Watchtower ONLINE YA LIBRARYA
Watchtower
ONLINE YA LIBRARYA
Pangasinan
  • BIBLIA
  • PUBLIKASYON
  • ARAL
  • w93 11/15 p. 8-11
  • Agnanisip a Mikompromiso!

Anggapoy available ya video ed pinilim.

Pasensya la, walay error na video.

  • Agnanisip a Mikompromiso!
  • Say Panag-bantayan Mangipapalapag na Panarian nen Jehova—1993
  • Subheading
  • Miparan Topic
  • Ginula ya Andiay Sengegan
  • Pinaloor na Roma so Panamasegsegang
  • Mabitar Iran Pansumlangan
  • Say Gungguna ed Pantasi
  • Say Ibubulaslas so Angitarok na Babaleg a Panamasegsegang
  • Say Tumang
  • Say Inmunan Inkakristiano tan say Estado
    Say Panag-bantayan Mangipapalapag na Panarian nen Jehova—1996
  • Saray Akaunan Kristianos tan say Mundo
    Say Panag-bantayan Mangipapalapag na Panarian nen Jehova—1993
  • Nabubusol Lapud Pananisia Ra
    Say Panag-bantayan Mangipapalapag na Panarian nen Jehova—1998
  • Saray Inmunan Kristiano tan Saray Dirios na Roma
    Say Panag-bantayan Mangipapalapag na Panarian nen Jehova—2010
Mannengneng ni
Say Panag-bantayan Mangipapalapag na Panarian nen Jehova—1993
w93 11/15 p. 8-11

Agnanisip a Mikompromiso!

SAY lima nen Jehova so wala ed saray inmunan patumbok nen Jesu-Kristo. (Gawa 11:21) Diad tulong na Dios, andi-pikokompromison sinumpal da so maptek a kurso. Say impakasagmak da met na panaggula tan anggan ansakit a panamasegsegang so kabkabat a katuaan ed awaran.

Say katooran na saray inmunan matoor a patumbok nen Kristo so nagmaliw a kabkabat a katuaan. Anggan sengegay ipatey da, sikaray ag-angikompromiso ed pananisia ra. Balet akin a sikaray akidenengan ed ontanlan siruruksa?

Ginula ya Andiay Sengegan

Singa si Jesus, saray tuan Kristianos so agmibibiang ed saray gegemtan tan sisisiaen na sayan mundo. (1 Juan 4:4-6) Sakey ni, say ibubulaslas na Inkakristiano so “ontanlan maples, tan say itatalona to so ontanlan makatantanda, a say makapakebbiew a pambanggaan [ed pakayari imperyo na Roma] so agnapaliisan,” kuan nen manag-awaran a si Edmond de Pressensé.

Aminsan et inyaplika nen Jesus ed inkasikato so sakey a mapropetikon salmo, a kuanto: “Binosol da ak ya angapo so makasengeg.” (Juan 15:25; Salmo 69:4) Sakbay na impangibaga to ed saya ed saray babangatan to, impasakbay to la: “Say aripen aliwan babaleg nen say katawan to. No pinasegsegang da ak, pasegsegangen da kayo met.” (Juan 15:20) Aliwan mainomay so itumbok ed saray bakat to. Ununa, saray Judion babangatan nen Jesus so ipapasen na saray relihyoson papangulo ed limog na saray Judio a bilang apostata ed Judaismo. Anggaman kuan, sanen niganggan ed saray patumbok nen Jesus ya agla mansalita nipaakar ed sikato, sikaray agtinmulok tan sirin et ag-angikumpromiso ed pananisia ra.​—Gawa 4:17-20; 5:27-32.

Diad testimonyan niparungtal ed Judion Sanhedrin kayarin tuloy na Pentecostes 33 K.P., si babangatan ya Esteban so inakusaan a “nansalita na mabanday a sumpa ed Moises tan sumpa ed Dios.” Anggaman saray pamakasalanan so agmakatunongan, sikato so tinupak ya anggad patey. Bilang nansumpalan, “agawa so baleg a pamasegsegang ed Iglesia ya wala ed Jerusalem,” tan “nibuyak ira ya amin ed saray dalin na Judea tan Samaria, likod so saray apostoles.” (Gawa 6:11, 13; 8:1) Dakel so inpangaw.

Saray patumbok nen Jesus so inusilan na saray Judio a “tekep na andi-panangasin panggula,” kuan na libron Christianity and the Roman Empire. Agayla, say gobiernon Romano so mabetbet ya onkiwas a manalimbeng ed saray Kristiano! Alimbawa, inliktar na saray Romanon sundalo si apostol Pablo manlapud getma na saray Judio a pamatey ed sikato. (Gawa 21:26-36) Ingen, say siglaotan na saray Kristiano tan saray Romano so siansian agmaligen.

Pinaloor na Roma so Panamasegsegang

Ngalngalin siam taon kayari impatey nen Esteban et impapatey nen Romanon manuley a si Herodes Agripa I si apostol Santiago ta pian nagamoran to so abobon na saray Judio. (Gawa 12:1-3) Diad saman a panaon, say pananisia ed si Kristo so linmaknab ed Roma. (Gawa 2:10) Nen 64 K.P., say ngalngalin interon syudad so apoolan. Saray makapakebbiew a panamasegsegang ed saray Kristiano so tinmumbok kayari impanetel nen Nero ed sikara ed desyang diad gunaet ton pangerep ed saray dalamurom a sikato so nampapool. Kasin pinoolan to so syudad bilang baraan pian ipaalagey lamet itan diad lalon marakep a nengneng tan ingaran to ed dilin ngaran to a Neropolis? Odino kasin say emperatris ton Poppaea, a sakey a Judion proselitan kabkabat a kagula toray Kristiano, so angimpluensya ed desisyon ton mangakusa ed sikara? Agnaseguro na saray managsukimat, balet say epekto so makapataktakot.

Ikuan nen Romanon manag-awaran a Tacitus: “Say panagludlurey so niarum ed patey; kinawesan na saray baog na ayayep, [saray Kristiano] so biningbingkas na saray aso; sikaray impasak ed panamairapan iran kiew; sikaray ginawan agnapoolan, pian no onsirunget la et onkana ’ran silesilew,” toon pinagkasilewan a manindag ed saray tanamanan na emperador. Si Tacitus, a kabusol na saray Kristiano, so angiyarum: “Anggaman sikaray nankasalanan, tan manepeg ed ehemplon dusa, sikara so inabagey, ed inkaderal, aliwan ed pankaabigan na publiko, noagta lapud inkaruksa na sakey a too,” si Nero.

Mabitar Iran Pansumlangan

Anggaman matukotukoy ed gagala nen Nero so pangakusa ed saray Kristiano diad impaneral ed Roma, sikaray agton balot sinebelan odino pinegetan so Inkakristiano a bilang sakey a relihyon ed loob na Estado. Kanian akin ya akiabobon iray Romano ed panamasegsegang? Lapud “saray melag a Kristianon komunidad so manisigen-sigen ed magayar-ed-liket a paganon mundo lapud inkadebosyon tan inkadesente ra,” kuan nen manag-awaran a Will Durant. Say pandumaan na Inkakristiano tan say panagpaagos ed dala iran laslasan na Romanon gladiator so baleg a tuloy. Sakey a pankanawnawa para’d saray Romano diad pamagit ed saray Kristiano tan sirin et mamaabig ed dilin konsiensia ra so maabig met ya agpibiangan.

Bilang sakey a pakayari mundo, say Roma so singa agnatalo. Sinisia na saray Romano a sakey a rason diad inkabiskeg da ed militar et say panagdayew da ed amin a dios. Kanian mairap dan narandan so inka-eksklusibo na Kristianon monoteismo tan say panangipulisay ed amin nin dirios, a pati say panagdayew ed emperador. Agpankelawan ya anengneng na Roma so Inkakristiano bilang sakey ya impluensyan mangibaliwala ed saray mismon letnegan na imperyo.

Say Gungguna ed Pantasi

Diad kasampotan na inmunan siglo K.P., si apostol Juan so adestiero ed isla na Patmos “lapu ed salita na Dios tan say inpantasi nen Jesu-Kristo.” (Apocalipsis 1:9) Sinisian si Romanon emperador Domitian so responsabli ed saya. Ingen, anggaman ed desdes ya inpasakbat ed saray patumbok nen Jesus, diad kasampotan a siglo, say Inkakristiano so linmaknab ed interon Imperyo na Roma. Panon iyan agawa? Ikuan na A History of the Early Church a say Inkakristiano so “nankakasakey lapud ministeryo to.” Singa si Juan, saray inmunan Kristianon apasegsegang so ag-angikumpromiso ed pananisia ra noagta sikaray maseseg a nantultuloy diad impansalita nipaakar ed Dios tan impantasi ed si Jesus.​—Gawa 20:20, 21; 2 Timoteo 4:2.

Say panamasegsegang ed saray Kristiano so awalaan na balon nengneng nen 112 K.P., duaran taon kayari impanuro nen Emperador Trajan ed si Pliny bilang gobernador na Bithynia (natan et diad amianen-a-sagur na Turkey). Say apalabas ya administrasyon diman so mapaulian, a nansumpal ed inkagutgut. Amin lawarin templo so inkaindan, tan say panaglako na tagano para’d ibabagat ya ayayep so inmameban tuloy. Binalaw na saray managtagilako so inkasimpli na Kristianon panagdayew, lapud anggapo ditan iray namparan panagbagat na ayayep tan talintao.

Si Pliny so nanseet a tuloy pian ipawil so paganon panagdayew, bangta sengegay impatey na saray Kristiano lapud agda panangiyapay na alak tan insenso ed saray estatua na emperador. Kaunoran, inaksobi na saray Romanon autoridad a saray Kristiano so “totoon walaan na ekselentin moral, balet ta [sikaray] agnatalosan no akin a manamusol ira ed daan iran relihyoson tradisyon,” kuan nen Propesor Henry Chadwick. Anggaman say pagmaliw a Kristiano et siansian sakey a krimen a manepeg ed dusan patey, saray tuan patumbok nen Jesus so agnanisip a mikompromiso.

Say panggula so nansumpal met ed “panagbusol a pinawala na saray paganon pamilya diad kakumberti na indibidual iran membro,” kuan nen Propesor W. M. Ramsay. “Say sosyal a panagbilay so mairap a tuloy sano say kaabay na sakey so agmakapitunosan ed sanka-ordinaryoan a sosyal a kustombre makasengeg ta insuhiri na satan so panamidbir ed paganon dirios,” kuan nen Dr. J. W. C. Wand. Agpankelawan a minoria na dakel iray asasakbay a Kristianos bilang managgula na katooan odino sikaray impasen bilang ateista.

Say Ibubulaslas so Angitarok na Babaleg a Panamasegsegang

Si Polycarp, a nireport a binangatan nen apostol Juan, so nagmaliw a respetadon matatken diad syudad na Smirna (natan et Izmir). Lapud pananisia to, sikato so pinoolan ed palitek nen 155 K.P. Tinipon nen Romanon gobernador na probinsya a si Statius Quadratus iray ulop. Say estadyum so apusek na saray maruksan pagano ya angikaindan ed si 86-años a Polycarp lapud impanismaya ed panagdayew ed dirios da, tan saray panatikon Judios so mabulbulos ya anipon na kiew a pamool ed si Polycarp, anggaman kaukolan dan gawaen itan ed agew na Sabaton.

Tinmumbok et say daluyon na panamasegsegang so linmoor diad saray Kristiano ed interon mundo na Roma. Diad silong nen Emperador Marcus Aurelius et lalon dakel a Kristianos so pinatey. No sikaray Romanon mibabaley, sikaray inatey ed panamegley na kampilan; no andi, sikaray pinatey na atap iran ayep ed saray amphitheater. Anto so ginawa ran krimen? Lapu labat ed impagmaliw a Kristianon agmangikompromiso odino mangikaindan ed pananisia ra.

Say modernon sydudad na Pransya a Lyons so binmaleg ed Romanon kolonya na Lugdunum, a manunan sentro na administrasyon tan say mogmon Romanon kampo na militarya ed baetan na Roma tan say Ilog na Rhine. Nen 177 K.P., satan so awalaan na mabiskeg a Kristianon komunidad a sumpad satan et inmalsa iray paganon manaayam. Saya so ginmapo sanen saray Kristiano so pinagit diad saray publikon pasen. Say ulop so amalesa na panaggulo, tan say tinmumbok a panamasegsegang so baleg a tuloy ya anggapo so Kristianon makapangitepel ya ontaynan ed abung to. Inganggan na Romanon emperador a saray Kristiano so sukisuken tan pateyen.

Say Tumang

Diad impatey na saray apostol nen Jesus tan inlabas na apegetan ya impluensya ra, say apostasya so ginmapon binmaleg ed limog na mankuan iran Kristiano. (2 Tesalonica 2:7) Diad anggaan na komapat a siglo K.P., say apostatan Inkakristiano so nagmaliw a relihyon na Estado. Diad saman et nagmaliw itan ya apostatan Inkakristiano ya akaparaan a mangikompromiso tan mangipabidbir na inkasikato a kaiba na mundo​—bengatlan agbalot ginawa nen Jesus tan saray babangatan to. (Juan 17:16) Anggaman kuan, asasakbay ni et akumpleto la so kanon na Biblia, tekep na rekord to ed Kristianon pananisia.

Kasin kaapaan so impanirap tan impatey na nilibon inmunan Kristianos? Peteg ya andi! Andian na kaisipan a mangikaindan ed pananisia ra, ‘pinaneknekan da so inkasikaran matoor ya anggad patey tan sikaray naikdan na balanget na bilay.’ (Apocalipsis 2:10, NW) Siansian nalilikna na ariripen nen Jehova so masyadon panamasegsegang, balet ta say pananisia tan katooran na saray inmunan kapananisiaan so mansiasiansian lapuan na baleg a panamaseseg ed sikara. Kanian, saray modernon-agew a Kristianos so agmet mannononot a mikompromiso.

[Saray litrato ed pahina 8, 9]

Nero

Modelo na Romanon imperyo

Sakey ya altar a nitalaga diad panagdayew ed Caesar

[Credit Lines]

Nero: Courtesy of The British Museum

Museo della Civiltà Romana, Roma

[Litrato ed pahina 10]

Marcus Aurelius

[Credit Line]

The Bettmann Archive

    Publikasyon a Pangasinan (1988-2026)
    Man-Log Out
    Man-Log In
    • Pangasinan
    • Share
    • Setting Mo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondisyon ed Pangusar
    • Totontonen ed Privacy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Man-Log In
    Share