No Akin ya Agmaliket so Kabibilay na Mareklamo

SAY sayaksak so nagmaliw a kaandi-ilalo ed pigara labat iran simba. Say inmunan gayaga na Israelitas ed balon-aromog dan kawayangan manlapud panangaripen ed Ehipto so inmuges lapud samet a panagreklamo’d tagano. Legan na komaduan bulan kayari intaynan da ed Ehipto, inkuan na agmaliket a nasyon a mas labay da ni kabibilay na aripen nen say mairap a bilay ed kalawakan. Diad tinmunbok iran bulan, sayan espirituy panagreklamo so amaletey ed determinasyon dan tuloken si Jehova tan dineral toray ilalo na saman a kapolian diad iloob ed Insipan a Dalin.​—Exodo 16:1-3; Numeros 14:26-30.

Siempre, say panagreklamo so agbalot nigeter ed sakey a kapolian odino sakey a baley. Siopa ta so tunggal paminsan ya agmanreklamo nipaakar ed trabaho, tagano, klima, ananak, kakaabay, odino bili na sasaliwen? Ompatnag a say ag-inkayadyari na too so mangikiling ed sakey diad panreklamo.​—Roma 5:12; Santiago 3:2.

Akin a magmainomay tayoy manreklamo? Angangko ta sikatayoy nadidismaya, desperado, odino mansasakit. Say panagreklamo so nayarin panangipaway na insaew tayo, odino nayarin agdirektan paraan na pangibagan: “Diad pangipareng ed arum et mas maong ak!” No maminsan saray reklamo so parngaten na pandurumaan ed personalidad na totoo. Ontan met, walaray peteg a pangidalman.

Antokaman so manunan sengegan, unong ya ipapanengneng na alimbawa na Israelitas, say panagreklamo so makaderal no mantultuloy itan. Nayarin say sakey so magmaliw a nailuam a mareklamo, mantalabutob ni ingen ed paraan na pangipapakurang nen Jehova ed bengabengatla. Akin ya ontanlan mapeligro itan? Tan panon so nepeg a pangasikaso ed saray lehitimon reklamo?

Lehitimo Iran Reklamo

No agseryoso so pangidalman, say ununan tepet a nepeg tayon itepet et, Kasin nayarian kon ibaliwala itan diad aro? Tua, nayarin walaan tayo na katunongan ed panreklamo sumpad sakey, angangko ta anggan sakey a kapananisiaan. Nayarin agsipapangasi odino agmaptek so impantrato to’d sikatayo. Anggaman kuan, kasin say panreklamo ed arum nipaakar ed agmaabig ya inkatrato so mamaaligwas ed saray pamaakaran? Panon so pangirekomenda na Biblia ed nepeg tayon ikiwas? Kuan na Colosas 3:13: “Mantetepelan so sakey tan sakey, tan manpipirdonaan so balang sakey, no say siopaman a too wala so pangidalman to ed siopaman; onong ed impamirdona na Katawan ed sikayo, ontan met so gawaen yo.” Kanian anggano makatunongan so reklamo, irerekomenda na Kasulatan so manamerdonan awawey imbes ya espirituy panagreklamo.​—Mateo 18:21, 22.

Anto no say pamaakaran et seryoson tuloy ya ibaliwala? Nayarin walay maabig a rason ed pangibalikas na reklamo. Sanen say makatunongan a “nangis na reklamo” so sinmabi ed si Jehova nipaakar ed Sodoma tan Gomorra, sikatoy kinmiwas pian resolbiey makapabaing a situasyon ed saraman ya abeba ed moral iran estandarten syudades. (Genesis 18:20, 21, NW) Linmesa so sananey nin lehitimon reklamo kayarin tuloy na Pentecostes 33 K.P. Sanen imbunog so tagano ed mankakaukolan iran balo, nipanengneng so panaglabi ed mansasalitay-Hebreon bibii. Siempre, sengegan iya na embel na linawa ed limog na mansasalitay-Griego iran balo. Diad kaunoran, sinmabi so reklamo ed imano na apostoles, tan tampol ya inorganisa ray ulop na responsablen lalaki pian korihien so problema​—Gawa 6:1-6.

Saray aturon Kristianon mamatatken natan so nepeg met ya agmanpaleen ed pangala na kakaukolanen iran kundang sano nitarok iray seryoson pamaakaran ed imano ra. Kuan na Uliran 21:13: “Say mamepet ed saray layag to ed akis na duka, sikato met onakis, balet ag pakadenglen.” Imbes a baliwaen so lehitimon reklamo, nepeg a sililiknan talinengen na mamatatken. Diad biek a dapag, nayarian tayon amin so mikoopera diad pangipaarap na seryoso iran reklamo ed mamatatken, imbes ya ibaga iray reklamo ed amin ya ontalineng.

Anggaman kuan, prangkan aksobien na maslak ed sikatayo a walaray panaon a say ag-inkayadyari na too so sengegan na agmakatunongan a panreklamo tayo. Say maapit ya inengneng ed awawey na Israelitas diad kalawakan so ontulong ed sikatayon nanengneng so kapeligroan ed pangiyabuloy na tunggal paminsan a panmeremere a magmaliw ya espirituy panagreklamo.

Say Panmoria na Dios ed Saray Managreklamo

Say impanmeremere na Israelitas ed abaston tagano et ipapanengneng toy duaran sipor a kapeligroan na panagreklamo. Ununa, makaalis so panagreklamo. Kuan na kasulatan a “say sangkamoyongan na saray anak na Israel nantalabotob ira a sumpa ed Moises tan Aaron diman ed kalawakan.” (Exodo 16:2) Nayarin pigara so ginmapon manreklamo nipaakar ed kakisiray tagano, tan agnambayag et amin la so nanreklamo.

Komadua, mabetbet a lablabasen na mareklamo so problema. Nisengeg ed saya, inpilit na Israelitas a magmaong so kipapasen da diad Ehipto, a ditan et makapangan ira na labalabay dan karakel na tinapay tan karne. Nanreklamo ra a sikaray nipaarap ed kalawakan pian ompatey ed eras.​—Exodo 16:3.

Kasin say situasyon na saraman ya Israelitas so peteg a maatap? Posiblin saray simpen na tagano ra so ondaraiset, balet ta amta la nen Jehova iman a problema, tan diad dugan panaon et intarok toy mana pian peneken iray pisikal a pankaukolan da. Saray alablabas a reklamo ra so angipatnag na sigpot a kakulangay talek diad Dios. Sanlegan a walara’d Ehipto nanngelengel ira lapud maruksa iran kipapasen. (Exodo 2:23) Balet sanen inbulos ira nen Jehova manlapud inkaaripen, ginapoan day manreklamo nipaakar ed tagano. Satan so agmakanepegan a panagtalabutob. “Saray panagngengem yo aliwa a sikami sumpaen da, no ag say sumpa ra ed Jehova,” impasakbay nen Moises.​—Exodo 16:8.

Sayan espirituy panagreklamo na Israelitas so naulit-ulit a nipatnag. Diad loob na sakey a taon say mana so sengegan na reklamo. (Numeros 11:4-6) Kayari to sakey a mauges a report a nanlapud 10 ed 12 espiya na Israelitas so angiyabawag na eyag nipaakar ed isisipen iran kapeligroan a nalalanor ed pansakup ed Insipan a Dalin. Alabas so totoo diad impangikuan: “Ag kami la ingen komon inatey diman ed dalin na Egipto! odino ag kami la komon inatey ed saraya a takel!” (Numeros 14:2) Agaylan baleg a kakulangay apresasyon! Agpankelawan ya inkuan nen Jehova ed si Moises: “Kaonongan kabayag so panbalaw da’d siak na sayan katooan? panon kabayag so agda panisia ed siak?” (Numeros 14:11) Saraman a malamang a mareklamo so akondenan manteyengteyeng diad kalawakan ed loob na 40 taon ya anggad ilabas na saman a kapolian.

Ipapanonot nen apostol Pablo iyan alimbawa ed sikatayo. Papasakbayan toray kaparan Kristianos ya agbalot magmaliw a singa saramay Israelitas a managtalabutob, ya inatey ed kalawakan. (1 Corinto 10:10, 11) Malinew, say agmakatunongan a panagtalabutob tan espirituy panagreklamo so mamaletey ed pananisia tayo tan mangitonton ed agpanliket nen Jehova.

Ingen, maanos si Jehova ed ariripen to a nayarin tunggal paminsan et manreklamo lapud makapadismaya iran sirkumstansya. Sanen binmatik si Eliseo ed Palandey Horeb lapud panamasegsegang nen marelmeng a Reyna Jezabel, sikatoy akumbinse a say kimey to bilang propeta so asumpal la. Sililingon inisip ton bokbokor toy atilak a managdayew nen Jehova diad dalin. Pian napabiskeg so pananisia nen Eliseo, ununa et angidemostray Dios ed sikato na madibinon pakayari To. Nibaga sirin ed propeta a wala niray 7,000 matoor ya ariripen nen Jehova diad Israel tan wala so baleg a kimey a gawaen to. Bilang nansumpalan, alingwanan nen Eliseo iray reklamo to tan tinmuloy a walaay apasimbalon biskeg. (1 Arari 19:4, 10-12, 15-18) Bangta aagamilen na Kristianon mamatatken so pakatebek, sikara met so makapitongtong a sililigliwa ed saray matoor, a tulongan iran ontalos ed betang da diad pananumpal ed gagala na Dios.​—1 Tesalonica 5:14.

Panalona ed Espirituy Panagreklamo

Panon a natalonaay espirituy panagreklamo? Bueno, saramay naikdan na prueba ed epekto na tabako ed laman so walaan na mabiskeg a rason pian ontundan mansigarilyo. Mipadpara, say pantalos ya ontanlan makaderal so espiritu na panagreklamo so mamayubo ed sikatayon ontunda ed antokaman ya inkailuam ed panagreklamo.

Antoran gungguna so niwalad saramay ontalona ed espirituy panagreklamo? Sakey ya importanten gunggunan nangayagaan na saramay ompaliis ed panagreklamo et nayarian dan moriaen iray pamaakaran diad paraan a Makasulatan tan nagkalalon walaay getma. Mataltalag ya ontundan nonoten na mareklamo so problema unong ed panmoria nen Jehova. Nilingwanan na mareklamon Israelitas a sikaray inbulos nen Jehova a Dios manlapud inkaaripen tan mamilagron pinaldua toy danudanum na Ambalangan Dayat parad sikara. Say negatibon panagnonot da so amulag ed sikara ed pakayari na Dios tan angekal ed gayaga ra. Bilang nansumpalan, naandipat so talek da ed si Jehova.

Niarum ni, say toon walaay gagalan analisaen toray problema to so makatebek sano saray dilin lingo to et manunan sengegan na saray paniirap to. Seguradon agto nagawa lamet so parehon impakalukso. Pinasakbayan nen Jeremias iray kapara ton Israelitas ya agmanrereklamo nipaakar ed saray kairapan a naeksperiensia ra kayari kaderal na Jerusalem. Say impanirap da so direktan nansumpalan na dili ran kasalanan, tan saman so bengatlan kaukolan dan talosan ta pian magbabawi tan ompawil ed si Jehova. (Tagleey 3:39, 40) Mipadpara, tinetel nen babangatan a Judas so “totoo ya aliwan maridios” ya angikaindan ed panangiwanwan nen Jehova tan naynay a “managdalem [nipaakar ed kabibilay da, NW] da.”​—Judas 3, 4, 16.

Unong ya aminsan a naimano nen Arin Solomon, “say magayaga a puso sikato so maong a tambal; balet say binmetag a puso pamagaen to so saray pukel.” (Uliran 17:22) Say espirituy panagreklamo so mamakapuy ed emosyon tayo tan ekalen toy gayaga tayo. Isisindag toy inkanegatibo, aliwan inkapositibo. Balet saramay manaral a mannonot tan mansalita ed “antokaman a daydayewen” so walaan na magayagan puso, a nayarin manggawa ed liknaan dan magmaong.​—Filipos 4:8.

Andi duaruwa, mas makabaliksan so bilay tayo no naimano tayoray kaabigan na totoo imbes ed saray kaleteyan da. Sikatayoy mas maligsa no awaten tayoray mairap a sirkumstansya tan mansiansian maliket imbes a manmeremere nipaakar ed saray impakasbel tayo. Anggan saray subok so nayarin sengegan na gayaga no moriaen tayora bilang pankanawnawan pamabiskeg ed pananisia tan panagsungdo tayo.​—Santiago 1:2, 3.

Importante met a tandaan a diad panmeremere tayo et agtayo labat sasakitan so inkasikatayo. Diad maparanay a pangibebesngaw na saray reklamo, napakapuy tayo met so pananisia na arum. Say mauges a report na samploran espiyan Israelitas so sengegan na impanmoriay interon nasyon ya andiay ilalo so panayakup ed Insipan a Dalin. (Numeros 13:25–​14:4) Diad sananey ya agawa, si Moises so ontanlan adismaya lapud andi-tundan inpanmeremere na totoo a kinerew to’d si Jehova a laen toy bilay to. (Numeros 11:4, 13-15) Diad biek a dapag, no tongtongen tayoray pamaakaran diad makapaalagey a dalan, nayarin napabiskeg tayoy pananisia na arum tan mangarum ed gayaga ra.​—Gawa 14:21, 22.

Anggaman nayarin sikatayoy natukson manreklamo nipaakar ed saray katrabahoan tayo, kakaaro tayo, pamilya tayo, odino anggan saray mamatatken ed kongregasyon, labay nen Jehova a saray totoo to so “ag komon naumas so aro . . . ed sakey tan sakey.” Say ontan ya aro so mamayubo ed sikatayon sakbongan iray impakalukso na arum imbes ya ipabitar iray lingo ra. (1 Pedro 4:8) Maong ta tatandaan nen Jehova a sikatayoy dabok labat tan agto oninengen iray kasulitan tayo. (Salmo 103:13, 14; 130:3) No panggunaetan tayon amin ya aligen so ehemplo to, agpanduaruwaan ya agtayo tanton manreklamo.

Sano say katooan so nipawil ed inkayadyari, anggapo la so rason na panreklamo na siopaman ed kabibilay to. Anggad isabi na satan a panaon, kaukolan tayon barangkaan so tukson manreklamo nipaakar ed arum odino nipaakar ed dilin mairap iran sirkumstansya tayo. Pian nipanengneng a manmamatalek tayo ed si Jehova tan peteg ya inaro tayoray kapananisiaan tayo, mantultuloy a ‘gawaen [tayon] amin so bengatla ya angapoy talabotob.’ (Filipos 2:14) Mamaliket iya ed si Jehova tan lalon mangungguna ed sikatayo. Kanian, parad pankaabigan tayo tan ed arum, agtayo komon lilingwanan a say kabibilay na mareklamo so agmaliket.

[Litrato ed pahina 20]

Anggan say mamilagron probisyon na Dios a mana so nagmaliw a sengegan na panagreklamo