Observando Mundo
Aparato pa Core cu Tribon
E idea di topa cara cara cu un tribon ta tene hopi hende cu tin gana di landa for di lama. Sinembargo, e Comision di Tribon di Natal, Sur Africa, a inventa un aparato cu ta core cu tribon. Segun e corant Weekend Witness di e provincia KwaZulu-Natal, e comision a “descubri cu un cierto onda electrico tin un efecto riba e receptornan sensitivo situa den nanishi di tribon.” E comision a diseña un transmisor cu yama Aparato pa Proteccion den Lama, cu ta pone un tribon sintie mas y mas malo segun cu e ta acerca e aparato. Ora e situacion bira insoportabel, “e ora ei e tribon ta cambia di direccion y kita bai.” Un empresa Australiano ta traha un transmisor asina pa landado y hende cu ta surf. Ora un landado peg’e na e parti abou di su pia, e ta crea un “zona liber di tribon” rond di dje. Ma e fabricante ta spierta: “Ta simplemente imposibel pa garantisa cu lo e core cu tur tribon bou di tur circunstancia.”
Television Ta Perhudicial pa Mucha Chikito?
“Muchanan hopi chikito cu ta wak television tin mas chens di haya nan cu problema pa presta atencion ora nan alcansa edad di bai scol”, segun The Herald di Ciudad di Mexico. E raport ta cita un estudio publica den e revista medico Pediatrics cu a envolve dos grupo cu hunto tawatin 1.345 mucha—un grupo di un aña y e otro di tres aña di edad. Segun e estudio, e risico di cu muchanan ta haya problema cu consentracion dia nan haci shete aña ta crece cu 10 porshento pa cada ora cu nan wak television pa dia. E investigadonan ta kere cu e “imagennan cu ta pasa irealisticamente lihe den hopi programa di television por afecta e desaroyo normal di celebro” di mucha chikito. “E berdad ta cu tin hopi motibo pakico mucha no mester wak television”, segun dr. Dimitri Christakis, autor di e estudio. “Otro estudionan a mustra cu [wakmento di television] ta estrechamente liga cu obesidad y agresividad.”
Harimento Ta Bon pa Salu
“Neurologonan na Universidad di Stanford [na California, Merca] a descubri un otro motibo pakico harimento ta pone nos sinti bon”, segun e UC Berkeley Wellness Letter. “Nan a studia e actividad celebral di hende cu ta lesa comics pret y a haya cu humor y harimento ta activa e ‘centro di recompensa’ celebral”, esta, e mesun area cu ta ser afecta door di stimulante. “Harimento ta reduci tension, ta pone hende pensa cu claridad y ta lanta animo”, segun e Wellness Letter. Ademas, harimento ta aumenta nos produccion di hormona y batimento di curason, y e ta contribui na miho circulacion di sanger y condicion muscular. E Wellness Letter ta bisa mas aleu: “Si, un bon hari ta un tipo di ehercicio. No cu e ta exactamente e manera principal pa kima caloria; bo por putri di hari, pero bo no ta baha masha.”