Panangisindag na Liwawa ed Kiwawala nen Kristo
“Sano onsabi so Anak na too ed gloria to, . . . panbibiiganen to ra naani sakey tan sakey.”—MATEO 25:31, 32.
1. Anto so kabaliksan na impangipatalos na klero na Kakristianoan ed saray salita ed Mateo 24:3?
TALORAN agew sakbay na impatey nen Jesus, sikatoy inasinggeran na apatiran babangatan to tan sisisimoon a tinmepet: “Ibagam ed sikami, kapigan so kagawa na sarayan bengatla? tan anto kasi so tanda ed isabim [Griego, pa·rou·siʹa], tan say angaan na mundo?” Diad loob na saray siglo impatalos na saray klero tan managsulat na Kakristianoan irayan sinalita nen Jesus ed Mateo 24:3 (King James Version) a mankabaliksan a sikato lamet so nanengneng na amin a katooan bilang sakey a too. Kanian, ibabangat dan say ipapawil nen Kristo so diad paraan a walaay malaknab a panangiparungtal tan nanengneng ya inkaarti. Tutukoyen da itan a bilang komaduan isasabi nen Kristo. Balet kasin saray ibabaga ra so susto?
2, 3. (a) Anton pandumaan so ginawa na Tomo 2 na Studies in the Scriptures ed saray salitan “isasabi” tan “kiwawala”? (b) Anto so atalosan na totoo nen Jehova nipaakar ed kabaliksan na pa·rou·siʹa nen Kristo?
2 Nen 1889, saray alanaan nen Jehova, bilang manangakbibit na liwawa ed koma-19 siglo, so akaawat la na panangorihe diad pamaakaray ipapawil nen Kristo. Diad Tomo 2 na Studies in the Scriptures, pahina 158 ya anggad 161, insulat nen Charles T. Russell, say inmunan presidente na Watch Tower Bible and Tract Society: “Say parousia . . . so mangipapatnag na kiwawala, tan nepeg ya agnipatalos a balot ya isasabi, a singa ed kaslakan ya Ingles a Biblia . . . Say ‘Emphatic Diaglott,’ a makanan tuloy a patalos na Balon Sipan et sustoy pangipatalos to’d parousia, kiwawala . . . , aliwan samay isasabi, a singa walad dalan, balet kiwawala, a singa ed kayari isabi . . . [nen Jesus] kuanto, ‘Unong ed saray agew nen Noe, ontan met so parousia [kiwawala] na Anak na too.’ Imanoen, a say panangikumpara et aliwan diad baetan na isasabi nen Noe tan say isasabi na Katawan tayo . . . Sirin say impandumaan et diad baetan na panaon na kiwawala nen Noe ed limog na totoo ‘sakbay na delap,’ tan ed panaon na kiwawala nen Kristo diad mundo, diad komaduan isasabi to, ‘sakbay na apuy’—say laknab na gonigon ed Agew na Katawan [Jehova] a panganggaan na sayan panaon.”—Mateo 24:37.
3 Kanian susto so impakatalos na totoo nen Jehova ed koma-19 siglo a say pa·rou·siʹa nen Kristo so agnanengneng. Atalosan da met a say anggaan na saray Panaon na Hentil so nagawa ed otonyo na 1914. Legan ya onliliwawa’d espiritual, atalosan da’d saginonor a si Jesu-Kristo so nitrono diad tawen bilang Ari na say Panarian ed saman met a taon, 1914.—Uliran 4:18; Daniel 7:13, 14; Lucas 21:24; Apocalipsis 11:15.
“Say Kiwawala na Katawan Tayo”
4. Antoy tutukoyen na “say kiwawala na Katawan tayon Jesu-Cristo”?
4 Kanian, diad agew tayo, anto so kabaliksan na Biblikon balikas a “say isasabi [kiwawala, NW] na Katawan tayo a Jesu-Cristo”? (1 Tesalonica 5:23) Ikokomento na sakey ya autoridad a say terminon “kiwawala,” pa·rou·siʹa so “nagmaliw ya opisyal a termino parad ibisita na toon atagey ed ranko, nag[kalautla] ed saray arari tan emperador ya ombibisita’d probinsya.” Kanian sayan balikas et tutukoyen to so maarin kiwawala na Katawan a Jesu-Kristo bilang Ari, manlapu tan kayari 1914, kayari inkitrono to’d tawen. Sikatoy agnanengneng a presentin ‘manuley ed pegley na saray kakabusol’ to, aktibon manuuley bilang Ari pian sumpalen iyan mapropetikon ganggan. (Salmo 110:2) Diad apalabas a 79 taon, naeeksperiensia na totoo ed dalin iray epekto na agnanengneng a maarin kiwawala nen Kristo.
5. Antoran aligwas nipaakar ed pa·rou·siʹa so nasingbat ed taloran aaralen ya artikulo na sayan magasin?
5 Diad sarayan serye na taloran artikulo et repasoen tayo so sankapatnagan ya ebidensya na saray agawaan na Panarian nen Kristo legan na sayan peryodo. Ununa, iparungtal mi pigaran propesiya ed Biblian mangipapasakbay ed saray ebenton agawa la odino nagagawa ni natan. Komadua, deskribien mi so baleg a kimey a nasusumpal na matoor tan makabat ya aripen a klasen uusaren nen Jesus legan na sayan interon peryodo na maarin kiwawala to. (Mateo 24:45-47) Deskribien na komatlon artikulo ed sikatayo so engranden konklusyon, say peryodo na “baleg ya irap.” Satan so panaon sano onsabiy Jesus bilang Manangukom nen Jehova a maneral ed agmatunong a totoo tan mangiliktar ed saray matunong. (Mateo 24:21, 29-31) Satan a panaon na kadederal so dedeskribien nen apostol Pablo bilang mangitatarok “dia ed sikayo ya apaermen mipainawa kayo ed sikami, sano ompayawar so Katawan tayo a Jesus a manlapu ed tawen ya iba to so saray angeles na pakayari to, a dia ed mandarlang ya apuy. Iter to so panamales ed saray ag mikabat ed Dios, tan dia ed saray ag ontolok ed evangelio na Katawan tayon Jesus.”—2 Tesalonica 1:7, 8.
Say Tanda
6. Anton atibkel a tanda so nadedeskribi ed saray kapitulo 24 tan 25 na Mateo?
6 Sanlibo tan siam a lasus a taon ed apalabas, saray mangaakbibit-liwawan babangatan nen Jesus so kinmerew na tanda, odino ebidensya, na arapen a kiwawala to diad pakayari ed Panarian. Say ebat ton nirekord diad koma-24 tan koma-25 iran kapitulo na Mateo 24-25 so angitarok na atibkel a tanda, amin iran elemento na satan so nasusumpal la natan diad internasyonal ya eskala. Say kasumpalan na satan a tanda so mananda na panaon na gonigon tan baleg a subok. Impasakbay nen Jesus: “Manlikas kayo pian angapoy too a mangibalang ed sikayo. Ta dakel naani onla dia ed ngaran ko, ya kuan da, Siak si Cristo; et dakel naani ontombok ya nabalang. Tan makadngel kayo naani na saray bakal tan dalamurom na bakal; nengneng yo ta ag kayo komon nagolo: ta sarayan bengatla kaokolan ya napalabas; balet aliwa nin sikato’y angaan.”—Mateo 24:4-6.
7. Antoran kabiangan na tanda so nanenengneng tayo lan nasusumpal nanlapulad 1914?
7 Inyarum ya impropesiya nen Jesus a walaray bakal diad agnaparaan ya eskala. Diad kasumpalan, duara ed saraya so nibibiig bilang saray sankamundoan a bakal, say sakey et nanlapud 1914 ya anggad 1918 tan say komadua et nanlapud 1939 ya anggad 1945. Niarum ni, inkuanto a walaray kakisiran na tagano tan yegyegyeg ed nambabangil a pasen. Saray peteg a Kristianos so napasegsegang a tuloy. Tua so propesiya, ta saray Tasi nen Jehova a modernon manangakbibit na liwawa so nanirap ed panamasegsegang ed apalabas a waloran dekada legan ya ipupulong so maong a balita na Panarian na Dios “ya onkanan pamintuaan ed saray amin a naciones.” (Mateo 24:7-14) Kada Yearbook of Jehovah’s Witnesses so mangaarum ed ebidensya a sarayan nengneng na tanda so nasusumpal.
8, 9. (a) Anto so lalanoren na maarin kiwawala nen Jesus? (b) Anto so ipapanengneng na propesiya nen Jesus nipaakar ed palso iran Kristo no nipaakar ed pasen tan paraan na kiwawala to?
8 Lapud say inkaari nen Jesus et sasayakupen toy interon dalin, say tuan panagdayew so onlalaknab ed amin a kontinente. Say maarin kiwawala (pa·rou·siʹa) to so panaon na sankagloboan a panagsukimat. (1 Pedro 2:12) Balet kasin wala so kabiseran syudad, odino sentron pasen, a tuplegan ditan si Jesus? Inebatan iya nen Jesus diad impamasakbay a diad panilalo ed kiwawala to et onlesa iray palson Kristo. Impasakbay to: “Kanian no ibaga ra naani ed sikayo, Nia, sikato’y wala ed kalawakan; ag kayo oonla: Nia, sikato so wala ed kaloolooban ya silir; ag yo sigsiaen. Ta onong a say kirmat ya ompaway ed bukig, et nanengneng ya angga’d sagud; ontan naani so isabi [kiwawala, NW (pa·rou·siʹa)] na Anak na too.”—Mateo 24:24, 26, 27.
9 Magmaong nen say siopaman ed dalin, si Jesus, ya “Anak na too,” so makaamta no iner so pangipasenan ed sikato sano onggapo lay kiwawala to. Agto ipasen so inkasikato dia odino diman odino diad inerman a partikular a pasen ed dalin. Agto manpanengneng diad nisulinek a pasen, “ed kalawakan,” ta pian saramay mananap ed Mesias so makatupleg ed sikato ya arawi’d pakaimano na saray pakauley na gobierno ed dalin, say pasen a ditan et nipasal iray patumbok to ed silong na panangidaulo to, a manpaparaan ed kageba na pulitika ta pian sikatoy iletneg da bilang say Mesianikon Manuley ed mundo. Niarum ni, agto iyamot so inkasikato’d “kaloolooban ya silir,” say pasen ya amta labat na saray pigaran apili, a ditan et sikaray agnaimatonan tan agnamamtaan a manggawa na saray sekreton plano a mangilalanor ed kaderal na saray gobierno na mundo tan lanaan to so inkasikato bilang say nisipan a Mesias. Andi!
10. Panon a saray liwawa na katuaan na Biblia so sinminag ed sankagloboan a dalan?
10 Diad kasuniyan to, anggapon balot so niyamot nipaakar ed isabi nen Jesus bilang Ari, diad kagapo na maarin kiwawala to. Unong ya impasakbay nen Jesus, diad sankagloboan a paraan et saray kirmat na katuaan na Biblia so mantutultuloy a nisisindag ed malaknab iran lugar manlapud mamabukig ya anggad mamasagur iran pasen. Tua, bilang saray modernon manangakbibit na liwawa, papaneknekan na saray Tasi nen Jehova a magmaliw a “silew na saray Gentil, pian makapagmaliw ka [Jehova] a pangilaban ko anga ed sampot na dalin.”—Isaias 49:6.
Anghelikon Kimey
11. (a) Diad anton dalan a saray anghelikon ulop so nausar ed pangisisindag na liwaway Panarian? (b) Kapigan tan diad anton grupo a saray membro na trigon klase so natutugyop?
11 Arum iran teksto a mitukoyan ed kiwawala nen Jesus so manedeskribe ed sikato bilang kaulop na, odino ‘mangibaki,’ na angheliko iran ulop. (Mateo 16:27; 24:31) Diad ilustrasyon na saray trigo tan zizanas, inkuan nen Jesus a “say uma sikato’y mundo” tan “say panagani sikato’y angaan na mundo [konklusyon na sistemay bengabengatla, NW]; tan saray manani sikara’y angeles.” Anggaman ontan, agkabaliksan na saya a kaleganay kiwawala to diad pakayari tan gloria ed Panarian et uusaren to labat iray anghelikon mensahero ed saray mangaraldalin a kimey. Nanlapulad 1919, diad silong na direksion nen Jesus saray angheles so mangibibiig ed saray trigon klasen atagibi’d espiritun alanaan ed dalin, ya abuybuyak lapud saray ebento ed Guerra Mundial I, tan saraya so niparaan para’d malalaknab a kimey diad ngaran na Ari. (Mateo 13:38-43) Diad 1920’s arum niran nilibon totoo so tinmalindeg para’d niletneg a Panarian na Dios tan sikaray nilanaan na espirituy Dios. Sarayan alanaan so niarum a tampol ed saray ranko na orihinal a nakdaan. Bilang kolektibo et tugyopen da so matoor tan makabat ya aripen a klase ed agew tayo.
12. Anton panaglinis so pibibiangan na angheles, tan tekep na anton pansumpalan ed dalin?
12 Sananey ya alimbawa na anghelikon pibibiang legan na kiwawala nen Jesus kayari inkitrono to nen 1914 so nirekord ed Apocalipsis 12:7-9: “Si Miguel [Jesu-Kristo] tan saray angel to pinmaway iran akibakal ed dragon: et samay dragon tan say angel to akibakal ira. Et ag ira analo, tan ag met la aromog so dinan man a pasen da ed tawen. Tan nibantak dia ed dalin so baleg a dragon, say daan ya uleg, a manngaran na Diablo tan si Satanas, a sikato so mantila ed lapag na sankamundoan; nibantak dia ed dalin, tan saray angel to nibantak ira ya alanor ed sikato.” Kanian say katawenan ed tagey so alinisan la, ya atilak labat so mangaraldalin a pasen na Panarian a kumpleton dalisayen ni ed kialangonan na ngaran nen Jehova. Diad sayan taon a 1993, mantultuloy ya onaplika so madibinon pasakbay: “Kasi lara so dalin . . . ta say diablo inmakseb ed sikayo, ya wala so baleg a sanok to, ya amta to a daiset la so panaon to.”—Apocalipsis 12:12.
Mangatatawen a Kioli
13, 14. (a) Anto so ipapanengneng na Kasulatan a nipapakurang nanlapulad 1918 a manpatuloy? (b) Anto so ipaparungtal nen Pablo tan Juan nipaakar ed alanaan a nakdaan natan?
13 Sananey a makapakelaw a nagagawa legan na kiwawala nen Kristo et say igapo na mangatatawen a kioli. Impanengneng nen apostol Pablo a saramay alanaan a Kristianos ya abayag lan naugip ed saray lubok da so ununan pabilayen tan manbilay a kaiba nen Kristo Jesus diad espiritun pasen. Nipaparungtal so ebidensya ed loob na saray taon pian ipanengneng a saya so ompatnag ya agawa manlapud 1918 a manpatuloy. Insulat nen Pablo: “Diad kinen Cristo onoli’ra ed bilay. Et balang sakey dia ed dilin bilang to: si Cristo so inmona; insan saray kien nen Cristo ed isabi [kiwawala, NW (pa·rou·siʹa)] to.” (1 Corinto 15:22, 23) Say kioli na saray alanaan legan na kiwawala nen Kristo so pekderan na 1 Tesalonica 4:15-17: “Saya so ibaga mi ed sikayo lapud salita na Katawan, a sikatayon mabilay, ya atilak ya anga ed isasabi [kiwawala, NW (pa·rou·siʹa)] na Katawan, ag tayon balot onaan so saray naugip . . . Saray inaatey ed Cristo onbilay ira ya onona. Insan sikatayo a mabilay, ya atilak naabot tayo’ra naani a piolopen ed saray kalureman, a miabet ed Katawan diman ed tagey.” Walaray 144,000 a kien nen Kristo bilang saray alanaan a diad kaunoran et awaten da iyan makapakelaw a tumang.—Apocalipsis 14:1.
14 Unong ya ipapanengneng nen Pablo, saramay kabiangan na alanaan a nakdaan a mabilay natan et agda unaan iramay asasakbay a matoor a Kristianon martir tan babangatan. Ituloy nen apostol Juan a deskribien iramay alanaan ya inaatey natan a singa onggendan: “Mapalar so saray inatey ya ompatey ira ed Katawan a manlapu ed natan anga ed arapen: on, kuan na Espiritu, tan manpainawa ra ed saray sagpot da. Ta saray gawa-ra ontombok ed sikara,” salanti, ed kioli ra. (Apocalipsis 14:13) Tan kuan nen Pablo: “Nia, tongtongen ko ed sikayo so sakey a misterio: Ag itayo naugip ya amin, balet nauman itayo ya amin, dia ed kabekta, dia ed sankakirem, dia ed onor a trumpeta; ta say trumpeta ontanol, tan saray inatey enolira [onoli, NW] ed bilay ya ag naderal, tan nauman itayo.” (1 Corinto 15:51, 52) Agaylan makapakelaw a milagro!
15, 16. (a) Anton ilustrasyon so inter nen Jesus ed Lucas 19:11-15, tan diad anton rason? (b) Panon a sayan propesiya so nasusumpal natan?
15 Aminsan sanen mampupulong si Jesus ed grupo na papatumbok to nipaakar ed Panarian na Dios, inusar to so sakey ya ilustrasyon ta pian tulongan toran mangorihe ed agsuston kanonotan da. Nabasa tayo so salaysay: “Tan lapu’d misip [inisip, NW] da a say panarian na Dios ompatnag a tampol. Ikuan to sirin, Sakey a mabli’n too linma ed sakey a dalin ya arawi, pian awaten to nipaakar ed sikato so sakey a panarian, tan ompawil. Et tinawag to so sanplora’n ariripen to, tan initdanto’ra na samplora’n mina, et inkuan to ed sikara, Pananap yo anga ed isabik. . . . Et agawa, nen pinmawil lamet, nen inaku to so panarian, ya inganganto a saraya ya ariripen, ya angitdan to na pilak, natawag ira ed sikato ta pian nakabatan to so nalmoan da.”—Lucas 19:11-15.
16 Si Jesus iman a “too” a linma’d tawen, say “dalin ya arawi” no iner ya awaten to so panarian. Agamoran to itan a Panarian nen 1914. Kayari ton tuloy, si Kristo bilang Ari so akipalinewan ed saray mankuan a papatumbok to pian nengnengen no antoy agawaan da diad panangasikaso ed intereses na Panarian ya inmatalek to ed sikara. Pigpigara labat a matoor so apili a mangawat ed komendasyon na katawan: “Maong ya inkagawa, sika maong ya aripen. Lapu ed apanmatalkan ka ed dagdaiset, wala so pakaoley mo ed samplora a ciudad.” (Lucas 19:17) Lalanoren na sayan peryodo na kiwawala nen Kristo so mantultuloy ya impasyan panangipulong-na-Panarian a kimey, pati ed panangiyabawag ed saray panangukom na Dios sumpad marelmeng, tan say panangasikaso’d sayan kimey so nilaktip ed autoridad ya inmatalek to’d “maong ya aripen”.
Sankamundoan a Panagpulong
17. Anton gayaga so mananda ed pa·rou·siʹa?
17 Anto ni so nagawa legan na sayan pa·rou·siʹa? Satan so panaon na baleg a pangayaga ed panagpulong a kimey tan ed pananulong ed saray balo ni pian manparaan parad kililiktar ed onsasabin baleg a kairapan. Sarayan kabiangan na “baleg ya olop,” a mangasisti’d nakdaan so magmaliw a “mansulat na panangitalek.” (Apocalipsis 7:9; 2 Corinto 3:1-3) Sasaglawien nen Pablo so gayaga na sayan panaganin kimey sanen kuanton: “Anto ta so ilalo mi, odino gayaga, odino balanget mi a kidayewan? Aliwata a sikayo, dia ed arap na Katawan tayo a Jesus dia ed isasabi [pa·rou·siʹa] to?”—1 Tesalonica 2:19.
Mansiansian Malinis tan Andi-Tilol
18. (a) Antoy pikakasi nen Pablo a misiglotan ed say pa·rou·siʹa? (b) Anton espiritu so nepeg ya ipatnag tayon amin kaleganan na sayan panaon, tan diad antoran dalan?
18 mpikasi met nen Pablo so kialangon na saramay mabilay legan na sayan panaon na kiwawala nen Kristo: “Say Dios na kareenan a dili pasantosen to kayo a sigpoten; tan say espiritu tan kamarerwa tan laman yo so sigpot komon a naalila, ya andi nipakasalanan dia ed isasabi [kiwawala, NW (pa·rou·siʹa)] na Katawan tayo a Jesu-Cristo.” (1 Tesalonica 5:23) On, natan, balanglan sikatayoy kabiangan na alanaan a nakdaan odino ed baleg a bilang na arum a karnero, say espiritu na pikokoopera so mamebedber ed sikatayon sitotoor a mankakasakey ta pian makapantultuloy tayon magmaliw a malinis tan andi-tilol ed sayan nikadkaduman panaon. Mipadpara, kaukolan tayon agamilen so anos. Insulat nen Santiago: “Mantepel kayo komon sirin, agagi, anga ed isabi [kiwawala, NW (pa·rou·siʹa)] Katawan. . . . Iteen yo-ray puspuso yo: ta say isasabi [kiwawala, NW (pa·rou·siʹa)] Katawan manasinger.”—Santiago 5:7, 8.
19. Anton pasakbay so inter nen Pedro nipaakar ed pa·rou·siʹa, tan panon so nepeg ya ikiwas tayo?
19 Si apostol Pedro met so walaan na bengatlan ibaga ed sikatayoran mabilay ed sayan kaplesan a peryodo. Pinasakbayan to itayo sumpa ed saray managludlurey, a dakerakel ira ed amin a pasen na dalin. Kuan nen Pedro: “Amtaen so saya ya unona, a dia ed kaonoran ya agew onsabi so saray managlurey a pati panaglurey, a manakar irad dilin lawan da. Tan kuan da: Iner so kawalaan na sipan ed idateng [kiwawala, NW (pa·rou·siʹa)] to? Ta nanlapu la ed saman so agew ya inkaplag dad ugip na atateng, ganagana a bengatla, ontotoloy a singa nen gapu na inkapalsa.” (2 Pedro 3:3, 4) Anggaman ed ontanlan kinarakel na managludlurey kaleganan na kiwawala nen Kristo, saray totoo nen Jehova so mantutultuloy ya onsisindag bilang say liwawa na mundo, para’d kilalaban na dakel.
Tepetepet Diad Repaso
◻ Panon a saray totoo nen Jehova so maaligwas ya aliwawaan nipaakar ed pa·rou·siʹa?
◻ Panon so kasusumpal na Mateo 24:4-8?
◻ Panon a saray angheles so mikokoopera ed nitronon Kristo?
◻ Anton makapakelaw a milagro so ompapatnag a mangulop ed pa·rou·siʹa?
◻ Anton gayaga so naeeksperiensia kaleganan na sayan panaon, tan sioparay minabang ed satan?