Watchtower BIBLIOTHEEK ONLINE
Watchtower
BIBLIOTHEEK ONLINE
Papiamento (Aruba)
  • BIJBEL
  • PUBLICACION
  • REUNION
  • g03 8/2 pag. 28-29
  • Observando Mundo

No tin video disponibel pa loke bo a scoge.

Sorry, nos no por a play e video.

  • Observando Mundo
  • Spierta! 2003
  • Subtema
  • Articulonan Similar
  • “Telemama” Ta Percura Cuminda Mas Salu
  • Na Madrid, Spaña, hobennan soltero y ocupa cu ta gusta come bon pero no tin tempo ni gana di cushina, a haya un solucion nobo. Via Internet, nan ta contrata un “telemama”, segun e corant El Pais di Spaña. Dos bes pa siman nan mama adopta ta manda cu taxi cuminda salu pa nan, cushina na cas y suficiente cu nan por come pa varios dia. E platonan ta entre otro pisca, pasta, berdura, bonchi, carni, fruta y productonan traha di lechi. E “telemama” ta mantene contacto telefonico cu cada “yiu” nobo adopta pa asina e por sa cuanto cuminda e yiu tin ainda den frishider, kico e ta prefera y kico e tin mester. Tambe ta posibel pa entrega cuminda tur dia na oficina si tin un grupo di 4 hende of mas, y ademas tin un menu pa weekend.
  • Un Tunnel pa Sapo
  • Ingenieronan cu tawata traha e autopista di Vancouver Island na Canada a keda sorprendi ora nan a descubri cu e autopista a pasa duars door di un otro ruta importante: un “caminda di sapo.” Segun e revista Beautiful British Columbia, e trahadonan a mira “cientos di miles di sapo Occidental di 3 centimeter” ta crusa e autopista cu no ta cla ainda. E saponan tawata bolbiendo for di e muras unda nan ta brui pa bai caminda nan ta biba mes, cu ta keda un poco mas ariba. E posibel daño cu e autopista lo por causa na e saponan “tawatin e ingenieronan di e proyecto man na cabes.” Con nan lo a soluciona e problema? Craig Barlow, cordinado ambiental di e proyecto, a bisa cu e ingenieronan a traha “un caminda proteha cu ta dirigi e saponan cu ta emigra na roinan seco specialmente instala bou dje autopista.” E revista ta bisa cu e sapo Occidental ta “sumamente vulnerable pa contaminacion di awa, perdida di su luga di biba y cambio di clima.”
  • Estafadonan Ta Probecha di 11 di September
  • Tuberculosis Ta Sigui Lanta Cabes
  • Prome Lei Contra Polucion di Lus
  • Problema Mundial cu Educacion
  • Titularnan Cu A Haci Falta
  • Loke 40 Aña di Humamento A Laga Atras
  • Kico Dios Ta Pensa di Humamento?
    E Toren di Vigilancia Anunciando e Reino di Jehova Dios 2014
Spierta! 2003
g03 8/2 pag. 28-29

Observando Mundo

“Telemama” Ta Percura Cuminda Mas Salu

Na Madrid, Spaña, hobennan soltero y ocupa cu ta gusta come bon pero no tin tempo ni gana di cushina, a haya un solucion nobo. Via Internet, nan ta contrata un “telemama”, segun e corant El Pais di Spaña. Dos bes pa siman nan mama adopta ta manda cu taxi cuminda salu pa nan, cushina na cas y suficiente cu nan por come pa varios dia. E platonan ta entre otro pisca, pasta, berdura, bonchi, carni, fruta y productonan traha di lechi. E “telemama” ta mantene contacto telefonico cu cada “yiu” nobo adopta pa asina e por sa cuanto cuminda e yiu tin ainda den frishider, kico e ta prefera y kico e tin mester. Tambe ta posibel pa entrega cuminda tur dia na oficina si tin un grupo di 4 hende of mas, y ademas tin un menu pa weekend.

Un Tunnel pa Sapo

Ingenieronan cu tawata traha e autopista di Vancouver Island na Canada a keda sorprendi ora nan a descubri cu e autopista a pasa duars door di un otro ruta importante: un “caminda di sapo.” Segun e revista Beautiful British Columbia, e trahadonan a mira “cientos di miles di sapo Occidental di 3 centimeter” ta crusa e autopista cu no ta cla ainda. E saponan tawata bolbiendo for di e muras unda nan ta brui pa bai caminda nan ta biba mes, cu ta keda un poco mas ariba. E posibel daño cu e autopista lo por causa na e saponan “tawatin e ingenieronan di e proyecto man na cabes.” Con nan lo a soluciona e problema? Craig Barlow, cordinado ambiental di e proyecto, a bisa cu e ingenieronan a traha “un caminda proteha cu ta dirigi e saponan cu ta emigra na roinan seco specialmente instala bou dje autopista.” E revista ta bisa cu e sapo Occidental ta “sumamente vulnerable pa contaminacion di awa, perdida di su luga di biba y cambio di clima.”

Estafadonan Ta Probecha di 11 di September

Menos cu un dia despues di e atakenan terorista di 11 di september 2001, ladronnan y estafadonan a cuminsa probecha di e tristesa y generosidad cu hende a desplega. Algun a haci como si fuera nan ta trahado di rescate y a horta cos na e sitio. Un anochi nan a horta asta un bulldozer cu tawata pisa tres ton. Tawatin masha hopi caso di estafa. Tawatin hende ta bende ekipo falso como proteccion contra terorismo biologico y tambe remedi falso pa cura antrax. Otronan a bende tera, supuestamente di e luga di desaster, como souvenir. Un cantidad di hende a entrega claim falso di seguro di bida y di daño na propiedad. Un pareha casa a purba haya placa bisando cu nan apartamento—cu en realidad ta keda seis kilometer leu for di e sitio—a ricibi daño door di e desaster. Hopi hende a ricibi pago pa famia “cu a muri”, famia cu sea ainda tawata na bida of cu nunca no a existi. Hende tawata cana bende cosnan manera bandera y cos pa pega na paña, bisando cu e ganashi lo a bai pa agencianan di ausilio, pero nunca nan no a entrega ningun placa. Un cantidad di estafado a uza sitionan riba Internet pa pidi placa cu segun nan lo bai pa e victimanan. Algun di nan a wak nomber di personanan riba lista di esnan perdi y a bel nan famianan pa busca informacion personal, pa asina nan por a uza identidad di e victimanan ei. Investigacion den e casonan aki ta sigui keto bai.

Tuberculosis Ta Sigui Lanta Cabes

Tuberculosis (TB) ta leu for di ser elimina, segun e corant Clarín di Buenos Aires. Esaki ta conta specialmente pa paisnan caminda tin hopi pobresa. Na Argentina “tin 14.000 caso nobo tur aña”, e articulo a bisa. “Segun un informe di e Organisacion Mundial di Salu . . . , e malesa aki ta sigui mata rond di dos miyon hende pa aña.” Aunke TB hopi bes ta ser asocia cu mal nutricion y pobresa, e echo cu e ta sumamente contagioso ta pone cu tur hende ta core riesgo. Dr. Julio González Montaner, un pionero den e uzo di remedi pa combati TB, a bisa: “Tuberculosis ta sumamente contagioso, y e ta surpasa tur barera social.” El a splica cu un persona por ser infecta sea den avion, den su mes comunidad of na su luga di empleo.

Prome Lei Contra Polucion di Lus

Republica Checo ta e prome pais cu tin un lei cu ta prohibi polucion di lus, segun e corant Berliner Morgenpost. E lei aki, conoci como e Lei di Proteccion di Atmosfer, a drenta na vigor dia 1 di juni 2002. Tanto astronomonan como e poblacion en general a aplaudi e lei. E lei ta defini polucion di lus como “tur forma di iluminacion artificial cu ta ser plama fuera di e area na cua e ta dedica, specialmente si dirigie na laira riba e nivel di horizonte.” Ciudadanonan y organisacionnan ta obliga na uza instalacionnan di lus cu tin capa pa reduci lus cu ta tira den laira y cu ta stroba hende di observa shelo di anochi. Asta prome cu 1 di juni, e uzo di e tipo di capanan aki den centro di e stad Brno a reduci masha e cantidad di lus cu ta tira den laira. “E mehoracion ta espectacular”, segun e astronomo Checo Jan Hollan.

Problema Mundial cu Educacion

Muchanan ta haya bon educacion na scol den e tempo aki? E Organisacion pa Cooperacion y Desaroyo Economico a haci un analisis basa riba testnan cu 265.000 alumno di 15 aña di scol secundario den 32 pais a pasa. E testnan a evalua “cuanto conocemento y habilidad alumnonan cu ta yegando na fin di nan siñansa obligatorio tin pa nan por participa plenamente den comunidad.” E resultado ta revela cu 6 porshento di alumno ta cai bou dje “nivel mas abou di lesa bon.” Un 12 porshento por saca solamente “cosnan masha elemental for di lesamento, manera haya un pida informacion simpel of identifica e tema principal di un texto.” Pa loke ta lesamento, como promedio mucha mohe den tur pais ta lesa miho cu mucha homber. Alumnonan Finlandes tawata esnan miho den lesamento, mientras cu alumnonan Hapones y Coreano tawata esnan miho den ciencia y matematica. Segun e estudio, “den 20 di e 28 paisnan, mas cu un di cada cuater alumno no ta gusta bai scol mes.”

Titularnan Cu A Haci Falta

E revista Frances Médias a puntra: “Cua ta e susesonan cu corantnan no a publica debi na e ‘Apocalipsis’ [di 11 di september 2001]?” E titularnan cu no a sali den 12 corant nacional y regional di Francia tawata entre otro, noticia di un avion di guera Mericano bulando riba Irak cu nan a tumba cu tironan, un temblor cu a sagudi Taiwan, un horcan cu a mata cinco hende na Hapon, y violencia religioso cu a mata por lo menos 165 hende na Nigeria. Otro noticianan cu casi hende no a tuma nota di nan door di e desaster di World Trade Center tawata un scandal di deporte y e caso di un mucha mohe di 15 aña cu a hinca un mucha homber di 14 aña mata. E unico corant Frances cu a keda cu e titular cu e tawatin plania, tawata un corant di deporte. Pero segun Médias, esaki a pasa pasobra e potret cu mester a mustra hungadonan di futbol wardando un minuut di silencio prome cu e partido, no a yega na tempo pa pon’e riba prome pagina.

Loke 40 Aña di Humamento A Laga Atras

Na 1962, e Colegio Real di Docter na Inglatera a publica Humamento y Salu, “e prome spiertamento bon cla di un organo oficial di Gran Bretania tocante e peligernan di tabaco”, segun e corant The Independent di Londen. E tempo ei, 70 porshento di hende homber y 43 porshento di hende mohe tawata huma. Durante e 40 añanan cu a sigui “cinco miyon hende na Reino Uni a muri di humamento, 12 biaha mas tanto cu esnan cu a ser mata den Segundo Guera Mundial.” Awe, maske ta solamente 29 porshento di hende homber y 25 porshento di hende mohe ta huma, sigaria “ainda ta ser promove y bende cu hobennan como un cos excitante y deseabel”, segun The Independent. Segun un raport resien di e Colegio Real, uzo di tabaco ta subiendo atrobe y te ainda ta e menasa principal di salu publico. Sir Richard Doll, kende na 1950 den un estudio nobo y inovativo a demostra e conexion entre humamento y cancer di pulmon, ta bisa cu nunca no ta mucho laat pa stop di huma. El a agrega: “Mi mensahe ta: stop di huma, gosa mas di bida y gosa di un bida mas largo.”

    Publicacion na Papiamento (Aruba) (2002-2024)
    Log Out
    Log In
    • Papiamento (Aruba)
    • Comparti
    • Preferencianan
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condicionnan di Uzo
    • Maneho di Privacidad
    • Configuracion di Privacidad
    • JW.ORG
    • Log In
    Comparti