Watchtower ONLINE YA LIBRARYA
Watchtower
ONLINE YA LIBRARYA
Pangasinan
  • BIBLIA
  • PUBLIKASYON
  • ARAL
  • w94 11/15 p. 15-20
  • Say Tumang nen Job—Panlalapuan na Ilalo

Anggapoy available ya video ed pinilim.

Pasensya la, walay error na video.

  • Say Tumang nen Job—Panlalapuan na Ilalo
  • Say Panag-bantayan Mangipapalapag na Panarian nen Jehova—1994
  • Subheading
  • Miparan Topic
  • Makpel a Nantasi si Job
  • Nansalita si Elihu
  • Inebatan nen Jehova si Job
  • Say Behemot tan Leviatan
  • Mangiiter ed Sikatayo na Ilalo so Insipan a Tumang
  • Pinaabig nen Jehova so Amin a Sakit ya Nalilikna To
    Aligen so Pananisia Ra
  • Inggalgalang nen Job so Ngaran nen Jehova
    Say Panag-bantayan Mangipapalapag na Panarian nen Jehova—2009
  • Saray Pabitar ed Libro na Job
    Say Panag-bantayan Mangipapalapag na Panarian nen Jehova—2006
  • Leksion ed No Panon ya Arapen Iray Problema
    Say Panag-bantayan Mangipapalapag na Panarian nen Jehova—1995
Mannengneng ni
Say Panag-bantayan Mangipapalapag na Panarian nen Jehova—1994
w94 11/15 p. 15-20

Say Tumang nen Job​—Panlalapuan na Ilalo

“Si Jehova binendicionan to so kaunoran a kasampotan nen Job a lalo nen say gapu to.”​—JOB 42:12.

1. Anto so gagawaen nen Jehova parad totoo to, anggan sikaray alablabas a pakapuyen na saray subok?

SI Jehova so “mananumang ed saray mananap ed sikato.” (Hebreos 11:6) Papakiwasen to met so debotadon totoo to a mantasin sipapakpel, anggan sikaray ngalngalin ompatey ed inkakapuy lapud saray subok. (Job 26:5; Apocalipsis 11:3, 7, 11) Satan so apaneknekan a tua ed kipapasen nen maniirap a Job. Anggaman minodmora na taloran palson managligliwa, sikato so ag-apepe lapud takot ed too. Imbes, sikatoy nampakpel a nantasi.

2. Anggaman nasasagmak da so panamasegsegang tan kairapan, panon ya atalonaan na Tastasi nen Jehova iray subok ed sikara?

2 Dakel a Tastasi nen Jehova natan so manasagmak na ontan a baleg a panamasegsegang tan kairapan a sengegay dawitdawit dan pateyan. (2 Corinto 11:23) Anggaman ontan, singa si Job, impanengneng da so aro parad Dios tan angagamil na inkatunong. (Ezequiel 14:14, 20) Ayarian da met iray subok a determinadon paliketen si Jehova, apabiskeg pian makpel a mantasi, tan napno na puron ilalo.

Makpel a Nantasi si Job

3. Anton klase na pantasi so inter nen Job ed kaunoran ya impansalita to?

3 Diad unor ya impansalita to, angiter si Job na lalon babaleg a pantasi nen say inter to’d inmuna. Sigpot ton pinepe iray palson managligliwa to. Tekep na makatiknan panmodmora, inkuanto: “Agay la so intulong mo ed saman so andian na pakayari!” (Job 26:2) Intandoron maong nen Job si Jehova, a lapud pakayari et imbitin ed anggapo so mangaraldalin a globo tan pupugeran iray makapal a lurem ed tagey. (Job 26:7-9) Ingen, inkuan nen Job a saratan a pankelawan so ‘kabiangan a mapaway na saray dalan nen Jehova.’​—Job 26:14.

4. Anto so imbaga nen Job nipaakar ed integridad, tan akin a niparungtal to so inkasikato ed ontan a paraan?

4 Lapud inkasegurado ton andian na kasalanan, inyabawag nen Job: “Anga ed ompatey ak agko ekalen so inkaskey ko a manlapu ed siak.” (Job 27:5) Misumlangan ed palso iran dalem ya impaarap ed sikato, anggapoy ginawa ton antokaman pian pankanepegan so agawa ed sikato. Kabat nen Job ya agdedengelen nen Jehova iray pikakasi na saray apostata balet ta tumangan toray manamenben na katooran. Saya so sigpot a mangipanonot ed sikatayo ya agla manbayag et ibasileng iray marelmeng manlapud kawalaan dan pakayari kasabi na Armagedon, tan seguradon agda naarawian iray mapekder a lima na Dios. Anggad satan a panaon, saray totoo nen Jehova so manakar ed katooran da.​—Job 27:11-23.

5. Panon ya inukeran nen Job so tuan kakabatan?

5 Isipen paray taloran makabat ed minumundon pamaakaran ya ondedengel legan ya isasalaysay nen Job a say too so angusar ed saray abilidad to pian mananap na balitok, pilak, tan arum niran kayamanan ed dalin tan diad dayat. “On,” inkuanto, “say bili na kakabatan sikato so labas nen saray rubi.” (Job 28:18) Saray palson managligliwa nen Job so agmakasaliw na tuan kakabatan. Say panlalapuan na saya et say Manamalsa na dagem, kirmat, tan karol. On, say aralem a respeton “takot ed Dios [a Jehova]”​—salanti say kakabatan, tan say iyarawi ed kaugsan et say pakatalos.”​—Job 28:28.

6. Akin a sinaglawi nen Job so asasakbay ya impanbilay to?

6 Anggaman ed saray kairapan to, agtinmunda si Job a nanlingkor ed si Jehova. Imbes ya onsian manlapud Sankatagyan, panpipilalekan na sayan too so datin “pikakaaro na Dios.” (Job 29:4) Agmanpapasirayew si Job sanen insalaysay to no panon ton ‘inlaban so duka, insulong to’d inkasikato so inkatunong, tan nagmaliw a peteg ya ama na naokolan.’ (Job 29:12-16) Imbes, sinaglawi toray katuaan ed bilay to bilang matoor ya aripen nen Jehova. Kasin akapanggawa kayo na ontan a maabig a rekord? Siempre, inwalwal met nen Job so inkatila na saray dalem a ginawa na taloran relihyoson impostor.

7. Anton nengneng na too si Job nensaman?

7 Si Job so inelekan na kalangweran a lalaki ‘a saray ama ra dinimlak ya inpasen pati saray aso na karcarnerok.’ Sikatoy dinimla tan nilotdaan. Anggaman sikato so apairap a tuloy, si Job so agpinanengnengan na konsiderasyon. (Job 30:1, 10, 30) Lapud sikato so sigpot a debotado ed si Jehova, anggaman ontan, sikatoy walaan na malinis a konsiensia tan makapangibagan: “Nasimbang ak komon ed sakey a simbagan, pian say Dios naamtaan to so inkaskey [integridad, NW] ko.” (Job 31:6) Si Job so ag mikakalugoran odino managpalikdo, tan agsinmaew a tinmulong ed saray mankaukolan. Anggaman sikatoy mayaman, agton balot nanmatalek ed materyal a kayamanan. Niarum ni, agnantalintao si Job diad pangipanengneng na debosyon ed andiay bilay iran bengatla, a singa say bulan. (Job 31:26-28) Tekep na panagmatalek ed Dios, angipanengneng na maabig ya alimbawa bilang manamenben na katooran. Anggaman ed amin ya impanirap to tan say kiwawala na palso iran managligliwa, si Job so angidepensa tekep na dunong tan angiter na alay dakep a pantasi. Diad impanampot na saray salita to, nanilalo ed Dios bilang say Ukom tan Mananumang to.​—Job 31:35-40.

Nansalita si Elihu

8. Siopa si Elihu, tan panon ya angipatnag na respeto tan pakpel?

8 Diad agtanton arawi et wadman so balolakin Elihu, kailalakan nen Buz ya ilalak nen Nahor tan sirin et kanayon na kaaro nen Jehova a si Abraham. (Isaias 41:8) Impanengneng nen Elihu so respeto parad saray mamasiken diad intalineng ed nantupag a debati. Ingen, sipapakpel ton inebatan iray pamaakaran ya alingo ra. Singa bilang, dinmalang so sanok to ed si Job “lapu ed pinatunong to so inkasikato a magmaong nen say Dios.” Lalon nipaarap so sanok nen Elihu sumpad saray palson managligliwa. Saray balikas da so singano mangitatandoro ed Dios balet diad tua et mangiiter na kababaingan ed sikato lapud pidadapag da ed si Satanas ed nagagawan sangsangan. “Napno na saray salita” tan pakikiwasen na masanton espiritu, si Elihu so agmanangidumaduman tasi nen Jehova.​—Job 32:2, 18, 21.

9. Panon ya angiter si Elihu na pakapatnagan ed kipapawil nen Job?

9 Si Job so nagkalalon mapaga ed dilin kitandoroan to nen say diad Dios. Diad tua, sikato so akisangsangan ed Dios. Anggaman ontan, legan a say kamarerwa nen Job so manasingger ed ipapatey, wala so pakapatnagan na kipapawil to. Panon ya agawa iya? Bueno, si Elihu so apakiwas a mangibagan papaboran nen Jehova si Job tekep na sayan mensahe: “Ilaban mo a manlapu ed ilasor to ed kalinsorong, akaromog ak na karondon. Say laman to sikato naani tadtariwa nen say laman na ugaw; sikato ompawil ed saray agew na kaugawan to.”​—Job 33:24, 25.

10. Anggad iner ya asubok si Job, balet anto so ipapaseguro ed sikatayo a mitukoyan ed 1 Corinto 10:13?

10 Kinorehi nen Elihu si Job ed pangibabagan anggapo so gungguna na pamaliket ed Dios diad pamasiansia na integridad. Inkuan nen Elihu: “Sikayo totoo a makatalos: arawi ed Dios, a sikato mangawa na karelmengan, tan ed Makapanyarinamin, a mangawa na inkauges. Ta say gawa na too bayaran to ed sikato.” Kinmiwas a palpalaran si Job diad pangidadanet ed dilin inkatunong to, balet ginawa to iman ya andian na magenap a pikakabat tan aralem a pakatalos. Inyarum nen Elihu: “Komon ta si Job nasali ya anga ed kasumpalan [ed labas na nayarian, NW], lapu ed say kakaebat to singa saray marelmeng a totoo.” (Job 34:10, 11, 35, 36) Mipadpara, say pananisia tan integridad tayo so nayarin sigpot a napaneknekan no sikatayo lambengat so “nasali ed labas na nayarian” diad arum a dalan. Anggaman kuan, ag-abuloyan na maaro tan mangatatawen ya Ama tayo a nasubok tayo ed labas na nayarian tayo.​—1 Corinto 10:13.

11. Sano nasusubok a maong, anto so nepeg tayon tandaan?

11 Legan na pangitutuloy nen Elihu, impanengneng to lamet a si Job so mangidadanet a tuloy ed dilin inkatunong to. Say imano so nepeg a nipaarap ed Engranden Managgawa tayo. (Job 35:2, 6, 10) “[Say Dios] agto pansiansiaen so bilay na marelmeng, no ag ingen iter to ed pinairap so matunong da,” inkuan nen Elihu. (Job 36:6) Anggapoy siopaman a makapanduaruwa ed paraan na Dios tan ibagan sikatoy agmakatunongan. Sikato so nitandoron tuloy nen say pakaamta tayo, tan saray taon to so agnasukimat ya andi-angga. (Job 36:22-26) Sano nasusubok a maong, tandaan a say anggapoy anggaan a Dios tayo so matunong tan tumangan to itayo lapud matoor iran gawa tayo diad kidayewan to.

12. Anto so ipapanengneng na manangisaran balikas nen Elihu nipaakar ed pangidapo na Dios na panangukom ed saray marelmeng?

12 Legan a mansasalita si Elihu, sakey ya aloboob so natitibukel. Legan a manasingger iya, say puso to so ginmapon manpukal tan mangiwgiw. Sinaglawi toray baleg a bengatlan ginawa nen Jehova tan nankuan: “Denglen mo so saya, O Job: mandeen ka, tan isipen mo so saray makapakelaw a gawa na Dios.” Singa si Job, kaukolan tayon imanoen iray makapakelaw a gawa tan makapataktakot a karlangan na Dios. “Nipaakar ed Makapanyarinamin, sikato so ag tayo naromog,” inkuan nen Elihu. “Sikato nasnaskey ed pakayari; tan dia ed katunongan tan nagnap ya inkatunong ya ag mamairap. Saray totoo sirin ontakot ira ed sikato.” (Job 37:1, 14, 23, 24) Saray kaunoran a balikas nen Elihu so mangipanonot ed sikatayo a diad manasingger lan pangidapo na Dios na panangukom ed saray marelmeng, agto leglemewen so hustisya tan inkatunong tan iliktar iramay ontatakot ed sikato bilang marespeton managdayew to. Agaylan pribilihyo so pakapibiang ed saratan a manamenben na integridad a bibidbiren si Jehova bilang say Soberano ed Talba! Mansungdo a singa si Job, tan agbalot aabuloyan so Diablo a mangiyarawi ed sikayo manlapud abenditoan a pasen ed limog na maliket a totoo.

Inebatan nen Jehova si Job

13, 14. (a) Nipaakar ed anto a ginmapon nantepet si Jehova ed si Job? (b) Antoran punto so nayarin naaralan manlapud saray tepet na Dios ed si Job?

13 Maseguron agaylan nikelawan si Job sanen akisalita si Jehova ed sikato diad panamegley na dagem na aloboob! Saman ya aloboob so sakey a gawa na Dios, aliwan singa samay mabiskeg a dagem ya inusar nen Satanas pian gerayen so abung tan mamatey ed ilalak nen Job. Agmakasel si Job legan a tetepetan na Dios: “Iner so kawalaan mo sanen ingaton ko so saray panangipaletnegan ed dalin? . . . Siopa so angigaton na panokong a bato to, sanen saray bitewen ed kabuasan nancanta ra a bansag?” (Job 38:4, 6, 7) Imparungtal nen Jehova ed si Job so nantutumbokan a tepet nipaakar ed dayat, say sakbong ton lurem, say palbangon, saray wangalan na patey, say liwawa tan kabilungetan, tan saray bitewen. Anggapoy nibaga nen Job sanen tinepetan: “Amtam ta so saray oksoy na saray tawen?”​—Job 38:33.

14 Ipapanengneng na arum niran tepet a sakbay a palsaen so too tan ikdan na pakauley ed saray sira, manok, ayep, tan korongkorong a bengabengatla, say Dios so manusustine ed sikara​—ya andian na antokaman a tulong odino simbawa manlapud too. Say kaaruman niran tepet nen Jehova so anukoy ed saray palsa a singa say atap a baka, say avestruz, tan say kabayo. Tinepetan si Job: “Lapu ed gangan mo ta so tekiaban na agila, tan gawaen to so obong to ed tagey?” (Job 39:27) Siempre andi! Isipen pa so reaksion nen Job sanen tinepetan na Dios: “Say managderlaw misangsang ta ed Makapanyarinamin?” Agpankelawan ya inkuan nen Job: “Nia, daiset so kanepegan ko; anto so yebat ko ed sika? Igaton ko so limak ed tapew na sangik?” (Job 40:2, 4) Lapud si Jehova so lawas susto, no bilang ta natukso itayon manreklamo sumpad sikato, nepeg tayon ‘igaton iray lima tayo ed tapew na sangi tayo.’ Saray tepet na Dios so angitandoro met ed inkasuperyor, karlangan, tan biskeg to, a singa nipanengneng ed palsa to.

Say Behemot tan Leviatan

15. Inkalapagan ya ipapasen ya anton ayep so Behemot, tan antoray pigaran kalareker to?

15 Tinmumbok a sinaglawi nen Jehova so Behemot, inkalapagan ya ipapasen a bilang say hipopotamo. (Job 40:15-24) Sankaimano lapud kinabaleg, kinabelat, tan anawet a katat to, sayan ayep a say kakanen to lambengat et tantanaman so mangakan na “dika.” Say lapuan na biskeg tan kasil to et saray banel tan saray kuliapot na eges to. Saray pukel na bitking to so kabiskeg na “tubotubong a gansa.” Agnatatakot so behemot ed ondadagsan danudanum noagta mainomay toy onsuba’d agos.

16. (a) Say deskripsyon na Leviatan so mitukoyan ed anton pinalsa, tan antoray pigaran katuaan nipaakar ed saya? (b) Say biskeg na Behemot tan Leviatan so nayarin mangisusuheri na anto nipaakar ed panumpal na saray asainmin ed panaglingkor ed si Jehova?

16 Tinepetan met na Dios si Job na onia: “Nipaway mo ta so Leviatan ed sakey a banwit? Odino naeletan mo ta so dila to ed sakey a lubir?” Matukoy ed buaya so deskripsyon na Leviatan. (Job 41:1-34) Ag-iya mamekder na sipanan na kareenan ed siopaman, tan anggapoy makabat a toon makpel a mangirisgay inkasikato diad pansunggo ed sayan reptilya. Saya so agnapabatik na saray pana, tan “onelek ed pantekyab na gayang.” Palwagen na onsasanok a Leviatan so kalinsorong a singa sakey a banga na panagpoyok. Say katuaan a mas mabiskeg iray Leviatan tan Behemot nen say si Job, so tinmulong a manpaabeba ed sikato. Nepeg tayo met ya aksobien tekep na inkamapaabeba ya ag-itayo mabibiskeg ed inkasikatayo. Mankaukolan itayo na inter-Dios a kakabatan tan biskeg pian napaliisan iray pasingil nen Satanas, say Serpienti, tan pian nasumpal tayoray asainmin tayo ed serbisyo’d si Jehova.​—Filipos 4:13; Apocalipsis 12:9.

17. (a) Panon ya ‘anengneng [nen Job] so Dios’? (b) Anto so apaneknekan na saray tepet ya agnaebatan nen Job, tan panon a makatulong iya ed sikatayo?

17 Tekep na sigpot ya inkamapaabeba, inaksobi nen Job so lingon punto-de-bista to tan inadmitin sikatoy nansalitan agsikakabat. Ingen, imbalikas to so pananisia to a “nanengneng to so Dios.” (Job 19:25-27) Panon a nagawa itan, bangta anggapoy toon makanengneng ed si Jehova tan manbilay? (Exodo 33:20) Diad tua, anengneng nen Job so paneknek na madibinon pakayari, arengel so salita na Dios, tan alukasan iray mata to ed pakatalos pian nanengneng so katuaan nipaakar ed si Jehova. Diad ontan, si Job sirin so ‘nagbabawi ed dabok tan dapodapol.’ (Job 42:1-6) Saray dakel a tepet ya agto naebatan so amaneknek ed kinaatagey na Dios tan angipanengneng ed inkamelanting na too, angan say sakey a matoor ed si Jehova a singa si Job. Saya so ontutulong ed sikatayon natalosan ya agtayo nepeg ya iyuna iray interes tayo nen say pangiyalangon ed ngaran nen Jehova tan kitandoro na inkasoberano to. (Mateo 6:9, 10) Say manunan panpagaan tayo et say pamasiansia na integridad ed si Jehova tan pamagalang ed ngaran to.

18. Anto so kaukolan a gawaen na palson managligliwa nen Job?

18 Anggaman ontan, komusta iray dilin-matunong a palson managligliwa? Makatunongan komon parad si Jehova a pateyen si Elifaz, Bildad, tan Zofar lapud agda impansalita na katuaan nipaakar ed sikato, a singa ginawa nen Job. “Mangala kayo ed sikayo na pitora a kilaw na baka tan pitora a carnero, tan onla kayo ed aripen ko a Job,” kuan na Dios, “tan yapay yo nipaakar ed sikayo so sakey a bagat a poolan; et si aripen ko a Job mikasi nipaakar ed sikayo.” Say talora so kaukolan a manpaabeba pian makasumpal. Say manamenben-integridad a Job so nepeg a mangipikasi parad sikara, tan nalmoan nen Jehova a makanepegan ya awaten so pikakasi to. (Job 42:7-9) Balet komusta so asawa nen Job, ya amaskar ed sikaton mangayew ed Dios tan ompatey? Ompapatnag a sikato so akipolangan ed sikato lapud panangasi na Dios.

Mangiiter ed Sikatayo na Ilalo so Insipan a Tumang

19. Misiglaotan ed si Job, panon ya impanengneng nen Jehova so inkasuperyor To sumpad Diablo?

19 Bektan intunda nen Job so panaburido to nipaakar ed paniirap to tan akapawil lamet ed serbisyo ed Dios, inuman nen Jehova iray pamaakaran parad sikato. Kayari impangipikasi nen Job parad talora, ‘inpawil [na Dios] so inkadakep to’ tan inter ‘a mamidua a singa karakel na wala ed sikato nen inmona.’ Impanengneng na Dios so inkasuperyor To sumpad Diablo diad impamatunda ed mangitatarok-na-sakit a lima nen Satanas tan mamilagron tinambal to si Job. Inablog met na Dios iray ulop na demonyo tan inarap ira diad panamegley na impankampamento lamet na saray anghel To ed liber nen Job.​—Job 42:10; Salmo 34:7.

20. Diad antoran paraan a tinumangan tan benendisyonan nen Jehova si Job?

20 Saray agagin lalaki tan bibii nen Job tan datin kabkabat to so nantultuloy a sinmasabi pian midongo ed sikato, miambegya ed sikato, tan ligliwaen lapud kalamidad ya inabuloyan nen Jehova a sagmaken to. Balang sakey ed sikara so angiter ed si Job na kuarta tan sakey a singsing a balitok. Benendisyonan nen Jehova ed kaunoran si Job na nagkalalo nen say walad sikato ed gapo, kanian asabin sikato so awalaan na 14,000 a karnero, 6,000 a kamelyo, 1,000 a baka, tan 1,000 ya asnon kabatyan. Sinmabin si Job so awalaan met na pitoran ilalak a lalaki tan taloran bibii, a singa say bilang a walad sikato ed apalabas. Saray anak ton bibii​—si Jemima, Kesia, tan Keren-hapuc​—so sankagangganaan ed dalin, tan inikdan ira nen Job na tawir pati say agagi ran lalaki. (Job 42:11-15) Niarum ni, nambilay si Job na 140 a taon ni tan anengneng to so apatiran kailalakan na ilalak to. Sasampotan na salaysay: “Dia ed ontan si Job inatey, a sikato so masiken tan nagnap ed saray agew to.” (Job 42:16, 17) Say indukey na bilay to so mamilagron kimey nen Jehova a Dios.

21. Panon tayon natutulongan na Makasulatan a salaysay nipaakar ed si Job, tan anto so nepeg tayon desidien a gawaen?

21 Say Makasulatan a salaysay nipaakar ed si Job so manggagawa ed sikatayon nagkalalon alisto ed saray taktika nen Satanas tan ontutulong ed sikatayon natalosan no panon a say sankatalbaan a soberanya so nisisiglaot ed integridad na too. Singa si Job, amin a mangaaro ed Dios so nasubok. Balet makapansungdo itayo a singa si Job. Atalonaan toray subok ed sikato tekep na pananisia tan ilalo, tan dakel iray tumang to. Bilang ariripen nen Jehova natan, walaan itayo na tuan pananisia tan ilalo. Tan agaylan engraden ilalo so itatarya na Baleg a Mananumang ed arapan na kada sakey ed sikatayo! Say pantultuloy a pangipaslep ed kanonotan na mangatatawen a tumang so ontulong ed saray alanaan a manlingkor ed Dios a sitotoor ed nakekeraan a kabiangan na bilay da diad dalin. Dakel ed saray walaan na mangaraldalin ya ilalo so agla ompatey, balet saramay inatey so tumangan na kioli diad Paraiso ed dalin, a kaiban mismo nen Job. Tekep na ontan a puron ilalo ed puso tan kanonotan, komon ta paneknekan na amin a mangaaro ed Dios a si Satanas et matila diad mapekder ya italindeg ed dapag nen Jehova bilang manamenben na integridad tan mabiskeg a pananuporta ed sankatalbaan ya inkasoberano to.

Panon Yon Ebatan?

◻ Antoray pigaran punto ya imbaga nen Job ed kaunoran ya ebat to ed saray palson managligliwa to?

◻ Panon ya apaneknekan nen Elihu a nagmaliw ya agmanangidumaduman tasi nen Jehova?

◻ Antoray pigaran tepet nen Jehova ed si Job, tan anto so walan epekto na saraya?

◻ Panon kayon agunggunaan ed Makasulatan a salaysay nipaakar ed si Job?

[Saray litrato ed pahina 18]

Say imbaga nen Jehova nipaakar ed Behemot tan Leviatan so tinmulong pian manpaabeba si Job

    Publikasyon a Pangasinan (1988-2026)
    Man-Log Out
    Man-Log In
    • Pangasinan
    • Share
    • Setting Mo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondisyon ed Pangusar
    • Totontonen ed Privacy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Man-Log In
    Share