BIBLIOTEKA ONLINE Watchtower
Watchtower
BIBLIOTEKA ONLINE
Papiamentu (Kòrsou)
  • BEIBEL
  • PUBLIKASHON
  • REUNION
  • g99 8/10 pág. 20-23
  • Proteha Bo Yu Di Accidente

No tin vidio disponibel pa esaki.

Despensa, tin un problema pa habri e vidio.

  • Proteha Bo Yu Di Accidente
  • Spièrta!—1999
  • Suptema
  • Informashon Similar
  • Den Cas
  • Pafó di Cas
  • Den Tráfico
  • Entrená Bo Yu Desde Infancia
    E Secreto pa Felicidad den Famia
Spièrta!—1999
g99 8/10 pág. 20-23

Proteha Bo Yu Di Accidente

DJE CORESPONSAL DI SPIERTA! NA SUECIA

HANNA, di casi tres aña, tabata huntu cu su mayornan, Karl-Erik i Birgitta, miéntras nan tabata limpia cas di un bisiña cu a muri. Despues di un ratu, Hanna a sali for di un kamber cu un botter di píldora den su man. El a come algun di nan. Ora Birgitta a chek e botter, el a keda hororisá. Tabata e remedi di curason dje bisiña.

Rápidamente nan a hiba Hanna hospital, unda el a pasa un anochi den intensive care. Apesar dje dósis di remedi cu por a daña su salú permanentemente, e no a sufri ningun efecto secundario. Con bini? Pasobra el a caba di come poco papa djis promé cu el a guli e píldoranan. E papa a absorbá parti dje veneno, i el a sali for di su curpa ora el a arohá.

E experencia di Hanna no ta nada único. Tur dia, miles di mucha rond mundu ta haña nan den accidente cu ta pone nan tin cu bai dokter of hospital. Tur aña, 1 di cada 8 mucha na Suecia ta ricibí tratamentu médico despues di un accidente. Pues, si bo ta un mayor, tin un chens grandi cu algu similar lo por pasa cu bo yu.

No ta straño cu hopi bes muchanan ta ser lesioná den un ambiente familiar, manera na cas i rond di cas. E tipo di lesion cu nan ta haña ta cambia segun cu nan ta bira mas bieu. Un baby por cai fácilmente for di caminda ta cambia su bruki of e por stek cu cuminda of cu un obheto chikitu cu ta keda pegá den su garganta. Hopi bes mucha chikitu ta cai ora nan ta subi riba cos of nan ta kima of venená ora nan mishi of purba cosnan cu ta na nan alcanse. Muchanan cu ta bai scol hopi bes ta haña lesion den accidente di tráfico of ora nan ta hunga pafó.

Por prevení hopi dje accidentenan aki. Cu un poco prevision i un conocimentu di bo yu su nivel di desaroyo, bo por yuda prevení lesion of asta accidente. Un programa di siguridad infantil cu nan ta efectuá na Suecia for di 1954 a proba esaki. Promé cu e tempu ei, mas cu 450 mucha tabata muri tur aña den accidente. Awe, e cantidad anual di morto a baha te na rond di 70.

Den Cas

Segun sicólogo di mucha, Kerstin Bäckström: “Bo no por siña mucha di un, dos of tres aña con pa evitá peliger, anto stèns cu nan ta corda.” Pues, e responsabilidad pa yuda bo yu evitá accidente ta sinta cerca abo como mayor, of cerca otro adultonan cu ken e mucha ta keda de bes en cuando.

Pa cuminsá, wak rond den bo cas. Usa e lista di control den e cuadro n’e siguiente página. Kisas algun aparato di siguridad no ta disponibel den tur pais of nan no ta disponibel na un prijs razonabel. Tog, cu un poco ingeniosidad i imaginacion, bo por pensa probablemente riba un solucion cu lo pas cu bo circunstancia particular.

Por ehempel, si bo lachinan di cushina tin man cu buracu, bo por lok nan dor di pasa un palu dor dje mannan. Lo bo por haci mescos cu e porta di fornu. Sacunan di plestik ta hopi ménos peligroso si bo mara nan na konopi promé cu warda nan.

Kisas bo por pensa di otro maneranan simpel pa prevení accidente den cas i rond di cas i bo por compartí nan cu amigu i conocínan cu tin yu chikitu.

Pafó di Cas

Chek e áreanan caminda bo yu ta hunga. Mayoria lesion di mucha di cuater aña bai ariba ta sosodé ora nan ta hunga pafó. Nan ta cai i lastimá nan mes of kisas nan ta cai for di nan baiskel. E accidentenan fatal mas comun pafó di cas cu sa sosodé cu mucha entre e edad di tres pa shete aña, ta accidente di tráfico i hogamentu.

Ora bo ta inspeccioná speelplaats, chek si e ekipo ta den bon condicion pa evitá cu e mucha ta lastimá su mes ora di us’é. E superficie bou dje wepnan, e rekinan pa subi i ekipo similar, ta consistí di material suave, manera santu los, di manera cu e mucha lo no lastimá su mes si e cai?

Tin plas di awa of riu cerca di bo cas? Un par di centimeter so di awa ta suficiente pa un mucha di un of dos aña hoga. Segun sicólogo di mucha, Bäckström: “Ora un mucha chikitu cai boca abou den un plas di awa, e ta perde su sentido di unda ta ariba i unda ta abou. E mucha gewoon no por lanta bek.”

P’esei, e regla mas fundamental ta esaki: Nunca no laga un mucha entre un pa tres aña hunga pafó su so, sin supervision di un adulto. Si den bo bario tin un lugá cu hopi awa, warda te ora e mucha ta basta grandi promé cu permitié hunga pafó sin supervision.

Den Tráfico

Mescos ta cierto si tin tráfico rond di bo cas. “Un peuter por comprendé solamente indicacionnan cla i definí, i e por concentrá riba un cos so a la bes,” Bäckström ta comentá. “Pero tráfico ta yen di concepto abstracto i indicacionnan cu bo por comprendé den dos manera.” Promé cu e tin edad di bai scol, no laga bo yu crusa caya su so. Segun expertonan, no por considerá un mucha suficiente maduro pa e so core baiskel den tráfico pisá, sino te ora e tin por lo ménos 12 aña.

Siña bo yu usa helm di siguridad ora e ta core baiskel, cabai, rolschaats of den garoshi. Lesion na cabes ta difícil pa trata i por causa daño permanente, of por ta asta fatal! Na un clínica di mucha, 60 porciento di esnan cu nan a trata despues di accidente cu baiskel a sufri lesion na cabes i cara, pero esnan cu a usa helm no a sufri ningun lesion severo na cabes.

Tambe, haci sigur cu bo yu ta safe ora di core den auto. Hopi pais tin ley cu ta exigí pa mara muchanan chikitu den stulnan di siguridad special pa nan. Esaki a reducí drásticamente e cantidad di lesion i morto entre mucha cu tabata den accidente di tráfico. Si caminda bo ta biba tin stul di siguridad disponibel, su uso por ta un bon seguro di bida. Pero, haci sigur sí cu e ta un model aprobá. Tuma nota cu stul pa baby ta distinto for di esnan pa mucha di tres aña bai ariba.

Nos yunan ta un regalo precioso for di Jehova, i nos kier cuida nan den tur manera. (Salmo 127:3, 4) Como bon mayor, Karl-Erik i Birgitta semper tabata preocupá pa protehá nan yunan, tantu promé como despues di loke a pasa cu Hanna. “Pero di mes nos tabata mas cauteloso despues dje incidente ei,” Karl-Erik ta admití. “Awor nos tin nietu, i semper nos ta haci sigur cu nos remedinan ta wardá na lok,” Birgitta ta bisa na conclusion.

[Kuadro na página 22]

Siguridad den Bo Cas

• Remedi: Mantené nan den kashi na yabi fuera di alcanse dje mucha. Mescos ta conta pa remedi natural i esnan cu bo ta haña sin recept. Tambe, pidi huéspednan cu keda drumi pa nan warda nan remedinan fuera di alcanse dje mucha.

• Kímiconan cu ta usa na cas: Warda nan fuera di alcanse dje mucha den un kashi cu ta cera na yabi. Laga nan keda den nan empake original di manera cu por identificá nan bon cla. Vigilá e productonan bon ora bo ta usando nan, i semper warda nan, asta si bo ta sali pa un ratu so for dje kamber. Nunca no laga resto di detergente den bo dishwasher.

• Stoof: Semper bira e man di panchi parti paden dje stoof. Pega un protector di panchi, si tin disponibel. Como siguridad, ekipá e stoof cu un artefacto cu ta strob’é di kentel den caso cu e mucha subi riba e porta habrí dje fornu. E porta di fornu mes mester tin un manera pa lok e. E mucha lo por kima su mes si e mishi cu e porta di fornu? Si ta asina, pega un protector of heki di manera cu e no por mishi cu e porta cayente.

• Artículonan di cas peligroso: Mester warda cuchú, skèr i aparatonan peligroso den kashi of lachi cu ta cera na lok of cu grendel of warda nan fuera di alcanse dje mucha. Ora bo ta usando e artículonan ei i mester pone nan un banda temporalmente, pone nan leu for di rand di mesa of di aanrecht, caminda e mucha no por yega. Lusafè (swafel) i sacu di plestik tambe ta artículonan peligroso pa mucha chikitu.

• Trapi: Instalá heki di por lo ménos 70 of 75 centimeter haltu, ariba i na pia di trapi.

• Bentana i porta di balcon: Ekipá nan cu grendel of cadena cu ta na haltu i cu mucha no por habri, of cu un otro artefacto di siguridad cu ta stroba e mucha di habri nan of perta pasa dor di nan si nan ta habrí pa aire pasa.

• Reki di buki: Si e mucha ta gusta subi cos i cologá na nan, soru pa reki di buki i otro mueblenan haltu ta duru pegá na muraya, pa evitá cu nan ta cai.

• Stopcontact i waya di coriente: Mester pone un tipo di lok riba stopcontactnan cu no ta usa. Waya di lampi di mesa i di cosnan similar mester ta pegá na muraya of na un mueble di manera cu e mucha no por ranca e lampi benta abou i e cai riba dje. Sino, kita e lampinan ei. Nunca no laga heru di strika di coriente riba e tabla di strika, i no laga e waya keda cologá.

• Awa cayente: Si bo por ahustá e temperatura di bo awa cayente, bo mester bah’é na rond di 50 grado Celsius pa asina e mucha no kima ora e habri kranchi.

• Co’i hunga: Deshací di co’i hunga cu tin rand of huki skerpi. Tira afó co’i hunga chikitu of co’i hunga cu por habri for di otro den pidanan chikitu, ya cu e mucha por stek si e hinca nan den boca. Wowo i nanishi dje peluchenan dje mucha mester ta bon pegá. Siña su rumannan mas grandi pa nan piki nan co’i hunganan chikitu ora e baby ta riba flur.

• Mangel i pasaboca: No laga mangel i pasaboca, manera pinda of mangel duru, na alcanse di mucha. Nan por pega den un mucha su garganta.

[Rekonosementu]

Fuente: Departamento di Ombudsman di Mucha

[Kuadro na página 22]

Den Caso di un Accidente

• Venenamentu: Si e mucha a guli un líkido venenoso, hawa su boca bon i dun’é un of dos glas di awa of lechi pa bebe. Anto pa mas conseho, yama dokter of un centro di informacion tocante veneno. Si algu ácido a bai den e mucha su wowo, haw’é mesora cu hopi awa pa por lo ménos dies minuut.

• Kemadura: Pa kemaduranan chikitu, pone awa friu (no muchu friu) riba e lesion pa por lo ménos 20 minuut. Si e lesion ta mas grandi cu e mucha su palma di man of ta riba su cara, na un djoint of parti abou di su barica of na su órganonan sexual, bo mester hiba e mucha poli. Semper mester laga un dokter trata lesionnan hundu di cueru.

• Stekmentu: Si un cos a pega den e mucha su luchtpijp, ta masha urgente mes pa bo saca e obheto lihé. Un método eficas cu bo por usa ta e maniobra di Heimlich. Si bo no conocé e método aki, tuma contacto cu bo dokter pa bo por haña mas informacion, of sigui un curso di EHBO of un curso tocante kico pa haci den caso di accidente cu mucha, caminda nan ta siña e método aki.

[Rekonosementu]

Fuente: Crus Corá Sueco

[Plachi na página 23]

Usa helm protectivo pa core baiskel

[Plachi na página 23]

Bon protehá den stul di auto

    Publikashonnan na Papiamentu (Curaçao) (1986-2025)
    Log Out
    Log In
    • Papiamentu (Kòrsou)
    • Kompartí
    • Preferensia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondishonnan di Uso
    • Maneho di Privasidat
    • Konfigurashon di Privasidat
    • JW.ORG
    • Log In
    Kompartí