Tepetepet Manlapud Managbasa
Makabat ta parad sakey a Kristiano a manpakonsulta ed sakey a praktisyoner ed bunigas na mental?
Ipapanengneng na saray report ed pigaran daldalin ya ondaraak so emosyonal tan mental a sakit ed sarayan “unor ya agew.” (2 Timoteo 3:1) Nalilikna na Kristianos so aralem a panangabagey sano naapektoan iray kapananisiaan da, balet bidbiren da a kada sakey so nepeg a mandeside parad inkasikaton dili no manpatambal ed nalilikna to tan, no ontan, anton klase na panagtambal.a “Balang sakey taroken to naani so awi’ton dili.” (Galacia 6:5) Arum, a manasagmak na graben schizophrenia, bipolar disorder, alabas a depresyon, agnakontrol a kakikiwas, sarilin-pakasakitan, tan arum niran makapaaburidon sakit, so akapanbilay a normal kayari impakaala na suston propesyonal a tulong.
Diad pigaran paspasen et magmamaliw ya uso so panpa-terapi. Diad dakel a kaso say pasyenti so andian na graben sakit ed mental balet ta naiirapan ya onarap ed pigaran situasyon ed bilay. Anggaman ontan, say Biblia so mangiiter na sanka-epektiboan a tulong ed pamenben ed mairap iran problema ed bilay. (Salmo 119:28, 143) Diad panamegley na Biblia, mangiiter si Jehova na kakabatan, abilidad na panagnonot, tan tuan pikakabat—bengabengatlan mamapabiskeg ed sikatayo ed mental tan emosyonal a paraan. (Uliran 2:1-11; Hebreos 13:6) Walaray panaon a saray matoor ya ariripen na Dios so nayarin mangipatnag ed inkasikaran dili diad paraan ya aliwan normal lapud pirmin liknaan. (Job 6:2, 3) Sikaray papasesegen na Santiago 5:13-16 a manawag ed saray mamatatken parad tulong tan konseho. Nayarin say sakey a Kristiano so mansasakit ed espiritual, odino nayarin sikatoy gogonigonen na agnauman a sirkumstansya odino lapud pirmin pakakadetdetan, odino nayarin liknaen ton sikatoy biktima na ag-inkahustisya. (Eclesiastes 7:7; Isaias 32:2; 2 Corinto 12:7-10) Say ontan a too so makaromog na tulong ed saray mamatatken, a ‘mangipuyok na larak’—salanti, sidudunong a manginabang na makaligliwan konseho na Biblia—tan ‘mangipikasi [met] ed sikato.’ Say resulta? “Say pikakasi na pananisia et ilaban to so agmakayari, tan say Katawan et bangonen to [manlapud inkaandi-ilalo to odino ed liknaan ton ikakaindan na Dios].”
Balet, panon no say mental a kagogonigon tan kawewetwet na sakey so siansia ni anggaman ed sidudunong a tulong na saray espiritual a pastol? Denisidi na pigara a walad onian situasyon a sigpot a nanpapisikal-eksamin. (Ikompara so Uliran 14:30; 16:24; 1 Corinto 12:26.) Nayarin say sakey a problema ed laman so sengegan na emosyonal odino mental a kagogonigon. Say pantambal ed ontan a pigaran kaso so mamainawa ed toon walaay emosyonal a sakit.b No anggapoy naromog a sakit ed laman, say doktor, diad pan-request, so nayarin mangirekomenda ed sakey a propesyonal ed bunigas na mental. Anto sirin so gawaen yo? Unong a nibaga, saya so desisyon a nepeg a simbangen a mismo na balang indibidual. Agkaukolan a balawen odino ukomen ira na arum.—Roma 14:4.
Anggaman kuan, say praktikal a kakabatan so nepeg ya agamilen tan asikasoen ya aglilingwanan iray prinsipyo na Biblia. (Uliran 3:21; Eclesiastes 12:13) Diad kaso na pisikal a sakit, saray pasyenti so nipapaarap ed nanduruman napanpilian a panagtambal, manlapud karaklan a tambal ya anggad saray terapi a singa say naturopathy, acupuncture, tan homeopathy. Walara met so nanduruman klase na praktisyoner ed bunigas na mental. Kaiba ed saratan iray analytic psychotherapist tan arum ni, a nayarin manuysoy ed personal ya awaran na pasyenti pian salien ya anapen iray rason parad agnormal a walna odino makapaot-ot iran emosyon. Saray behavioral psychotherapist so nayarin manalin ontulong ed pasyenti a naaralan so balo iran napanuliranan a walna. Sisiaen na arum a praktisyoner ed bunigas na mental a maslak a sakisakit ed mental so nepeg a tambalen diad panamegley na saray druga.c Unong ed report, arum so mangirerekomenda ed pandieta tan saray bitamina.
Kaukolan a manalwar iray pasyenti tan saray pamilya ra sano ikokonsidera irayan napanpilian. (Uliran 14:15) Makatantanda, inkuan nen Propesor Paul McHugh, direktor na Department of Psychiatry and Behavioral Sciences diad Johns Hopkins University School of Medicine, a say propesyon nipaakar ed bunigas na mental so “agni naspot a medikal a lawak. Agto mainomay a makaala na saray prueba ed saray suheri to ta midedeneng iya ed saray sakit ed sankakomplekadoan iran nengneng na bilay na too—say nonot tan walna.” Sayan situasyon so mangilulukas na pankanawnawa ed panagpikewet tan panagsaol, ontan met ed masimoon iran panagtambal a nayarin mamaloor la ingen nen say mamaabig.
Nepeg met a nasalambit, ya anggaman saray saykayatris tan sikologo so walaan na propesyonal, adampot iran titulo, dakel ya andian na antokaman a propesyonal a kualipikasyon so mangokonseho odino manteterapi ya anggapoy antokaman a superbisyon. Arum ya indibidual so nanggastos na baleg ed panagpakonsulta ed saratan ya agkualipikadon totoo.
Anggan ed kipasal, kualipikadon propesyonal ed bunigas na mental, wala niray bengatlan nepeg ya ikonsidera. Sano mamipili na medikal doktor odino surgeon, kaukolan tayon seguroen a rerespetoen to so nibased Biblia iran panmoria tayo. Mipadpara, mapeligro so pangonsulta ed sakey a propesyonal bunigas na mental ya agmanrerespeto ed saray relihyoso tan moral a panmoria tayo. Dakel a Kristiano so talagan manbabanikel, anggaman ed mental tan emosyonal iran problema, pian nawalaan “na parehon mental ya awawey a niwalad si Kristo Jesus.” (Roma 15:5, NW) Sikaray dugan manpapaga nipaakar ed saray awawey na siopaman a mangapekta ed panagnonot odino walna ra. Moriaen na arum a praktisyoner ya ag-importanti tan talagan mauges ed mental a bunigas so dinanman a panameget ya inletneg na Makasulatan iran sisiaen. Nayarin abobonan da, irekomenda ni ingen, iray agagamil a kokondinaen na Biblia, a singa say homoseksual odino agpanmatoor ed panamaley.
Sarayan ideya so nilaktip ed tatawagen nen apostol Pablo a “siblangan na ningaranan a kakabatan.” (1 Timoteo 6:20) Kokontraen da so katuaan nipaakar ed Kristo tan kabiangan na ‘pilosopya tan andi kakanaan a panamalingo’ na sayan mundo. (Colosas 2:8) Say estandarte na Biblia so malinew: “Anggapo so kakabatan odino pakatalos odino simbawa sumpa ed Jehova.” (Uliran 21:30) Saray praktisyoner ed bunigas na mental a mangibabagan ‘say maong et mauges tan say mauges et maong’ et ‘mauges iran kaulop.’ Imbes ya ontulong a manambal ed agmaligen iran kaisipan, sikaray ‘manederal ed saray maong ya ugugali.’—Isaias 5:20; 1 Corinto 15:33.
Kanian say sakey a Kristiano a liknaen ton kapilitan so manpakonsulta ed sakey a propesyonal ed bunigas na mental so nepeg a mansukimat a maong ed saray kualipikasyon, awawey, tan reputasyon na praktisyoner tan say posiblin epekto na antokaman ya irerekomenda ton panagtambal. No agnagawaan a bukor iya na nagogonigon a Kristiano, nayarin say sakey a matatken ed espiritual, maapit a kaaro odino kanayon so makatulong. Say sakey a Kristiano ya agmaseguro nipaakar ed kakabatan na sakey a partikular a panagtambal so makaimano a say pitongtong ed saray mamatatken ed kongregasyon so makatulong—anggaman say pinal a desisyon et manlalapud sikaton dili (odino ed atateng to, odino ed manpaknaan a desisyon na sanasawa).d
Baleg so nagagawaan na siensia natan nen say apalabas a panaon pian napakepa so paniirap. Siansia, dakel niran sakisakit—namparan diad pisikal tan mental—a diad kaplesan et agnatambal tan kaukolan a sungdoan diad sayan sistema na saray bengatla. (Santiago 5:11) Diad kaleganan “say matoor tan makabat ya aripen,” saray mamatatken, tan amin nin arum ed kongregasyon so makapangabagey tan makatulong ed saray mansasakit. Tan si Jehova a mismo so mamapabiskeg ed sikara pian mansungdo anggad maglorian panaon sano say sakit so naandi la.—Mateo 24:45; Salmo 41:1-3; Isaias 33:24.
[Saray paimano ed leksab]
a No maminsan say sakey so nakerew a manpasuri ed sakey a saykayatris, anganko sano ikokonsidera parad atagey a posisyon ed trabaho. Personal a desisyon na sakey no sikatoy nisilong ed ontan a panagsuri odino andi, balet kaukolan a tandaan a say panagsuri na sakey a saykayatris et aliwan panagtambal.
b Nengnengen so “Pananalo ed Bakal Sumpad Depresyon,” ed Marso 1, 1990, a paway na Say Panag-Bantayan.
c Arum a sakit ed mental so ompapatnag a napaabig ed suston panangusar na saray tambal. Balet sarayan tambal so nepeg ya usaren tekep na alwar na impasal tan eksperiensiado iran medikal a doktor odino saykayatris, lapud nayarin waralay mauges ya epekto to no saray dosis et agsuston nitukoy.
d Nengnengen so artikulon “Mental Distress—When It Afflicts a Christian” ed Oktubre 15, 1988, a paway na The Watchtower.