Kasin Naandi Lay Kristo ed Krismas?
“Agkon balot naawat iray selebrasyon ed tiempoy Krismas. Ompatnag ed siak ya agtalaga mitunosan iratan ed bilay tan bangat nen Jesus.”—Mohandas K. Gandhi.
DAKEL so onkontra ed si Gandhi. Nayarin panumamengan da, ‘Anto tay amta na Hindun estadista nipaakar ed sakey a holiday na Kristiano?’ Balet, nepeg ya aksobien a linmaknab lay Krismas ed sankamundoan, ya angimpluensia la’d amin a klase na kultura. Kada Disyembre et ompatnag a malaklaknab so holiday.
Alimbawa, manga 145 milyon a taga-Asia so manseselebra’d Krismas, masulok a 40 milyon nen say apalabas a sakey dekada. Tan no say labay ya ibaga nen Gandhi a ‘sebselebrasyon’ et say agrelihyoson kabiangay modernon agew a Krismas, pati say atarantan panagsaliw a naiimano tayon amin, agniburi a sayan aspekto na selebrasyon so mabetbet a sankamanunaan. Onia so ibabaga na Asiaweek a magasin: “Say Krismas ed Asia—manlapud makapaay-ayat a silesilew diad Hong Kong ed angkabaleg iran Christmas tree ed saray balkon na hotel ed Beijing anggad belen ed downtown na Singapore—so manunan sekular labat (kaslakan panaglako) ya ebento.”
Kasin naaandi lay Kristo ed modernon agew a selebrasyon na Krismas? Diad tua, say Disyembre 25 et seselebraan la nanlapulad nen komapat a siglo K.P., sanen say Iglesia Katolika Romana so amili ed satan ya agew parad relihyoson panagselebra ed inkianak nen Jesus. Balet unong ed agano nin surbi a ginawa ed Estados Unidos, 33 porsiento labat na saramay asurbi so manisian say inkianak nen Kristo et sankaimportantian ya aspekto na Krismas.
Antoy padesir mo? Kasin no maminsan et liknaen mo a lapud tuloytuloy a panangipatalastas, panaaburido’d panagsaliw na saray regalo, panagdekora’d kakiewan, panangorganisa tan iyaatendi ed saray party, panangipawit na saray kard—so diad sakey a paraan et naaandi lay papel nen Jesus?
Ompatnag a liknaen na dakel a say sakey a paraan pian nipawil si Kristo ed Krismas et say pangiparayag na sakey a Belen, odino crèche. Maseguron akanengneng ka la na ontan iran grupo na pigurin, a mangirerepresenta ed ugaw a Jesus a walad sakey ya atotong a minungkog di Maria, Jose, pigaran managpastol, “taloran makabat a lalaki,” odino “taloran arari,” pigaran ayayep, tan pigaran ombabantay. Kaslakan lan ipapasen a sarayan crèche so mangipanonot ed totoo ed peteg a kabaliksan na Krismas. Unong ed U.S. Catholic, “say crèche so mangiiter na mas malinew a litrato nen say niiter na dinanman a sakey ya ebanghelyo, anggaman ipapabitar met na Belen so agmaawaran a karakter na sarayan istorya.”
Balet, panon a nipatnag na Belen ya agmaawaran iray istorya ed Ebanghelyon salaysay na Biblia? Bueno, nepeg ya aksobien a say nikadkaduman apintoraan ya angkekelag ya eskultura et mamarakep ed tongtongtong odino istorya ed inkianak nen Kristo. Nen primeron pinapopular na sakey a monghe nen koma-13 siglo, say Belen so datin simsimpli. Natan, singa ed dakerakel nin arum a bengatlan misiglaotan ed sayan holiday, saray Belen so nagmaliw lan baleg a negosyo. Diad Naples, Italia, atalonton iray pueston manlalako na saray pigura parad saray Belen, odino presepi, legay taon. Irerepresenta na pigara ed mas masaliw iran pigura et saray sikat natan, a singa si Princess Diana, Mother Teresa, tan say managdesinyoy kawes a si Gianni Versace, ya aliwan saray karakter ed saray salaysay na Ebanghelyo. Diad arum a lugar, say presepi so gawa’d tsokolati, pasta, odino seashells ni ingen. Natalosan mo no akin a mairap a tebeken so awaran unong ed saratan a parayag.
Panon, sirin, a mangiiter iratan a Belen na “mas malinew a litrato nen say niiter na dinanman a sakey ya ebanghelyo”? Peteg ta’n agmaawaran iray salaysay na Ebanghelyo? Anggan saray pirmin manduaruwa et talagan bidbiren dan peteg si Jesus, maawaran a persona. Kanian nepeg a sikatoy aminsan a peteg ya ugaw, nianak ed sakey a peteg a pasen. Kaukolan a walay magmaong a dalan pian mas malinew a natalosan iray agawgawa nipaakar ed inkianak to nen say basta inengneng ed sakey a Belen!
Diad tua et wala. Duaran manag-awaran so nansulat na nambiigan a salaysay na inkianak nen Jesus. No liknaen mo no maminsan a kaslakan lan nibabaliwala si Kristo ed panaoy Krismas, akin ya agmo usisaen a mismo irayan salaysay? Naimanom ed saratan so makapasagyat ya istorya, say tuan istorya ed inkianak nen Kristo, ya aliwan saray alamat odino mito.
[Picture Credit Line ed pahina 3]
Akapagilig ed pahina 3-6, 8 tan 9: Fifty Years of Soviet Art