Aligen so Pananisia Ra

Akaaral na Leksion ed Inkamapangasi

DAKEL ni panaon nen Jonas a makapannonot. Masulok ya 800 kilometro so biahien to a nasabi toy sakey bulan, odino onsulok ni ingen. Unona, nepeg ton pilien no dinan a rota so dalanen to, samay mas antikey o samay mas liktar. Insan to dalanen so dakel a kalawakan tan kapalandeyan. Kaukolan toy onliber ed gilig na maawa-awang a Desierto na Sirya, baliwen iray ilog a singa say baleg ya Eufrates, tan miugip diad saray nadadalan ton baley tan baryo ed Sirya, Mesopotamia, tan Asirya. Diad ilalabas na agew, sankanonot toy lugar a laen to, samay syudad a pakatatakotan ton maong, a manasingger diad kada kupbang to​—say Ninive.

Segurado si Jonas ed sakey a bengatla: Agto la makaatras ed sayan asainmin to. Sinali to la’tan dati. Sanen primeron ingganggan nen Jehova a mangipasabi na mensahe na panangukom ed sayan makapanyarin syudad na Asirya, si Jonas et tampol a linmugan ed barkon paarap ed duman direksion. Nambaki si Jehova na maksil a bagyo, tan agnambayag et amoria nen Jonas a say agto intulok et nanresulta lawari’d ipatey na saramay kakaiba to’d barko. Pian nisalba irayan marinero, imbaga ton sikatoy ibantak da’d dayat. Agda labay komon itan, balet ta ginawa da lanlamang. Say abaloan nen Jonas et anggaan to la. Ingen, angibaki si Jehova na baleg a sira ya angakmon tan kayari taloy agew et angisakbit ed si Jonas, a mandindinayew tan mas matulok la natan.a​—Jonas, kapitulo 1, 2.

Sanen ingganggan lamet nen Jehova si Jonas, matulotulok lan nampabukig iyan propeta diad sayan andukey a biahe. (Jonas 3:1-3) Balet, kasin inabuloyan toy disiplina nen Jehova a sigpot a makapanguman ed sikato? Alimbawa, si Jonas et kinasian la nen Jehova diad impangisalba to pian agnalener tan anggano nanrebelde et agto dinusa. Inikdan to met si Jonas na komaduan tsansa pian nagawaan so pagagawa ed sikato. Anggaman ontan, akaaral la kasi Jonas a mangipanengneng na panangasi ed arum? Kaslakan lan mairap ed imperpekton too so mangipanengneng na panangasi. Anto kasi naaralan tayo’d Jonas nipaakar ed saya? Nengnengen tayo.

Mensahe na Panangukom tan Ag-inilaloan a Reaksion

Aliwan singa ed si Jonas, parad si Jehova et importantin syudad so Ninive. Diad libron Jonas, amitlon tinukoy nen Jehova so Ninive bilang “syudad a baleg.” (Jonas 1:2; 3:2; 4:11) Akin a parad si Jehova et “baleg,” odino importante iyan syudad?

Say Ninive et sakey ed saray sankaunaan a syudad ya inletneg nen Nimrod kayari delap ed panaon nen Noe. Maaligwas tan maawang itan, a nayarin sakopen toy piga-pigara nin syudad. Tan no akaren manlapud sampot anggad sampot et nasabi toy taloy agew. (Genesis 10:11; Jonas 3:3) Kanian maseguron makapadinayew a syudad so Ninive, a walaan na mararakep a templo, malalapar a padir, tan arum niran paalagey. Balet aliwan saraya so rason no akin ya importante iyan syudad ed si Jehova a Dios. Say importante ed sikato et saray totoo. Diad saman et baleg so populasyon na Ninive. Tan anggan ontan lay inkauges da, inaro niran siansia nen Jehova. Mabli’d sikato so bilay na too tan nanenengneng toy potensyal dan magbabawi tan makapanggawa na maong.

Sanen akasabin siansiay Jonas ed Ninive, nayarin sikatoy lalo laingen ya akebbiewan ed kabaleg na populasyon na satan a masulok a 120,000.b Sikatoy nanakar na sanagew anggad asabi toy sentro na syudad, a nayarin diad panaanap toy maabig a pasen pian nigapo to lan ipasabi so mensahe to. Panon to kasin akapitalosan ed sarayan totoo? Inaral to kasi mansalitay lenguahe na Asirya? Odino mamilagron inikdan nen Jehova na ontan ya abilidad? Agtayo amta. Nayari seguron say lenguahe ton Hebreo so inusar to balet ta walay managpatalos ton Ninivita. Basta say amta tayo, say mensahe to et simpli tan agmakapaliket: “Apataplo ya agew a manlapu ed natan, et say Ninive nabagbag naani.” (Jonas 3:4) Makmakpel tan paulit-ulit to itan ya imbaga. Tan diad satan a ginawa to, impanengneng toy nikadkaduman inkakpel tan pananisia, kualidad iran kakkaukolan na saray Kristiano natan.

Nala nen Jonas so atension na saray Ninivita. Seguradon imparaan to lay inkasikato ed pamusol na totoo tan bayolentin reaksion da. Balet ta makapakelaw so agawa. Dinmengel ira! Kinmayat a singa apoy so mensahe nen Jonas tan kabebekta et pantotongtongan lay interon syudad so propesiya to. Oniay inkuan na salaysay: “Saray totoo a taga Ninive sinisia ra so Dios, et imbawag da so panayunal, tan nankawes ira na magaspang ya abel a manlapu ed kaatageyan angga ed kaabebaan.” (Jonas 3:5) On, mayaman man o mairap, mabiskeg o makapuy, ugaw o matatken, amin da et nagbabawi. Tan ag-abayag et akasabi iya ed ari.

Anggan say mismon ari et tinmakot ed Dios. Sikatoy inmalagey ed trono to, inekal toy magarbon kawes to, tan nansulong met na magaspang ya abel a singa saramay sakop to, tan “imyurong [ni ingen] ed dapol.” Kaiba na saray ‘atagey a totoo,’ odino maharlika to, sikatoy angipaway na ley pian magmaliw lan opisyal so panag-ayunal ya inggapo na totoo. Ingganggan ton mansulong na magaspang so amin pati saray ayep.c Mapaabeba ton binidbir a saray totoo to et talagan mauges tan bayolenti. Imbalikas to met so paniilalo to, a no nanengneng na Dios so pagbabawi ra et nakasian To ra: “Say Dios . . . paulyan to naani so masubeg a sanok to, pian ag-itayo naani natawtaw.”​—Jonas 3:6-9.

Walaray kritikon mangibabaga a singa imposible met ya ontan kapeles so impanguman na saray Ninivita. Balet unong ed saray iskolar na Biblia, say ontan a reaksion et natural labat ed kultura na sarayan totoo a maanito tan magmainomay a manguman so nonot da. Si Jesu-Kristo pan mismo et sinalambit to iyan impagbabawi na saray Ninivita. (Mateo 12:41) Seguradon amta to no antoy ibabaga to, ta sanen agawa itan et sikatoy manbibilay la ed tawen, a mangiimaton. (Juan 8:57, 58) Anto balet so reaksion nen Jehova ed pagbabawi na saray Ninivita?

Say Pidumaan na Inkamapangasi na Dios ed Inka-awet na Too

Oniay insulat nen Jonas ed saginonor: “Et anengneng na Dios so saray gawa ra, a nagbabawi ra ed saray mauges a dalan da; et say Dios imbabawi to so mauges ya imbaga to nensaman a gawaen komon ed sikara; et agto ginawa.”​—Jonas 3:10.

Kabaliksan kasi na saya ya alingoy Dios ed desisyon ton ukomen so Ninive? Andi. Oniay ibabaga na Biblia nipaakar ed si Jehova: “Ayadyari so gawa to, ta kaptekan so saray amin a dalan to. Sakey a Dios a napanmatalkan tan anggapo so kaugsan.” (Deuteronomio 32:4) Basta nakal labat lay matunong a sanok nen Jehova ed Ninive. Anengneng toy impanguman da tan deniside ton samay dusan parad sikara komon et agla manepeg. Sakey iyan pankanawnawa pian ipatnag toy panangasi.

Si Jehova et aliwan anawet, andiay pakalikna, tan maruksan Dios, a singa papapawayen na saray lider na relihyon. Diad tua, sikatoy makatunongan, makasi, tan sarag toy ontukoy. Antis ton manusa, mangibabaki ni na saray mamasakbay ta pirpirawat ton magbabawi tan manguman iray mauges a singa ginawa na saray Ninivita. (Ezequiel 33:11) Inkuan nen Jehova ed si propetan Jeremias: “Ed anggan anto a kasanlilikna a pansalitak naani nipaakar ed sakey a nasyon, tan nipaakar ed sakey a nanarian, pian bagoten ko tan buyaken ko tan sikato so deralen ko, no satan a nasyon, a nipaakar ed sikato so sinalitak, ompawil a manlapu ed inkauges da, magbabawi ak naani ed mauges, a ninonot ko a gawaen ed sikara.”​—Jeremias 18:7, 8.

Palso sirin so propesiya nen Jonas? Andi. Sinumpal labat na satan so talagan angigagalaan ed satan​—pian mamasakbay. Walay ontan a pasakbay lapud mauges a kagagawa na saray Ninivita, ya inuman da diad saginonor. Kanian no pawilen lamet na saray Ninivita so mauges a gawa ra, ituloy la na Dios so panusa ed sikara. Tan ontan a mismo so agawa diad kaunoran.​—Sofonias 2:13-15.

Anto kasi reaksion nen Jonas sanen ag-atuloy imay kadederal ya iilaloan to? Oniay nabasa tayo: “Balet si Jonas apatabang a mapalpalalo, tan apasnokan.” (Jonas 4:1) Diad samay pikakasi to ingen et singa to papapawayen ya alingoy Dios! Singa to ibabagan, agto la komon inmalis ed abung. Tan inkuan to ni ya amta to lan sipor ya agmet lanlamang deralen nen Jehova so Ninive. Inusar to ni ingen iyan baraan ed samay intakas to’d Tarsis. Insan kinerew ton ompatey la komon, ta mas maong ni kunoy ompatey nen say manbilay.​—Jonas 4:2, 3.

Akin, anto tay problema nen Jonas? Agtayo amta no antoray linma’d nonot to. Basta say amta tayo, impakabat to’d amin a Ninivita so kaukom da tan anisia ira ed sikato. Balet natan, agmet lanlamang manaya itan nagawa. Agkasi say panaaburidoan to et ompan nakantiawan, odino ibaga ran palson propeta? Antokaman ni rason to, basta agto nanliketan so impagbabawi na totoo odino say impatnag nen Jehova a panangasi. Tan mapatnag ya asyod-syodotan ni ingen, ya akaskasian toy sarili to, tan pakalikna to et aderal lay reputasyon to. Anggaman kuan, anengneng nin siansia na mapangasin Dios nen Jonas so kamaongan na sayan maing-ingongot a laki. Kanian imbes a dusaen si Jonas ed kaandiay respeto to, sikatoy mauy-uyamon tinepetan labat nen Jehova: “Maong ta ed sika so pampasnok mo?” (Jonas 4:4) Inebatan kasi itan nen Jonas? Anggapoy ibabaga na Biblia.

No Panon a Binangatan nen Jehova si Jonas na Leksion

Maing-ingongot a tinmaynan iyan propeta ed Ninive. Balet agto dinmiretso’d abung, noagta nampabukig diad saray kapalandeyan pian nabantag toy Ninive. Nanggaway siroman to insan nantalaran. Maniilalo ni lagin nanengneng toy kaderal na sayan syudad. Panon kasin bangatan nen Jehova iyan bangar a laki pian magmaliw a mapangasi?

Diad sanlabi et amatubo si Jehova na sakey a tanaman. Kabangon nen Jonas, anengneng to iyan mabunabunan tanaman a malalapar so bulong to, tan mas masirom ni nen samay ginawa ton migegeray a tarong. Linmigsay Jonas, a “mapalalo so liket” to, ya ompan inisip to nin tanda na panamendisyon tan panangabobon na Dios so mamilagron intubo na sayan tanaman. Balet, wala ni arum a gagala nen Jehova, ya aliwa labat a pian nasiroman si Jonas tan naimasmasan ed pasnok to. Labay ton nasabi puso nen Jonas. Kanian angiganggan so Dios na bigis a mamatey ed tanaman, tan amasiplog na “dagem ya ampetang a nanlapu ed bukig” anggad “apunaw” si Jonas. Kanian naalipanesan lamet si Jonas tan kinerew ton ompatey la komon.​—Jonas 4:6-8.

Tinepetan lamet nen Jehova si Jonas no makatunongan kasi pasnok to, a diad sayan pankanawnawa et lapud impatey na samay tanaman. Balet imbes a magbabawi, nankatunongan ni Jonas: “Maong ed siak so pampasnok ya anggan ed ompatey ak.” Saya la sirin so pankanawnawa nen Jehova ya ipalinew so leksion.​—Jonas 4:9.

Inkuan na Dios ya akin et kakawananen nen Jonas so impatey na sakey lambengat a tanaman a tinmubo’d sanlabi, ya agto met anggan intanem o pinabaleg. Insan inkuan na Dios: “Et siak anggapo lagi so panangasik ed Ninive, saman so syudad a baleg, a sikato so kawalaan na masulok a sanlasus tan duamplo a libo a totoo ya agda amta so lima ra a kawanan tan lima ra a kawigi; et ontan met dakel a bakbaka?”​—Jonas 4:10, 11.d

Nalam kasi so punton idadanet nen Jehova? Anggapon balot so sagpot a ginawa nen Jonas ed satan a tanaman. Ingen si Jehova so Lapuan na bilay na saraman a Ninivita tan manusustuni ed sikara a singa gagawaen to ed amin a pinalsa to’d dalin. Agay met lan mas pinabli ni nen Jonas so sakey a tanaman nen say bilay na 120,000 a totoo, puera niray ayayep da! Akin kasi? Agkasi lapud pinaulyan nen Jonas a sikatoy nadaeg na inkamakasarili? Ta ni, kinawanan to imay tanaman daput no pinanabangan to. Agkasi ontan met so sengegan na insanok to ed Ninive, a labay toy nipaliis ed kababaingan tan ompaway a duga?

Talagan mapuersa iyan leksion! Say tepet balet et, akaaral kasi Jonas ed satan? Anampot so salaysay na libron Jonas ed samay tepet nen Jehova, a singano bitin ta agni naebatan. Walaray kritiko a mangibabagan agbalot itan inebatan nen Jonas. Balet diad tua, wadtan lay ebat to​—samay libron mismo. Antam, walaray ebidensyan si Jonas so nansulat ed sayan libron akangaran ed sikato. Nonot mo pa iyan propeta ya akasempet la, tan isusulat to iyan salaysay. Singa tayo nanenengneng so sakey a lakin mas matatken, mas marunong, tan mas mapaabeba la, a manpeyeng legan ton idedeskribe iray mismon lingo to, say agto intulok, tan inkaawet ton mangipanengneng na panangasi. On, akaaral si Jonas ed marundunong ya impangibangat nen Jehova. Naaralan toy magmaliw a mapangasi. Sika ey?

[Saray paimano ed leksab]

[Blurb ed pahina 16]

Pirpirawat na Dios a magbabawi tan manguman iray mauges a singa ginawa na saray Ninivita

[Blurb ed pahina 17]

Angusar so Dios na tanaman pian ibangat si Jonas na leksion ed inkamapangasi