Gegemtanen so Maridios a Kareenan Diad Bilay na Pamilya
“Ipabtang yo ed Jehova, O sikayo a kapamilyaan na katooan, ipabtang yo ed Jehova so gloria tan kabiskegan.”—SALMO 96:7.
1. Inikdan nen Jehova so bilay na pamilya na anton nengneng a gapoan?
INGGAPO nen Jehova so bilay na pamilya a mareen tan maliket, sanen impankasakey toy inmunan laki tan inmunan bii ed panamaley. Diad tua, agaylay liket nen Adan ya imbalikas toy gayaga to ed sankaunaan a nikurit ya anlong: “Natan saya so pukel na saray pukepukel ko, tan laman na laman ko. Saya so ingaran a Bii, ta sikato et inala ed laki.”—Genesis 2:23.
2. Anto so wala ni’d kanonotan nen Jehova parad panamaley nilikud ed pangitarok na liket parad atooan ya ananak to?
2 Sanen inletneg na Dios so panangasawa tan say areglo na pamilya, nagkalalo ni walad kanonotan to nen say basta pangitarok na liket ed atooan ya ananak to. Kaliktan ton gawaen da so linawa to. Oniay imbagay Dios ed inmunan sanasawa: “Manbunga kayo, tan ondakel kayo, tan makmakan yo so dalin, tan sikato so patuloken yo, tan niiter ed sikayo so pakauley ed saray sirasira na dayat, tan pakauley ed saray manok ya atap ed saray tawen, tan amin a bengatla a mabilay ya onggalaw dia ed dalin.” (Genesis 1:28) Talagan makatumang ya asainmin. Agaylay liket komon di Adan, Eva, tan saray magmaliw ya anak da no situtulok a ginawa na inmunan sanasawa so linawa nen Jehova!
3. Anto so kakaukolanen parad saray pamilya pian manbilay tekep na maridios a debosyon?
3 Anggan natan et maliket a tuloy iray pamilya sano mankakasakey dan gawaen so linawa na Dios. Tan agaylan marakep ya iilaloan so wala ed ontan iran matulok a pamilya! Onia so insulat nen apostol Pablo: “Say kasantosan mangiter na pinanabang ed amin a bengatla, ta wala ed sikato so sipan na sayan bilay a peles, tan say onsabi.” (1 Timoteo 4:8) Saray pamilya a manbibilay tekep na tuan maridios a debosyon so manutumbok ed saray prinsipyo na Salita nen Jehova tan gagawaen day linawa to. Gegemtanen da so maridios a kareenan tan diad ontan et naroromog so liket ed “bilay a peles.”
Nasisigensigen so Bilay na Pamilya
4, 5. Akin a nibagan say bilay na pamilya natan et nasisigensigen ed sankamundoan?
4 Diad katuaan to et agtayo naromog so kareenan tan liket ed kada pamilya. Diad pangisita ed sakey ya aralem ya impanaral a ginawa na demography institute a tinawag a Population Council, oniay kuan na The New York Times: “Diad namparan mayaman tan mairap iran bansa, say uksoy na bilay na pamilya so peles a pirmin manguuman.” Oniay kuan na sakey ya autor ed sayan pirmin impanaral: “Say ideyan say pamilya so maligen tan mantutunosan a yunit a diad satan et say ama so managlegpet tan say ina so manangiter na emosyonal a panangasikaso et sakey labat lan istorya. Diad tua say inkalapagan a nagagawa a singa say agkasal ya inkaina, idarakel na pandidiborsyo, [tan] memelag iran sankaabungan . . . so nagagawa ed sankamundoan.” Lapud ontan ya inkalapagan a nagagawa, minilyon iran pamilya so andian na inkaligen, kareenan, tan liket, tan dakel so nabubuyak. Diad España inmatagey so bilang na diborsyo ya asabi toy 1 ed kada 8 panamaley diad kagapo na unor a dekada na koma-20 siglo—sakey a baleg a biglan intagey manlapud 1 ed kada 100 ed apalabas labat a 25 taon. Say Inglatera so nirereport a walaan na sakey ed saray sankatageyan a bilang na diborsyo ed Europa—4 ed kada 10 panamaley so iilaloan ya onsaew. Satan a bansa so akanengneng met na intulasok ed bilang na mansusulon-ateng iran pamilya.
5 Ompatnag ya arum a totoo so maganat a midiborsyo. Dakel so ondadagsa ed “Tie Severing Shrine” ya asingger ed Tokyo, Hapon. Sayan Shinto a templo so mangaawat na saray petisyon parad diborsyo tan parad kapakset na arum niran agkaliktan a relasyon. Isusulat na balang managdayew so kerew to ed sakey a maimpis a tabla, isabit itan ed saray pader na santuaryo, tan manpikasi parad ebat. Ibabaga na sakey a peryodiko ed Tokyo a sanen niletneg so santuaryo ngalngali sakey a siglo lay apalabas, “saray kaasawaan a bibii na mayaman a lokal iran negosyante so angisulat na saray pikakasi ya onkekerew a taynan na saray kaasawaan da iray kabit da tan ompawil ira ed sikara.” Balet, natan et say maslak a kerew so pandiborsyo, aliwan pipupulangan. Agpanduaruwaan, say bilay na pamilya so nasisigensigen ed intiron mundo. Kasin saya so manurprisa ed saray Kristiano? Andi, lapud iiter na Biblia ed sikatayo so aralem a pakatalos ed saray kaplesan a krisis ed pamilya.
Akin a say Pamilya et Walad Krisis?
6. Anto so pisiglaotan na 1 Juan 5:19 natan ed walan krisis ed pamilya?
6 Say sakey a rason na krisis ed pamilya natan et saya: “Say sankamundoan mandukdukol ed kaugsan [say marelmeng a sakey, NW].” (1 Juan 5:19) Anto so nailaloan tayo ed marelmeng a sakey, si Satanas a Diablo? Sikato so sakey a mauges, imoral a matila. (Juan 8:44) Agpankelawan a say mundo to so mantitiblak ed panamalikdo tan imoralidad, makaderal a tuloy ed bilay na pamilya! Diad paway na organisasyon na Dios, say satanikon impluensya so mamapagyaw a maneral ed institusyon nen Jehova ed panangasawa tan panganggaen so mareen a bilay na pamilya.
7. Panon a naaapektoan iray pamilya ed saray walnan ipapatnag na dakel a totoo ed sarayan kaunoran ya agew?
7 Say sananey nin rason ed saray problema na pamilya a manasalot natan ed katooan so nibaga diad 2 Timoteo 3:1-5. Saray mapropetikon salita nen Pablo a nirekord ditan so mangipapanengneng a sikatayo lay manbibilay ed “saray kaunoran ya agew.” Saray pamilya so agmagmaliw a mareen tan maliket no saray membro ra et “maaro ed saray lamalaman da, maaro ra na pilak, managpasirayew, atagey a linawa, maayew, matulay ed saray kaatengan da malamang, aliwa ran masimpit, anggapo so aro ra a nianakan, anggapo so panangasi ra, managpauges, aliwa ran maadia, maruksa ra, maingongot ed saray maabig, managliput, mayu-uges, mapasang, maaro ed saray liketliket, a lalo nensay dia ed Dios. Ya wala so nengneng da ya inkasanto, et ingen itapat da so pakayari na sayan inkasanto.” Peteg ya agmagmaliw a maliket so pamilya no anggan sakey ed saray membro to so andian na kasiporan a panamabli odino agmatoor. Panon a magmaliw a mareen so bilay na pamilya no sakey ed sankaabungan so masebeg tan aglukas ed antokaman a paknaan? Mas grabe ni ingen, panon a niwala so kareenan tan liket sano saray membro na pamilya so maaro ed likeliket imbes a maaro komon ed Dios? Onia iray walna na totoo ed sayan mundo, ya uuleyan nen Satanas. Agpankelawan a say kareenan tan liket ed pamilya so kugkugip ed sarayan kaunoran ya agew!
8, 9. Anto so epekto na awawey na ananak ed liket ed pamilya?
8 Sananey nin rason no akin a dakel a pamilya so andian na kareenan tan liket et say mauges a kondukta na ananak ed sankaabungan. Sanen impasakbay nen Pablo iray kipapasen ed kaunoran iran agew, impropesiya ton dakel ya ananak so magmaliw a matunganga ed atateng. No sakey kan kalangweran, kasin say awawey mo so ontulong a manggawa ed pamilyam a mareen tan maliket?
9 Arum ya ananak so agnapanuliranan ed awawey. Singa bilang, sinulat na sakey ya ugaw a laki so ama to na onian makapasakit a sulat: “No agyo ak awiten ed Alexandria agtakayo sulaten, odino mitongtong ed sikayo, odino manpatanir ed sikayo, tan no onla kayo ed Alexandria agko benbenan so lima yo nisay ibano takayo ni lamet. Saya so nagawa no agyo ak awiten . . . Balet ta ipawitan yo ak na sakey ya [arpa], pikasik ed sikayo. No andi, agak mangan tan agak oninum. Salaya!” Agta satan so singa modernon-agew a situasyon? Bueno, satan a sulat na sakey ya ugaw a laki ed ama to so nisulat ed kadaanan ya Ehipto ed masulok a 2,000 taon lay apalabas.
10. Panon a natulongan na saray kalangweran iray pamilya ra pian gegemtanen so maridios a kareenan?
10 Satan ya awawey na kalangweran ya Ehipsio so ag-angiyalibansa na kareenan ed pamilya. Siempre, mas seryoson tuloy iray bengatlan nagagawa ed loob na saray pamilya ed sarayan kaunoran ya agew nen say satan. Ingen, sikayoran kalangweran so makatulong ed pamilya yo pian gegemtanen so maridios a kareenan. Panon? Diad itulok ed sayan konseho na Biblia: “Anak, ontulo’kayo ed saray kaatengan yo ed amin a bengabengatla, ta saya sikato so makapaliket ed Katawan.”—Colosas 3:20.
11. Panon a natulongan na atateng iray anak da a magmaliw a matoor ya ariripen nen Jehova?
11 Komusta kayon atateng? Simamaaron tulongan yoray ananak yo a magmaliw a matoor ya ariripen nen Jehova. “Ibangat mo so anak ed dalan a nepeg to a laen,” kuan na Uliran 22:6. “Anggan sano masiken la ag-onarawi ed sikato.” Tekep na maabig a Makasulatan a bangat tan maong ya ehemplo na atateng, dakel ya ugugaw so ag-onsuawi manlapud manepeg a dalan sano ontatken la ra. Balet mandedependi itan a maong ed kualidad tan laknab na inkibangat ed Biblia tan ed puso na kalangweran.
12. Akin a say Kristianon ayaman et kaukolan a mareen?
12 No amin a membro na pamilya tayo so manggugunaet pian gawaey linawa nen Jehova, talagan panggagayagaan tayo so maridios a kareenan. Say ayaman na Kristiano so nepeg a napano na ‘kakaaro na kareenan.’ Ipapanengneng na Lucas 10:1-6 a walad kanonotan nen Jesus so ontan a totoo sanen imbaki to so 70 babangatan bilang ministros tan inkuanto’d sikara: “Anggan anto ya abung a looban yo, kuan yo ya unona, Say deen wala komon ed sayan abung. Et no wadman so sakey ya anak [kaaro, NW] na kareenan, say deen yo manayam ed sikato.” Legan a saray ariripen nen Jehova so mareen a mankakabkaabungan tekep na “maong a balita na kareenan,” aanapen daray kakaaro na kareenan. (Gawa 10:34-36; Efeso 2:13-18) Maseguro, say Kristianon sankaabungan a tutugyopen na kakaaro na kareenan so nepeg a mareen.
13, 14. (a) Anto so pinilalek nen Naomi parad si Rut tan Orpa? (b) Say Kristianon ayaman so kaukolan a magmaliw a mareen a panpainawaan ed anton nengneng?
13 Say sakey ya ayaman so nepeg a pasen na deen tan inawa. Say maedad lan balon si Noemi so nanilalon ikdan na Dios iray malangwer, ya abalon manugang to, di Rut tan Orpa, na inawa tan ligliwa a resulta na pakawalaan na maong ya asawa ed ayaman. Inkuan nen Noemi: “Si Jehova yabobon to a makaromog kayo komon na painawa, balang sakey ed sikayo dia ed abung na asawa to.” (Rut 1:9) Nipaakar ed pirawat nen Noemi, onia so insulat na sakey ya iskolar a diad ontan iran ayaman, si Rut tan Orpa “so makaromog na kililiktar manlapud irap tan gonigon. Makaromog ira na inawa. Magmaliw itan a pasen a ditan et makapanayam ira, tan no iner et saray matamoy a tuloy a liknaan da tan sankamapagalang iran pilalek da so makaromog na kapenek tan kaligenan. Say nikaduman puersa na say Hebreo . . . so maabig ya ipapanengneng na inkibalikas diad [Isaias 32:17, 18].”
14 Ipangasin imanoen iyan panutukoy ed Isaias 32:17, 18. Ditan et nabasa tayo: “Say gawa na inkatunong sikato naani so deen, et say kasumpalan na inkatunong, inkaulimek tan panmatalek lawas. Et say baley ko manayam naani ed mareen a panagayaman, tan dia ed maligen a paspasen, tan dia ed saray mareen a panpainawaan.” Say ayaman na Kristiano so nepeg a sakey a mareen a panpainawaan na inkatunong, inkaulimek, kaligenan, tan maridios a kareenan. Balet anto no onlesa iray subok, agpantatalosan, odino arum a problema? Sirin nagkalalo lan kaukolan tayon amtaen so sekreto na liket ed pamilya.
Apatiran Makanan Prinsipyos
15. Panon yon ukeran so sekreto na liket ed pamilya?
15 Kada pamilya ed dalin et otang a linawa toy ngaran to ed si Jehova a Dios, say Manamalsa na saray pamilya. (Efeso 3:14, 15) Kanian saramay pilalek day liket ed pamilya so kaukolan ya anapen day panangigiya to tan igalang da, a singa ed ginawa na salmista: “Ipabtang yo ed Jehova, O sikayo a kapamilyaan na katooan, ipabtang yo ed Jehova so gloria tan kabiskegan.” (Salmo 96:7) Say sekreto na liket ed pamilya so naromog diad Salita na Dios, say Biblia, tan diad pangiyaplika ed saray prinsipyo to. Say sakey a pamilyan mangiyaaplika ed sarayan prinsipyo so magmaliw a maliket tan panggayagaan toy maridios a kareenan. Imanoen tayo pa sirin so apatira ed sarayan importantin prinsipyo.
16. Antoy papel na dangka ed bilay na pamilya?
16 Sakey ed sarayan prinsipyo et saya: Say dangka so makana ed maridios a kareenan ed bilay na pamilya. Oniay inkuan nen Arin Solomon: “Saman so say espiritu to andian na benben na linawa sikato so singa syudad a nagba tan andian na saray bakor.” (Uliran 25:28) Say pamuger ed espiritu tayo—pandangka—so makana no kaliktan tayoy nawalaan na mareen tan maliket a pamilya. Anggaman agtayo ayadyari, kaukolan tayo so mandangka, a satan so bunga na masanton espiritu na Dios. (Roma 7:21, 22; Galacia 5:22, 23) Say espiritu so mamawala na dangka ed sikatayo no ipikasi tayo iyan kualidad, iyaplika so simbawa na Biblia nipaakar ed satan, tan milimog ed arum a mangipapatnag na satan. Sayan kurang so ontulong ed sikatayo ya “onarawi manlapud pilalawanan.” (1 Corinto 6:18) Say dangka so ontulong met ed sikatayo pian ipulisay so karawalan, paliisan odino talonaan so alkoholismo, tan mideneng a mas kalmado ed mairap iran situasyon.
17, 18. (a) Panon ya onaplika so 1 Corinto 11:3 ed bilay na Kristianon pamilya? (b) Panon a say pamidbir ed inkaulo so mangiyalibansa na maridios a kareenan diad sakey a pamilya?
17 Say sananey nin makanan prinsipyo so nayarin nibalikas ed onia: Say panamidbir ed inkaulo so ontulong ed sikatayo a gegemtanen so maridios a kareenan ed pamilya tayo. Oniay insulat nen Pablo: “Bangbalet labay ko komon a kabaten yo a say ulo na balang laki si Kristo; tan say ulo na balang bii say laki; tan say ulo nen Kristo say Dios.” (1 Corinto 11:3) Kabaliksan na saya a say laki so mangidaulo ed pamilya, say asawa to so sitotoor ya onsuporta, tan saray ananak so matulok ed kaatengan da. (Efeso 5:22-25, 28-33; 6:1-4) Say ontan a kondukta so maseguron mangiyalibansa na maridios a kareenan ed bilay na pamilya.
18 Kaukolan a tandaan na Kristianon asawan laki a say Makasulatan ya inkaulo so aliwan inkadiktador. Nepeg ton aligen si Jesus, say Ulo to. Anggaman sikatoy “ulo na amin a bengatla,” si Jesus so “linma, aliwan pian panlingkoran, noagta pian manlingkor.” (Efeso 1:22; Mateo 20:28) Diad mipadparan dalan, aagamilen na Kristianon laki so inkaulo diad maaron paraan a mamasarag ed sikaton asikasoen a maong so pankaabigan na pamilya to. Tan maliket a mikoopera so Kristianon asawan bii ed asawa to. Bilang say “katulongan” tan “kapanoan” to, sikato so mangiiter na saray kualidad ya anggapo ed asawa to tan diad ontan et iikdan toy nakakaukolan a suporta. (Genesis 2:20; Uliran 31:10-31) Say dugan panangagamil ed inkaulo so ontutulong ed sanasawa a mantratoan tekep na rispito tan mamakiwas ed ananak a magmaliw a matulok. On, say panamidbir ed inkaulo so mangiyaalibansa na maridios a kareenan ed bilay na pamilya.
19. Akin a say maabig a pitatalosan so makana parad kareenan tan liket ed pamilya?
19 Say komatlon importantin prinsipyo so nayarin ibalikas ed oniaran salita: Say maabig a pitatalosan so makana parad kareenan tan liket ed pamilya. Ibabaga ed sikatayo na Santiago 1:19: “Balet amin a too masiglat komon ya ondengel, mapalna ed pansalita, mairap a manpasnok.” Kaukolan a saray membro na pamilya so mantatalinengan tan mantotongtong. Anggaman ontan, anggano say ibaga tayo et tua, ompan makapasakit itan imbes a maabig no satan so nibaga ed masebeg, makinon, odino andiay-pililiknan paraan. Say panagsalita tayo so kaukolan a makaroyroyo, “atimplaan na asin.” (Colosas 4:6) Saray pamilyan ontutumbok ed Makasulatan a prinsipyos tan mitatalosan a maong so mangegemtan na maridios a kareenan.
20. Akin a nibaga yo a say aro so makana ed kareenan na pamilya?
20 Say komapat a prinsipyo et saya: Say aro so importanti ed kareenan tan liket ed pamilya. Say romantikon aro so nayarin walaan na importantin betang ed panangasawa, tan say aralem a panamabli so nabayuboan ed limog na saray membro na pamilya. Balet, nagkalalo nin importanti et say aro ya irereprisenta na Griegon salita ya a·gaʹpe. Saya imay aron babayuboan tayo parad si Jehova, si Jesus, tan kakaabay tayo. (Mateo 22:37-39) Impanengneng na Dios iyan aro ed katooan diad ‘impangiter ed bogbogtong ya Anak to, pian diad ontan et amin a mangaagamil na pananisia so agnatawtaw noagta nawalaan na andi-anggaan a bilay.’ (Juan 3:16) Agaylan makapakelaw a nipanengneng tayo so parihon klase na aro parad saray membro na pamilya tayo! Sayan nipaatagey ya aro so “sakey ya ayadyarin bedber na pankasakey.” (Colosas 3:14) Bebedberen toy sanasawa tan napakiwas iran gawaen so sankaabigan parad sakey tan sakey tan parad ananak da. Sano onlesa iray problema, say aro so ontutulong ed sikara a pidenengan iray pamaakaran a mankakasakey. Napiho tayo iya lapud “say aro . . . agto anapen so kien to . . . amin itepel to, amin sisiaen to, amin ilaloan to, amin sungdoan to. Say aro agbalot mangangga.” (1 Corinto 13:4-8) Maliket a tuloy iray pamilya a say aro parad sakey tan sakey so paeeleten na aro’d si Jehova!
Mantultuloy a Gegemtanen so Maridios a Kareenan
21. Anto so maseguron mamadaak ed kareenan tan liket na pamilya yo?
21 Amin irayan prinsipyo tan arum niran naagwat manlapud Biblia so nidatak diad saray publikasyon a sipapangasin intarya nen Jehova diad panamegley na “say matoor tan makabat ya aripen.” (Mateo 24:45) Alimbawa, dakel ya impormasyon so naromog ed 192-pahinan libron Say Sekreto na Liket ed Pamilya, a nipaway ed “Mensaheros na Maridios a Kareenan” iran Distriton Kombension na Tastasi nen Jehova ya agawa ed intiron mundo nen 1996/97. Say personal tan pan-pamilyan panagaral na Kasulatan diad tulong na ontan a publikasyon so manresulta ed dakel a gungguna. (Isaias 48:17, 18) On, say pangiyaplika ed Makasulatan a konseho so maseguron mamadaak ed kareenan tan liket ed pamilya yo.
22. Diad anto so pangisentroan tayoy bilay na pamilya tayo?
22 Walaan si Jehova na alay abig iran bengatla ya akaparaan parad saray pamilyan manggagawa na linawa to, kanian sikatoy makanepegan na dayew tan intiron-puson serbisyo tayo. (Apocalipsis 21:1-4) Komon ta say pamilya yo, sirin, so mangisentro ed bilay da ed panagdayew ed tuan Dios. Tan komon ta say maaron mangatatawen ya Ama tayo, si Jehova, so mamendisyon ed sikayo legan yon gegemtanen so maridios a kareenan ed bilay na pamilya yo!
Panon Yon Ebatan?
◻ Anto so kakaukolanen no saray pamilya so manbilay tekep na maridios a debosyon?
◻ Akin a wala so krisis ed pamilya natan?
◻ Anto so sekreto na liket ed pamilya?
◻ Antoray pigaran prinsipyo ya ontulong ed sikatayon mangiyalibansa na kareenan tan liket ed bilay na pamilya?
[Litrato ed pahina 24]
Ontutulong ed sikatayo so maabig a pitatalosan pian gegemtanen so maridios a kareenan ed bilay na pamilya