Watchtower ONLINE YA LIBRARYA
Watchtower
ONLINE YA LIBRARYA
Pangasinan
  • BIBLIA
  • PUBLIKASYON
  • ARAL
  • mwbr18 Setyembre p. 1-11
  • Saray Reperensya Parad Workbook ed Aral Parad Ministeryo tan Bilay na Kristiano

Anggapoy available ya video ed pinilim.

Pasensya la, walay error na video.

  • Saray Reperensya Parad Workbook ed Aral Parad Ministeryo tan Bilay na Kristiano
  • Reperensya Parad Workbook ed Aral (2018)
  • Subheading
  • SETYEMBRE 3-9
Reperensya Parad Workbook ed Aral (2018)
mwbr18 Setyembre p. 1-11

Saray Reperensya Parad Workbook ed Aral Parad Ministeryo tan Bilay na Kristiano

SETYEMBRE 3-9

KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | JUAN 1-2

“Say Unonan Milagro ya Ginawa nen Jesus”

(Juan 2:1-3) “Tan diad komatlon agew et walay bansal ya agawa ed Cana na Galilea, tan wadman so ina nen Jesus. 2 Naimbitaan met ed bansal si Jesus tan saray disipulo to. 3 Sanen kinmulang so alak, inkuan na ina nen Jesus ed sikato: “Anggapo lay alak da.”

w15 6/15 4 ¶3

Kristo—Say Pakapanyari na Dios

3 Ginawa nen Jesus so unonan milagro to diad sakey ya bansal ed Cana diad Galilea. Kinmulang so alak, lapud nayarin mas dakel ya bisita so sinmabi nen say iilaloan. Sakey ed saray bisita et si Maria, ya ina nen Jesus. Seguradon diad dakel ya taon et dinalepdep to so amin ya propesiya nipaakar ed anak to, ya amta ton natawag ya “Anak na Sankatageyan.” (Luc. 1:30-32; 2:52) Kasin inisip ton walay pakapanyari nen Jesus ya agto ni impanengneng? Agtayo segurado. Basta say amta tayo, akasian nen Maria tan Jesus so balon kasal tan agda labay ya kababaing irad saray bisita ra. Amta nen Jesus ya obligasyon na balon kasal so pamarawes ed saray bisita ra. Kanian ginawa ton ‘maong ya klase na alak’ so 380 ya litro na danum. (Basaen so Juan 2:3, 6-11.) Kasin obligado si Jesus ya gawaen iyan milagro? Andi. Ginawa to itan lapud sankanonot toy pankaabigan na arum tan aaligen toy inkamaiter na Ama tod tawen.

(Juan 2:4-11) Balet inkuan nen Jesus ed ina to: “Bii, antoy pibabali ta ed satan? Agni asabi so oras ko.” 5 Inkuan na ina tod saramay manseserbi: “Gawa yo so antokaman ya ibaga tod sikayo.” 6 Natan et walay anemiran baton buyog diman lapud kakaukolanen ed saray totontonen ed panaglinis na saray Judio, a kada sakey et makakargay duara odino taloran sukat na likido. 7 Inkuan nen Jesus ed sikara: “Pano yoy danum iray buyog.” Kanian pinano da iratan anggad sangab. 8 Insan inkuan tod sikara: “Mangala kayo natan na daiset tan awit yod manangasikaso na ponsia.” Kanian inawit da itan. 9 Sanen atawayan na manangasikaso na ponsia so danum a nagmaliw ya alak, ya agto amtay nanlapuan na satan (anggaman amta na saray lingkor ya angalay danum), tinawag toy nobyo 10 tan imbaga tod sikato: “Anggan siopan too et iserbi to nin unona so maong ya alak, tan sano abuek la ray totoo, say abeban klase. Balet sika et inyunor mo so maong ya alak.” 11 Ginawa iya nen Jesus diad Cana na Galilea bilang gapoan na saray tanda to, tan imparungtal to so gloria to, tan anisia ed sikato iray disipulo to.

jy 41 ¶6

Unonan Milagro ya Ginawa To

Saya so unonan milagro ya ginawa nen Jesus. Nen anengneng iya na saray balon disipulo to, binmiskeg so pananisia dad sikato. Kayari to, nambiahe si Jesus, say ina to, tan saray agagi tod ina paonlad Capernaum, diad bandad sagur ya norte na Dayat na Galilea.

Pankotkot na Espiritual a Kayamanan

(Juan 1:1) Diad gapo et wala lay Salita, tan say Salita et kaiba na Dios, tan say Salita et sakey a dios.

nwtsty study notes na Jn 1:1

say Salita: Diad Griego et ho loʹgos. Dia et inusar ya titulo, tan inusar met ed Jn 1:14 tan Apo 19:13. Impaamta nen Juan so akantitulo ed saya, si Jesus. Sayan titulo et onaplika ed si Jesus nen walad tawen bilang espiritu antis ya nagmaliw a too, legan na ministeryo to diad dalin bilang perpekton too, tan nen sinmegep ed tawen. Si Jesus so Salita ya uusaren na Dios bilang Pinagkasangiyan pian ipasabi iray impormasyon tan instruksion ed arum ya espiritun ananak na Amalsa tan ed saray totoo. Kanian makatunongan ya isipen ya antis ya linma diad dalin si Jesus, si Jehova et wala lay komunikasyon to ed totoo panamegley na Salita, say anghel ya Pinagkasangiyan To.—Ge 16:7-11; 22:11; 31:11; Ex 3:2-5; Uk 2:1-4; 6:11, 12; 13:3.

kaiba na: Diad sayan konteksto, say Griegon preposition ya pros et ipapasabi toy ideya na pagmaliw ya maapit tan saniba. Ipapanengneng met na satan so nandumaan ya persona, say Salita tan say saksakey a tuan Dios.

say Salita et sakey a dios: Odino “say Salita et singa dios.” Sayan imbaga nen Juan et idedeskribe toy kualidad na “say Salita” (diad Griego et ho loʹgos; nengnengen so study note na say Salita ed sayan bersikulo), ya ontutukoy ed si Jesu-Kristo. Say importantin posisyon na Salita bilang panguloan ya Anak na Dios ya diad panamegley to et apalsa so amin ni ran bengatla so basiyan no akin ya sikatoy adeskribe bilang “sakey a dios; singa dios.” Dakel a managpatalos so pabor ed patalos ya “say Salita et sikatoy Dios,” kanian ibabaga dan sikatoy kapantay na Makapanyarin-amin a Dios. Balet, wala ray makatunongan ya rason no akin ya samay imbaga nen Juan et agto kabaliksan ya “say Salita” et sikato lanlamang so Makapanyarin-amin a Dios. Unona, diad saray balikas antis tan kayari na sayan imbaga nen Juan et malinew ya abitla a “say Salita” et “kaiba na Dios.” Sakey ni, say Griegon salita ya the·osʹ et amitlon abitla ed bersikulo 1 tan 2. Diad unona tan komatlo, antis na salitan the·osʹ et walay inusar ya Griegon definite article ya ho (uusaren pian limitaan so kabaliksan na salita pian tukoyen so espisipikon persona odino bengatla); diad komadua et anggapoy ontan ya definite article. Onabobon so dakel ya scholar ya say ag-impangusar na definite article ed komaduan the·osʹ et importante. Diad sayan konteksto, no inusaran na definite article so the·osʹ, ontutukoy itan ed Makapanyarin-amin a Dios. Balet no say salitan the·osʹ et ag-inusaran na definite article, magmaliw itan ya kualidad ya manideskribe ed “say Salita.” Lapud satan, wala ray patalos na Biblia ed English, French, tan German ya say impangipatalos da ed satan et pareho ed Balon Mundo a Patalos, ya mangipapasabi ed ideya a “say Salita” et “sakey a dios; singa dios.” Pian suportaan iya, saray kadaanan ya patalos na Ebanghelyo nen Juan ed dialekto ya Sahidic tan Bohairic a kabiangan na lenguahen Coptic, a posiblin pinawala nen komatlo tan komapat ya siglo C.E., et mandumaan so impangipatalos da ed unona tan komaduan the·osʹ diad Jn 1:1. Nipabitar ed sarayan patalos so kualidad na “say Salita,” ya say inkapersona to et mipara ed Dios, pero agda imbaga ya kapantay toy Ama to, say makapanyarin-amin a Dios. Mitunosan ed sayan bersikulo, dedeskribien na Col 2:9 si Kristo bilang “nagnap ed amin a kualidad na Dios.” Tan ibabaga na 2Pe 1:4 ya anggan saray tomatawir a kaiba nen Kristo et ‘magmaliw iran espiritu a singa say Dios.’ Niarum ni, diad patalos ya Septuagint, say Griegon salita ya the·osʹ et kaslakan ya mipetekan ed saray Hebreon salita ya ʼel tan ʼelo·himʹ, ya ipapatalos a “Dios” tan papanisiaan ya say kabaliksan to et “Samay Makapanyari; Samay Mabiskeg.” Saratan ya Hebreon salita et inusar pian tukoyen so makapanyarin-amin a Dios, arum ya dios, tan totoo. (Nengnengen so study note na Jn 10:34.) Say impaneskribe ed Salita bilang “sakey a dios,” odino “sakey a makapanyari,” et suportaan toy propesiya ed Isa 9:6, ya mangipapasakbay ya say Mesias et tawagen ya “Makapanyarin Dios” (aliwan “Makapanyarin-amin a Dios”) tan sikatoy magmaliw ya “Andi-anggaan ya Ama” ed amin ya napribilehyoan ya magmaliw a sakop to. Nagawa iya lapud inkaseseg na mismon Ama to, si “Jehova na saray armada.”—Isa 9:7.

(Juan 1:29) Diad tinmumbok ya agew et anengneng toy Jesus ya onaasingger ed sikato, tan inkuan to: “Nengneng yo, say Kordero na Dios a mangekal ed kasalanan na mundo!

nwtsty study note na Jn 1:29

say Kordero na Dios: Kayarin abautismoan si Jesus tan kapawil to manlapud impanukso na Diablo, sikatoy impakabat nen Juan Bautista bilang “say Kordero na Dios.” Sayan tawag et nabasa labat ed sayan teksto tan diad Jn 1:36. (Nengnengen so Apendise A7.) Dugaruga so impangikompara ed si Jesus ed sakey a kordero. Diad Biblia, saray karnero et iyaapay parad kasalanan tan pian makaasingger ed Dios. Ililitrato na satan so gawaen nen Jesus no ibagat to lay bilay to bilang perpekton too parad totoo. Say balikas ya “say Kordero na Dios” et walay pikonektaan to ed pigaran bersikulo ed pinuyanan a Kasulatan. Lapud pamilyar si Juan Bautista ed Hebreon Kasulatan, nayarin saray imbaga to et inala tod sakey odino pigara ed saraya: say kalakian ya karnero ya inyapay nen Abraham imbes ya say mismon anak ton si Isaac (Ge 22:13), say kordero parad Paskua ya pinatey diad Ehipto pian niliktar iray inaripen ya Israelita (Ex 12:1-13), odino say kalakian ya kordero ya iyaapay ed altar na Dios ed Jerusalem kada kabuasan tan labi (Ex 29:38-42). Nayarin sankanonot met nen Juan so propesiya nen Isaias, ya samay tinawag nen Jehova ya “lingkor ko” et nipasakbay ya ‘iyakar ed panagpateyan a singa sakey a kordero.’ (Isa 52:13; 53:5, 7, 11) Nen insulat nen apostol Pablo so unonan sulat to ed saray taga Corinto, tinukoy toy Jesus bilang “kordero parad Paskua tayo.” (1Co 5:7) Binitla nen apostol Pedro so “mablin dala [nen Kristo], a singa say dala na kordero ya andiay pakabalawan tan malinis.” (1Pe 1:19) Tan diad libro na Apocalipsis, masulok ya 25 beses ya say niglorian Jesus et tinukoy ed simbolikon paraan bilang “Kordero.”—Nia ray alimbawa: Apo 5:8; 6:1; 7:9; 12:11; 13:8; 14:1; 15:3; 17:14; 19:7; 21:9; 22:1.

Panagbasa ed Biblia

(Juan 1:1-18) Diad gapo et wala lay Salita, tan say Salita et kaiba na Dios, tan say Salita et sakey a dios. 2 Sikatoy kaiba la na Dios diad gapo. 3 Amin a bengatla et apalsa diad panamegley to, tan ag-apalsa so anggan sakey a bengatla no aliwan diad panamegley to. Say apalsa 4 diad panamegley to et say bilay, tan say bilay et liwawa na totoo. 5 Tan say liwawa et onsisinag ed kabilungetan, tan ag-itan nadaeg na kabilungetan. 6 Walay sakey a toon imbaki na Dios; say ngaran to et Juan. 7 Sinmabi iyan too pian mantasi, pian mangiter na ebidensya nipaakar ed liwawa, pian diad panamegley to et manisia so amin a klase na totoo. 8 Aliwan sikato imay liwawa, balet sikatoy linma dia pian tasian to so nipaakar ed satan a liwawa. 9 Say tuan liwawa ya onsinag ed amin a klase na too et onsabi la ed mundo. 10 Sikatoy walad mundo nensaman, tan apalsa so mundo ed panamegley to, balet sikatoy agkabat na mundo. 11 Sikatoy sinmabi ed baley to, balet ag-inawat na saray kabaleyan to. 12 Anggaman ontan, amin ya angawat ed sikato et inikdan toy kanepegan a magmaliw ya ananak na Dios, lapud ipapatnag day pananisia ed ngaran to. 13 Tan niyanak ira unong ed panlabayan na Dios, aliwan diad panamegley na dala odino diad panlabayan na atateng odino panlabayan na too. 14 Kanian say Salita et nagmaliw a too tan akiayam ed sikatayo, tan anengneng tayo so gloria to, samay gloria ya aawaten na bogbogtong ya anak manlapud ama; tan walad sikato so sigpot a panangabobon na Dios tan katuaan. 15 (Si Juan so nantasi nipaakar ed sikato, on, inkuan to: “Sikato imay ibabagak ya, ‘Samay manumtumbok ed siak et akauna la nen siak, ta sikatoy wala la sakbay ko.’”) 16 Lapud sikatoy napno na agnaparaan a kaabigan, naawat tayon amin ed sikato so daakan ya agnaparaan a kaabigan. 17 Lapud niiter so Ganggan ed panamegley nen Moises, nipatnag so agnaparaan a kaabigan tan say katuaan ed panamegley nen Jesu-Kristo. 18 Anggapoy toon akanengneng ed Dios anggan kapigan; say bogbogtong ya anak a singa Dios a walad abay na Ama so angipaliwawa nipaakar ed Sikato.

SETYEMBRE 10-16

KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | JUAN 3-4

“Pinulongan nen Jesus so Sakey a Samaritana”

(Juan 4:6, 7) Diad tua et wadman so bobon nen Jacob. Natan, yinmurong si Jesus ed abay na bobon lapud naksawan a nanakar. Diad saman et manga komanem lan oras. 7 Sinmabi so sakey a biin taga Samaria pian onasol. Tan imbaga nen Jesus ed sikato: “Ikdan mo ak pay inumen ko.”

nwtsty study note na Jn 4:6

naksawan: Aya labat so bersikulo ed Kasulatan ya abitlan si Jesus et “naksawan.” Manga alas-12 na kaagwan diad saman, tan diad saman ya kabuasan et nayarin nanakar si Jesus manlapud Patar na Jordan diad Judea paonlad Sicar diad Samaria, patatdang itan na 900 metro odino onsulok ni.—Jn 4:3-5; nengnengen so Apendise A7.

(Juan 4:21-24) Inkuan nen Jesus ed sikato: “Manisia kad siak, bii, ya onsabi oras ya aliwa lan diad sayan palandey odino diad Jerusalem so pandayewan yo ed Ama. 22 Agyo amta so dadayewen yo, balet amta mi so dadayewen mi, lapud say kilalaban et onggapod saray Judio. 23 Balet onsabi oras, tan natan la itan, sano saray mandadayew ed Ama et mandayew ed sikato diad espiritu tan katuaan, ta diad tua et ontan iray aanapen na Ama a mandayew ed sikato. 24 Say Dios et Espiritu, tan saramay mandadayew ed sikato et nepeg a mandayew diad espiritu tan katuaan.”

(Juan 4:39-41) Dakel a Samaritano ed satan a syudad so anisia ed sikato lapud inkuan na bii bilang pantasi: “Imbaga toy amin a ginawgawak.” 40 Kanian sanen linmad sikato iray Samaritano, kinerew dan mansiansia nid sikara, tan sikatoy nansiansia diman a duay agew. 41 Bilang resulta et dakel ni so anisia lapud imbaga to,

Pankotkot na Espiritual a Kayamanan

(Juan 3:29) Say kaiba na nobya et say nobyo. Balet say kaaro na nobyo, sano onalagey tan narengel toy nobyo, sikatoy malikeliket lapud boses to. Kanian agaylay liket ko la.

nwtsty study note na Jn 3:29

say kaaro na nobyo: Diad panaon na Biblia, say maapit a kaaro na nobyo so legal ya mangirerepresenta ed sikato tan walay importantin betang to ed panggawa na saray uksoyan parad kasal. Sikatoy ipapasen ya rason no akin ya akapantuloyan so nobya tan nobyo. Diad agew na kasal, say grupon manmartsa kaibay nobya et onsabi diad abung na nobyo odino diad abung na ama na nobyo, ya diman nagawa so ponsia. Legan na ponsia, say kaaro na nobyo et manliket no narengel toy boses na nobyo legan ya mitotongtong ed nobya to, lapud agawaan na kaaro na nobyo so betang to. Inkompara nen Juan Bautista so sarili to ed “kaaro na nobyo.” Diad saya, si Jesus so nobyo tan saray disipulo to so grupo ya manugyop ed simbolikon nobya to. Diad pangipaparaan nen Juan Bautista ed dalan parad Mesias, impakabat tod si Jesu-Kristo iray unonan kabiangan na “nobya.” (Jn 1:29, 35; 2Co 11:2; Efe 5:22-27; Apo 21:2, 9) Nen agawaan la nen Juan so betang to bilang “kaaro na nobyo,” aliwa lan sikato so manunan karakter. Kanian oniay imbaga nen Juan nipaakar ed sarili to tan ed si Jesus: “Sikatoy nepeg ya ondakel, balet siak et nepeg ya ondaiset.”—Jn 3:30.

(Juan 4:10) Inmebat si Jesus ed sikato: “No naamtaan mo labat so regalo na Dios tan no siopay mangibabaga ed sikan, ‘Ikdan mo ak pay inumen ko,’ kinmerew ka la komon ed sikato, pian ikdan to kay danum a mabilay.”

nwtsty study note na Jn 4:10

danum a mabilay: Sayan Griegon balikas et inusar pian tukoyen so onaagus ya danum, subol, odino malinis ya danum na bobon ya manlalapud subol. Duma iya ed ag-onaagus ya danum a walad panagtiponan na danum. Diad Le 14:5, say Hebreon balikas parad “manag-agus a danum” et literal ya mankabaliksan na “danum a mabilay.” Diad Jer 2:13 tan 17:13, deneskribe si Jehova bilang “say subol na danum a mabilay,” say simbolikon danum ya mangiiter na bilay. Nen katongtong nen Jesus so Samaritana, inusar to so balikas ya “danum a mabilay” diad simbolikon paraan, balet mapatnag ya nen unaan et literal so atalosan na bii.—Jn 4:11; nengnengen so study note na Jn 4:14.

Panagbasa ed Biblia

(Juan 4:1-15) Sanen naamtaan nen Jesus a nadngelan na saray Fariseo a mas dakel so magmamaliw a disipulo tan babautismoan to nen say si Juan— 2 anggaman diad tua et aliwan si Jesus a mismo so manbabautismo noagta saray disipulo to— 3 sikatoy tinmaynan ed Judea tan linma lamet ed Galilea. 4 Balet kaukolan a sikatoy ondalan ed Samaria. 5 Kanian sikatoy akasabi ed sakey a syudad na Samaria a tatawagen a Sicar, ya asingger ed uma ya inter nen Jacob ed anak ton si Jose. 6 Diad tua et wadman so bobon nen Jacob. Natan, yinmurong si Jesus ed abay na bobon lapud naksawan a nanakar. Diad saman et manga komanem lan oras. 7 Sinmabi so sakey a biin taga Samaria pian onasol. Tan imbaga nen Jesus ed sikato: “Ikdan mo ak pay inumen ko.” 8 (Ta linmad syudad iray disipulo to pian mangaliw na naakan.) 9 Kanian inkuan na Samaritana ed sikato: “Akin et onkekerew kad siak na inumen anta Judio ka, tan Samaritana ak?” (Ta saray Judio et agmitotongtong ed saray Samaritano.) 10 Inmebat si Jesus ed sikato: “No naamtaan mo labat so regalo na Dios tan no siopay mangibabaga ed sikan, ‘Ikdan mo ak pay inumen ko,’ kinmerew ka la komon ed sikato, pian ikdan to kay danum a mabilay.” 11 Inkuan na bii ed sikato: “Katawan, anggapoy anggan pan-asol mo, tan aralem so bobon. Iner sirin so pangalaan mo ed sayan danum a mabilay? 12 Magmaong ka ni sirin nen say laki min si Jacob, ya angiter ed sikami na bobon, tan sikatoy inminum dia pati saray ananak to tan ayayep to?” 13 Inmebat si Jesus ed sikato: “Amin ya oniinum ed sayan danum et napaet lamet. 14 Balet siopaman ya oninum ed danum ya iter kod sikato et aglan balot napaet, ta say danum ya iter kod sikato et magmaliw a singa subol na danum ed loob to a mansusbol pian mangiter na bilay ya andi-anggaan.” 15 Inkuan na bii ed sikato: “Katawan, ikdan mo ak pa na sayan danum, pian agak la napaet tan agak la pawilpawil ya onasol ed sayan pasen.”

SETYEMBRE 17-23

KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | JUAN 5-6

“Tumboken si Jesus a Walaay Dugan Motibo”

(Juan 6:9-11) “Nia so melag ya ugaw a walay awit ton limaran tinapay a sebada tan duaran angkelag a sira. Balet onsusto la iya kasi parad dakdakel a totoo?” 10 Inkuan nen Jesus: “Payurong yo iray totoo.” Lapud marika ed saman a pasen, yinmurong iray totoo, a manga 5,000 so lalaki ed sikara. 11 Inala nen Jesus iray tinapay, tan kayari ton akisalamat, imbunog tod saramay akayurong; ontan met so ginawa tod saray angkelag a sira, tan angan ira anggad naksel ira.

nwtsty study note na Jn 6:10

yinmurong iray totoo, a manga 5,000 so lalaki ed sikara: Diad samay salaysay labat nen Mateo nipaakar ed sayan milagro so pakabasaan na “agni kaibay bibii tan ugugaw.” (Mat 14:21) Posible ya masulok ya 15,000 ya amin so mamilagron pinakan nen Jesus.

(Juan 6:14) Sanen anengneng na saray totoo so milagron ginawa to, inkuan da: “Talagan saya imay Propeta ya onsabi ed mundo.”

(Juan 6:24) Kanian sanen anengneng na totoo ya anggapo diman si Jesus tan saray disipulo to, linmugan ira ed saray baloto ra tan linma rad Capernaum pian anapen day Jesus.

nwtsty study note na Jn 6:14

imay Propeta: Dakel so Judio nen inmunan siglo C.E. ya maniilalon say magmaliw ya Mesias et samay propetan singa si Moises ya abitlad De 18:15, 18. Diad sayan konteksto, say balikas ya onsabi ed mundo et nayarin ontutukoy ed iilaloan ya isabi na Mesias. Si Juan labat so angisulat ed saray agawa ya abitla ed sayan bersikulo.

(Juan 6:25-27) Sanen sikatoy aromog dad biek na dayat, inkuan dad sikato: “Rabbi, kapigan so insabim dia?” 26 Inmebat si Jesus ed sikara: “Ibagak ed sikayoy tua, aanapen yo ak lapud angan kayoy tinapay tan naksel kayo, aliwan lapud akanengneng kayo na saray tanda. 27 Mankimey kayo, aliwan parad naderal a kakanen, noagta parad agnaderal a kakanen a mangiter na bilay ya andi-anggaan, ya iter ed sikayo na Anak na too; ta say Ama, say Dios a mismo, et intatak tod sikato so panangabobon to.”

(Juan 6:54) Siopaman a mangan na laman ko tan oninum na dalak et walaan na bilay ya andi-anggaan, tan sikatoy paolien ko diad kaunoran ya agew;

(Juan 6:60) Sanen nadngel da iya, inkuan na dakel ed saray disipulo to: “Makapabigla iyan ibabaga to. Siopay makaanos ya ondengel ed satan?”

(Juan 6:66-69) Lapud saya et dakel ed saray disipulo to so pinmawil ed saray binenegan da la tan agla ra akiulop ed sikato. 67 Kanian inkuan nen Jesus ed Labindua: “Sikayo ey, labay yo met lay ontaynan?” 68 Inmebat si Simon Pedro: “Katawan, siopa ni so laen mi? Walad sika iray salita a mangitonton ed bilay ya andi-anggaan. 69 Anisia kami tan naamtaan mi a sika so Masanto na Dios.”

nwtsty study notes na Jn 6:27, 54

naderal a kakanen . . . agnaderal a kakanen a mangiter na bilay ya andi-anggaan: Atalosan nen Jesus ya wala ray totoon mimiulop labat ed sikato tan ed saray disipulo to pian minabang irad materyal. Anggano kaukolan na totoo so naakan ed inagew-agew, posible ya manbilay na andi-anggaan iray totoo panamegley labat na “kakanen” manlapud Salita na Dios. Binagaan nen Jesus iray totoo ya mankimey . . . parad “agnaderal a kakanen a mangiter na bilay ya andi-anggaan,” labay ton ibaga, mansagpot ira pian peneken so espiritual ya pankaukolan da tan ipanengneng so pananisia ed nanaaralan da.—Mat 4:4; 5:3; Jn 6:28-39.

mangan na laman ko tan oninum na dalak: Ipapanengneng na konteksto ya saramay mangan tan oninum et gawaen da itan ed simbolikon paraan panamegley na pangipanengneng na pananisia ed si Jesu-Kristo. (Jn 6:35, 40) Imbaga iya nen Jesus nen 32 C.E., kanian aliwan say Pangdem na Katawan so tutukoyen to ta igapo to ni labat itan diad ontumbok ya taon. Imbaga to iya antis na “Paskua, say piesta na saray Judio” (Jn 6:4), kanian posiblin anonotan na saray ondedengel ed sikato so manasingger ya piesta tan say kaimportantian na dala na kordero pian niliktar so bilay na saray Israelita nen inmalis irad Ehipto (Ex 12:24-27). Kanian idadanet nen Jesus ya importante so dala to pian magmaliw ya posible ya nawalaan na bilay ya andi-anggaan iray disipulo to.

w05 9/1 21 ¶13-14

Manakar Itayo Diad Ngaran nen Jehova a Dios Tayo

13 Anggaman kuan, saray ulop na totoo so determinadon manumbok ed si Jesus tan sikato so aromog da “ed pagpag a gilig na dayat,” unong ed salaysay nen Juan. Akin a sikatoy tinumbok da anta pinaliisan to laray sagpot da a sikatoy gawaen da bilang ari? Impatnag na dakel ed sikara so minumundon panmoria, a pisalambit da iray materyal a probisyon nen Jehova diad kalawakan ed panaon nen Moises. Say labay dan ibaga et nepeg ya ituloy nen Jesus so pangiter ed sikara na materyal a probisyon. Lapud atebek nen Jesus so makapuy a motibo ra, imbangat to ed sikara iray espiritual a katuaan a makatulong pian nipetek so panag-isip da. (Juan 6:17, 24, 25, 30, 31, 35-40) Say reaksion da et nanmeremere ira sumpad sikato, nagkalalo la sanen sinaglawi to iyan ilustrasyon: “Tua, tua, kuan ko ed sikayo, No agkayo mangan ed laman na Anak na too tan agkayo oninum ed dala to, andian kayo na bilay ed inkasikayo. Say mangan na laman ko tan oninum na dalak walaan na maandon bilay, tan sikato so paolien ko ed bilay ed kaunoran ya agew.”—Juan 6:53, 54.

14 Saray ilustrasyon nen Jesus so mabetbet a mamapakiwas ed totoo a mangipatnag no kasin pilalek da so manakar a kaiba so Dios. Sakey la imay asalambit ya ilustrasyon, a nansengegan na negatibo iran reaksion. Oniay nabasa tayo: “Amayamay ed saray babangatan to, nen nadngel da ya inkuan da, Saya masoliwet a salita; siopa so makayarin ondengel ed sikato?” Insalaysay ni nen Jesus a nepeg dan tebeken so maespiritual a kabaliksan na saray salita to. Oniay inkuan to: “Say espiritu sikato so mangiter na bilay; say laman anggapo so gunggona to. Saray salita a sinalita ed sikayo sikara so espiritu, tan sikara so bilay.” Balet, dakel nin siansia so agdinmengel, ya oniay kuan na salaysay: “Nisengeg ed saya amayamay ed saray babangatan ton sinmener ira, tan agla ra akila ed sikato.”—Juan 6:60, 63, 66.

Pankotkot na Espiritual a Kayamanan

(Juan 6:44) Anggapoy makaasingger ed siak likud no sikatoy iyasingger na Ama ya angibaki ed siak, tan sikatoy paolien ko diad kaunoran ya agew.

nwtsty study note na Jn 6:44

sikatoy iyasingger: Anggaman say Griegon salita parad “iyasingger” et inusar pian tukoyen so pangiguyor na iket (Jn 21:6, 11), agto labay ya ibaga ya pipiliten na Dios iray totoo. Sayan salita et mankabaliksan met na “sagyaten,” tan say imbaga nen Jesus et nayarin inala to ed Jer 31:3, a ditan et imbaga nen Jehova ed totoo to nensaman: “Inyasingger ta kad siak tekep na matoor a panangaro.” (Inusar na Septuagint so parehon Griegon salita dia.) Ipapanengneng na Jn 12:32 ya iyaasingger nen Jesus ed sarili to so amin a klase na totoo diad ontan met ya paraan. Ipapanengneng na Kasulatan ya pinalsa nen Jehova iray totoo ya bulos a mandesisyon parad sarili ra. Walad sikatayo no pilien tayoy manlingkor ed Sikato. (De 30:19, 20) Maaron iyaasingger na Dios ed sarili to iramay walaan na dugan kipapasen na puso. (Sal 11:5; Pro 21:2; Gaw 13:48) Gagawaen itan nen Jehova panamegley na mensahe na Biblia tan say masanton espiritu to. Say propesiya ed Isa 54:13, ya angaonan ed Jn 6:45, et onaplika ed saramay inyasingger na Ama.—Ikompara so Jn 6:65.

(Juan 6:64) Balet agmanisia so arum ed sikayo.” Ta manlapud gapo et amta la nen Jesus no siopa iramay agmanisia tan no siopa imay mantraidor ed sikato.

nwtsty study notes na Jn 6:64

amta la nen Jesus . . . no siopa imay mantraidor ed sikato: Say tutukoyen nen Jesus et si Judas Iscariote. Sanlabin nampikasi si Jesus ed Ama to antis ya nampili na 12 apostol. (Luc 6:12-16) Kanian diad gapo, si Judas et matoor ed Dios. Balet, amta nen Jesus iray propesiya ed Hebreon Kasulatan ya sikatoy traidoren na maapit ya kaaro to. (Sal 41:9; 109:8; Jn 13:18, 19) Nen ginmapo lan mannonot na mauges si Judas, anengneng nen Jesus iyan pananguman ta makabasa na puso tan nonot. (Mat 9:4) Diad impangusar na Dios ed pakayari ton amtaen so nagawad arapen, amta to ya say sakey ed saray maapit ya kaaro nen Jesus et magmaliw ya traidor. Balet agmitunosan ed saray kualidad na Dios tan ed apalabas iran pidedeneng to no isipen a tampol ya si Judas so mantraidor, ya singa akatadhana la.

manlapud gapo: Sayan balikas et ag-ontutukoy ed inkiyanak nen Judas odino say impamili ed sikaton apostol, ya agawa kayari na sanlabin impanpikasi nen Jesus. (Luc 6:12-16) Imbes, ontutukoy itan ed inggapo nen Judas ya mangipatnag na panagpalikdo, a tampol ya atebek nen Jesus. (Jn 2:24, 25; Apo 1:1; 2:23; nengnengen so study notes na Jn 6:70; 13:11.) Ipapanengneng met na saya ya saray ginawa nen Judas et ninonot ya maong tan implano, aliwan resulta na biglan impanguman na puso. Say kabaliksan na salitan “gapo” (diad Griego et ar·kheʹ) diad Kristianon Griegon Kasulatan et depende ed konteksto. Singa bilang, diad 2Pe 3:4, say “gapo” et ontutukoy ed gapo na impamalsa. Balet kaslakan, inusar itan ed mas limitadon paraan. Singa bilang, imbaga nen Pedro ya linmeksab so masanton espiritu ed saray Gentil “a singa met agawa ed sikatayo diad gapo.” (Gaw 11:15) Say tutukoyen nen Pedro et aliwan say oras na inkiyanak to odino say impanawag ed sikato ya apostol. Imbes, say tutukoyen to et say agew na Pentecostes 33 C.E., say “gapo” na impangikalbo na masanton espiritu parad espisipikon gagala. (Gaw 2:1-4) Say arum nin alimbawa ya walay epekto na konteksto ed kabaliksan na salitan “gapo” et naromog ed Luc 1:2; Jn 15:27; tan 1Jn 2:7.

Panagbasa ed Biblia

(Juan 6:41-59) Diad saman et nguronguro iray Judio nipaakar ed sikato lapud imbaga to: “Siak so tinapay a linmeksab manlapud tawen.” 42 Tan inkuan da: “Agta saya imay Jesus ya anak nen Jose, a kabat tayo so ama tan ina to? Akin et ibabaga to natan, ‘Linmeksab ak manlapud tawen’?” 43 Inmebat si Jesus ed sikara: “Agkayo la manngunguronguro. 44 Anggapoy makaasingger ed siak likud no sikatoy iyasingger na Ama ya angibaki ed siak, tan sikatoy paolien ko diad kaunoran ya agew. 45 Oniay nabasa ed sulat na saray Propeta: ‘Amin da et bangatan nen Jehova.’ Onasingger ed siak so kada sakey a dinmengel ed Ama tan akaaral. 46 Anggapoy too ya akanengneng ed Ama, nilikud ed samay nanlapud Dios; saya imay akanengneng ed Ama. 47 Ibagak ed sikayoy tua, siopaman a manisia et walaan na bilay ya andi-anggaan. 48 “Siak so tinapay na bilay. 49 Saray inmuunan atateng yo et angan na mana diad kalawakan ingen ta inatey ira. 50 Balet siopaman a mangan ed tinapay a linmeksab manlapud tawen et ag-ompatey. 51 Siak so mabilay a tinapay a linmeksab manlapud tawen. Siopaman a mangan ed sayan tinapay et manbilay ya andi-anggaan; tan diad tua, say tinapay ya iter ko et say laman ko pian manbilay so katooan.” 52 Insan nansasangsangan iray Judio, ya inkuan da: “Panoy pangiter na sayan too ed laman to pian ipakan ed sikatayo?” 53 Kanian inkuan nen Jesus ed sikara: “Ibagak ed sikayoy tua, no agyo kanen so laman na Anak na too tan inumen so dala to, agkayo nawalaan na bilay. 54 Siopaman a mangan na laman ko tan oninum na dalak et walaan na bilay ya andi-anggaan, tan sikatoy paolien ko diad kaunoran ya agew; 55 ta say laman ko et tuan kakanen, tan say dalak et tuan iinumen. 56 Siopaman a mangan na laman ko tan oninum na dalak et mansiansian akikasakey ed siak, tan akikasakey ak ed sikato. 57 No panon ya imbaki ak na mabilay ya Ama tan manbibilay ak lapud Ama, say mangan ed laman ko et manbilay met lapud siak. 58 Saya so tinapay a linmeksab manlapud tawen. Aliwa iyan singa samay inakan na saray inmuunan atateng yo tan siansia nin inatey ira. Siopaman a mangan ed sayan tinapay et manbilay ya andi-anggaan.” 59 Imbaga to iraya sanen manbabangat ed sinagoga diad Capernaum.

SETYEMBRE 24-30

KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | JUAN 7-8

“Inggloria nen Jesus so Ama To”

(Juan 7:15-18) Tan nikelawan iray Judio, ya inkuan da: “Akin et ontan lay kakabatan na sayan too ed Kasulatan, anta agnanaral ed saray eskuelaan?” 16 Inmebat si Jesus ed sikara tan inkuan to: “Say ibabangat ko et agmanlalapud siak, noagta manlalapud samay angibaki ed siak. 17 Siopaman a malabay a manggaway linawa To, naamtaan to no kasin say ibabangat ko et manlalapud Dios odino say ibabagak et manlalapud siak. 18 Siopaman a mansasalita unong ed sarili ton kanonotan et labay ton sikatoy nigloria; balet siopaman a labay ton nigloria imay angibaki ed sikato, sayan too et tua tan anggapoy naromog ed sikaton ag-inkatunong.

cf 100-101 ¶5-6

“Walan Nisulat”

5 Labay nen Jesus a naamtaan na saray totoo no iner so nanlapuan na mensahe to. Oniay inkuan to: “Say bangat ko agko kien, balet kien na angibaki ed siak.” (Juan 7:16) Diad sananey ya inkagawa et inkuan to: “Anggapo so gawaen ko ed inkasiak, noag unong na imbangat na Ama ed siak, salitaen ko so sarayan bengatla.” (Juan 8:28) Tan inkuan to ni: “Saray bengatla ya ibabagak ed sikayo et agko sasalitaen a nanlapu ed inkasiak; noag ingen say Ama a mansiasiansian mikakasakey ed siak so manggagawa ed saray kimey to.” (Juan 14:10, NW) Pinaneknekan nen Jesus a tua iratan ya imbaga to panamegley na mabetbet ya impangaon to ed Salita na Dios.

6 No usisaen tayo so akasulat iran imbaga nen Jesus, nanengneng tayo a direkta ton inaon odino tinukoy so masulok a kapaldua na saray libro ed Hebreon Kasulatan. Diad primero, singa aliwa met itan a makapadinayew. Nayarin pankelawan yo no akin a diad loob na talora tan kapalduan taon ya impanpulong tan impanbangat to et agto angaon ed amin a pinuyanan a libron wala la ed saman. Balet, say katuaan to et nayarin sikatoy akapangaon ed amin na saratan. Tandaan tayo a melag labat a porsiento na saray imbaga tan ginawa nen Jesus so akasulat. (Juan 21:25) Diad tua, no basaen tayo a maksil so amin ya akasulat iran salita nen Jesus, nasumpal tayo itan ed loob na pigaran oras labat. Natan, nonot yo pa iya, no bilbilang ta diad loob labat na pigaran oras et asarag yon impaliwawa so nipaakar ed Dios tan say Panarian to, tan nisitas yo so masulok a kapaldua na saray libro ed Hebreon Kasulatan, agta talagan makapadindinayew itan? Sakey ni, agnaynay ya awit nen Jesus iray lukot. Sanen impaliwawa to so bantog a Sermon ed Palandey et aminpigapiga ton tinukoy tan inaon so Hebreon Kasulatan, ya amin na satan et memoryado to!

(Juan 7:28, 29) Insan inkasil nen Jesus so boses to legan a manbabangat diad templo, ya inkuan to: “Kabat yo no siopa ak tan no iner so nanlapuan ko. Tan agak linma dia unong ed panlabayan ko, balet tua imay angibaki ed siak, tan sikatoy agyo kabat. 29 Sikatoy kabat ko, ta siak so mangirerepresenta ed sikato, tan sikato so angibaki ed siak.”

(Juan 8:29) Tan kaibak imay angibaki ed siak. Agto ak pinaulyanan a bukor, ta naynay kon gagawaen iray makapaliket ed sikato.”

w11 3/15 11 ¶19

Awaten so Espirituy Dios, Aliwan say Espirituy Mundo

19 Sigpot a tuloken si Jehova. Lawas a ginawa nen Jesus so makapaliket ed Ama to. Aminsan, say ninonot ton paraan et duma ed no antoy linawa na Ama to. Balet, matalek ton inkuan ed Ama to: “Aliwan say linawak so nagawa, noag say linawam.” (Luc. 22:42) Tepetan mo pay sarilim: ‘Kasin uunoren koy Dios anggan sano mairap itan a gawaen?’ Importante so katutulok ed Dios. Kanepegan toy sigpot a katutulok tayo bilang Amalsa ed sikatayo, say Lapuan tan Mananustini ed bilay tayo. (Sal. 95:6, 7) Anggapoy kasandi na katutulok. No ag-itayo matulok, ag-itayo abobonan na Dios.

Pankotkot na Espiritual a Kayamanan

(Juan 7:8-10) La kayo ed piesta. Balet agak ni onla ed sayan piesta, ta agni asabi so panaon ko.” 9 Kanian kayari ton imbaga iraya ed sikara, sikatoy nansiansia ed Galilea. 10 Balet sanen linma lad piesta iray agagi to, sikatoy linma met la, ya aliwan maparungtal noagta maamot.

w07 2/1 6 ¶4

Akin a Nepeg ya Ibaga so Tua?

Anto so alimbawan impatnag nen Jesu-Kristo nipaakar ed saya? Diad sakey ya inkagawa, si Jesus so mitotongtong ed pigaran agmananisia a malabay a makaamta ed saray lugar a laen to. “Taynan ka dia, tan onla ka ed Judea,” so insuheri ra ed sikato. Balet, antoy inyebat nen Jesus? “Tatdang kayo ed piesta [ed Jerusalem]: Siak agak ni ontatdang ed sayan piesta: ta say panaon ko agni asapot.” Kabebekta et linma lanlamang si Jesus ed Jerusalem parad piesta. Akin balet et onman so inyebat to? Lapud agda kanepegan a naamtaan iray eksakton detalye nipaakar ed saray laen to. Kanian anggaman anggapoy imbaga nen Jesus ya aliwan tua, agto inter ed sikara so detalyadon ebat pian napaliisan so posiblin pamasakit da ed sikato odino ed saray papatumbok to. Aliwa iyan tila lapud oniay insulat nen apostol Pedro nipaakar ed si Kristo: “Anggapoy ginawa ton kasalanan, andi bengatlan kapaklapan ya anengneng ed sangi to.”—Juan 7:1-13; 1 Pedro 2:22.

(Juan 8:58) Inkuan nen Jesus ed sikara: “Ibagak ed sikayoy tua, anggapo ni Abraham et wala ak la.”

nwtsty study note na Jn 8:58

wala ak la: Saray onsusumpan Judio et labay dan tupaken si Jesus lapud imbaga ton ‘anengneng toy Abraham,’ anta si Jesus kuno et “anggapo ni 50 taon” to. (Jn 8:57) Diad samay ebat nen Jesus, imbaga tod sikara so nipaakar ed impanbilay to antis ya nagmaliw ya too, bilang makapanyarin espiritu diad tawen antis ya inyanak si Abraham. Wala ray mangibabaga ya prueba iya ya si Jesus so Dios. Ikakatunongan da ya say Griegon salita ya inusar ed sayan bersikulo ya e·goʹ ei·miʹ (impatalos ya “siak et siak” ed arum ya Biblia), et inala kuno ed patalos na Septuagint ed Ex 3:14 ya ditan et impakabat na Dios so sarili to tan ibabaga ra ya sayan duaran bersikulo et nepeg ya pareho so patalos da, ya parehon present tense. (Nengnengen so study note na Jn 4:26.) Balet diad sayan konteksto, say tutukoyen na Griegon verb ya ei·miʹ et ginmapo la “anggapo ni Abraham” tan tuloytuloy nin nagagawa. Wala ray kadaanan tan modernon patalos ya ontan so impangipatalos da imbes ya present tense. Diad tua, diad Jn 14:9, parehon Griegon verb ya ei·miʹ so inusar pian ipatalos iyan imbaga nen Jesus: “Anggano abaybayag ta kayo lan kaiba, agmo ak nin siansia kabat, Felipe?” Maslak ya patalos et angusar na salita ya mangipapatnag ya ginmapo lan akaiba nen Jesus iray disipulo nensaman tan tuloytuloy ni. (Saray arum ya alimbawa na present tense na Griegon verb ya mangipapatnag na sakey a kiwas ya ginmapo ed apalabas tan tuloytuloy ni et naromog ed Luc 2:48; 13:7; 15:29; Jn 1:9; 5:6; 15:27; Gaw 15:21; 2Co 12:19; 1Jn 3:8.) Sakey ni, ipapanengneng na samay katunongan nen Jesus ya walad Jn 8:54, 55 ya agto ibabagan sikato tan say Ama to et saksakey a persona.

Panagbasa ed Biblia

(Juan 8:31-47) Insan inkuan nen Jesus ed saray Judio ya anisia ed sikato: “No mansiansia kayod salitak, tua a sikayo iray disipulok, 32 tan naamtaan yo so katuaan, tan say katuaan so mangibulos ed sikayo.” 33 Inmebat irad sikato: “Ilalak kami nen Abraham tan agkamin balot nagmaliw ya aripen na anggan siopa. Akin et ibabagam ed sikamin, ‘Magmaliw kayon bulos’?” 34 Inmebat si Jesus ed sikara: “Ibagak ed sikayoy tua, balang sakey a manggagaway kasalanan et aripen na kasalanan. 35 Tan say aripen et agmansiansia lawas ed sankaabungan; balet say anak so mansiansia lawas. 36 Kanian no ibulos kayo na Anak, talagan nibulos kayo. 37 Amtak ya ilalak kayo nen Abraham. Balet labay yo ak a pateyen, lapud agyo aawaten so bangat ko. 38 Sasalitaen ko iray bengatlan anengneng ko sanen kaibak so Amak, balet gagawaen yo iray bengatlan nadngel yod ama yo.” 39 Inmebat ira ed sikato: “Si Abraham so ama mi.” Inkuan nen Jesus ed sikara: “No ananak kayo nen Abraham, aligen yoy alimbawa nen Abraham. 40 Balet natan et labay yo ak a pateyen, siak ya angibagad sikayo na katuaan a nadngel kod Dios. Ag-iya ginawa nen Abraham. 41 Gagawaen yo iray gagawaen nen ama yo.” Inkuan dad sikato: “Agkami niyanak lapud imoralidad; saksakey so Ama mi, say Dios.” 42 Inkuan nen Jesus ed sikara: “No say Dios so Ama yo, aroen yo ak, ta nanlapu ak ed Dios tan wadia ak. Agak dia linma unong ed panlabayan ko, noagta imbaki to ak. 43 Akin et agyo natatalosan so ibabagak? Lapud agyo labay a dengelen so salitak. 44 Nanlapu kayod ama yon Diablo, tan labay yon gawaen iray pilalek na ama yo. Sikatoy managpatey sanen ginmapo, tan agnansiansia ed katuaan, ta anggapod sikato so katuaan. Sano sikatoy mansalita na tila, sikatoy mansasalita unong ed panlabayan to, ta sikatoy matila tan ama na tila. 45 Balet lapud ibabagak so katuaan, agyo ak panisiaan. 46 Siopad sikayo so makapaneknek a nankasalanan ak? No katuaan so ibabagak, akin et agyo ak panisiaan? 47 Samay nanlapud Dios et ondedengel ed saray salita na Dios. Saya so rason no akin ya agkayo ondedengel, ta agkayo nanlapud Dios.”

    Publikasyon a Pangasinan (1988-2025)
    Man-Log Out
    Man-Log In
    • Pangasinan
    • Share
    • Setting Mo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondisyon ed Pangusar
    • Totontonen ed Privacy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Man-Log In
    Share