wala ed sakey a nonong, ed sakey a kalakal; anggapo’n balot komon so gawaen yo a lapud kasusumpa o panpasirayew, noag dia ed kaabebaan na kalakal balang sinansakey ibilang to so arum a magmaong nen say sikato’n dili.” Say ontan ya awawey ed mental so manggawa ed arum a manliknan komportable, bangbalet say toon atagey-a-linawa lapud kasusumpa et manggawa ed arum a manliknan agkomportable.
9. Akin a say aro so ag-onkiwas a mabanbanday?
9 Inkuan ni nen Pablo a say aro et “agmabanday so kagagawa to.” Uukeran na diksyunaryo so “mabanday” bilang “agmanepeg odino maka-opendin tuloy ed saray walna odino moral.” Say sakey ya onkikiwas a mabanbanday (agmaaro) so agmangikukunsidera ed liknaan na arum. Dakel a bersyon na Biblia so mangipapatalos ed Griego a bilang “bastos.” Satan so manleleglemew ed ipapasen a duga tan manepeg. Peteg, say maaron panangunsidera ed arum et kabaliksan to’y ipaliis ed amin a bengatlan bastos odino mabanday, bengabengatlan maka-opendi tan nayarin makapakigtot ni ingen a mamagyaw.
Arum Niran Bengatlan Agkabaliksan na Aro
10. Diad anton paraan a say aro et ag-onnenengneng ed dilin interes to?
10 Insan nibaga ed sikatayo a say aro et “agto anapen so dilin-interes to,” salanti, sano wala so suppiat nipaakar ed personal iran interes tayo tan ed saramay arum. Inkuan na apostol: “Ta angapo ni toon amosol ed laman ton dili; noag ingen sikato so taganoen to tan pablien to.” (Efeso 5:29) Anggaman ontan, sano saray interes tayo so misumlangan ed interes na arum tan anggaporay nalalanor a prinsipyo ed Biblia, gawaen tayo so singa ginawa nen Abraham ed si Lot, a simamaaron paunaen so arum a gamoran so labay da.—Genesis 13:8-11.
11. Say aron ag-onsanok so mankabaliksan na anto?
11 Say aro so agtampol naopendi. Kanian ibabaga nen Pablo ed sikatayo a say aro et “agto manpasnok.” Satan so aliwan palaway. Satan so manaagamil na dangka. Nagkalautlan nepeg ya ipapuso na saray sanasawa iyan simbawa diad panalwar ya agda ikakasil so boses da odino maneeyagan. Walaray sirkumstansya a magmainomay so onsanok, a sengegan a liknaen nen Pablo so pankaukolan ed panimbawa ed si Timoteo: “Et say aripen na Katawan ag to kanepegan so makolkol, no ag ingen maamo ed ganagana, maong a mangibangat, matpel”—on, ag-onsanok—“a bangatan to a matayadno so saray masumpa.”—2 Timoteo 2:24, 25.
12. (a) Diad anton dalan a say aro so agmangisip ed pakapasakit? (b) Akin ya agmakabat so panisip ed inpakasakitan?
12 Diad pangituloy ed saray bengatlan agkabaliksan na aro, manisimbawa si Pablo: “Say aro et . . . agmanisip na mauges.” Aglabay ya ibaga na satan a say aro et agmaniimano ed pakapasakit. Impanengneng nen Jesus no panon so pideneng tayo ed saray pamaakaran sano sikatayo so seryoson asakitan. (Mateo 18:15-17) Balet ag-itayo abuloyan na say aro a mantultuloy ya onsanok, a mangimbel na linawa. Say agpanisip ed pakapasakit et kabaliksan toy pagmaliw a manamerdona tan lingwanan so nipaakar ed satan bektan say pamaakaran so aresolbi ed Makasulatan a paraan. On, agmo paiirapen so inkasika odino gawaen mo so inkasikan masinagem ya ulit-uliten a nodnonoten so mauges, say panisip ed pakapasakit.
13. Anto so kabaliksan na agpangayaga ed ag-inkatunong, tan akin ya aggawaen na aro itan?
13 Niarum ni, nibabaga ed sikatayo a say aro et “agto mangayaga ed ag-inkatunong.” Pangagayagaan na mundo so ag-inkatunong, a singa nanengneng ed inkabantog na karawalan tan pornograpikon literatura, saray pelikula, tan saray programa ed TV. Amin na satan a pangayaga et sinisiblet, anggapo so panangikuenta ed saray matunong a prinsipyo na Dios odino ed pankaabigan na arum. Amin na ontan a sinisiblet a pangagayaga et pantatanem ed laman tan agmanbayag et manani na kabubulok ed laman.—Galacia 6:8.
14. Akin a sitatalek a nibaga a say aro so agbalot onsaew?
14 Natan say kaunoran a bengatlan aggagawaen na aro: “Say aro so agbalot onsaew.” Sakey ni, say aro so agbalot onsaew odino mangangga lapud say Dios et aro, tan sikato so “Ari ya andi anga.” (1 Timoteo 1:17) Diad Roma 8:38, 39, sikatayo so napapaseguroan a say aro nen Jehova ed sikatayo et agbalot onsaew: “Ta sisiaen ko a peteg, ya angan say patey, angan say bilay, angan saray angeles, angan saray arari, angan saray wala ed kaplesan, angan saray wala ed arapen, angan saray pakayari, angan say katagey, angan say kaaralman, angan siopa a pinalsa, ag da itayo nisian ed aro na Dios, ya wala ed Cristo Jesus a Katawan tayo.” Ontan met, say aro so agbalot onsaew diad paraan ya agbalot mankaukolan. Say aro so makayarin makakapet ed amin a kakaukolanen na antokaman a kipapasen, ed antokaman ya angat.
Saray Bengatlan Kabaliksan na Aro
15. Akin ya inmunan indatak nen Pablo so panangitepel ed limog na saray positibon aspekto na aro?
15 Ontumbok et say positibon dapag, bengabengatlan kabaliksan na say aro, inggapo nen Pablo: “Say aro et manangitepel.” Nibaga ya anggapo so bengatla a singa say Kristianon panlilimog ya anggapo so andukey-a-panagtepel, salanti, agsiaanos a mideneng ed balang sinansakey. Satan so lapud sikatayon amin et ag-ayadyari, tan say ag-inkayadyari tan impakalukso tayo so subok ed arum a totoo. Agpankelawan a si apostol Pablo so angidatak ed saya ed no anto so kabaliksan na aro!
16. Diad antoran paraan a saray membro na pamilya so mangipanengneng na panangasi ed balang sinansakey?
16 Inkuan nen Pablo a say aro et “mapangasi.” Salanti, say aro so matulong, manonot, makunsidera ed arum. Ipapatnag na panangasi so inkasikato ed bengabengatlan baleg tan melag. Say maaro ed kaabay a Samaritano so maseguron angipanengneng na panangasi ed lakin kinabil na saray matakew. (Lucas 10:30-37) Say aro so manliket ed pangibagan “ipangasim.” Say pangibagan, “Anda pa ta’y tinapay” so sakey a ganggan. Say pangiyarum na salitan “ipangasim” et pagmaliwen to itan a kerew. Saray asawan lalaki so mapangasi ed kaasawaan da sano tumboken da so simbawa diad 1 Pedro 3:7: “Sikayo lalaki ya asawa, miamong kayo ed asawa yo unong na igagangan na kakabatan; igalang yo so bi-i, alwaran yo a singa mayumis a vaso, tan unong a tomatawir met ira na gracia na bilay: pian saray pikakasi yo ag nasebelan.” Saray asawan bibii so mapangasi ed kaasawaan da sano ipanengneng da so “aralem a respeto.” (Efeso 5:33, NW) Saray ama so mapangasi ed ananak da sano tumboken da so simbawa na Efeso 6:4, NW: “Kaamaan, agyo pasasanoken iray anak yo, noagta itultuloy yon pabalegen ira diad disiplina tan manametek-kanonotan nen Jehova.”
17. Antoran duaran dalan a say aro so mangagayaga ed katuaan?
17 Agpangayagaan na aro so ag-inkatunong balet “pangayagaan to so katuaan.” Say aro tan katuaan so mantekep—say Dios so aro, tan ontan met et “say Dios sikato so katuaan.” (Salmo 31:5) Pangagayagaan na aro so pakanengneng ya ontatalona so katuaan tan panangiwalwal ed inkatila; saya so sengegan na baleg ya idaraak ed bilang a nagagawa’d saray managdayew nen Jehova natan. Anggaman ontan, lapud say katuaan so midumaan ed ag-inkatunong, say kanonotan et nayari met a say aro so mangayaga ed inkatunong. Pangayagaan na aro so itatalona na inkatunong, unong a niganggan a gawaen na saray managdayew nen Jehova ed kaderal na Babilonian Baleg.—Apocalipsis 18:20.
18. Diad anton pantalos a say aro et anosan ton amin so bengatla?
18 Ibabaga met ed sikatayo nen Pablo a say aro et “itepel to so amin a bengatla.” Unong ya ipapanengneng na Kingdom Interlinear, say kanonotan et say aro so manakbong ed amin a bengatla. Agto “ayewen” so agi, a singa gagawaen na saray marelmeng. (Salmo 50:20; Uliran 10:12; 17:9) On, say kanonotan dia so mipadpara ed walad 1 Pedro 4:8: “Ta say aro dakel so sakuban to’n kasalanan.” Siempre, say katooran so mangiyarawi ed sakey ed panakbong to na seryoson kasalanan sumpad si Jehova tan sumpad Kristianon kongregasyon.
19. Diad anton dalan a say aro et sisiaen ton amin so bengatla?
19 Say aro et “amin sisiaen to.” Say aro so positibo, aliwan negatibo. Agkabaliksan na saya a say aro et manamalikdo. Satan so aliwan tampol a manisia ed saray makapakigtot a balikas. Balet para’d sakey a mananisia ed Dios, say sakey so nepeg a walaan na linawan manisia. Kanian say aro so agmanduaruwa, agmabalaw. Agto babarangkaan so panisia a singa ed ateista, a dogmatikon mangibabaga ya anggapo so Dios, nisay singa saray agnostiko, a dogmatikon mamepekder ya imposiblin amtaen no iner so nanlapuan tayo, no akin a wadia itayo, no anto so arapen tayo. Mangiiter ed sikatayo na panamaseguro so Salita na Dios nipaakar ed sarayan amin a bengatla. Say aro so akaparaan a manisia lapud satan so matalek, aliwan mainap.
20. Panon a say aro so misiglaotan ed ilalo?
20 Ipapaseguro ed sikatayo ni nen apostol Pablo a say aro et “amin ilaloan to.” Lapud say aro so positibo, aliwan negatibo, satan so walaan na mabiskeg ya ilalo ed amin ya insipan na Salita na Dios. Nibaga ed sikatayo: “Say manbaka nepeg to so manbaka a siiilalo, tan say mangiling, mangiling a siiilalo ed pinabang to.” (1 Corinto 9:10) Anggaman say aro so napanmatalekan, satan so makapailalo met, lawas maniilalo ed sankaabigan.
21. Anto so walan Makasulatan a panamaseguro a susungdoan na aro?
21 Kaunoran, napapaseguroan tayo a say aro et “Amin sungdoan to.” Satan so nagawaan lapud ibabaga nen apostol Pablo ed sikatayo diad 1 Corinto 10:13: “Ag kayo asabian na bengatla’n katotokso noag samay nitepel na ami to-o. Bangbalet say Dios matoor, ta ag to kayo paulian a natokso na onlabas ed nayarian yo; no ag ingen pati tokso, mangawa met na dalan a paliisan, ta pian nayarian yo ya itepel.” Say aro so mamakiwas ed sikatayon onnengneng ed saray dakel ya alimbawa diad Kasulatan na ariripen na Dios a nansungdo, a say manuna et si Jesu-Kristo, unong a napapanonotan itayo ed Hebreos 12:2, 3.
22. Bilang ananak na Dios, anton manunan kalidad so nepeg a lawas tayon panpagaan ya ipatnag?
22 Peteg, say aro (a·gaʹpe) so manunan kalidad a sikatayo bilang Kristianon Tastasi nen Jehova, a kaukolan a bayuboan, nampara ed no anto’y agto kabaliksan tan say kabaliksan to. Bilang ananak na Dios, komon ta sikatayon amin so lawas mapaga ed pangipatnag na sayan bunga na espiritu na Dios. Pian nagawaan itan et magmaliw a singa-dios, lapud, tandaan, a say “Dios so aro.”
Kasin Nanonotan Mo?
◻ Panon nen Jesu-Kristo tan si Pablo ya impanengneng a manunaan so aro?
◻ Say aro so agmaimon diad anton pantalos?
◻ Panon a say aro et “sungdoan to so amin a bengatla”?
◻ Akin a nibaga a say aro so agbalot onsaew?
◻ Diad anton duaran dalan a pangagayagaan na aro so katuaan?
[Kahon ed pahina 21]
ARO (AGAPE)
No Anto so No Anto so
Agto Kabaliksan Kabaliksan To
1. Maimon 1. Manangitepel
2. Manpasirayew 2. Mapangasi
3. Mapangta 3. Mangayaga ed katuaan
4. Agmabanday so kagagawa to 4. Amin itepel to
5. Agto anapen so dilin-interes to 5. Amin sisiaen to
6. Manpasnok 6. Amin ilaloan to
7. Manisip na mauges 7. Amin sungdoan to
8. Mangayaga ed ag-inkatunong
9. Onsaew
[Saray litrato ed pahina 18]
Inpaabeba nen Jehova si Nabucodonozor lapud panagpasirayew