Hobennan Sa Puntra . . .
Realmente Mi Pareunan Tin Asina Tanto Influencia Riba Mi?
“Mi no ta kere cu mi ta sinti presion di mi pareunan.”—Pamela, un alumno di scol secundario.
“Mi no ta kere cu presion di mi pareunan tin un influencia asina fuerte riba mi mas. Mayoria presion ta bini di mi mes.”—Robbie, un adulto hoben.
BO A yega di sinti asina? Kisas lo bo sa cu Bijbel ta bisa: “Mal compania ta daña bon custumber.” (1 Corintionan 15:33) Pero toch podise bo ta puntra bo mes: ‘No ta posibel cu hende ta exagera cu e asunto di presion di mi pareunan? Podise mi pareunan no tin asina tanto influencia riba mi manera mi mayornan y otro hende grandi ta bisa.’
Si de bes en cuando bo ta lucha cu e duda ei, bo no ta e prome ni delaster hoben cu tin e problema ei. Pero nos kier pa bo pensa riba lo siguiente. Ta posibel cu bo pareunan tin un influencia mas fuerte cu bo ta kere? Hopi hoben a keda sorprendi con potente e presion di pareunan por ta. Por ehempel, e mucha mohe Angie ta admiti cu kisas e ta haciendo mas di loke e kier pa e pas den comunidad. El a bisa: “Tin biaha e presion social ta asina fuerte cu bo no sa mes cu ta presion di bo pareunan. Bo ta cuminsa kere cu ta bo mes ta pone presion riba bo mes.”
Asina tambe Robbie, cita ariba, ta bisa cu e presion di mas grandi ta bini di su mes. Sinembargo, e ta admiti cu ta duro pa biba den area di un stad grandi. Dicon? Debi na e presion cu su pareunan den un ambiente materialista ta pone riba dje. E di: “Tur loke ta conta aki ta rikesa.” Pues ta bisto cu presion di bo pareunan ta un influencia cu bo tin cu tene cuenta cu ne. Pero dicon asina tanto hoben ta pensa cu e presion di nan pareunan no ta influencia nan?
Engañoso y Fuerte
Presion di nos pareunan por ta engañoso. Kisas nos no ta ripar’e mes. Un ehempel: Biento por eherce cierto presion, y pesei ora e ta supla blachinan di mata por cai y olanan ta move. Biento por asta destrui cas ora e ta supla hopi duro. Bo ta sinti biento tur dia, pero bo no ta para pensa ariba. Dicon? Pasobra bo a custumbra cu ne.
Y nos tin cu admiti cu biento no ta necesariamente algo perhudicial. Pero ora hende cuminsa pone presion riba nos na un manera fini, poco poco nan por pone nos cambia. Apostel Pablo a compronde e poder di presion di pareunan. El a spierta cristiannan na Roma: “No laga e manera di pensa di e mundo aki forma boso.” (Romanonan 12:2, Beibel na papiamentu koriente) Pero con esaki por sosode?
Con Presion di Bo Pareunan Ta Traha
Bo ta gusta pa ta bon mira den bista di otro hende? Mayoria di nos lo admiti cu nos ta gusta. Sinembargo, nos deseo natural pa tal aceptacion por ta manera un cuchiu di dos banda, e por tin un efecto positivo y uno negativo. Con leu nos lo bai pa haya e aceptacion cu nos ta anhela? Asta si nos tin sigur cu nos lo no entrega na presion negativo, kico di e hendenan rond di nos? Nan ta sikiera purba resisti e presion di nan pareunan, of nan ta laga e presion forma nan?
Por ehempel, awe hopi hende ta considera e normanan di Bijbel relaciona cu moralidad como ouderwets of irealistico pa nos mundo moderno. Hopi persona ta haya cu no ta dje importante ei pa adora Dios na e manera cu e ta pidi nos den su Palabra. (Huan 4:24) Dicon nan ta pensa asina? Pa un parti, esei por ta debi na presion di nan pareunan. Na Efesionan 2:2, Pablo ta mustra cu tin un “spirito”, es decir, un cierto actitud cu ta reina den mundo. E actitud ei ta eherce presion riba hende pa nan pensa mescos cu e mundo cu no conoce Yehova. Con esei lo por afecta nos?
Nos actividadnan di tur dia—scol, les, obligacionnan di famia y trabou—por lo general ta rekeri pa nos anda cu hende cu no ta comparti tur nos normanan cristian. Por ehempel, na scol por tin hopi mucha cu ta busca pa ta popular a todo costo, of cu ta tene relacion sexual inmoral, of cu ta uza droga of bebe di mas. Kico lo pasa si nos scohe como amigo intimo muchanan cu ta haci e sorto di cosnan ei of cu ta acepta nan como normal, y asta como cos di gaba? Tin hopi chens cu nos lo cuminsa tuma e actitudnan ei over, podise poco poco na principio. E “spirito” of actitud di mundo lo pone presion riba nos, como si fuera purbando di forma nos segun e malchi di mundo.
Ta interesante cu cientificonan moderno cu ta investiga comportacion di hende, a haci experimento cu ta apoya e principionan biblico aki. Tuma por ehempel e remarcabel experimento Asch. Den esaki nan ta invita un persona pa join un grupo di hende sinta banda di otro. Dr. Asch ta mustra un carchi grandi cu tin un liña vertical, caba un otro carchi cu tin tres liña vertical cu claramente tin diferente largura. Anto e ta pidi e personanan den e grupo pa nan bisa cua di e tres liñanan ta casi mescos cu e prome liña. E contesta ta facil. E prome dos biahanan, tur hende ta di acuerdo. Pero e di tres biaha, algo ta cambia.
Mescos cu prome, ta facil pa mira cua liña ta di e mesun largura. Pero e persona cu nan ta test no sa cu nan a paga e otro miembronan di e grupo pa actua como parti di e experimento. E otro miembronan ta palabra pa duna e mesun contesta robes. Kico ta pasa? Solamente 25 porshento di persona cu nan a test, ta keda para riba loke nan sa ta berdad. Tur e otro 75 porshento ta bai di acuerdo cu e grupo por lo menos un biaha, maske esaki ta nifica cu nan tin cu nenga loke nan ta mira bon cla cu nan mes wowo!
Ta bisto anto cu hende kier pas den e grupo cu ta rond di nan. Nan ta desea esei asina tanto cu nan lo asta nenga loke nan sa cu ta berdad. Hopi hoben a experencia e efecto di e presion aki personalmente. Daniel di 16 aña ta reconoce: “Presion di bo pareunan por pone bo cambia. Y ora tin mas hende presente, e presion ta bira mas fuerte. Bo por asta cuminsa pensa cu loke nan ta haciendo ta bon.”
Angie, e mucha mohe cu nos a cita anteriormente, ta conta un ehempel tipico di e presion ei na scol: “Den brugklas, tawata masha importante ki paña bo ta bisti. Bo mester a bisti paña di marca. Eigenlijk bo no kier a gasta 90 florin na un flanel; dicon un hende lo kier haci un cos asina?” Manera Angie ta admiti, tin biaha ta dificil pa ripara e presion ora e ta influencia bo. Pero presion di nos pareunan por influencia nos den asuntonan mas serio?
Dicon Presion di Bo Pareunan Por Ta Peligroso
Imagina cu bo ta landando den lama. Segun cu bo ta landa y ta laga e olanan hiba bo, por tin otro forsanan potente ta traha sin cu bo ta conciente di nan. E olanan ta pusha bo den direccion di canto, pero tambe por tin un stroom bou di awa. Poco poco e stroom ta hala bo manda afo. Ora cu porfin bo bira cara pa canto, bo no por mira bo famia of amigonan mas. Bo no a ripara mes cuanto e stroom a aleha bo for di costa! Asina tambe nos pensamentonan y nos sintimentonan ta constantemente bou di cierto influencia segun cu nos ta haci nos actividadnan di tur dia. Prome cu nos ripara, e influencianan aki por pusha nos leu for di e normanan cu semper nos a pensa cu nos lo tene duro na dje.
Por ehempel, apostel Pedro tawata un homber cu curashi. Sin miedo el a saca spada pa un multitud agresivo e anochi cu nan a aresta Hesus. (Marco 14:43-47; Huan 18:10) Sinembargo, añanan despues presion di su pareunan a pon’e menosprecia otro hende abiertamente. El a distancia su mes for di cristiannan cu no tawata Hudiu, aunke anteriormente el a haya un vision for di Cristo den cua el a ricibi e ordo pa no considera hende cu no ta Hudiu como impuro. (Echonan 10:10-15, 28, 29) Kisas Pedro a haya cu tawata mas dificil pa enfrenta e desprecio di otro hende cu pa enfrenta un spada! (Galationan 2:11, 12) Si, presion di nos pareunan por ta peligroso.
Ta Importante pa Nos Reconoce e Poder Cu Presion di Nos Pareunan Tin Riba Nos
Pedro su ehempel por siña nos un les importante. Ser fuerte den algun cos no kiermen cu nos ta fuerte den tur cos. Pedro tawatin algun punto debil, mescos cu nos tur tin. Sin importa ken nos ta, nos tin cu bira conciente di nos puntonan debil. Nos lo por puntra nos mes honestamente: ‘Kico ta mi debilidad? Mi ta anhela un estilo di bida di hende rico? Demasiado orguyo den mi aparencia of logronan a cuminsa influencia mi curason? Con leu lo mi bai pa gana elogio, posicion y popularidad?’
Wel, kisas nunca nos lo no hinca nos mes a proposito den un mal caminda door di scohe pa anda cu hende inmoral cu ta uza droga of cu esnan cu ta tene relacion sexual pa loco. Pero kico di nos debilidadnan menos bisto? Si nos scohe pa tene amistad sera cu esnan cu lo influencia nos riba un tereno cu nos tin un debilidad, e ora ei nos mes ta permiti e presion di nos pareunan manipula nos, y esei lo por perhudica nos pa hopi tempo.
Pero e cos bon ta cu no ta tur presion di nos pareunan ta malo. Nos por controla e presion di nos pareunan y asta saca algo bon for di dje? Y con nos por lucha contra presion negativo di nos pareunan? Den e siguiente articulo di “Hobennan Sa Puntra . . .” nos lo trata e preguntanan aki.
[Plachi na pagina 21]
Un ambiente materialista por crea un tremendo presion di bo pareunan