Gawaen a Magnayon a Pankasakey so Panamaley Yo

“Say impantipon na Dios sirin, aleg a sianen na too.”​—MATEO 19:6.

1. Anto so letnegan para’d matalonan panamaley ed limog na tuan Kristianos natan?

NILIBO ed limog na totoo nen Jehova natan so mangagayaga ed makapenek tan mansiasiansian panamaley. Anggaman ontan, say ontan a malaknab ya itatalona so agnibanbana labat. Saray Kristianon panamaley so ontalona sano say sanasawa so (1) manrespeto ed panmoria na Dios ed panamaley tan (2) mangunaet a manbilay unong ed saray prinsipyo na Salita to. Anggan panon lanlamang et say Dios a mismo so angiletneg na oksuyan na panamaley. Sikato so Sakey a ‘pangalaan na ngaran na sankaamongan ed tapew na dalin.’ (Efeso 3:14, 15) Lapud kabat nen Jehova no anto so kaukolan pian magmaliw a matalona so panamaley, sikatayon mismo so nagugungunaan diad panutumbok ed panangiwanwan to.​—Isaias 48:17.

2. Antoray pansumpalan ed isaew a mangiyaplika ed saray prinsipyo na Biblia ed panamaley?

² Kasuniyan to, say isaew ed pangiyaplika ed saray prinsipyo na Biblia so mansumpal ed kaermenan na panamaley. Sisiaen na arum ya eksperto a duaran kakatlo ed karakel na saraman so onloloob ed panamaley natan ed Estados Unidos so diad kaunoran et mandiborsyo. Anggan saray Kristiano so agbulos ed saray gonigon tan ir-irap diad sarayan “maatap iran panaon a mairap a pidenengan.” (2 Timoteo 3:1, NW) Say ekonomiko iran pakaaburidoan tan pakadesdesan ed pantratrabahoan so panlapuan na makapasakit ya epekto ed anggan dinan a panamaley. Arum a Kristiano so nadidismayan tuloy ed isasaew na saray kapareha ra a mangiyaplika ed saray prinsipyo na Biblia. “Inarok si Jehova,” kuan na sakey ya asawan bii, “balet say panamaley ko so nagmaliw a magulon tuloy ed loob la na 20 taon. Say asawak so makibot tan agto labay so manggawa na antokaman a pananguman. Singa ak titikelen.” Dakel a Kristianon kaasawaan a lalaki odino bibii so mangibabalikas na miulibay iran liknaan. Anto kasi so pakakalingoan? Tan anto so mamuger pian say panamaley so agmansumpal ed panangibaliwala odino parungtalan a pankolkol?

Say Inkapermaninte na Panamaley

3, 4. (a) Anto so estandarte na Dios para’d panamaley? (b) Akin a say inkapermanenti na panamaley so maptek tan makagungguna?

³ Anggan diad silong na sankaabigan iran kipapasen, say panamaley so pankasakey na ag-ayadyarin totoo. (Deuteronomio 32:5) Kanian inkuan nen apostol Pablo a ‘saraman [so miasawa] so nawalaan na kairapan ed laman da.’ (1 Corinto 7:28) Arum a mapalalon kipapasen so nayari ni ingen a mansumpal ed pansian odino diborsyo. (Mateo 19:9; 1 Corinto 7:12-15) Anggaman ontan, diad maslak a kipapasen, iyaaplika na saray Kristiano so simbawa nen Pablo: ‘Say bii so ag misian ed asawa to tan say laki ag to kaindanan so asawa to.’ (1 Corinto 7:10, 11) On, say panamaley et kabaliksan toy pagmaliw a permaninten pankasakey, lapud inkuan nen Jesu-Kristo: “Say impantipon na Dios sirin, aleg a sianen na too.”​—Mateo 19:6

⁴ Para’d siopaman a singa titikelen lapud maramsak odino andiay-aron panamaley, say estandarte nen Jehova so nayarin singa makapasakit tan agmakatunongan. Balet ta aliwan ontan. Say inkapermaninte na bedber na panamaley so mamakiwas ed maridios a sanasawa diad pangarap tan panolbar ed saray problema ra, imbes ed panaporastan pangikaindan ed saray obligasyon da diad ununan pakatandaan na gulo. Sakey a laki a walala’d panamaley ed loob na masulok a 20 a taon so angibalikas na singa onia: “Agyo napaliisan iray panaon na kaaburidoan. Sikayo so agmaliket ed sinansakey ed amin a panaon. Peteg ya importanti ed satan so paknaan.” Siempre, saray sanasawan Kristiano so sinononot ed manunan obligasyon ed si Jehova a Dios, say Manangigapo na panamaley.​—Ipareng so Eclesiastes 5:4.

Inkaulo tan Panagpasakup

5. Antoray pigaran simbawa nen Pablo para’d asawan lalaki tan asawan bibii?

⁵ Sirin, sano onlesa iray problema, satan so panaon ed pananap, aliwan say paraan et say ipaliis, noagta sakey a magmaong a paraan ed pangiyaplika ed simbawa na Salita na Dios. Alimbawa, konsideraen irayan salita nen Pablo, a naromog ed Efeso 5:22-25, 28, 29: “Sikayo ya asawan bibii, paoleyan kayo ed saray kaasawaan yo a dili, a singa met ed Katawan. Ta say asawan laki sikato so olo na asawan bii, a singa si Cristo met sikato so olo na iglesia, a sikaton dili so manangilaban ed laman. Et onong a say iglesia wala ed katotolok ed Cristo, kanian saray asawan bibii pauleyan ira met ed saray kaasawaan da ed ganagana. Asawan lalaki, aroen yo so saray kaasawaan yo, a singa met si Cristo ya inaro to so iglesia, tan insaklang to so inkasikato nisengeg ed sikato. Ontan met so nepeg na saray asawan lalaki a panangaro ra ed saray kaasawaan dan dili a singa panangaro ra ed laman dan dili. Say mangaro ed asawa ton dili aroen toy dilin laman to. Ta angapo ni toon amosol ed laman ton dili; no ag ingen sikato so taganoen to tan pablien to a singa met si Cristo ya pinabli to so iglesia.”

6. Panon a saray Kristianon asawan lalaki so magmaliw a duma manlapud lalaki na mundo?

⁶ Mabetbet ya aabusoen na lalaki so autoridad da bilang ulo ra tan dodominaen daray kaasawaan da. (Genesis 3:16) Anggaman ontan, papasesegen nen Pablo iray Kristianon asawan lalaki a magmaliw a duma manlapud saray lalaki na mundo, magmaliw a singa-Kristo, aliwan masebeg ed pangontrol ed amin a pamaakaran na bilay na kaasawaan da. Maseguro, say lakin si Jesu-Kristo so agbalot maramsak odino managdomina. Impasen toray patumbok to tekep na galang tan respeto, a kuanto: “Dago kayo’d siak, amin yo’n nasasagpotan tan nabebelatan, et itdan ta kayo’y pampainawa. Ala yoy pakok ed sikayo, tan manaral kayo’d siak; ta maoyamo ak tan mapaabeba ak a puso: et naromog yo’y inawa nipaakad ed saray kamarerwa yo.”​—Mateo 11:28, 29.

7. Panon ya ipabtang na laki so galang ed asawa to sano sikato so walaan na sekular ya anapan?

⁷ Say Kristianon asawan laki so mangipabtang na galang ed asawa to bilang sakey a mayumis a basiha. (1 Pedro 3:7) Alimbawa, bilbilang ta say asawan bii so kaukolan a mantraho. Nepeg a nonoten iya na asawan laki, a magmaliw a makatulong tan makonsidera anggad posibli. Say sakey a manunan rason na bibii para’d diborsyo et say panangikaindan na kaasawaan da ed ananak odino ed ayaman. Sirin, say Kristianon asawan laki so mangunaet a magmaliw a katulongan to diad ayaman ed makabaliksan iran paraan a mangungguna ed interon pamilya.

8. Anto so lalanoren na panagpasakup para’d Kristianon kaasawaan a bibii?

⁸ Magmaliw a mainomay para’d Kristianon kaasawaan a bibii a manpasakup ed saray kaasawaan da sano sikaray pidedenengan tekep na galang. Anggaman ontan, agkabaliksan na saya a pakaskasin aripen. Inganggan na Dios a say asawan bii so magmaliw ya, aliwan aripen, noagta sakey a “katulongan” (“kapanoan,” paimanod-leksab), a mangipapatnag na bengatlan matukoy para’d laki. (Genesis 2:18, NW) Diad Malaquias 2:14, say asawan bii so nasasalambit bilang ‘iba’ na laki. No ontan, saray kaasawaan a bibii ed panaon na Biblia so nangayaga na baleg a kawayangan tan pribilihyo. Nipaakar ed ‘makayarin asawan bii,’ ibabaga na Biblia: “Say puso na asawa to manmatalek ed sikato.” On, sikato so angimatalekan na ontan iran pamaakaran a singa say inkalapagan a manangipakurang ed sankaabungan, manangasikaso ed pansaliw na tagano, panangasikaso ed saray pitatalosan nipaakar ed abung tan dalin, tan manangimaneho na melag a negosyo.​—Uliran 31:10-31.

9. (a) Panon ya impatnag na bibiin matakot ed Dios so tuan panagpasakop? (b) Anto so makatulong ed sakey a Kristianon asawan bii a mansiansian manpasakup natan?

⁹ Anggaman kuan, say matakot ed Dios ya asawan bii so mamibidbir ed autoridad na asawa to. Alimbawa, si Sara et “tinolok to si Abraham, tan say pananawag to katawan,” aliwan bilang magalang a paraan, noagta bilang masimoon a panangipatnag na inkamapasakup to. (1 Pedro 3:6; Genesis 18:12) Sikato met so sibubulos ya anaynan ed komportablin ayaman to ed syudad na Ur pian manayam ed saray tolda a kaibay asawa to. (Hebreos 11:8, 9) Balet say panagpasakup et agto kabaliksan a say asawan bii so agla mangala na responsablin kiwas sano nakakaukolan. Sanen sinmaew si Moises ya ontulok ed ganggan na Dios ed panaggalsim, say asawa to, si Sepora, so akatulong ed sikato a napaliisan so desyang diad inkiwas a mapekder. (Exodo 4:24-26) Nagkalalo ni so nalalanor nen say pamaliket ed ag-ayadyarin laki. Saray kaasawaan a bibii so nepeg a ‘pauleyan ed saray kaasawaan dan dili, a singa met ed katawan.’ (Efeso 5:22) Sano iisipen na Kristianon asawan bii so siglaotan to ed Dios, saya so ontutulong ed sikaton mangibaliwala ed ankelag iran kakapuyan tan kakulangan na asawa to, no panon met ya ontan so kaukolan a gawaen na laki diad pidedeneng ed sikato.

Pitatalosan​—Say Bilay na Panamaley

10. Panon kaimportanti so pitatalosan ed sakey a panamaley?

¹⁰ Sanen tinepetan no anto so mogmon sankabalgan a rason ed pansisian na sanaasawa, inyebat na sakey ya abugado ed diborsyo: “Say kakulangan na pitongtong a matua ed sinansakey, so mangiparungtal na sankaaraleman a kanonotan da tan ipasen so sinansakey bilang say sankaabigan a kaaro ra.” On, say pitatalosan so bilay na mabiskeg a panamaley. Unong ya ibabaga na Biblia, “ed kaandian na simbawa, saray kanonotan so nabagbag.” (Uliran 15:22) Saray asawan lalaki tan bibii so mankaukolan na ‘kompidensyal a kakaaro,’ a mangagayaga ed maligsa, maapit a siglaotan. (Uliran 2:17, NW) Ingen, dakel a sanasawa so naiirapan a mitalosan, tan sirin et say embel a linawa so ondalang anggad ombetag so makaderal a sanok. Odino say sanasawa so nayarin mankukunwari ed inkamagalang, ya iyaarawi day liknaan da ed sinansakey.

11. Panon a napaaligwas so pitatalosan ed baetan na sanasawa?

¹¹ Say kabiangan na problema et nayarin saray lalaki tan bibii so mabetbet a walaan na nanduruman estilo ed pitatalosan. Maslak a bibii so singa komportabli a pantongtongan iray liknaan, bangta saray lalaki ed inkalapagan so singa manlablabay a singbaten iray agaw-gawa. Saray bibii so nagkalalon onkiling a mangipanengneng na empatya tan mangiter na emosyonal a suporta, bangta saray lalaki so manlabay a mananap tan mangiyopresi na saray solusyon. Siansia ni, say potensyal para’d maabig a pitatalosan so wala no iner et say namparan kapareha so determinado a magmaliw a ‘masiglat ya ondengel, mapalna ed pansalita.’ (Santiago 1:19) Mannengnengan, tan peteg a mangimano. Papawayen so walad loob na balang sakey diad makonsideran tepetepet. (Ipareng so 1 Samuel 1:8; Uliran 20:5.) Imbes a salien so mangiyopresi na maples a solusyon sano say kapareha yo so mangibesngaw na problema, talinengen a maong legan a pangugunaetan yon resolbien iray pamaakaran. Tan sipapaabeban mankasakey a manpikasi diad ikerew na madibinon panangiwanwan.​—Salmo 65:2; Roma 12:12.

12. Panon a naanamot na saray Kristianon kapareha so panaon para’d sakey tan sakey?

¹² No maminsan saray gonigon tan ir-irap ed bilay so singa mamapatikey na panaon odino biskeg na sanasawa para’d makabaliksan a tongtongan. Anggaman ontan, no kaliktan na saray Kristiano a pansiansiaen so panamaley da a kagalanggalang tan salimbengan itan sumpa ed katilolan, nepeg a sikara so mansiansian maapit ed sinansakey. Nepeg dan moriaen so impankasakey da a singa sakey a bengatlan mabli, importanti, tan nepeg dan anamoten so panaon para’d satan tan para’d sinansakey. (Ipareng so Colosas 4:5.) Diad arum a kipapasen et nayarin say kaukolan labat et say basta pangerep ed TV pian nawalaan na panaon para’d makagungguna a tongtongan. Say maparanay a panulop ya iyinum na tsa odino kape so makatulong ed sanasawa pian napansiansia so pitatalosan ed emosyon. Diad ontan iran kipapasen, sikara so ‘makatupleg ed sinansakey’ ed nanduruman pamaakaran na pamilya. (Uliran 13:10) Tan agaylan makabat so pamayubo ed niyugalin pantotongtong nipaakar ed saray ingongot tan agpantatalosan sakbay a magmaliw a baleg iran sengegan na pakaaburidoan!​—Ipareng so Mateo 5:23, 24; Efeso 4:26.

13. (a) Anton alimbawa so inletneg nen Jesus ed impagmaliw a lukas tan simamatua? (b) Antoray arum a paraan pian say sanasawa so lalon onapit ed sakey tan sakey?

¹³ Impatua na sakey a laki: “Mabetbet a naiirapan ak ya ibalikas iray walad kanonotan ko tan ed pangibaga’d asawak na eksakton naliliknak.” Anggaman kuan, say dilin-panangibesngaw so importantin tombok ed pamaaligwas na maapit a siglaotan. Imanoen no panon inkalukas tan inkamatua si Jesus ed saray prospektibon membro na nobyan klase to. Inkuanto: “Ag ta kayo la tawagen ya ariripen; ta say aripen ag to amta so gawaen na katawan to: balet tinawag takayo a kakaaro; ta amin a bengabengatla a nadngel ko ed Amak inpaamtak ed sikayo.” (Juan 15:15) Kanian moriaen yo so asawa yo bilang kaaro. Ipatua yo ed kapareha yo iray nalilikna yo. Panggunaetan a gawaen a simpli, matua “iray balikas na panangaro.” (Kanta nen Solomon 1:2, NW) Say lukas a pitatalosan so nayarin no maminsan et singa agmasigla, balet sano say sanasawa so mangisekar na magenap a sagpot, baleg so nagawaan nipaakar ed panggawan magnayon so panamaley da.

Panagresolbi ed Saray Agpanpapaknaan

14, 15. Panon a napaliisan so kolkolan?

¹⁴ Saray peteg ya agpanpapakna so seguradon onlesa no maminsan. Balet agnepeg a magmaliw ya ‘abung a napno na kolkol’ so ayaman yo. (Uliran 17:1) Alwaran ya agsingbaten iray delikadon pamaakaran a nayarin narengel na anak, tan mangipanengneng na konsiderasyon ed saray liknaan na kapareha yo. Sanen imbalikas nen Raquel so gonigon to lapud lepes a kipapasen to tan kinerew to ed si Jacob ya ikdan to na anak, sikatoy sisasanok ya inmebat: “Wala ak ta ed kipapasen na Dios a sikato so angamper na pan-bunga na eges mo?” (Genesis 30:1, 2) No onlesa iray ankelag iran problema, atakien so problema, aliwan say too. Legan na pribadon tongtongan, paliisan so ‘pansalita na botaktak’ odino agnakakaukolan a paneebatan na sakey tan sakey.​—Uliran 12:18.

¹⁵ Tua, nayarin walaan kayo na mabiskeg a liknaan nipaakar ed punto-de-bista yo, balet saya so nayarin ibalikas ya anggapoy “kapaitan, tan sanok, tan ingongot, tan ingal, tan mauges a panananalita.” (Efeso 4:31) “Pantongtongan yoray problema yo ed normal a boses,” kuan na sakey ya asawan laki. “No say sakey et mangiyatagey na boses, itunda so tongtongan. Ituloy kayari na antikey a panaon. Tan igapo lamet.” Say Uliran 17:14 so mangiiter na maabig a bilin: “Paulian mo so pikokolkol, ed unaan na ipetang na sangsangan.” Salien a singbaten iray pamaakaran lamet sano sikayon dua so ambetel la.

Mansiansian Matoor ed Sakey Tan Sakey

16. Akin a say pikakalugoran so seryoson bengatla?

¹⁶ Ibabaga na Hebreos 13:4: “Say panangasawa sikato komon so narayew ed saray ganagana, tan say dokolan andi komon so tilol to: ta saray managlawan tan saray mankakalugoran okomen ira naani na Dios.” Say pikakalugoran so kasalanan sumpa ed Dios. Satan met so maneral ed panamaley. (Genesis 39:9) Insulat na sakey a managsimbawa ed panangasawa: “Kayari a naamtaan, say pikakalugoran so ombabasig ed interon pamilya a singa maksil a dagem, a manederal ed saray sankaabungan, bubuyaken to so talek tan dilin-respeto, mamapasakit ed kalangweran.” Nayari met a mansumpal ed panlukon odino pakaalisan na sakit ed sekso.

17. Panon a napaliisan odino nipulisay so pakaayat ed pikakalugoran?

¹⁷ Arum a totoo so naaayat ed pikakalugoran lapud pangiimano ed abulok a panmoria na mundo ed sekso a singa nipapanengneng ed saray libro, diad telebisyon, tan ed saray pelikula. (Galacia 6:8) Anggaman kuan, ibabaga na saray managsukimat a say pikakalugoran so gendat a mansusumpal aliwan lapu lambengat ed panpilalek ed sekso noagta manlapud pangipasen na sakey a paneknekan a sikatoy siansia nin makapaayat odino manlapud panpilalek a sikatoy nagkalalon aaroen. (Ipareng so Uliran 7:18.) Antokaman so rason, nepeg ya ipulisay na sakey a Kristiano so imoral iran pantasya. Simamatuan isingbat iray liknaan yo ed kapareha yo. No nakaukolan, patulongan ed saray mamatatken ed kongregasyon. Say panggawa ed ontan so nayarin sigpot a mangamper ed pakapankasalanan. Nagkalalo ni, saray Kristiano so kaukolan a magmaliw a maalwar diad pidedeneng ed saray agda kasekso. Magmaliw a sumlang ed Makasulatan iran prinsipyo so pikasal ed sakey balet ta onlimgis tekep na panpilalek ed sananey. (Job 31:1; Mateo 5:28) Saray Kristiano so nepeg a nagkalalon manalwar ya agnapelag so liknaan da ed saray katrabahoan. Pansiansiaen a masigla balet praktikal so ontan iran siglaotan.

18. Anto so mabetbet a lamot na seksual iran problema ed panamaley, tan panon a saraya so naresolbi?

¹⁸ Sakey a lalo nin makaprotekta et say ampetang, lukas a siglaotan ed kapareha na sakey. Dakel a managsukimat so mangibabaga a say seksual iran problema ed panamaley et mataltalag a pisikal ed nengneng noagta kaslakan et diad panamegley na makapoy a pitatalosan. Matalag iray problema ed sarayan pamaakaran sano say sanasawa so lukas a mantongtong tan mangiter ed kanepegan na kapareha bilang balikas na aro imbes a sakey ya obligasyon.a Diad silong na saratan a manepeg a kipapasen, say maapit a siglaotan so onkanan mamaelet na bedber na panamaley.​—1 Corinto 7:2-5; 10:24.

19. Anto so ‘nagnap a bedber na pankasakey,’ tan anto so epekto to ed panamaley?

¹⁹ Say aro so ‘nagnap a bedber na pankasakey’ ed loob na Kristianon kongregasyon. Diad pamayubo na aro, saray maridios a sanaasawa so nayarin ‘mantetepelan tan manpeperdonaan.’ (Colosas 3:13, 14) Say aprinsipyoan ya aro so mananap na pankaabigan na arum. (1 Corinto 13:4-8) Bayuboan so ontan ya aro. Satan so ontulong ed sikayo a napaelet so bedber na panamaley yo. Iyaplika iray prinsipyo na Biblia ed panamaley yo. No gawaen yo itan, say panamaley yo so napaneknekan a magnayon a pankasakey tan mangitarok na dayew tan galang ed si Jehova a Dios.

[Paimano ed leksab]

Panon so Pangebat Yo?

◻ Akin a nepeg a say panamaley so magmaliw a permanentin pankasakey?

◻ Anto so Makasulatan a panmoria ed inkaulo tan panagpasakup?

◻ Panon a napaaligwas na sanaasawa so pitatalosan?

◻ Panon a naresolbi na sanaasawa so agpanpapaknaan ed Kristianon paraan?

◻ Anto so ontulong pian napaelet so bedber na panamaley?

[Litrato ed pahina 12]

No say asawa ton bii so kaukolan a mantrabaho, say Kristianon asawan laki so agmangiyabuloy ed asawa to a nabelatan a tuloy