Kasin Napaliket Ka na Kaykayamanan?
Amta nen Arin Solomon so balor na kuarta. Insulat to: “Say liket sikato so nagawa nipaakar ed elek, tan say alak panliketen to so bilay; et say kuarta ebatan to so amin a bengabengatla.” (Eclesiastes 10:19) Makapaliket a tuloy so pidungo’d kakaaro, balet ta pian nawalaay tinapay odino alak, kaukolan mo so kuarta. Lapud say kuarta so paraan pian nawalaay materyal iran bengatla, “ebatan to so amin a bengabengatla.”
ANGGAMAN agaylay yaman nen Solomon, amta ton walaray limitasyon na kaykayamanan. Binidbir ton say materyalistikon kabibilay so agmangitonton ed liket. Insulat to: “Say mangaro ed pilak agnapesel ed pilak; odino say mangaro ed daakan, agnapesel ed munat.”—Eclesiastes 5:10.
Ipasen ya akagamor so mayaman a too na mas babaleg a kayamanan. Oniay inkuan nen Solomon: “Sano saray kayarian namunat ira, ondakel so saray mangan ed sikara.” (Eclesiastes 5:11) No ondarakel ‘iray kayarian,’ odino, kagkagawaan na sakey a too, mas dakel a totoo so kaukolan pian naasikaso iratan. Saray manag-apiger, manag-asikaso, aripen, guardia, tan arum ni—so nepeg a bayaran ya amin parad serbisyo ra. Bilang pansumpalan, mankaukolan iya na dakel nin kuarta.
Say ontan a situasyon so direktan mangapekta ed liket na sakey a too. Insulat na Griegon manag-awaran a si Xenophon, a nambilay nen komapat a siglo K.K.P., iray komento na sakey a pobrin too a yinmaman:
“Agayla, peteg kasin ipapasen mo . . . a no mas dakel so kayarian ko et mas maliket so pambilay ko? Agmo amta,” so intuloy to, “ya ag-itan balot nansengegay lalon panliket kon mangan tan oninum tan onugip natan nen say nen mairap ak ni. Say alenleneg ya agamoran ko ed impakawalaay dakel et say inkaobligak a mangasikaso ed dakel, mangiyutob na dakel ed arum, tan problemaey pangasikaso’d dakerakel nen say datin walad siak. Natan et dakel a kaamong so mandedependi ed siak parad tagano, parad inumen, tan parad kawesen, bangta say arum so mankaukolan na saray doktor; tan walay sinmingger ed siak ya angistoryay nipaakar ed karneron nilubak na saray lobo, odino ed aragas a bakbakan naplag ed kelas, odino mangibagan walay kinmayat a sakit ed saray baka. Kanian pinmatnag ed siak . . . a singano dakel ni so proproblemaen ko natan lapud impakawalaay dakel nen say datin walad siak manlapud pakawalaay daiset.”
Say sananey nin rason no akin a gegemtanen na totoo so dakel nin kayamanan et sikaray naayat ed samay tinawag nen Jesu-Kristo a “panamalingo na saray kayamanan.” (Mateo 13:22) Apalikdo ira lapud diad sarayan kayamanan a panpepelengan dan anapen, agdan balot aromog so inkapnek odino liket ya iilaloan da. Irarason dan say agnagawaay limitadon kayamanan, nagawaan na babaleg a kayamanan. Kanian tuloytuloy so pambabanikel parad dakel.
Say Aro ed Kuarta so Agmangitonton ed Liket
Say panagpaga nipaakar ed kaykayarian so nayarin mamuger ed toon mayaman a makapanggayaga’d maitlek a pampainawa’d labi. Insulat nen Solomon: “Say ugip na mankikimey a too sikato so masamit, mangan na daiset odino dakel; balet say inkapno na mayaman agmangitepel ed sikato ya onugip.”—Eclesiastes 5:12.
Sano alablabas lan pan-aburidoay posiblin pakabalang na kayamanan na sakey, mas ni so nalalanor nen say agpakaugip. Diad panedeskribe ed kuripot, insulat nen Solomon: “Amin iray agew to met mangan ed kabilungetan, tan napairap a makapasinagem, tan walaan na sakit tan sanok.” (Eclesiastes 5:17) Imbes a panliketan so kayamanan to, sikatoy mamangan ‘tekep na sinagem,’ a singano to ni ingen isisiblet so kuartan insaliw toy tagano. Say ontan a pikewet a panag-isip so mansumpal ed makapuy a bunigas. Bilang pansumpalan, palooren na makapuy a bunigas so kapagaan na kuripot, lapud mangamper itan ed pakatipon toy babaleg a kayamanan.
Nayarin ipanonot na saya ed sika so insulat nen apostol Pablo: “Saray manpirawat ya onyaman napelag ira ed sakey a katuksoan tan say kalot tan dia ed saray dakel ya agum a maksay tan makaderal a kaalakan, a mangipalereg ed saray totoo ed kagegeba tan kababalang. Ta say aro ed pilak sikato so sakey a lamut na saray amin a nengneng na mauges; sikato a sanen inaguman na saray arum, . . . atalos ira na dakel a kaermenan.” (1 Timoteo 6:9, 10) Diad pangegemtan ed kuarta, saray totoo so mansasaol, mantitila, mantatakew, magmamaliw iran balangkantis, tan mamapatey ni ingen. Say resulta et toon atalos na emosyonal, pisikal, tan espiritual iran ot-ot lapud panasalin degkemen tan gemgeman iray kayamanan. Onia ta so nengneng na dalan ya ompugta’d liket? Arawin ontan!
Say Panagkontento ed Walad Sikatayo
Wala ni nibaga nen Solomon nipaakar ed balansin panmoria ed kaykayamanan. Insulat to: “Unong ed impaway to a manlapu ed eges nen ina to, lakseb ya onla lamet a singa insabi to nensaman, tan agmangala na bengatla a nipaakar ed kimey to, a nayarian to ya itarok ed lima to. Nia, saman so anengneng ko a maong tan marakep nipaakar ed sakey sikato so pangan tan yinum, tan panliket a maong ed amin a kimey to, a pankimeyan to ed leksab na banwa, ed saray amin ya agew na panbilay to a say Dios initer to ed sikato; ta saya sikato so betang to.”—Eclesiastes 5:15, 18.
Ipapanengneng na sarayan salita a say liket so agmandependi’d pambabanikel a manipon na dakel a kayamanan parad arapen a panaon ya anggapo ti la. Mas magmaong et say pakapenek tan panliket ed saray resulta na impansagpotan tayo. Imbalikas nen apostol Pablo so mipadparan kanonotan ed apuyanan a sulat to ed si Timoteo, a kuanto: “Anggapo so intarok tayo dia ed mundo, et agtayo met nayariay mangala na antokaman a bengatla. No wala siri pantagano tayo tan kawesen tayo pasaragen tayo komon iya.”—1 Timoteo 6:7, 8; ikompara so Lucas 12:16-21.
Say Tombok ed Liket
Si Solomon so mankayariay daakan a kayamanan tan maridios a kakabatan. Balet ta insiglaot toy liket ed kakabatan, aliwan ed kuarta. Inkuanto: “Mapalar so too a makaromog na kakabatan, tan say too a makagamor na pakatalos. Ta say pakagamor ed sikato magmaong nen say pakagamor ed pilak, tan say pinabangan ed sikato magmaong nen say dalisay a balitok. Sikato so mamabli nen saray rubi; tan anggapo ed saray bengatla a napanpilalekan mo so makapipara ed sikato. Say karukey na saray agew wala ed kawanan a lima to; dia ed kawigi a lima to wala so saray kayamanan tan dayew. Saray dalan to sikara so dalan a makapaliket, tan amin iray basbas to sikara so deen. Sikato so sakey a kiew na bilay ed saray ompeket ed sikato; tan mapalar so balang sakey a mamenben ed sikato.”—Uliran 3:13-18.
Akin a superyor so kakabatan nen say materyal a kaykayarian? Insulat nen Solomon: “Say kakabatan sikato so sakey a sakurong, singa met say kuarta sakey a sakurong, balet say katageyan na pikakabat sikato, a say kakabatan kawaloen to so bilay na walaan ed sikato.” (Eclesiastes 7:12) Bangta say kuarta so mangitatarya na sukat na proteksion, a mamasarag ed makankayarian to a makasaliw ed kaukolan to, say kakabatan so manalimbeng ed too manlapud saray pipalaranan a nayarin maneral ed bilay to. Aglambengat isalba na tuan kakabatan so too manlapud masakbay ya ipapatey noagta, lapud nibase itan ed manepeg a takot ed Dios, mangitonton itan ed pakagamor na bilay ya andi-anggaan.
Akin a say maridios a kakabatan so mangitonton ed liket? Lapud say tuan liket so manlalapu lambengat ed si Jehova a Dios. Pepekderan na eksperiensia a say puron liket so nagamoran lambengat diad panamegley na katutulok ed Sankatagyan. Say magnayon a liket so mandedependi ed naabobonan a talindeg ed Dios. (Mateo 5:3-10) Diad pangiyaplika ed naaralan tayo manlapud panaaral na Biblia, nabayuboan tayo so “kakabatan a wala a manlapu ed tagey.” (Santiago 3:17) Mangiter itan ed sikatayo na liket ya agbalot nitarok na kaykayamanan.
[Saray litrato ed pahina 4, 5]
Amta nen Arin Solomon so makapanpaliket ed too. Sika ey?