No Akin a Mangangga so Minumundon Relihyon
“Paway kayo ed sikato, totook, no agyo labay so minabang ed saray kasalanan to, tan no agyo labay so makaawat na kabiangan na saray bakbak to.”—APOCALIPSIS 18:4.
1. (a) Diad anton dalan a naplag la so Babilonia a Baleg? (b) Panon a sayan ebento so mangaapekta ed Tastasi nen Jehova?
“NAPLAG LA so Babilonia a Baleg!” On, manlapud panmoria nen Jehova, say sankamundoan ya imperyo na palson relihyon so naplag la. Saya so tua nanlapulad 1919, sanen saray nakdaan ya agagi nen Kristo so pinmaway manlapud silong na impluensya na Kakristianoan, sakey a dominantin kabiangan na mistikon Babilonia. Bilang resulta, sikaray nagmaliw a bulos pian pabaingan so palson relihyon tan iyanunsyo so matunong a pananguley na Dios diad panamegley na Mesianikon Panarian. Diad loob na sayan siglo et inwalwal la na matoor a Tastasi nen Jehova so muyong na saray relihyon a tumbotumbok ed Satanas, ya uusaren to pian ibalang so “interon panaayaman a dalin.”—Apocalipsis 12:9; 14:8; 18:2.
Panon a Naplag so Babilonia a Baleg?
2. Anto so kaplesan a kipapasen na saray relihyon ed mundo?
2 Balet, nayarin walay ontepet, ‘Panon mon nibaga a say Babilonia so naplag la, anta ompapatnag a saray relihyon so onaaligwas ed dakel a daldalin?’ Ibabaga na Katolisismo tan Islam a walay masulok a sansakey bilyon a mananisia. Siansian ombubulaslas so Protestantismo ed Amerika, a ditan et mantultuloy so ilelesa na saray balon simbaan tan kapilya. Nilasus minilyon so ontutumbok ed saray ritual na Budismo tan Hinduismo. Ingen, anggad anton kalaknab so positibon impluensya na sayan relihyon ed kondukta na sarayan binilyon? Naamper ta na saya iray Katoliko tan Protestanti ed panpapateyan da diad Mamaamianen ya Ireland? Angitarok ta itan na tuan kareenan ed saray Judio tan saray Muslim diad Pegley Bukig? Angipaarap ta itan ed pantutunosan ed baetan na saray Hindu tan saray Muslim diad India? Tan, agano ni, naaamper ta na satan iray Ortodukson taga Serbia, Katolikon taga Croatia, tan saray Muslim a taga Bosnia manlapud panggegemtan na “panlinis na rasa,” panagsamsam, panagpasoot, tan panpapateyan? Mabetbet a say relihyon so sakey labat a tawag, sakey a singano baley labat na iknol a sakbong na mainomay-a-napisit ed samet labat a desdes.—Galacia 5:19-21; ikompara so Santiago 2:10, 11.
3. Akin a say relihyon so ukomen na Dios?
3 Diad panmoria na Dios, say relihyoson suporta na dakel so agmanalat ed agnapaliisan a katuaan—amin a relihyon so ukomen na Dios. Say Babilonia a Baleg, a singa papaneknekan na awaran to, so mankanepegan ed ampait a kaukom lapud “saray kasalanan to so nantatapewan a sinmapat anggad tawen, tan ninonot na Dios iray gawa na ag-inkahustisya to.” (Apocalipsis 18:5) Diad mapropetikon lenguahe et nansulat si Oseas: “Ta say dagem so mantultuloy dan itatanem, tan mabagyon dagem so anien da.” Amin a palson relihyon nen Satanas ed sankamundoan so manbayar na balbaleg a kantidad lapud impangitapat da’d Dios, ed aro to, ed ngaran to, tan ed Anak to.—Oseas 8:7; Galacia 6:7; 1 Juan 2:22, 23.
Kaukolan Kayon Manpili
4, 5. (a) Diad antoran kipapasen so panbibilayan tayo natan? (b) Antoran tepet so nepeg ya ebatan tayo?
4 Manbibilay tayo diad pinal a kabiangan na “kaunoran iran agew,” tan bilang tuan Kristiano sikatayo so mipupuligesgesan ed pakaliktar ed “maatap iran panaon a mairap a pidenengan.” (2 Timoteo 3:1-5) Temporaryon residenti iray tuan Kristiano ed mundo nen Satanas, a tuan mangiaaninag ed alay uges a personalidad to bilang managpatey, matila, tan managpauges. (Juan 8:44; 1 Pedro 2:11, 12; Apocalipsis 12:10) Napapaliberan itayo na karawalan, panamalikdo, panagsaul, inka-bulok, tan alablabas ya imoralidad. Nibabaliwala laray prinsipyo. Dalay salita lay dilin-panamaliket tan sarilin-gungguna. Tan diad dakel a kaso et kokondenaen na saray klero so inka-uges ed moralidad diad panudutak ed malinew a panangondena na Biblia ed homoseksualidad, pilalawanan, tan pikakalugoran. Kanian say isyu et, Kasin susuportaan mo tan pinonongan moy palson panagdayew, odino siaaktibo kan mibibiang ed tuan panagdayew?—Levitico 18:22; 20:13; Roma 1:26, 27; 1 Corinto 6:9-11.
5 Natan lay panaon na panangibiig. Kanian, nagkalalo so rason pian nabidbir so palso tan tuan panagdayew. Anto niray agawaan na saray relihyon ed Kakristianoan a kanepegan day natetel?—Malaquias 3:18; Juan 4:23, 24.
Naakusa so Palson Relihyon
6. Panon ya intapat na Kakristianoan so Panarian na Dios?
6 Anggaman minilyon ed Kakristianoan so maparanay a mangibabalikas ed Pikakasi na Katawan, ya ipipikasi ra ditan so isabi Panarian na Dios, sikukuli ran susuportaan so amin a pormay mapulitikan panangipatnag, diad kipuera na satan a teokratikon uley. Apalabas laray siglo sanen “saray prinsipi” na Iglesia Katolika, a singa di Kardinal Richelieu, Mazarin, tan Wolsey, so inmakto met bilang sekular iran estadista, ministros na gobierno.
7. Panon ya inwalwal na Tastasi nen Jehova so klero na Kakristianoan ed loob na 50 taon ed apalabas?
7 Masulok a 50 taon lay apalabas, diad bokletan apauloan na Religion Reaps the Whirlwind, inwalwal na Tastasi nen Jehova so impibabali na Kakristianoan ed pulitika.a Say nibaga ed saman so siansian onaaplika ni natan: “Say matuan impangimbestiga ed kondukta na relihyoson klero na amin a denominasyon so mangiparungtal a saray relihyoson lider na amin ed ‘Kakristianoan’ so masimoon a mibibiang ed pulitika na ‘sayan peles a mauges a mundo’ tan mibabali ed minumundon pakurang to.” Diad saman a panaon et kinastigo na Tastasi si Papa Pius XII ed impisipanan to ed si Hitler na Nazi (1933) tan ed Pasistan si Franco (1941), ontan met ed pisasalatan na saray diplomatikon representanti na papa ed onlulusob a nasyon na Hapon nen Marso 1942, pigaran bulan lambengat kayari na mauge-uges ya impangataki ed Pearl Harbor. Sinmaew a tinmalineng so papa ed pasakbay nen Santiago: “Sikayon managkalugoran, agyo ta amta a say pikakaaro ed mundo so pibubusol ed Dios? Siopaman, sirin, a labay to a magmaliw a kaaro na mundo et ibibilang toy inkasikaton kabusol na Dios.”—Santiago 4:4.
8. Panon a mibabali so Iglesia Romano Katoliko ed pulitika natan?
8 Anto so situasyon natan? Say papado so mibabali ni ed pulitika, namparan diad panamegley na klero tan saray legon representanti to. Impanengneng na saray papa ed agano ni so panangabobon ed Nasyones Unidas diad impansalitan satan a ginaway-toon impostor et parad sankamundoan a kareenan. Sakey ya agano nin paway na L’Osservatore Romano, say opisyal a peryodiko na Vatican, so angiyabawag ed pitoran balon diplomatiko, “embahadores na Santa Sede,” so angipresenta ed saray kredensyal da ed “Masanton Ama.” Kasin naisip tayon si Jesus tan Pedro so mibabali ed ontan iran diplomatikon siglaotan? Impulisay nen Jesus a sikatoy gawaen ya ari na saray Judio tan inkuanton say Panarian to so aliwan kabiangan na sayan mundo.—Juan 6:15; 18:36.
9. Akin a nibaga tayo a saray Protestanten relihyon so anggapoy pidumaan ed Katoliko iran kasimbangan da?
9 Wala tay pandumaan na saray Protestantin lider ed saray kasimbangan dan Katoliko? Diad Estados Unidos, dakel a konserbatibon Protestantin relihyon, tan ontan met ed saray Mormon, so kabkabat a walaan na ikikiling ed pulitika. Say Christian Coalition so pirmin mibabali ed pulitika na E.U. Arum ni ed Protestantin klero so mabitabitar ya amtan walaay duman pulitikan talindeg. No maminsan et nalilingwanan a diad Estados Unidos et saray mapulitikan pinagkasangiyan a singa di Pat Robertson tan Jesse Jackson so “Reberendo” met, a singa met ed membro na Britanon Parliamento a si Ian Paisley na Mamaamianen ya Ireland. Panon dan nikatunongan ni iray talindeg da?—Gawa 10:34, 35; Galacia 2:6.
10. Anton malinew a balikas so agawa nen 1944?
10 Singa intepet na bokletan Religion Reaps the Whirlwind nen 1944, ontan met so itetepet tayo natan: “Kasin say organisasyon ya onloloob ed saray pipapaknaan a kaiba iray minumundon pakayari tan siaaktibon mangimaneobra ed inkasikato ed saray mapulitikan pakurang na sayan mundo, a manaanap na pankaabigan tan proteksion manlapud sayan mundo . . . so nayarin magmaliw ya iglesia na Dios odino representanti nen Kristo Jesus ed dalin? . . . Mapatpatnag, amin a relihyonista a walaan na miparehon kalat ed saray panarian na sayan mundo so agmakapangirepresenta ed panarian na Dios diad panamegley nen Kristo Jesus.”
Espiritu nen Cain a Walad Palson Relihyon
11. Panon a tinumbok na palson relihyon so alimbawa nen Cain?
11 Diad interon awaran, nipapanengneng na palson relihyon so espiritu na panagpatey ed agi (fratricidal) nen Cain, ya amatey ed agi ton Abel. “Saray anak na Dios tan saray anak na Diablo so napatnagan ed sayan katuaan: Kada sakey ya agmantultuloy ed inkatunong so agmanlalapud Dios, anggan say agmangaaro ed agi to. Ta saya so mensahe a nadngel yo ed gapo ni, a kaukolan a nawalaan tayo na aro ed sinansakey; aliwan singa si Cain, a nanlapu ed marelmeng a sakey tan amatey ed agi to. Tan nisesengeg ed anto a sikatoy pinatey to? Lapud saray dilin gawa to so marelmeng, balet saramay diad agi to so matunong.” Lapud agmalabay ed puro tan naabobonan a panagdayew na agi to ed Dios, impangget nen Cain ed karawalan—say pinal a kurang na saramay agmakapankatunongan ed kiwas da.—1 Juan 3:10-12.
12. Anton ebidensya so wala ed inkamaabuloy na relihyon diad saray bakal tan irangan?
12 Kasin susuportaan na saray katuaan iyan akusasyon ed palson relihyon? Diad libron Preachers Present Arms, inkuan na autor: “Diad awaran na saray sibilisasyon, . . . lawas sanulop so duaran puersa ed sakey a nankaduan alyansa. Saratan et say bakal tan relihyon. Tan, ed amin ya ankabaleg a relihyon ed mundo, . . . anggapo so mas debotado ed [bakal] nen say [Kakristianoan].” Pigaran taon lay apalabas, oniay kuan na palapagan a The Sun na Vancouver, Canada: “Sakey a kakapuyan anganko na amin ya organisadon relihyon a say iglesia et ontutumbok ed bandera . . . Anto ta so agawan bakal ya agnibagan say Dios et walad balang dapag?” Nayarin nanenengneng mo lay prueba na saya ed pigaran lokal a simbaan. Mabetbet a tuloy, saray bandera na nasyon so manaadorno ed altar. Diad silong na anton bandera kasi so pimamartsaan nen Jesus bilang sakey a sundalo? Niyaaniweng iray salita to anggad sarayan apalabas a siglo: “Say panarian ko so aliwan kabiangan na sayan mundo”!—Juan 18:36.
13. (a) Panon a sinmaew so palson relihyon diad Africa? (b) Anton pakabidbiran a tanda na Inkakristiano so initer nen Jesus?
13 Agnibabangat na saray relihyon ed Kakristianoan ed saray pulok da so katuaan no nipaakar ed puron impanaagin aro. Imbes, say pandurumaan na nasyon, tribu, tan etniko so inabuloyan a mangapag-apag ed saray membro ra. Ipapanengneng na saray report a say Katoliko tan Anglikanon klero so mibibiang tan mangiimpluensya ed saray dibisyon a nansumpal ed palanit a panagpatey na tribu diad Rwanda. Inreport na New York Times: “Saray panagpatey diad Rwanda so anagdag ed dakel a Romano Katoliko diman a liknaen a nitapat ira na hirarkiya na simbaan. Mabetbet a naapag-apag so iglesia no nipaakar ed saray etniko, ed baetan na saray Hutu tan saray Tutsi.” Inaon na parehon peryodiko so sakey a pari na Maryknoll ya angibagan: “Sinmaew a tuloy so iglesia ed Rwanda nen 1994. Dakel a taga Rwanda so diad sakey a pantalos et angiwaklit ed iglesia. Andian la itan na antokaman a kredibilidad.” Alay pidumaan to ed saray salita nen Jesus: “Diad saya naamtaan na amin a sikayoray babangatan ko, no walaan kayo na aro ed limog yo.”—Juan 13:35.
14. Anton rekord na kondukta so iprepresenta na manunan aliwan-Kristiano iran relihyon?
14 Say arum niran manunan relihyon na Babilonia a Baleg so ag-angipanengneng na mas maabig ya alimbawa. Saray tereblin palaspas a panagpatey nen 1947, sanen apalduay India, so angipanengneng a saray manunan relihyon diman so agnagmaliw a maabuloy. Say mantultuloy a karawalan ed komunidad diad India so mamepekder a maslak ed totoo so ag-anguman. Agpankelawan a say magasin ya India Today so nankuan: “Say relihyon so nagmaliw a bandera a diad silong to et nagagawa iray makapataktakot a tuloy a krimen. . . . Ibubulos toy abalbaleg a karawalan tan makaderal a tuloy a puersa.”
“Mabitabitar a Pankontraan”
15. Anto so kipapasen na relihyon diad mamasagur a mundo?
15 Anggan saray sekular a komentarista so akaimano ed insaew na relihyon a mangumbensi, a mangipurek na saray tuan estandarte, tan manresisti ed iloob na sekularismo. Diad libro ton Out of Control, insulat na datin managsimbawa ed nasyonal a kaligenan ed E.U. a si Zbigniew Brzezinski: “Satan so mabitabitar a pankontraan a say sankabalgan ya impanbiktorya parad proponin say ‘Dios so inatey’ et agawa aliwan diad saray estadon dominado na Marxismo . . . noagta diad saray sosyedad a liberal tan demokratiko ed Mamasagur, a ditan et nagmaliw a kabiangan na kultora so panangibaliwala ed moral. Diad saray sosyedad na Mamasagur, say tua et say relihyon so aliwa lan sakey a manunan puersa ed sosyedad.” Intuloy to: “Say impluensya na relihyon ed Europeanon kultora so abalbaleg a kinmupas, tan diad Europa natan—lalo ni nen say Amerika—so talagan sakey a sekular a sosyedad.”
16, 17. (a) Anton konseho so initer nen Jesus no nipaakar ed klero ed agew to? (b) Anton maabig a prinsipyo so imbalikas nen Jesus nipaakar ed saray bunga?
16 Anto so imbaga nen Jesus nipaakar ed kleron Judios ed agew to? “Saray eskriba tan Fariseos so yinmurong ed yurongan nen Moises [pian ibangat so Torah, say Ganggan]. Sirin amin a bengabengatlan ibabaga ra ed sikayo, so gawaen tan unoren yo, balet agyo gagawaen unong ed saray gawa ra, ta ikuan da balet agda gagawaen.” On, say relihyoson pansimpisimpitan so aliwan balo.—Mateo 23:2, 3.
17 Saray bunga na palson relihyon so mangokondena ed satan. Say totontonen ya inter nen Jesus so onaaplikan tuloy: “Kada maong a kiew so mamapawala na maabig a bunga, balet kada abulok a kiew so mamapawala na andi-kanan bunga; say maong a kiew so agmakapanbunga na andi-kanan bunga, anggan say abulok a kiew so mamawala na maabig a bunga. Kada kiew ya agmamapawala na maabig a bunga so nabatang tan nibuntok ed apuy. Peteg, sirin, diad saray bunga ra nabidbir yo iratan a totoo.”—Mateo 7:17-20.
18. Panon a pinansiansia komon na Kakristianoan a malinis iray membro to?
18 No siaalwar ya iyaplika na saray relihyon na Kakristianoan so Kristianon disiplina ed panagdispelosip, odino ekskomunikasyon, ed amin a kaugsan a kiwas a ginawa na saramay mankuan a membro to, anto so nagawa? Anto so nagawa ed amin ya agmagbabawin matitila, milalawanan, mikakalugoran, homoseksual, managsaol, kriminal, managlako tan sugapa ed druga, tan saray membro na organisadon krimen? Agnasuppiat, say abulok iran bunga na Kakristianoan so matukoy labat ed paneral na Dios.—1 Corinto 5:9-13; 2 Juan 10, 11.
19. Antora so impangaksobi nipaakar ed relihyoson panangidaulo?
19 Say inheneral ya asamblea na Simbaan a Presbiteryano ed Estados Unidos so angaksobi: “Sikatayo so nipapaarap ed tereblin krisis ed laknab tan lawak to. . . . A walad baetan na 10 tan 23 porsiento na klero ed interon nasyon so akibabali la ed mabanday a walna odino seksual a pirerelasyonan ed saray mimimisa, kliyenti, empleyado, tan arum nira.” Marakep so impanegek na sakey a negosyante ed E.U. ed satan a punto: “Saray institusyon na relihyon so onsasaew a mangipasabi ed saray estandarte ed moralidad da, tan diad dakel a kaso et magmamaliw a kabiangan na problema.”
20, 21. (a) Panon a pinabaingan nen Jesus tan Pablo so pansimpisimpitan? (b) Antoran tepet so siansia nin ebatan?
20 Say impamabaing nen Jesus ed relihyoson pansimpisimpitan so tua met natan a singa ed agawa ed saman a panaon: “Sikayon mansimpisimpitan, matukotukoy so impangipropesiya nen Isaias ed sikayo, sanen inkuanto, ‘Sayan totoo so mangigagalang ed siak ed saray bibil da, ingen say kapusoan da so arawi ed siak. Andi-kakanaan so pandadayew da ed siak, lapud ibabangat daray bilin na totoo a bilang doktrina.’” (Mateo 15:7-9) Dedeskribien met nen Pablo ed si Tito so modernon situasyon tayo: “Silalapag dan iyaabawag a kabat da so Dios, balet sikatoy ibuburi ra ed panamegley na saray gawa ra, lapud sikaray makapadimla tan matunganga tan ag-inabobonan parad antokaman a nengneng na maong a gawa.”—Tito 1:16.
21 Inkuan nen Jesus a no sakey a bulag a too et itabin to so sakey a bulag a too, sikaran duay napelag ed abot. (Mateo 15:14) Labay mo ta so mangangga a singa met say Babilonia a Baleg? Odino labay mo ta so manakar a lukas iray matam ed matunong a basbas tan panggayagaan so bendisyon nen Jehova? Saray tepet a nipapaarap ed sikatayo natan et: Dinan a relihyon, no bilang ta wala, so mangipapatnag na maridios iran bunga? Panon tayon nabidbiran so tuan panagdayew ya aawaten na Dios.—Salmo 119:105.
[Paimano ed leksab]
a Impalapag na Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc., nen 1944; natan et agla iimprintaen.
Kasin Natandaan Yo?
◻ Anto so peles a talindeg na Babilonia a Baleg ed arap na Dios?
◻ Diad anton basiyan a naakusa so palson relihyon?
◻ Panon ya impanengneng na palson relihyon so espiritu nen Cain?
◻ Anton prinsipyo so imbalikas nen Jesus ed pangukoman ed antokaman a relihyon?
[Litrato ed pahina 13]
Diad interon awaran saray relihyoson lider so akibabali ed pulitika
[Saray litrato ed pahina 15]
Sarayan klerigo so makapanyarin estadista met
Kardinal Mazarin
Kardinal Richelieu
Kardinal Wolsey
[Picture Credit Line]
Si Kardinal Mazarin tan Kardinal Richelieu: Nanlapud libron Ridpath’s History of the World (Vol. VI tan Vol. V nantumbokan). Kardinal Wolsey: Nanlapud libron The History of Protestantism (Vol. 1).